Rechter werd
Rapporteurs: niet meer dan
40 miljoen voor Verolme
beschuldigd
van sabotage
Weefgetouw in Haaksbergen verdwijnt
Mammoetdok in nieuwe N. V
Weinreb bereid
naar Nederland
te komen
Huidverzorging
Half miljoen
aan sieraden uit
auto gestolen
Geen gesprek met
Chr. Geref. Kerken
De crisis in de Twentse textiel (I)
zonen n V
reken-centrum
Vier leerlingen
Ped. Academie
verwijderd
DONDERDAG 22 JANUARI 1970
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 7
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG (GPD) Om de financiële positie van het
Verolme-concern te saneren zou de staat met een bedrag van
veertig mlijoen in het bedrijf moeten deelnemen. Dat zeggen
de heren Biesheuvel en Langman in een rapport dat zij de
regering hebben uitgebracht. Het rapport, dat gisteravond aan
de Kamer is aangeboden, veroordeelt het gevoerde beleid en
adviseert Verolme, die zijn aftreden heeft aangekondigd, te
vervangen door een capabele opvolger van buiten het concern,
die het roer van de onderneming vast in handen weet te
houden.
verhoudingen leidt", aldus het rap
port.
De heren Biesheuvel en Langman
verwachten dat het in aanbouw zijn
de dok, dat bijna 50 miljoen duur
der wordt dan het is geraamd, een
icdelijke rentabiliteit kan opleveren.
De reparatiebehoefte van zeer grote
schepen is hoger dan aanvankelijk
werd geraamd. Zelfs als het Rijn-
Scheldedok in 1975 in bedrijf komt,
zullen de resultaten van het Verol-
medok toch op peil blijven, ooit als
net marktaandeel van Verolme dan
beneden de 50 procent komt te lig
gen
Gebrekkige planning
De heren Biesheuvel en Langman
zijn tot de conclusie gekomen dat
In het rapport wordt voorgesteld
naast het reeds verstrekte overbrug
gingskrediet van 25 miljoen het Ver
olme-concern nog een lening van 40
miljoen te verstrekken. „Indien het
niet gelukt het Verolme-concern
overeind te houden, zien wy de
toekomst van de Nederlandse
icheepsbouw somber in", aldus het
rapport.
Volgens de heren Biesheuvel en
langman zal de nieuwe leiding zich
net voorrang moeten bezinnen op
een organisatorische „wederopbouw"
van het concern.
De beide rapporteurs willen het
B.ammoetdok, dat Verolme met fi
nanciële steim van het rijk aan het
touwen is, onderbrengen bij een
nieuw op te richten n.v., waarin Ver
olme en de Rijn-Scheldegroep in een
nog nader vast te stellen verhouding
participeren. De nieuwe n.v. zou een
lening van 25 miljoen moeten krij
ten.
De samenwerking bij het dok zou
je eerste stap moeten zijn op weg
raar een nauwere samenwerking op
het gehele reparatiegebied, waarbij
cok het nog te bouwen Rijn-Schelde -
jok op de Maasvlakte dient te wor
den betrokken. „De overheid zou op
die wijze het verwilt kunnen ontgaan
dat steun aan het Verolme-concern
tot vervalsing van de concurrentie-
HILVERSUM (ANP) Drs. Frie-
drich Weinreb, tegen wie in Neder
land een bevel tot arrestatie is uit
gevaardigd, maar die al geruime tijd
een onbekend adres in het buiten
land verblijft, is bereid naar Neder
land te komèn, wanneer het onder-
loek, dat door het Rijksinstituut voor
Oorlogsdocumentatie naar hem wordt
Ingesteld, dat noodzakelijk zou ma
ken.
Drs. Weinreb heeft dit woensdag
avond verklaard in het NOS-radio-
programma „Een sprong in het duis
ter", in een telefoongesprek met
Henk van Stipriaan, de presentator
'an dit programma.
Drs. Weinreb zei tevens, verheugd
te zijn' over het feit, dat de Neder
landse regering het Rijksinstituut
voor Oorlogsdocumentatie opdracht
heeft gegeven om een onderzoek in
lijn zaak in te stellen.
ADVERTENTIE
zacht-zuiver-gezond
PUROLen PUROL-poeder
ROTTERDAM (GPD) —Uit een
{«Parkeerde auto in de Hoogstraat
een van de drukste straten in
kt centrum van Rotterdam zijn
fótermiddag vier koffers met sie-
fcden, ter waarde van ruim een half
biljoen gulden gestolen. De auto is
ton een 38-jarige vertegenwoordiger
ton een juweliersbedryf in Brabant,
tkze had zijn wagen, die met een
'torminst al lat ie tegen diefstal is be-
toi%d, omstreeks twee uur ter hoog-
k van de radiozaak Contact neer-
toet, waarna hij een juwelier in de
«oogstraat bezocht.
Omstreeks kwart voor vier ontdek-
een voorbijganger dat het portier-
toampje van de auto was stuk ge-
!'a?en. Deze waarschuwde de politie.
°ji een onderzoek bleek dat de da-
öer<s) kans had (den) gezien de
"arminstallatie uit te schakelen. Zij
tori wen en met vier koffers met col-
tors, broches, hangers, ringen, arm
oden en gouden horlogebanden.
°t op heden tast de politie, die een
irootsoheepse speuractie op touw
toeft gezet, volkomen in het duister.
de werven van Alblasserdam en
onder enig voorbehoud die van
Heusden het eerst in aanmerking ko
men voor afstoting. Er wordt op ge
wezen dat de arbeidsvoorziening in
Heusden ruimer is dan in Albiasser-
dam. Beide wei-ven hebben overigens
de laatste vijf jaar rendabel gewerkt
en daardoor niet onbelangrijk bijge
dragen tot dekking van de algemene
concernkosten, aldus de rapporteurs.
Wanneer Verolme meer werven of
de machinefabriek zou afstoten zou
de levensvatbaarheid van het con
cern worden aangetast, menen Bies
heuvel en Langman. Voor de NDSM
in Amsterdam zien de rapporteurs
nog voldoende mogelijkheden: vooral
seriebouw van kleinere schepen. Mits
de organisatie goed is kan dit be
drijf behoorlijk concurreren.
Het grootste probleem is de per
soneelsvoorziening. Veel grotere
schepen kunnen er voorlopig in Am
sterdam niet gebouwd worden. De
Noordersluis een handicap in dit
opzicht zal de eerstkomende 12
jaar niet worden vervangen.
Afstoting wei-ven
De heren Biesheuvel en Langman
zeggen waardering te hebben voor de
slagvaardige wijze waarop in het
Verolme-concern ondernemingsinitia-
tieven worden ontplooid, maar sig
naleren aan ae andere kant een zeer
gebrekkige ondernemingsplanning.
Tot de bouw van het mammoetdok
ls besloten zonder dat een redelijke
kostenbegroting aanwezig was en
zonder dat or voorzieningen waren
getroffen voor het opvangen van
financiële tegenvallers. Nog steeds is
er een jaar voor de inbedrijfstel
ling van het dok geen beleid ont
wikkeld ten aanzfen van de perso-
eelsvoorzaening voor de reparatie
sector.
De beide rapporteurs die spreken
van een financieringstekort van 128
miljoen, achten het mogelijk tot be
sparingen te komen door betere con
serveringsmethoden en een goedko
pere constructie van de tankers, die
thans in aanbouw zijn. Z|j dringen
aan op versterking van de produk-
tieleiding.
Volgens de rapporteurs is er sprake
dat het huidige college van com
missarissen zijn zetels ter beschik
king moet stellen. Verolme zou als
president van een nieuw college moe
ten optreden. De staat dient daarin
een aantal leden aan te wijzen, ter
wijl de aanwijzing- van de overige
leden alleen met instemming van de
staat zou mogen geschieden.
Het nieuwe college zou ruimere
bevoegdheden moeten krijgen om een
adequaat toezicht te kunnen uit
oefenen. De rapporteurs willen de
bevoegdheden, die de top tot nu toe
aan zich getrokken had, meer sprei
den. Werfdirecties moeten naar hun
mening verantwoordelijk worden ge
steld voor het bouwen van schepen
binnen de begroting.
HOOGEVEEN (ANP) De
Geref. Kerken (vrijgemaakt) zul
len het gesprek met de Chr. Ger.
Kerken niet voortzetten. Dat
heeft de synode van de Geref.
Kerken (vrijgemaakt) gisteren
in Hoogeveen besloten.
De rapporteur van de commis
sie, ds. H. J. de Vries, wees erop
dat de Chr. Geref. Kerken voor
waarden gaan stellen die ujtgaan
boven het woord Gods. Eén van de
bezwaren van de Geref. Kerken
(vrijgemaakt) was de houding die
de Chr. Geref Kerken aangeno
men hebben tegenover de Gere
formeerd oecumenische synode en
de International Council of
Christian Churches.
DEN HAAG (GPD) De ver
tegenwoordiger van het Open
baar Ministerie bij het Haagse
gerechtshof, procureur-generaal
mr. F.J. G. baron van Voorst tot
Voorst, lijkt vastbesloten in het
hoger beroep tegen de Haarlem
se rechter het onderste uit de
kan te halen.
Nadat hy zich gisteren de hele
dag al opmerkelijk actief heeft ge
toond in het stellen van gewiekste
vragen, laat hy in de loop van de
middagzitting opeens zyn tanden zien
als hy de verdachte of diens verde
digers indirect maar op niet mis te
verstane wyze beschuldigt van sa
botage.
Het harde woord valt tijdens een
ondervraging door de procureur-ge
neraal van een politieman, die
niet meer bleek te weten wie had
gevraagd of mr. R. bereid was een
bloedproef te laten nemen.
„Als u het niet precies meer weet
moet u dat hier maar rustig zeggen",
stelt de proc.-generaal hem gerust:
„Na twee jaar sabotage hoeft u ei
genlijk niets meer te weten!"
„Sabotage?", roept advocaat mr.
B. Stokvis boos uit.
„Ja", roept de proc.-generaal te
rug, „dat zal ik straks nog wel eens
precies zeggen!"
„Nou ik ook", repliceert de ad
vocaat verontwaardigd.
HAAKSBERGEN (GPD) Het sinds jaar en dag met de
„textiel" verweven Haaksbergen, dat met roodstenen eenge
zinswoningen het groen ten zuiden van Enschede steeds ver
der heeft opgeschoven, voelt langzaam maar zeker het weef
getouw uit de handen glippen. Vrijdag kwam de al lang in de
lucht hangende onheilstijding toch nog onverwacht hard neer:
de Koninklijke Nederlandse Textiel Unie moet zeshonderd
werknemers laten afvloeien en daarvan kregen de drie in de
unie ondergebrachte bedrijven in Haaksbergen er bijna vier
honderd te verwerken.
Haaksbergen weet het niet meer.
Bij drie textielbedrijven, die al zo
lang de werkgelegenheid ia het
plaatsje hebben geschraagd, gaan
klappen vallen: Jordaan-Ter Weene,
Hardeck en Molkenboer-Ten Hoopen.
De onafwendbare ontslagen die de
rijen van de bijaa 950 in de textiel
werkende inwoners genadeloos gaan
uitdunnen, zijn in Haaksbergen het
gesprek van de dag, niet alleen in de
fabrieken.
De zware last van de onzekerheid
treft ook de vrouwen van de tex
tielarbeiders. Bij kruidenier, melk
boer en koffievisites staan de ont
slag-en steeds op de voorgrond. Me
vrouw Hilderink, moeder van drie
kinderen: „Sommige vrouwen zeg
gen nu al, ik praat er maar niet
meer over, straks, als onze mannen
thuis moeten zitten, hebben we tijd
te over. Echt ongerust maken we ons
niet. Sociale voorzieningen zor
gen ervoor dat er brood op tafel
blijft komen en er zal heus wel weer
eens een betere tijd komen. We be
grijpen alleen niet hoe dat nu op
eens zo in Haaksbergen kan gebeu
ren.
Ik snap niet waarom een fabriek
die al zolang goed draait opeens moet
gaan ontslaan. Als je het waarom
niet weet, wordt alles veel moeilijker.
Maar ja, we zijn „Tukkers" en dus
niet zo fel. Het is een klein rustig
dorp, van demonstraties en dergelij
ke moeten we niet veel hebben. Je
wacht gewoon gelaten op de dag dat
je man thuiskomt van zijn ploegen
dienst en zegt: „Morgen hoef ik niet
méér naai- de fabriek".
Nee. echt begrijpen doet Haaks
bergen het niet en aan mijnheer Dik
en mijnheer Wim Jordaan dan ook
de onaangename taak de orders van
de KNTU-topleiding in Hengelo uit
te voeren en zo te werken aan ge
deeltelijke ontmanteling van het be
drijf dat hun voorvader Jan Jor
daan, zoon van een Hessische kwar
tiermeester, in 1772 begon om de ar
moede in de omgeving te bestrijden.
Het betekent tevens het einde van
de historisch gegroeide textielbaron
nen die vele decennia lang het blau
we bloed van Twente beheersten.
Diep bezorgd
Burgemeester mr. J. H. Eenhuis
weet niet wat hem méér heeft ge
sloopt: de griep, die hem sinds oud
en nieuw niet meer verlaten heeft, of
de beklemmende onzekerheid die
over „zijn" stadje kwam. Ondanks
zijn ziekte heeft hij op de vergade
ring met de raad van bestuur van
de KNTU als een leeuw gevochten
voor zyn ingezetenen.
Hij zegt: „Ik ben diep bezorgd. Ik
ben al 25 jaar burgemeester van
Haaksbergen en de angst van de
mensen is mijn angst. Gelukkig staat
de voltallige raad achter me. U moet
niet denken dat wij het hierbij la
ten zitten. Van zo'n massaal ontslag
hebben wij natuurlijk veel meer te
lijden dan plaatsen als Hengelo, Al
melo en Enschede, maar dat neemt
niet weg dat er snel iets gedaan moet
worden aan de werkgelegenheid in
heel Twente.
In Limburg kon dat tenslotte ook.
Zo snel mogelijk zal ik met mijn col
lega's van Enschede, Almelo en Hen
gelo naar Den Haag- gaan om daar
de minister aan ""izijn jasje te trek
ken. Ik behoef natuurlijk nauwelijks
te zeggen dat vooral de oudere werk
nemers, die hun beste krachten aan
„hun" bedrijf geven, het meest van
de ontslagen te lijden krijgen.
Nuchter verstand
Eén van de ouderen waarover bur
gemeester Eenhuis praat is een 57-
jarige wever die al 43 jaar bij Jor
daan werkt en zijn naam liever niet
in de krant wil hebben. Je kunt niet
weten, de baas-arbeidersverhouding
in de fabrieken werken nog steeds
door. In zijn kleine bedoeninkje waar
hij al sedert jaren zijn weduwnaars-
bestaan leidt, gaat hij voorzichtig in
op de moeilijkheden in de textiel die
hem zo direct treffen.
Hoelang weet hy al wat hem even
tueel boven het hoofd hangt?
„De eerste keer dat ik echt iets
vernam dat het misging was tijdens
de televisie-uitzending van verleden
week. Maar met nuchter ver
stand had ik het wel eerder aange
voeld. Twee a drie maanden geleden
werd de stapel ruwdoek steeds hoger,
waarschijnlijk kwamen er niet ge
noeg orders om de voorraden te ver
werken.
Nee, er is nooit een mededeling ge
weest of een vergadering met de on
dernemingsraad. Die raad is nog
lang niet voor zijn taak berekend,
wanneer die eindelijk inzicht heeft
gekregen in de voor deze mensen zo
moeilijke financiële materie zijn we
al weer een jaar en vele ontslagen
verder".
„Ik weet het niet. Zeventien jaar
geleden heb ik mijnheer Dik, de di
recteur, een keer gesproken en toen
zei ik dat we moesten rationaliseren.
Nou, het is er niet van gekomen en
dan denk je wel eens: hadden ze
toen maar
„Terneergeslagen ben ik wel. Voor
al voor ouderen zoals ik is het slechts
hopen of het lot je aanwijst als een
van de ontslagenen die een afvloei
ingsregeling kan krijgen. Als dat niet
gebeurt, weet ik het niet. Ik ben te
oud om nog ergens anders aangeno
men te worden. Nee, opstandig zijn
we hier niet. De stemming is gedrukt
en tijden als 19281929, de crisisja
ren en de depressie ten tijde van de
Koreaanse oorlog schieten je weer te
binnen. Maar nu ziet het er toch wel
het donkerst uit".
Toch nog vertrouwen in de direc
tie?
„Toen na die televisie-uitzending de
fabriek gonsde van geruchten zei de
directie: er is niets aan de hand.
Maar nu wordt het toch wel duide
lijk dat er wél wat aan de hand is.
Wordt er een schuldige aangewe
zen?
„Ik zou niet kunnen zeggen of die
of die het op zijn geweten heeft.
r >cHOU-EN
K NT U
lECHiwiostsew
SNTWmKEUlwSS CENTRUM
KNTU.
r.
Druk werk bij het reken centrum, van de KNTU in En schede.
Op dat moment grijpt president mr.
A. Slotemaker in. „Ik verzoek u
niet het woord sabotage te gebrui
ken", zegt hij tot de procureur-gene
raal. „Als de voorgeschiedenis tot
dit proces lang geduurd heeft, geeft
u dat niet het recht over sabotage
te spreken. Ik maak u er op attent
dat er een volkomen rechtmatige
procedure gevolgd is die totaal niet
aan sabotage doet denken".
Waarop de procureur-generaal
niet in het minst uit het veld gesla
gen, zijn ondervraging van de poli-
tiegetuige voortzet.
Geniepvragen klinken ook
veelvuldig uit de hoek der verdedi
gers. Vooral mr. Stokvis munt uit
in vernuftige woordenspelletjes. Er is
door een der verbalisanten op de
plaats van het ongeluk tot mr. R.
gezegd: „U hebt een borreltje ge
dronken". Mr. R. heeft dit toen per
tinent ontkend. Een punt in zijn na
deel dus. Maar mr. Stokvis laat het
er niet bij zitten.
„Een borreltje", zegt u. Maar
hebt u de nadruk gelegd op één of
op borreltje?", vraagt nij de verba
lisant. „Ik zei: u hebt een borrel
tje gedronken", antwoordt de hoofd
agent.
„Dus u bedoelde niet één borrel
tje, maar een aanmerkelijke hoeveel
heid?"
„Ja, dat dacht ik, maar dat heb ik
voor mezelf gehouden".
„Nee, want het bleek uit uw ma
nier van vragen. Dus als de ver
dachte ontkennend antwoordde, kan
dat betekent hebben, dat hij geen
aanmerkelijke hoeveelheid had ge
dronken. Want dat vroeg u".
Raadsheer mr. Polak grijpt in.
„Nee nee!", roept hy haastig, „hij
vroeg: hebt u een borreltje gedron
ken. Eu daarop heeft de verdachte
ontkennend geantwoord".
Mr. Stokvis: „Hij had beter kun
nen vragen: hebt u gedronken".
President: „Ja, en nóg beter; hebt
u alcoholhoudende drank genuttigd,
inwendig!" (hilariteit).
Bijzonder beetje
Al6 de politiemannen onder de
vragen van de verdedigers soms in
verlegenheid lijken te komen, is de
pro ureur-generaal er als de kippen
bij om zijn getuigen te souffleren.
Hoofdagent Boerrigter vertelt dat
ook op het bureau mr.
aanvankelijk pertinent ontkend heeft
Iets te hebben gedronken". Alleen
gekruide tomatensap zei hij, Waarop
een hoofdinspecteur had geantwoord:
„U moet mij niet in de maling ne
men".
Tenslotte had de rechter toegege
ven een scheut wodka in zijn toma
tensap te hebben gehad. President
tot de getuige: „Vroeg u toen niet
waarom hij eerst had ontkend?"
„Nee", zegt de getuige. „Ik kan
me niet herinneren dat ik dat ge
vraagd heb".
..Daar was toch alle aanleiding
voor", vindt de president.
„Tja", zegt de politieman verlegen.
Procureur-generaal: „U vond het
misschien een verdomd moeilijk ge
val met zo'n bijzonder beestje in de
fuik".
De getuige lacht opgelucht. „Ja",
zegt hij, „zoiets".
(De zitting duurt voort.1)
Maar het beleid staat me niet aan.
Nog altijd leeft de traditie van de
familiebedrijven voort. Ik zou wel
graag hebben gezien dat die nieuwe
minister Nellssen ingreep. Voor na
tionalisering van bedrijven voel ik
niet veel, maar een beetje staatsin
vloed zou beslist geen kwaad kun
nen".
Wordt vervolgd
De vrouw des huizes: „We
praten er nu niet meer over,
straks als de mannen thuis zijn,
zullen ive daaar tijd genoeg voor
hébben
ROTTERDAM (GPD) Leerlin
gen van de pedagogische academie
Koningin Wilhelmina te Rotterdam,
die de afgelopen dagen een actie heb
ben gevoerd ter democratisering van
het onderwijs op de school, zijn' van
school verwijderd. Gisteravond wer
den de ouders van het viertal inge
licht.
Gistermorgen heeft de actiewerk
groep in een stencil het einde van
haar actie bekend gemaakt. Van de
overige leerlingen wordt geen oppo
sitie meer verwacht tegen de maat
regelen van het bevoegd gezag van de
academie.
De verwildering van de leerlingen
door het. bestuur van de school vloeit
voort uit de weigering van de vier
studenten een overeenkomst die hun
gisteravond werd voorgelegd, te te
kenen.
Voetbal De Oostduitse voetbal
club Karl Zeiss Jena heeft zich ge
plaatst voor de kwartfinales van het
toernooi om de Runners Up-beker.
De Oostduitsers versloegen Dosza Uj-
pest in Boedapest met 3—0 (20)na
de eerste ontmoeting reeds met 1—0
gewonnen te hebben.
