Nieuwe
ronde
Engelsen
tegen
Cyprus?
Herziening van
program voor
maanlandingen
SENA TOR IS BLIJ
DAT HET ZOVER
Vriendschap heeft ook haar grenzen
Hoesak
positief
over
zichzelf
Bomaanslagen
rond bases bij Limassol
Uw Kunstgebit
Geen plaats meer
voor doden in
West-Berlijn
Wandaden
Vele miljoenen
jonge Chinezen
naar platteland
METOELLAH BEZIG MET ONTVOERINGEN
PAGINA 6
LEIDSCH DAGBLAD
DINSDAG 6 JANUARI
(Van onze correspondent)
ISTANBOEL (GPD) Op Cyprus is het weer eens onrustig.
De laatste tijd richtten zich de bomaanslagen op objecten rond
de Britse bases bij Limassol, de tweede stad op het eiland, die
zonder veel moeilijkheden zijn blijven functioneren na de on
afhankelijkheidsverklaring van 1960. Zij zijn begonnen op het
moment dat Engeland zich uitsprak voor uitstoting van Grie
kenland uit de Raad van Europa. Er is weinig twijfel aan. dat
de bedrijvers dezelfden zijn die al het hele jaar door actief zijn
geweest met aanslagen op min of meer „linkse" Grieks-Cyprio
ten die zich hebben laten inschakelen in het mechanisme van
de onafhankelijke staat. De illegale organisatie die hier aan het
werk is heet „Nationaal Front" en staat nog steeds op de bres
voor „enosis", aansluiting bij Griekenland.
looflijke blunders en bruutheden die
het Engelse bestuur van die jaren
heeft uitgehaald. En zij putten
waarschijnlijk moed uit de gedachte,
dat de grote Eoka-beweging waar
het volk wèl achterstond in 1955, ook
met een serie bomaanslagen begon.
BERLIJN i AFP» In West-Ber
lijn wachten duizend doden op hun
laatste rustplaats. De begrafenisdienst
heeft verklaard, dat er geen vierkan
te meter grond meer te vinden is
voor begrafenissen in deze ingeslo
ten stad. De toestand is sinds het be
gin van het jaar acuut geworden
De jongeren zijn voor het merendeel
weggetrokken, waardoor de gemid
delde leeftijd van de inwoners van
West-Berlijn tot 65 jaar is gestegen.
Velen hebben de strenge winter niet
overleefd. In de wük Wilmersdorf
worden de kisten nu in een tuin op
gestapeld, waarbij de politie de wacht
houdt. Afgelopen veekeinde heeft bo
vendien het crematorium van Wil
mersdorf zijn deuren moeten sluiten.
Ondanks sneller werken kan er geen
kist meer bij.
★De Griekse premier Papado- I stad Athene. Zaterdag reisde Ma-
poelos (rechts) ontving vorige\karios door naar Zambia en Ke-
iveek vrijdag de Cypjische aarts- nia in Afrika,
bisschop Makarios in de hoofd-
HOUSTON (AP) Het aantal maanlandingen in het Apol-
lo-programma is om financiële redenen beperkt en de landin
gen worden over een langere periode verdeeld dan aanvanke
lijk in het voornemen lag, aldus een verklaring van de ruimte
vaartorganisatie Nasa.
Het oorspronkelijke programma omvatte nog acht landingen,
waarvan drie in 1970, twee in 1971 en drie in 1972. Thans is
besloten tot slechts zeven landingen, namelijk twee in 1970
(maart en september in plaats van maart, juli en september),
twee in maart en de zomer van 1971, twee in 1973 en de laatste
in 1974.
Het Is niet bekend in hoeverre de
ze extremisten de steun hebben van
de Atheense junta waaraan zij het
bestuur over het eiland wensen over
te dragen. De kolonels willen op het
ogenblik zeker geen opflikkering van
het conflict met Turkije, maar schij
nen aan de andere kant wel te voe
len voor een poging de anti-Engelse
gevoelens, die in de jaren '50 heer
sten, weer aan te wakkeren na wat
er in Parijs is gebeurd. Publikaties
over Engelse wandaden op Cyprus
hebben reeds plaatsgevonden en gro
tere zijn reeds aangekondigd in de
junta-gezinde pers. Bovendien zal op
15 januari feestelyk het feit wor- j
den gevierd, dat het dan twintig jaar
geleden is dat het referendum op
Cyprus werd gehouden, waarbij de
overgrote meerderheid van de Grieks- i
cyprische bevolking zich uitsprak voor I
enosis. Ook op het eiland zelf kan
dit jubileum onmogelijk achteloos
voorbijgaan.
Het referendum was een officieu
ze aangelegenheid door de kerk ge
organiseerd, het Britse bestuur stond
er geheel buiten.
Voornaamste gangmaker was
aartsbisschop Makarios II, de toen
tachtigjarige voorganger van de nu
nog aan het bewind zijnde Makarios
III. Deze laatste was toen bisschop
van Kythion en deed van harte aan
de organisatie v an het referendum
mee. Het was mede gencht tegen
de linkerzijde op het eiland, wier
houding ten opzichte van de eno6is
altijd aarzelend was geweest. Uit
het feit dat 96 procent van alle kies
gerechtigden hun stem vóór enosis
uitbracht, moest blijken dat ook de
meeste communisten op het eiland
zich uitspraken ten gunste van aan
sluiting bij 't land, dat door hen voor
.semi fascistisch" werd uitgekreten
en waar de communistische partij
het was vlak na de burgeroorlog
juist buiten de wet was gesteld.
Doodvonnissen in Nigerië In
Ibidan (Nigerië) zijn vijf personen
ter door veroordeeld in Ibadan we
gens moord op een stamhoofd tijdens
ongeregeldheden te Ogbomosjo. ten
noorden van Ibadan. Deze ongere
geldheden, die voortvloeiden uit be
togingen tegen de belastingheffing,
speelden zich vorig jaar af.
Kennedy: nuttige punten
Wij tekenen hierbij aan. dat deze
wijzigingen in wetenschappelijk op
zicht niet een verlies behoeven te be
tekenen, hoewel ook van die zijde
juist een uitbreiding van het pro
gramma werd voorgestaan. Die uit
breiding zou voornamelijk nodig zijn
geweest omdat de landingen oor
spronkelijk in een te snel tempo zou
den worden uitgevoerd. De bestude
ring van de resultaten van experi
menten en het meegebrachte mate
riaal zou meer tijd vergen dan de pe
riode tussen twee vluchten, waardoor
de doeleinden van een volgende
vlucht niet doelmatig afgestemd kon
den worden op hetgeen reeds was
bereikt. Hoewel er nu één landing
vervalt, kan het wetenschappelijk re
sultaat van de overblijvende expedi
ties door de langere periode toch ver
groot worden. Bovendien is er thans
meer tijd om de Apollo en mettertijd
mee te nemen maan voertuigen en
dergelijke hulpmiddelen aan te pas
sen aan meer ambitieuze experimen
ten.
ADVERTENTIE
zit de gehele dag stevig
op zijn plaats!
Thans is het niet meer nodig, dat Uw
kunstgebit bij het spreken, eten, lachen
of niezen losschiet of verschuift. Een
weinig Dentofix-poeder op de gebits
plaat, en deze ongemakken bestaan
voor U niet meer; Dentofix aeeft U
een ongekend gevoel van zekerheid
en welbehagen. Aangenaam en hygië
nisch in het gebruik. Tevredenheid ge
garandeerd. Verkrijgbaar in discrete,
neutrale plastic flacons, prijs f. 2,60,
bij apotheken en drogisterijen.
Nu er bezuinigd moet worden kan
dit het meest effectief gebeuren door
het Apolloprogramma op deze wijze
in te krimpen en de voorbereidingen
voor onbemand en bemand Mars-on
derzoek en voor permanente ruimte
stations om de aarde en op de maan
onverkort uit te voeren.
„Stilte"
Parallelen met de huidige situatie
liggen voor de hand, maar ook ver
schillen. Het is niet waarschijnlijk dat
nu, na 10 jaar onafhankelijkheid nog
'n meerderheid van de Griekscyprio
ten werkelijk warm loopt voor enosis.
Tegelijkertijd echter is 't nog steeds
een „geladen" woord, dat men niet
mag afvallen, en zeker Makarios zelf
kan zich moeilijk tegen datgene ver
klaren waar hij 15 tot 10 jaar gele
den zo energiek voor gestreden heeft,
ook al heeft hy zich intussen zelf
in „linkse" richting bewogen.
Hij zoekt de oplossing in de stilte.
Zo werd dezer dagen een pro-enosis-
passage uit een rede van de minis
ter van Binnenlandse Zaken uit de
radio weggelaten. De minister heeft
uit protest z'n ontslag aange
boden, zodat in dit geval de „stilte"
niet gehandhaafd bleef. Makarios is,
juist bij de referendumviering, op
reis gegaan naar Athene en Afri
kaanse hoofdsteden. Of deze „ont
wijkingen" afdoende zijn? De eno-
sis-activisten hopen ongetwijfeld
het anti-Britse klimaat van 15 jaar
geleden weer terug te brengen door
herpublikatie van de werkelyk onge-
Bezorgd j
De Atheense junta staat echter
voor het probleem, dat bij oprake
ling van de hele enosis-ideologie
waaraan zij reeds begonnen is
ook Turkije niet onverschillig zal
blijven, iets wat zij nu juist zou wil- I
len vermijden. En dat, terwijl de
Turkse delegatie zich nu juist zo
„keurig" tegenover Athene heeft ge
dragen in de Raad van Europa.
Engeland van zyn kant heeft re
denen tot bezorgdheid, omdat de ba-
ses op Cyprus na het vertrek uit Li
bië van toenemende betekenis zijn j
geworden. Zy werden de laatste tijd j
steeds uitgebreid. Op Akrotiri, in de
buurt waaiwan de meeste aansla
gen zijn gepleegd, zijn nu ook twee
escadrons nucleaire bommenwerpers
type „Vulcan" gelokaliseerd, alsmede
„Thunderbird"-raketten. Niet ver
van Limassol willen de Engelsen een j
basis bouwen voor nucleaire onder- i
zeeboten.
De openbare mening op het eiland j
is tot nu toe tamelijk lauw gebleven.
Een grote, door links georganiseerde J
demonstratie tegen de Engelse in
vloed werd eerder in dit jaar een
grote mislukking en er is geen reden,
waarom de Cyprioten zich door
rechts wèl op sleeptouw zouden la
ten nemen Alle Cyprioten weten
trouwensde bases brengen 25 mil
joen pond sterling jaarlijks in het
laatie; bij een „Libische" ontwikke
ling zou de Cyprische economie min
of meer ontwricht raken.
EDGARTOWN (Reuter) In het
stadje Edgartown in Massachusetts
(V.S.) is gisteren het gerechtelijk
onderzoek geopend naar de dood van
Mary Jo Kopechne, die vorig jaar
juli op het eiland Chappaquiddick in
een auto van senator Edward Ken
nedy verdronk.
..Ik hoop dat hiermee een einde
komt aan wat een uitzonderlijk
langdurige zaak is geworden en een
grcte tragedie", zei de senator na
ziin aankomst in een privé-vliegtuig
uit Hyannis Port.
Ethiopisch geweld Een 30-tal
Ethiopische studenten heeft gisteren
in de ambassade van hun land in
Parijs, onder de ogen van de ambas
sadeur, de boel kort en klein gesla
gen. Zy protesteerden hiermee tegen
het gebeurde aan de universiteit in
Addis Abeba, waar politiemannen
een week geleden vier studenten ge
dood en tien door schoten verwond
hebben.
Vakbondsleider vermoord De.
59-jarige vakbondsleider Joseph Jock
Yablonski. bestuurslid van de Ame
rikaanse bond van mijnwerkers, zijn
vrouw en hun dochter zijn gisteren In
hun woning in Clarksville vermoord
aangetroffen. Zy moeten al verschei
dene dagen dood geweest zyn. Er
wordt in huis niets vermist. Omtrent
de reden tast de politie in het duis
ter. Yablonski, zoon van een Poolse
emigrant, was tot bestuurslid van de
vakbond gekozen in 1942. De bond,
„üniifced Mine Workers", telt 200.000
leden.
Gezin gevlucht Een Oostduits
echtpaar en hun zes kinderen zijn op
oudejaarsavond over de bevroren ri
vier de Elbe gevlucht, en hebben
daarna in West-Duitsland politiek
asiel gevraagd. Het echtpaar en hun
kinderen zijn kennelijk niet door de
Oostduitse grensbewakers opgemerkt.
HONGKONG (Reuter) Het pers
bureau Nieuw China meldt dat ver
scheidene miljoenen jonge Chinese
intellectuelen zich het afgelopen jaar teruggeroepen
of al eerder gevestigd hebben op het
platteland en in de grensgebieden
van China.
Zij zijn na een oproep tot de jon
geren van Mao Tse-toeng uit de ste
den weggegaan om zich door de plat
telandsbevolking „opnieuw te laten
opvoeden". Op deze wijze, aldus het
persbureau, „hebben zy een belang
rijke bijdrage geleverd aan de ver
sterking van de dictatuur van het
proletariaat in de landelijke gebie
den".
De senator werd door rechter Boyle
als eerste gehoord, vertelde later een
advocaat van één der getuigen, die
anoniem wenste te blijven. Zijn ver
hoor duurde meer dan twee uur. De
vechter had voor het begin van het
onderzoek een twaalftal advocaten,
circa dertig getuigen vertegenwoor
digend, op zijn bureau ontboden om
hun een strikt spreekverbod op te
leggen. Ze mochten de zaak niet on
der elkaar, laat staan met verte
genwoordigers van de pers bespre
ken. Hij had duidelijk gemaakt dat
bij „passende maatregelen" zou ne
men als hij een ..lek" ontdekte.
Kennedy deelde na afloop mee dat
hij er zeker van was dat hy alle
vragen „zo volledig mogelijk" had
beantwoord. Hy had daarnaast zelf
ook „enkele punten aangestipt die
naar zijn mening nuttig zouden kun
nen zijn". Hij keerde terug naar het
landgoed der Kennedy's in Hyannis
Port waar hij zolang het onderzoek
duurde zou blyven. Hij verwachtte
overigens niet dat hij zou worden
..Ik ben helemaal
A lrl I in een vorige week verscher
/Anoniem naa,r voren gebrachte theof
gens welke Mary Jo allééij
auto had gezeten toen die
brug reed. „Onzin", antwooP
op een vraag daarover. j
Kenm
De procedure is Edgartovb
toont uiterlijk alle kenmerl
een proces, maar is in feil i
een soort van vooronderzoek^
De rechter heeft slechts n
door ondervraging van getuJ
te stellen „wanneer, waar 4S
welke omstandigheden" een?*
de dood heeft gevonden, h
sprake is van schuld. Hij zei
over een rapport aan een h<51
rechtelijke instantie. In he
land van de twaalfde eeuw v
procedure gebruikt om de rf1
den in afgelegen gebieden 1
rechter des konings een vot
voor te kunnen leggen.
iï
Vliegongeluk Vijf personen
onder wie drie stewardessen zijn
om het leven gekomen en vyf ge
wond bij een ongeluk met een „Con-
vair Coronado" van de Spaanse
luchtvaartmaatschappij „Spantax"
die vannacht bij het Zweedse vlieg
veld Stockholm-Arlanda is neerge
stort.
BoedapestBonn Hongarije is.
blijkens een verklaring van de Hon
gaarse minister van Buitenlandse
Zaken Janos Peter, bereid zyn be
trekkingen met West-Duitsland te
verbeteren en uit te breiden. In een
vraaggesprek met de Westduitse te
levisie zei Peter gisteren dat daar
voor vooral op economisch gebied
vele mogelijkheden aanwezig zyn.
Klaar", aldus de senator.
Seponering
Het onderzoek zal vermoedelijk nog
vier dagen in beslag nemen, waarna
rechter James Boyle beslist of er
een proces moet volgen of dat de
zaak geseponeerd zal worden. Op
verzoek van Kennedy's advocaten
wordt het onderzoek met gesloten
deuren gevoerd. Er is een maanden
lang juridisch steekspel aan vooraf
gegaan. Een door officier van jus
titie Edmund Dinis ingediend ver
zoek om lijkschouwing werd dooreen
rechtbank afgewezen.
De belangstelling van de pers in
het kleine plaatsie Edgartown was
ondanks de vrieskou groot.
Omstuwd door journalisten, foto-
giafen en televisieploegen arriveer
den Edward Kennedy en zijn vrouw
bij het streng bewaakte gerechtsge
bouw. Er waren in het vriesweer
echter maar enkele tientallen bur
gers uit het stadje op de been. Poli
tiemannen moesten een weg voor de
Kennedy's banen door de opdringen
de pers.
„Bent. u blij dat het eindelijk zo
ver is?", riep een verslaggever tegen
de senator. Deze keerde zich even
om. knikte en zei zacht: „Ja. dat
ben ik".
Edward Kennedy was kort over de
iVan onze correspondent)
METOELLAH (GPD) - Metoellah.
Israëls noordelijkste dorp is in het
nieuws. Guerrillastrijders van over
de Libanese grens trachtten er een
paar dagen geleden vier huizen op
le blazen, maar faalden. De helse
machines werden tydig ontdekt.
Maar wat niet kon worden belet is
de ontvoering van een nachtwaker,
een burger nog wel en een man met
vrouw en kinderen. Sjmoel Rosen-
wasser (54) uit Transsylvanië, die
zich negen jaar geleden hier ves
tigde, werd over de grens gesleurd
en meegenomen.
Heel het dorp is diep onder de
indruk. In de kleine huisjes met
goed onderhouden tuinen en boom
gaarden en in de talrijke hotelletjes
en pensions is zijn verdwijning het
gesprek van de dag. De Wassers, de
Weinsteims, d'e Goldbergs, de Frankels,
de Rezmiks, de Jacobs ons, de Levins,
de Isjanski's, de Peins en deBelski's,
al de dorpsveteranen speculeren druk
over zijn mogelijk lot en gaan, als
zy opgewonden raken, geleidelijk in
het jiddisj over, de taal, die in hun
ouderlijk huis in Oost-Europa ge
sproken werd Zou het lukken hem
weer in Metoellah te krygen? Zou
men in Jeruzalem te vinden zyn
voor uitwisseling tegen gevangen ge
nomen guerrillastrijders of Libanese
i «oldaten? Tegen Fedayim niet. meent
het dorp. Daar wordt niet mee on
derhandeld. Misschien tegen een of
j meer van de Libanese soldaten, die
j vrijdagavond gevangen zijn geno
men. Wie zal het zeggen? Gisteren
hoorden een paar dorpelingen zyn
stem over de radio van Al Fatah.
Met zijn typisch Oostjoods accent
eroette hij vrouw en kinderen en
zei dat hy het goed maak».
J De omroeper voegde daar nog aan
I ioe, dat hij in een kamp van Al
Fatah buiten Libanon wordt vast-
gehouden en dat hij verbaasd was
over de „vriendschappelijke behan
deling", die hom ten deel viel. In
Metoellah gelooft men daar het zijne
ven. Men kent er de guerrillastrij
ders maar al te goed. Op 13 decem
ber verloren twee burgers het leven
toen van Libanon uit bazoeka's op
het dorp werden afgeschoten.
Niet alléén Metoellah wai het
doelwit, maai' heel het Galilese
grensgebied. In de afgelopen tien
dagen had men daar drie bombar
dementen met katoesja's, drie met
mortiergranaten, zeven bazoeka-aan-
vallen en twee mitrailleur-beschie
tingen te verduren. Om nog maar
niet te spreken van het leggen van
landmijnen en diverse pogingen om
huizen op te blazen.
Hoog tijd
Het werd hoog tijd, dat daar wat
aan gedaan werd en men is in Me
toellah dan ook ingenomen met de
Israëlische inval i<n Libanon van
vriidagavond j.l.tien Palstijnen ge
vangen genomen en elf Libanese sol
ten. Heel het dorp kwam uit de
schuilkelders, toen ze werden weg
gevoerd: de guerrillastrijders met
verwrongen gelaat, waarop de angst
duidelijk te lezen was, dc soldaten
ontwapend, maar met de stalen hel
men nog op het hoofd, veel rustiger.
Van die soldaten weet men in Me
toellah geen kwaad te vertellen. Men
heeft er trouwens algemeen een
zwak voor de Libanezen, de echte
Libanezen dan natuurlijk, niet de
Palestijnse guerrillastrijders, die er,
als in heel Israël, op één lyn wor
den gesteld met laffe sluipmoorde
naars. Van oudsher waren de be
trekkingen tussen de Libanezen en
de inwoners van Metoellah goed.
Hun akkers grenzen aan elkaar en
vaak raakte men onder het werk
met elkander aan de praat.
Aan de andere kant van de grens
op het rotsachtige en glooiende ter
rein, waarop de velden uitlopen, zijn
Libanese bulldozers bezig de ruïnes
op te ruimen van de politiepost, die
vrijdagnacht door de Israëlische
troepen werd opgeblazen. Geen muur
staat meer overeind. Het dorp Kafr
Kala ligt er schilderachtig tegen de
rotsachtige heuvel opgebouwd, enige
tientallen huizen, merendeels met
een plat dak en zonder bovenverdie
pingen. Er lopen wat gendarmes
rend. Nu en dan praten zij wat
met de dorpelingen, zo goed als
uitsluitend vrouwen. De volwassen
mannen zijn in Israël en worden
verhoord. Hebben zij samengewerkt
met de guerrillastrijders? In Metoel
lah gelooft men van wel. Maar niet
alle mannen hebben de weg van
de minste weerstand gekozen, ver
zekert men mij.
Vertrokken
De meesten waren met hun gezin
uit het dorp vertrokken, toen de Pa-
lestijnen er zich hadden genesteld.
Men zag hen van Israëlisch gebied
uit met al hun hebben en houden
naar het noorden trekken. Vluchte
lingen. ditmaal voor hun eigen men
sen. En voor de Israëliërs van wie
zy wel vermoedden, dat zij de aan
vallen van de guerrillastrijders niet
ever hun kant zouden laten gaan.
Het is nu weer rustig in Metoel
lah. Men bewerkt er de akkers als
alt.yd, maar met één oog op de
schuilkelders gericht. Over de grens
liggen de velden verlaten. De Liba
nese boeren vinden het kennelijk
veiliger voorlopig niet te dicht in de
buurt van Metoellah te komen.
Goede vrienden dat wel. Maar ook
vriendschap heeft haar grenzen.
(Van onze correspom
PRAAG (GPD» In
blad „Roede Prawo" van
heeft de Tsjechoslo waakse!
der Hoesak een uitgebreid]
gegeven van de ontwikki
zyn land in de jaren
soort winst- en verliesreki
de communistische parti
Hoesak er geen twijfel aai
staan, dat de balans dui
gunste van zijn eigen pei
slaat.
„Onder mijn voorgang
Hoesak, „was het socialism
cho-Slowakije ondermijnd
genaamde liberalisering w
ze illusie. 1970 zal het ja
definitieve consolidatie w
dat het ook niet nodig is
turn vóór het partycongr<
de verkiezingen vast te s
Voor de volle honderd pr<
die rekening in ieder gev
het Tsjechoslowaakse L
zal vandaag weinig moei
gehad om Hoesaks stel!
voor één te weerleggen. De
vende rol van de comi
partij bestaat alleen bij de
de Russische bezetting
Van economische expan
sprake. Het is de nieuwe p
tot op heden niet gelukt
ringsconcept op te stelle
het feit, dat tot twee keer
loofde voltallige vergader!
centrale comité over de e<
sanering zonder opgaaf vi
is afgezegd. Ondanks
prijsverhogingen van leve/
en industrieprodukten gaai
teie door. Dank zij de slecffl
moraal blijven de produktl
neden het plan en moest
se werkweek weer worde»
De voorziening van corn
deren stagneert meer
Het partycongres en
mentsverkiezingen, die
voor 1969 waren beloofd,
huidige situatie uitgeslt
de politieke scheuring zi(
te duidelyk zou openbare»
dat de partij binnen eei
zuiveringen en opzeggini
miljoen leden tot minder
leden is gereduceerd,
geenszins op de steun vai
derheid voor zijn' huidig<
kenen.
