„(MZE TAAK NU
escherm
.e natuur
n 1970
Het Witte Plan van de politie
ACTIE
ZEEHOS
MOET
SLAGEN
Herrieschoppers tegen milieu-verontreiniging rond Warmond wel te vreden
'Aff; t.
t
I
3
SCHRIK VOOR MOTORDUIVELS - EN RAT MOET....
Aandacht van tv
en radio voor
de natuur
fOENSDAG 31 DECEMBER 1969
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA IJ
'<t w i-m
A f?
JK
f i
'w—
De pomp, het symbool
van de reinheid, met de
krans van weggegooide bus
jes.
WARMOND Pasen 1969:
in Warmond ..goed" voor een
happening tegen de vergiftiging
van het klimaat. Twee dagen
lang. paas-zaterdag en tweede
paasdag, voerde een comité-
van-jongeren uitgebreid actie
om te protesteren tegen de mi
lieu-verontreiniging. Onder lei
ding van André v. Elburg (toen
18». derde klasse van hét St. Bo-
naventura College in Leiden en
Gerard Hartveld (eveneens 18».
vierde klasse Fioretti College in
Lisse, wilde een grote groep jon
gelui eens nadrukkelijk wij
zen op het grote gevaar van
lucht- en water-verontreiniging
in het watersportcentrum aan
De Kaag.
Twee dagen lang. hebben zij
getracht door middel van aller
lei acties het schoonmaken
van het bos bij het Seminarie
en een stuk dijk van de Zwa
nenburgerpolder. het houden
van een demonstratietocht en
een tentoonstelling, het voeren
van een adem- en hongersta
king èn een „kranslegging" bij
de pomp als het symbool van de
reinheid de aandacht te ves
tigen op de vervuiling in de
ruimste zin van het woord.
Leuzen als ..Hallo meneer de
Uil. wat is het hier toch vuil",
,.U hoeft uw kinderen nooit
meer zwemmen te leren" en
„Vuile lucht plus stinksloot is
een zekere dood" werden daarbij
joelend meegevoerd en waren
veelbekijkse blikvangers.
Achteraf zegt een van de ac
tieleiders. André van Elburg
(19 en inmiddels verhuisd naar
het Noordhollandse Oostwoud)
er van: „Ik geloof dat alle ac
ties wel enig succes hebben. Wij
hebben wel weinig echte reac
ties gehad, maar toch: als je nu
eens de kranten openslaat, staat
er altijd wel iets in over lucht-
of watervervuiling Kijk, daar
aan hebben wij een beetje mee
gewerkt. De taak. onze taak.
van de herrieschoppers is nu
wel voorbij".
„De herrieschoppers". Zo be
schouwt André van Elburg zich
nu: „We wilden gewoon iets
doen. Maar wél iets nuttigs. Al
thans: iets met een doel. Het is
toen allemaal heel fijn gegaan.
Dus dat gaf toch wel een brok
zelfbevrediging. Ook dat von
den we fijn. Alle kranten heb
ben erover geschreven. Over
ons. over onze actie. Nu zou
zoiets, zo'n actie als wij toen
hebben gevoerd, al niet meer no
dig zijn. Nu staat verontreini
ging in het middelpunt van de
belangstelling. Nu zijn er ex
perts mee bezig. Dat is een
enorme vooruitgang. Nu ver
schijnen er dagelijks rapporten.
Nu wordt de situatie dagelijks be
keken. Daar hebben wij iets aan
meegewerkt. Want ik geloof
toch wel dat we toen in War
mond wat hebben losgemaakt.
Er is over gepraat en geschre
ven. Goed. er zijn natuurlijk
m nsen die schamper hebben
gezegd dat het een lolletje is
geweest van een paar jongens.
Dat was het natuurlijk ook.
maar toch volgens ons. was het
méér dan „zomaar" een lolletje.
We waren niet „zomaar" een
paar jongens, die. net als in die
tijd in Amsterdam, ergens te
genaan wilden schoppen. Lek
ker. herrie maken. Goed, we
hebben wat stuntjes uitgehaald
om op te vallen. Soms. per slot
van rekening ben je .iong.
wil je gewoon opvallen. Maar
Juist daardoor heeft onze actie
misschien toch wel wat succes
gehad. Al was er weinig volk op
de been toen we onze stille tocht
door het dorp hielden en al
stond men meewarig het hoofd
te schudden toen we als hoogte
punt van onze happening bij
de pomp onze krans, een oud
wiel met allerlei busjes, die we
tijdens onze grote schoonmaak
In het bos en bij de dijk had
den gevonden, legden, toch is
het niet voor niets geweest.
Want toen heeft men in War
mond voor het eerst geloof ik
van het woord „milieu-veront
reiniging" gehoord. Toen ieder
een een beetje schamper stond
te lachen, moet men geloof ik
toch ook een beetje beseft heb
ben, wat er eigenlijk aan de hand
was. Hoe Warmond langzaam
maar zeker werd vergiftigd".
Die openlijke „vergiftiging",
hielden André van Elburg en
Gert Hartveld het handjevol
belangstellenden tijden de slot-
happening bij de pomp. letter
lijk en figuurlijk onder de
neus. André i „Of het bos bij
het Seminarie nog schoon is? Ik
weet het niet. als ik weer eens
in Warmond kom. zal ik er
eventjes gaan kijken"» gemoede
lijk nagrinnekend: „Toen Ge
rard en ik op het laatst, met
gasmaskers op en zo, bij de
pomp ïondgingen met die
spuitbusjes dennegeurtjes-voor
-het-toilet hebben veel mensen
dat maar matig gewaardeerd.
Vooral toen we riepen dat dét
de luchtjes van de toekomst wa
ren, hun luchtjes. Echt, dat was
geen grapje van ons. Dat was
bittere ernst. Want overal zijn
tegenwoordig reeds van allerlei
soorten luchtjes te koop. Maar
een fijne frisse neus. een gezond
luchtje happen, kan je bijna
nergens meer
ROF. DR. J. KUENEN
IRECTEUR NATUURBEHEER
L.EIDEN Als straks de klok twaalf uur heeft geslagen is
fens het „natuurbeschermingsjaar" begonnen. Al enige tijd
leden besloot de Raad van Europa dat het jaar 1970 in het
een zou staan van het natuurbehoud. Alle aangesloten landen,
o. Nederland zijn aangespoord om dit jaar extra aandacht te
steden aan de problematiek rond de milieuvervuiling, i.e. de
ter-, bodem- en luchtvervuiling. In dat kader begint in
iruari te Straatsburg een conferentie, waarbij de landen zich
Hen beraden over de opstelling van een manifest.
lit manifest nu. zal richtlijnen
ïten geven voor een toekomstig
:id in Europa om de natuur te be
lden. Een man die zich het afge-
;n jaar bijzonder heeft beijverd
r een leefbaar milieu is de Leidse
gleraar prof. dr. D. J. Kuenen.
directeur van het pas opgerichte
tsinstituut voor Natuurbeheer en
lid van talloze oommissies op het
led van de natuurbescherming en
milieubeheer kwam hfj in 1968
malen in het nieuws.
PROF. DR. D. J. KUENEN
ontevreden
(Foto LD/Holvast>
,t gebeurde onder meer toen er
jeiden sprake was van de bouw
een elektriciteitscentrale, die
10 e hoeveelheden oppervlaktewater
ie omgeving van de Sleutelstad
gebruiken als koelwater. Prof.
tien was een van de forumleden,
tijdens de discussieavond ge-
miseerd door de Leidse Biologen
fel stelling nam tegen de
"genomen plannen omdat hij
sde voor ernstige verontreiniging
nt het milieu.
at het gemeentebestuur van Lei-
de opdracht voor de bouw in
laad heeft aangegeven is een po-
punt Het is een geweldig suc-
,y geworden dat mede te
ken is geweest aan dit initiatief
de Leidse biologen. „Ik was erg
laasd toen ik het besluit van B.
W vernam", aldus prof. Kuenen,
idat ik niet had gedacht dat een
nl fel ij k appèl van enkele Leidse
dige biologen zo snel resultaat
worden. Het is een geweldig suc-
voor de initiatiefnemers".
a*fisschien is het een teken aan de
«1. dat er in ons land eindelijk
meer aandacht wordt besteed
-#
1/ W&mmm ür
aan de milieuhygiëne. De Progil-affai-
re in Amsterdam wees in '68 al in
die richting. Daartegenover staan
echter nog steeds zeer vele negatie
ve punten. We wordein nog steels
overstelpt met feiten over milieube
derf".
Als het zo dooi- gaat. zeggen de
biologen zullen we in ons land straks
ontspanning moeten zoeken op be
ton. tussen bakstenen muren en met
een uitzicht op een dorre woestijn.
Prof. Kuenen: „We worden dage
lijks weer geconfronteerd met ver
schijnselen die duidelijk waken dat
we op de verkeerde weg zijn. De korst -
mossen op de bomen worden steeds
zeldzamer en maken duidelijk dat er
giftige stoffen in de lucht zitten. Die
mossen waren tot voor kort het „ro
de lampje" maar als straks gifcon
centraties voorkomen, die ook voor
de mens gevaar gaan opleveren,
zal dit waarschuwingssignaal er al
lang niet meer zijn".
Zo zijn er talloze voorbeelden te
geven. „Sommige biologen", aldus
prof. Kuenen, „hebben al gezegd dat
de aarde niet meer te redden is en
binnen afzienbare tijd net zo dor zal
zijn als het maanlandschap. Zover
is het hope nl ijk nog niet, maar ze
ker is dat het leven op aarde in
gevaar is en dat de beheerser van de
natuur, de mens, het zwaarst getrof
fen zal worden als op korte termijn
geen ernst wordt gemaakt met de
n atuurbescherming
Een ander verschijnsel van de
steeds meer geïndustrialiseerde maat
schappij is de verhoging van de tem
peratuur door het intensieve gebruik
van fossiele brandstoffen (kolen, olie
etc.). De koolzuur in de lucht neemt
meetbaar toe terwijl 'n enorme hoe
veelheid zuurstof worden verbruikt.
Maai- Inmiddels kappen we bomen
en vergiftigen de zee of er niets aan
de hand is
Die koolzuurtoename lijkt ogen
schijnlijk niet alarmerend, maar de
koolzuur vormt in de atmosfeer een
laag die een groot deel van de aard-
ultstraling absorbeert, terwijl de ver
warming van de aarde door de zon
steeds doorgaat. Geleerden hebben be
cijferd dat een stijging van enkele
tienden van n graad de poolkappen
al zover afsmelten, dat het niveau
van de zeeën en oceanen enkele me
ters stijgt.
Het probleem is, dat iedereen nog
steeds denkt: „Het zal mijn tijd wel
uitduren", en hij gaat rustig door
met giftige gassen de lucht in te
spuiten, oppervlaktewater te vervui
len. diersoorten uit te roeien en plan
ten en dieren te vergiftigen met bio
ciden. Het Europese natuurbescher
mingsjaar moet een verandering in
die mentaliteit brengen We zullen
moeten beseffen dat de natuur net
kostbaarste goed is dat we bezitten
omdat we er zelf onverbrekelijk mee
verbonden zijn en er een belang-
i rijk deel van uitmaken.
BODEGRAVEN De
Bodegraafse vierling vafi de
familie Verheul-Van Os. op
5 maart geboren, maakt het
uitstekend. V.l.n.r. Peter,
Rinke. Marcel en Yvonne
zijn dan ook vast van plan
hun eerste oud en nieuw
waardig te vieren.
Mevrouw Verheul, dank
baar voor alle hulp die het
gezin Bert (8). Ineke <7)
en Kees (5) heeft onder
vonden en van de gemeente
in het bijzonder (permanen
te gezinshulp)„Anders zou
den we het erg moeilijk heb
ben gekregen."
(Foto LD/ Dijkman)
(Van onze verkeersovertreder)
LEIDEN Wit schijnt om de één
of andere reden een aantrekkings
kracht uit te oefenen op een ieder
die bij het verkeer betrokken is
LEIDEN Meer dan eens
zult u het komende jaar
worden gewezen op de geva
ren van de water-, bodem- en
luchtvervuiling. Alle omroepen
in ons land zullen in het na
tuurbeschermingsjaar 1970 het
zij via radio, hetzij via televisie
aandacht besteden aan diver
se facetten van de steeds voort
schrijdende mileuverontreini-
ging.
Zo zal de TROS-tv in maart
'70. drie programma's uitzenden
over mileuproblemen, terwijl de
KRO vijf t.v.-programma's
wijdt aan 't Nederlandse land
schap. Verder zijn er congres
sen, symposia, tentoonstellingen
een foto- en film wedstrijd, ter
wijl ook de scholen en univer
siteiten zullen worden ingescha
keld.
Het Nederlands comité dat het
Natuurbeschermingsjaar heeft
voorbereid zal in februari een
rapport over milieuvraag
stukken overhandigen aan de
staatssecretaris van CRM. In
de loop van 1970 zullen nog
twee rapporten volgen.
Verder zullen er In
ons land volgend jaar twee
izpgenaamde Eurelreservaten
tot stand komen. Het zijn par
ticuliere natuurreservaten van
allure, die moreel en met ad
viezen worden gesteund door het
Wereld Natuur Fonds Een nog
grootser plan voor de bescher
ming van de natuur werd af
gewezen door het ministerie. De
uitgaven drie miljoen vond
men 'e hoog.
of er over nadenktgetuige o.m.
Provo's Witte Fietsenplan Wit de
kleur van de vrede valt op in het
verkeer, dat is een belangrijk pre
ventief punt zo vertellen tijdens
een gesprek in het Leidse politie
bureau commissaris mr. C Barends.
adjunct-inspecteur R. Erenst en
brigadier G Donkersteeg de een-
en-half-jaar-oude motorbrigade in
de Leidse volksmond „witte motor-
duivels" genaamd.
Leiden zit. zo blijkt al uit die beti
teling, de schrik voor die plotse
ling motorisch opduikende witte
mannen flink in de benen en dat
moet ook. zo blijkt uit het gesprek.
Alhoewel de politie voorzichtig is
met het trekken van fundamen
tele conclusies (de periode om dat
te bekijken is te kort. dat kan
pas na een jaar of twee) is men
toch redelijk tevreden over de mo
torbrigade in de hutspot van fles-
sehalzen van de Leidse verkeers
situatie: wat zich laat conclude-
ï'en uit de positieve opmerking van
commissaris Barends: die mannen
op de motoren zijn eigenlijk Je
voelhorens.
De mannen op de acht zacht spin
nende 500 cc motoren die vrijwel
de hele dag volgens vier vaste rou
tes in de stad opereren hebben hun
taak. preventief en repressief
doelgericht verkeerstoezicht naar
verwachting vervuld.
Waren er dan geen moeilijkheden?
Adjunct-inspecteur Erenst, chef
van de afdeling verkeer van de
Leidse politie geeft voorzichtig het
voorbeeld van de zware motoren
die zomers niet op het asfalt ge
zet mogen worden omdat ze er an
ders doorzakken. Dat is een paar
keer voorgekomen.
Maar er zyn vele positieve punten
vooral met betrekking tot details
die de motorbrigade signaleert om
dat zij de hele dag aan het ver
keer deelneemt. Bijvoorbeeld: het
ontbreken van een bord „einde
autoweg" op één van Leidens be
langrijkste invalswegen. Iets wa'
via de gemeente vlug uit de we
reld geholpen kon worden
D'r is eigenlijk maar één klacht
van commissaris Barends: de mo
torbrigade is numeriek niet sterk
genoeg.
Zijn de heren ervan op de hoogte
dat onder de bevolking de indruk
leeft dat de witte motorduivels het
speciaal voorzien hebben op jeug
dige bromfietberijders? Zo ja ge
beurt dat en met een speciale
bedoeling?
Commissaris Barends. adjunct-in
specteur Erenst cn brigadier Don
kersteeg weten er niets van. Zo'n
beleid beslaat niet. Wel bestaat er
een zekere gerichtheid maar die is
afhankelijk van de verkeerssi
tuatie.
Nadat verteld is dat de Leidse poli
tie begin januari een ander stuk
vernieuwing, snelheidscontrole via
radar met fotoapparatuur gaat ge
bruiken nog één vraag: beteke
nen al die vernieuwingen, met als
resultaat 'n groter aantal proces
sen-verbaai dan vroeger geen extra
belasting voor het administratieve
apparaat. dat alle bekeurin
gen moet verwerken.
Commissaris Barends: „Dat is altijd
zo. maar je hebt dat voor een groot
deel zelf in de hand".
Brigadier Donkersteeg van de Witte Brigade Zijn mannen zijn
voelhorens. (Foto LD/Holvast)
Tweede paasdag 1969:
André van Elburg en Gerard
Hartveld-met-gasmasker tij
dens de happening.
Mevr. Hooftman
blijft vechten:
BOSKOOP „Fantastisch" vindt
mevrouw W. Hooftman-Jansen alles,
wat in 1969 door „haar" actie voor
het Rotterdamsch Zeehospitium in
Katwijk aan Zee is gebeurd. De
benodigde twee ton zijn nog altijd
niet op tafel gekomen, maar toch ge
looft de Boskoopse huisvrouw nog
altijd in het slagen van de actie.
Stelt zij vol vertrouwen: „In finan
cieel. opzicht is de actie natuurlijk
nog niet rond. Maar dat was eigen
lijk ook wel te verwachten. Natuur
lijk denk Je wel eens „En toen met
Mies Bouman ging alles wél", maar
toen lagen de zaken héél anders.
Zo vlug gaat het beslist niet
Op zaterdag 15 februari gaf me
vrouw Hooftman (Zijde 6. Boskoop,
telefoon 01727-2516) het startsein
voor de actie ten bate van het Zee
hos in Katwijk (Giro 28316». Dat
gebeurde tijdens een radiouit
zending van de HIRO «Humanisti
sche Indialistische Radio-omroep).
1 waarin zij èn de directrice van het
I Zeehospitium, zuster Rijken, duide
lijk het doel uiteen zetten: tweehon-
derdduizend gulden bijeenbrengen
j voor de noodzakelijke modernisering
van de barakken waardoor de op het
j ogenblik bijzonder zware taak van
I het verplegend personeel zal worden
verlicht.
Vanaf het begin van het „bliksem
actie" heeft mw. Hoof man geloofd in
het slagen ervan. Ofschoon er pas
een maand later duizend gulden bij
een was gebracht, bleef zij zich ten
volle voor de actie inzetten. Nu, ter
wijl de Juiste stand overigens niet
te schatten valt „Het is geweldig
fijn wat er al gegeven is, maar het
is nog altijd niet genoeg" zegt z(J
optimistisch-als-altijd: „Ik zeg al
tijd maar Je moet de moed nooit
opgeven. Dat geld komt er. Of. be
ter gezegd: die noodzakelijke veran
deringen kómen er. Want dat moet
eenvoudig. Een centrale zuurstoflel-
ding is een eerste dringende vereis
te. Nu moet er nog altijd worden ge
sjouwd met die loodzare zuurstof-
flessen. Het Zeehospitium in Kat
wijk is beslist géén oude troep. De
instelling is alleen verouderd. Maar
het is een blije inrichting. Alleen be
schikt men niet over de middelen om
de taak. het werk van 't verplegend
personeel te verlichten".
De actie van de Boskoopse huis
vrouw heeft dit jaar inderdaad reeds
het nodige losgemaakt. Mevrouw
Hooftman dankbaar terugkijkend:
„Voor alles is natuurlijk tijd nodig.
De problemen,'waarmee de mensen
in Katwijk kampen, zijn in ieder ge
val in de belangstelling komen te
staan. Dat kan de zaak alleen maar
nog meer ten goede komen. Als al
les meezit komt misschien in het
voorjaar de zuurstof gereed.
In 1969 heeft mevrouw Hooftman-
Jansen ook de traditioneel geworden
Sinterklaasactie voor het Zeehospi
tium gehouden. Een actie, die net als
in de vorige vier Jaar volledig is ge
slaagd. „Fantastisch", durft de het
liefst op de achtergrond blijvende
Boskoopse „Wat ik doe is eigenlijk
helemaal niet belangrijk het gaat
er om wat het verplegend personeel
dé&r allemaal doet") gerust te stel-
I len. „Daarbij heeft natuurlijk ook al
le hulp van het Vliegkamp Valken
burg een grote rol gespeeld. Wat die
mensen daar allemaal niet gedaan
hebben! Iedereen heeft op 5 decem
ber iets gehad Een geschenkje. En
dat is toch ook heel wat waard. Want
zoiets stimuleert, schenkt vertrouwen.
