Verborgen talent pas
laat (64 jaar) ontdekt
Breed onderzoek nai
bloembollenbedrijve:
Rijnlandse Molenstichting koopt
de „Barremolen in Zoeterwoude
1
Dodelijk
ongeluk in
Hillegom
Boskoopse boomkweker vervaardigt letters van etemit
Liko begint half
januari produktie
in Bodegraven
Kip blakert
op het gas
Brand bij Duel:
schade ,f 12.000,-
PENSIONGA
MISHANDEL
HOSPITA
1
GAB Lisse wil achtergronden kennen
V
Dronken chauffeur
ramt lichtmast
Expositie over
mechanisatie
bloembollenvak
■m
PAGINA 8
LETDSCH DAGBLAD
DINSDAG 30 DECEMBEI
(Door Jan Westerlaken)
HAZERSWOUDE/BOSKOOP
„Da's me nou ook een vraag. Hoe
ben ik er toe gekomen om letters
van etemit te gaan maken?
Eigenlijk weet ik het zelf niet.
Een aanleiding is er geloof ik
nooit geweest. Of misschien toch
wel, maar dan onbewust. Toen ik
er een jaar of vier geleden mee
begon, wist ik niet dat ik zo goed
kon tekenen. Dit verborgen talent
ontdekte ik zelf pas, toen ik al 64
jaar was. Ik had voor die tijd wel
eens iets nageschilderd, maar om
nou te zeggen wat een succes,
nee, dat bepaald niet. De eerste
letters maakte ik voor mijn zoon
en sindsdien kreeg ik steeds meer
opdrachten", vertelt de 68-jarige
Boskoopse boomkweker Jac. van
Klaveren Dzn.
In een klein schuurtje, dat hij bij
de kwekerij van zijn zoon aan de
Loeteweg in Hazerswoude als werk
plaats heeft ingericht, is zijn hobby.
z< als hij het noemt, uitgegroeid tot
oen taak waaraan hij zijn handen vol
zou kunnen hebben. „Maar", zegt hij,
..dat wil ik niet. De kwekerij is niet
groot en als het mooi weer is dan
ga ik het land op om hier wat
werkzaamheden te verrichten en dan
moet ik niet gebonden zijn aan het
maken van deze letters".
..In de beginperiode maakte ik de
letters van hout. Maar later bleek
dat dit te bewerkelijk was en ook een
te dure geschiedenis voor de afne
mers. Bovendien blijft hout niet zo
lang in tact als eternit. Ik heb er
lang over gepiekerd voor ik eenmaal
op eternit overging. Toen ik op een
nacht wakker lag dacht ik ineens
ar.n laatstgenoemd materiaal. De vol
gende dag heb ik de proef op de
som genomen en enkele letters van
etemit gemaakt. Dit beviel me zo
uitstekend dat ik besloot om in
het vervolg alleen maar dit mate
riaal te gebruiken. En ik mag wel
■ecgen dat ik hiervan tot op heden
neg geen spijt heb".
Enis
Naar zo ver ik heb kunnen na
gaan ben ik in Nederland de enige
die dit spul voor het vervaardigen
van de letters gebruik. Vanzelfspre
kend zou ik hierop geen eed duiven
doen.
Maar één ding is zeker, als er in
derdaad nog meer bedrijven zijn die
de letters voor de naamborden op
deze wijze maken, dan zijn het er
ah»oluut niet veel".
„Hoe ik d*> letters maak? De mo
dellen worden eerst op het etemit
uitgetekend en daarna één voor één
uitgezaagd. Niet één letter ls het
zelfde. De één wil een schrijfletter,
een ander wil er weer een krul aan
en een derde houdt weer van een
strakke letter. Ook de grootte speelt
hierbij een rol. Kijk. als een bedrijf
zijn naam op een schuur wil heb
ben en deze staat een eind van de
weg. dan kan het niet met een piete
peuterig lettertje volstaan. Want ge
wone naamplaatjes zijn dan natuur-
U'k niet te lezen".
„Een dure geschiede lis? Hoe komt
u daar nou bij. Niks hoor, dat lijkt
alleen maar zo. Je moet maar eens
gaan narekenen hoeveel tijd er in
het maken van een naam gaat zitten.
Het aantal letters dat in een naam
voorkomt is natuurlijk ook belang
rijk. Hoe langer de naam, hoe meer
tijd er in gaat zitten. En dan is de
piijs. die ik hiervoor reken, beslist
riet hoog te noemen".
Ja, inderdaad, plastic zal wel wat
goedkoper zijn. Maar ik ben van
mening dat. de levensduur vermoede
lijk een flink stuk korter zal zijn
dan van etemit".
„Nee. hoor, ik zet geen adverten
ties in de krant, waarin ik ml) als
„lettermaker" bekend maak. Dat
heeft trouwens helemaal geen zin,
want ze komen toch niet naar je
ti>e. Je moet er zelf op uittrekken en
dat doe ik dan ook maar. Wekelijks
riid ik met. de fiets door de omge-
v.ng en als ik dan maar denk dat
een naambord deze mensen van
dienst kan zijn, dan stap ik naar
de eigenaar van dit bedrijf en ver
tel hem wat zo'n naam gaa tkosten,
hoe lang hei duurt en noem maar
oo Meestal moet je wel voor een
oodracht knokken. Want de meesten
eien het als een soort luxe".
„Het komt slechts zelden voor dat
ik eenzelfde lettertype voor een
raam gebruik
Tk ontwerp ze allemaal zelf en zo kan
het dus bijna niet voorkomen dat
tweemaal dezelfde naam wordt ver-
De heer Van Klaveren vol
tooit een werkstuk.
(Foto Leidsch Dagblad)
vaardigd. Ja, natuurlijk heb ik ook
een archief je Hij loopt naar een
kast en toont even daarna een map
waarin wat voorbeelden zitten die hij
♦an karton, leer en ander materiaal
heeft gemaakt. „Maar", vervolgt hij,
„hiervan maak is echter zelden ge
bruik. Zoals ik reeds heb gezegd
maak ik niet graag tweemaal dezelf
de naam. Tevens zie ik het gebruik
van deze letters als een tijdverlies.
Al dat passen en meten, nee, dat is
niets voor mij".
Tenslotte vertelt de heer Van Kla
veren ronduit dat hy nooit een op
leiding voor dit werk heeft gehad.
„Daarvoor was vroeger geen geld. Als
je van school kwam dan kon je gaan
werken. Van de vroege morgen tot
de late avond was het op de kwekerij
ploeteren geblazen voor een bedrag
dat belachelijk laag was".
„Ja, s ik alles vooruit had ge
weten, dat ik aanleg had om te
leren tekenen, dan had ik vast op
latere leeftijd nog vooi dit beroep
gaan- leren. Voor mijn zoon heb ik
eens een keer een schuur op schaal
getekend en bij de gemeente inge
diend. Zonder slag of stoot werd
deze goedgekeurd. Maar dat is na
kaarten want deze tijd komt niet
meer terug".
Trots toont de Boskoopse
boomkweker het door hem zelf
vervaardigde familiewapen.
Foto Leidsch Dagblad
HILLEGOM (ANP) De 77-jari-
ge wielrijder J. H. Korbee uit Hille
gom is gistermiddag omstreeks vijf
uur op de van den Endelaan noord
in zyn woonplaats by een verkeers
ongeluk om het leven gekomen. De
man stak plotseling op zyn fiets de
rijbaan over en werd door een pas
serende autobus gegrepen
BODEGRAVEN Het projekt
„Bodegraven", zoals men by Liko
N.V. in Wassenaar de frisdranken-
fabriek. die in Broekvelden verrijst,
aanduidt, nadert de voltooiing. Als
alles naar wens verloopt zal half
januari de gehele produktie van Fru-
xano- en Jaffadrink in het grote ge
bouw vlak aan de kruising van de
Rijkswegen 11 en 12 gaan draaien.
Voor kerst brandde de stoomketel-
installatie al. draaide de waterbehan
delingsinstallatie, was de siroopkamer
vrywel klaar en waren de tetrapak-
en bekervulinstallatie opgesteld en
gereed voor de produktie
Op 5 januari zal een begin worden
gemaakt met overbrengen van de
twee flessenlijnen.
Het is de bedoeling dat het be
drijf op 8 mei officieel wordt geopend
NOORDWIJK Een bewoonster
van de Goohorstlaan in Noordwijk
zag uit de woning van haar afwezi
ge achterburen rook opstijgen. On
heil vermoedend, waarschuwde zij de
politie. Een patrouille trok op onder
zoek uit en stelde vast, dat het pand
vol walm stond.
Nadat de agenten de achterdeur
uit de scharnieren hadden gelicht,
ontdekten zij de bron van het kwaad.
Het was 'n inmiddels geheel verkoolde
kip, die in een pan op een branden
de gaspit stond. Dank zij de waak
zaamheid van de buren bleef de
schade beperkt tot een oneetbaar
hoen en een brandlucht in de wo
ning.
NIEUW-VENNEP In een schuur
van de firma Duel aan de St.-Anto-
niusstraat in Nieuw-Vennep is gis
termiddag door onbekende oorzaak
brand uitgebroken. In de schuur wa
ren gasflessen opgeslagen. De politie
zette onmiddellijk na de brandmel
ding het zuidelijk deel van het dorp
af. om de brandweer vry spel te ge
ven. Met vijf waterstralen en pers
lucht gingen de spuitgasten het vuur
te lijf. Hun' werk werd bemoeilijkt
door een grote rookontwikkeling
maar na twee uur waren zy de brand
meester. De schade bedraagt f 12.000.
Nieuwjaarsreceptie
ZOETERWOUDE Het gemeen
tebestuur van Zoeterwoude zal don
derdag op het gemeentehuis, van vier
tot vijf uur, nieuwjaarsreceptie hou
den.
In Oegstgeest:
OEGSTGEEST Een
gast in Oegstgeest heeft vai
moeilijkheden met zijn hospi E
had. Na een scheldpartij van
zijden maakte de gast zich zo
dat hij de hospita beetgreep.
stond een vechtpartij, waarbij
genoemde ernstig werd gewon
broer van ae vrouw, die event
het huis woont, werd wakk<
het tumult en ging poolshoog
men. Op zijn geroep „moord,
nam de dader de vlucht. Kort
op werd deze door de plaa
rijkspolitie aangehouden. De
is met hoofdwonden in het
misch Ziekenhuis in Leiden
nomen.
Omtrent de oorzaak van dtl
handeling tast de politie no
of meer in het duister. Zy vet
dat de dader haar geld schi
en dat hierover het conflict f
staan.
Eervol ontslag vqj
burgemeester
Van Dobben de Bi
DEN HAAG HAZERSWOU^
Bij Koninklijk Besluit van 3 >1
ber is aan burgemeester C. n
Dobben de Bruyn van Hazen
op zijn verzoek met ingan1*
15 januari eervol ontslag v< ;t
LISSE In het gebied rond Lisse
gaat het gewestelijk arbeidsbureau te
Lisse een uitgebreid onderzoek instel
len naar de personeelsbezetting in de
bloembollenbedrijven en de toekomst
verwachtingen. De enquête zal wor
den gehouden in Hillegom. Lisse,
Sassenheim, Voorhout, Noordwijk en
Noordwykerhout. De directeur van
het gewestelijke arbeidsbureau Lisse,
de heer G. F B. Maas, die in '70
vijfentwintig jaar als directeur aan
het arbeidsbureau Lisse verbonden is,
heeft zich in zijn ambtsperiode uit-
drukkelyk beziggehouden met het
probleem, in de bollenstreek tot een
zo effectief mogelijke werkgelegen
heid te komen. Meerdere malen heeft
hy de vinger bij de polsslag van het
bedrijfsleven gehouden, waarbij hij
constateerde, dat de bollenstreek wat
de werkgelegenheid betreft zeer ge-
j voelig is, omdat men vanuit het ver
leden steeds naar zijn mening
misschien teveel zich op de bloem
bollencultuur heeft gericht, waar
door de bollenstreek uitermate con
junctuurgevoelig werd.
Bekend is. dat de heer Maas er
steevast op heeft gewezen, dat het
zeer noodzakelijk is dat in de bollen
streek de conjunctuurgevoeligheid
wordt afgezwakt door de vestiging
van industrie. Het is ook bekend, dat
de heer Maas in zijn streven bepaal
de „gevoeligheden" heeft geraakt en
op weerstanden kwam te stuiten,
doch dat heeft hem niet weerhouden
om de waarschuwende vinger gehe
ven te houden, omdat hy niet alleen
de belangen van de bloembollenbe-
drijven op het oog had hoe be
langrijk deze bedryven ook zyn voor
de gehele bollenstreek maar ook
de belangen van de werknemers. Het
is steeds zyn streven geweest het
aanbod van werknemers zo gering
mogelyk te houden.
Dat de industrie langzamerhand
tot ontwikkeling kwam in de bollen
streek als geheel, stemt hem dank
baar. Voldaan is hy echter nog aller
minst. De heer Maas sluit er geens
zins de ogen voor. dat nog steeds een
groot aantal arbeidskrachten uit de
bollenstreek elders werk zoekt. De
zuigkracht van grote bedryven als
de havenbedrijven in Amsterdam, de
Hoogovens te IJmuiden en de steeds
zich verder ontwikkelende industrie
in de Haarlemmermeer (bijv. Nieuw-
Vennep) is niet te onderschatten.
Dit heeft tot gevolg, dat men in
de seizoentyd in de bloembollenbe
drijven voor grote moeilykheden
kwam te staan. Voorheen kon men
in de seizoentyd nog voldoej j
de arbeidsreserve putten, maj
de gewyzigde omstandighedeif
de laatste jaren niet meer heL
Het gew. arbeidsbureau Lissj
de laatste jaren in de seizoej
by een groot tekort aan werL
ten de helpende hand kunnen U
door de werving van vakantieL
uit het hele land. L
Op het GAB Lisse werd inlo
gelopen weken grote bedril
aan de dag gelegd met het vin
len van alle mogeiyke adresit
bloembollen bedryven en aanvdS
bedryven. Niet minder dan rule
enquêteformulieren zyn op dp
gegaan in tweeërlei vorm, it
een vry kort formulier voor
drijven met een kleinere ba
en een formulier voor bedrijv
grote omvang.
De heer Maas ziet het als
van het gewestelyk arbeidsbui
knelpunten, die op de plaatse!
beidsmarkten ontstaan, te
ren en zo nodig maatregelen
deling, scholing) te bevordeie
overleg met vertegenwoordig
het agrarische bedryfsleven wlc
sloten een uitgebreid onderzo<m
stellen, waarby een beroep w<tt
daan op ieders medewerking
fende het verstrekken van i
die uiteraard in de ambtelylf
volkomen vertrouwelyk zullen
Volgens de heer Maas is
bedoeling om via deze enquêt -
de bodem toe te weten te
waar de problemen liggen. h|^
Lisse heeft nog vry recent e
lyke enquête gehouden in d<
horeca-bedryven, waarby ov<
lyk is gebleken dat men wakk^
geschut en tot nadenken wer
ZOETERWOUDE Onlangs is de
buiten gebruik gestelde Barremolen
in Zoeterwoude aan de Rynlandse
Molenstichting in eigendom overge
dragen. De Barremolen is de molen
van de Oude Groenendykse en Barre-
polder, gelegen ten zuiden van de
Hoge Ryndyk en ten oosten van de
Weipoortsevliet. De polder is van
noord naar zuid doorsneden door
de in het eind van de veertiende eeuw
NOORDWIJK Op de Prins Hen-
drikweg in Noordwijk botste een per
sonenauto tegen de omheining van
de daar staande volière van „Vogel-
lust" en ramde vervolgens een bank
en een lichtmast De mast knapte
als een rietje af, terwyl de wagen
totaal werd vernield.
De bestuurder, een 23-jarige zee
man uit Noordwyk, bleek onder in
vloed en werd na zyn nachteiyke es
capade door de politie aangehouden.
Ook werd ayn rij be wys ingevorderd.
LISSE iGPDi Onder auspiciën
van de Stichting .Mechanisatie Bol
lenstreek' zal van maandag 5 t.m.
vrydag 9 januari in de Hobaho-vei-
linghallen aan de haven in Lisse
voor de 22ste keer de expositie .Me
chanisatie' worden gehouden.
Deze schouw van toeleveringsbe
drijven aan bioembollenkwekers eu
exporteurs, die een verscheidenheid
biedt aan droog- en verwarmingsap
paratuur, trakteren, bestrijdingsmid
delen, sorteermachines en computers,
wordt maandagmorgen om tien uur
geopend door de voorzitter van de
stichting, de heer M. Anes uit
Oegstgeest.
De tentoonstelling, ingericht over
een oppervlakte van 4000 vierkante
meter, is maandag, dinsdag, woens
dag en donderdag van 9.00 tot 21.00
uur en vrydag van 9.00 tot 18.00 uur
geopend.
gegraven Hoogeveensevaart. Het deel
ten westen van deze vaart is de v.m.
Barrepolder onder de gemeente Zoe-
i terwoude en het deel ten oosten daar
van is de v.m. Oude Groenendykse-
polder in de gemeente Hazerswoude.
Zowel de Oude Groenendyksepol-
der als de in 1399 gestichte Barrepol
der hadden destijds een eigen windmo
len, lozende op de Rijn. In 1484 con-
centeerden de hoogheemraden van
Rynland dat de Barrepolder een mo
len kon plaatsen tussen de Zwiet
en de Hoogeveensevaart. Dit land
heette toen „De Barle".
In het jaar 1551 opposeerden de
ambachtsbewaarders van Zegwaard
en Zoetermeer tegen het verzoek van
de Barrepolder om de molen, die in
middels door huizen en bomen was
omsingeld, te verplaatsen naar het
midden van de polder. Deze zaak wer
slepende gehouden tot t daarop vol
gende jaar. toen de molen door een
storm omwaaide en directe voorzie
ning moest worden getroffen. De mo-
lenmeesters wendden zich toen nog
maals tot Rijnland met het verzoek
een nieuwe moleft, nu slechts „eene
camp" hoger te mogen plaatsen.
Tegen dit verzoek schijnt geen op
positie te zyn gevoerd.
Het eerste reglement van de polder
dateert van 7 oktober 1660, na het be
reiken van de overeenstemming tus
sen de ingelanden van de hoge en de
lage landen in die polder. Besloten
werd tot „opbouwinge van een nieuwe
achtkante windwatermolen wat swaar
der als de jegenwoordige". Daar het
jaartal 1661 op de molenbaard is ge
schilderd zou men mogen verwachten,
dat in 1661 een jaar na. het besluit
tot vernieuwing de molen inder
daad werd gebouwd, maar de polder
rekeningen van na 1660 vermelden
geen uitgaven voor een nieuwe molen.
Het is daarom waarschynlyk dat de
molen niet is vernieuwd en van vóór
1660 dateert. De vereniging van de
Barrepolder met de Oude Groenen-
dyksepolder vond in 1813 plaats,
waarna de gecombineerde polder
alleen door de Barremolen werd be
malen. De Barremolen is een kloe
ke. achtkante met riet gedekte eike
molen en met een ingebouwd schep
rad. Het ondertafelement is laag ge
plaatst. zodat de rietbedekking tot 'aag
by de grond reikt. De vang <rem-
band om het bovenwiel) wordt be
diend op een voor deze streek bijzon
dere wijze. De molen heeft namelijk
een vangrad in plaats van de ge
bruikelijke buiten de molen uitsteken
de wipstok. Het vangrad is zodanig
in de molenkap aangebracht, dat de
molenaar, staande by het kruirad,
het vangtouw kan bedienen. Dit wei
nig voorkomende type vang heeft
ook de molen van de Groot, West-
eindsepolder in Zoeterwoude. Nu is
't merkwaardig dat Adriaen Jacobsz.
Butterman, molenmeester omtrent
Bodegraven, in 1645/'46 de molen van
de Groot Westeindsepolder bouwde
en dat Adriaen Jacobsz. aan de Bar
remolen werkte in de jaren 1659, 1660
en 1661.
Jammer genoeg doet de Barremo
len sinds een aantal jaren geen
dienst meer en de oud-molenaar N.
J. van Ryt, die de molen vele jaren
trouw heeft bemalen, woont niet
meer op de molen. Zoals bekend zyn
buiten bedrijf gestelde molens ten
zeerste aan verval onderhevig. On
danks het feit, dat de polder het riet-
dekwerk herstelde, verkeert de mo
len thans in een zeer matige staat
van onderhoud. De as is door de hals
steen gezakt, de staartbalk en de hek
ken van de roeden zyn vergaan en
er dienen voorzieningen te worden
m*
gettroffen aan het boven-tafelement..
Met het uitbreiden van haar mo-
lenbezit de Barremolen is de zes
tiende molen, die de Stichting ln on
derhoud krygt nemen de financiële
zorgen van de Rynlandse Molenstich
ting toe. Zij zou daarom zo gaarne
het aantal begunstigers, dat de stich
ting steunt, uitgebreid zien.
Het secretariaat van de Rynlandse
Molenstichting Ls gevestigd in het
Ry nlandshuis in Leiden en voor tien
gulden per Jaar kan men
ken aan het oehoud van de
gebruik gestelde molens in B
Binnenkort hoopt het bestu
enkele molens aan het bezit I
nen toevoegen.
