Parijs hult zich in eschaamd stilzwijgen risis in de FDP Le Monde: onvervangbaar instituut Zwitsers president anti-Joods Bom naar Agnew geworpen BIEREN DRIJVEN SCHEPEN-AFFAIRE NOC NIET OP SPITS ijleider Scheel tikt Mende op de vingers 2 Nasacentrum dicht uit bezuiniging Beschuldiging: Purina neemt deel in N. I Felix-Bonzo VIJFENTWINTIGJARIGE KRANT WAS VELEN EEN SCHERPE DOORN IN HET OOG llJSti f£~ Ww&ÏSi - AG 30 DECEMBER 1969 fcEIDSCH DAGBLAD PAGINA 7 onze correspondent) S (GPD) Terwijl bijna ël, naar het schijnt, gis- was uitgelopen om de vijf kanonneerboten te ver- bewaarde de regering 's een ietwat beschaamd gen over het affront dat ijks diplomatie door deze ledaagse kidnapping van bodems ivas aangedaan. zal, tijdens haar wekelijk- g, de regering onder voorzit- van president Pompi- ,r officiële standpunt bepa- eringskringen hebben giste loen weten dat iedereen die verantwoordelijkheid in dit avontuur zou kunnen dragen, zonder aanziens des persoons zal worden ge straft. Maar andere regeringswoord voerders hebben gisteren in Parijs eveneens verklaard dat op de proce dure waardoor de vijf oorlogsbodems tot petróleum-vrachtboten werden omgebouwd in welke hoedanigheid ze vervolgens in het holst van de kerstnacht toen alle Fransen zich nog aan hun ganzen en kalkoenen te buiten gingen, de haven van Cherbourg ook hebben verlaten, ju ridisch of staatsrechtelijk niets viel af te dingen. De voltallige Franse re gering had tevoren dan ook inder daad haar fiat aan de transactie ge geven. Niettemin heeft heel politiek Parijs en de hele Franse pers zich gisteren i toch wel een aantal vragen gesteld, waarop de regering de antwoorden moeilijk nog lang zal kunnen blijven vermijden. Grof gesproken heeft de regering, zoals Le Monde gister avond opmerkte, de keus tus sen slechts twee mogelijkheden. Of wel ze is onaannemelijk lichtzinnig en naïef geweest door zich niet min stens te informeren over de kwalitei ten en de antecedenten van de fic tieve Noorse maatschappij die de vijf kanonneerboten in hun getransfor meerde status had aangekocht. Of wel de regering wist dat de Israëliërs met die stropopmaatschappij onder een hoedje speelden en dan is ze me deplichtig aan de vernedering ge weest die Frankrijk nu voor de hele wereld te kijk zet. In onze correspondent It (GPD) De leider van itslands liberalenWalter heeft zijn voorganger lende hard op de vingers Door uitlatingen in inter- leeft Mende verscheidene eitsorganen de kans ge- zen omvangrijke campag- \n de Vrije Democratische FDP) te beginnen. Aldus die namens het voltallige iesidium een brief heeft wen. ivaarin de houding voorganger wordt afge- Hiermee heeft een hevige strijd, die de FDP sinds \kiezingen van september :ich uitgebreid tot de top partijapparaat. P, coalitiepartner van de lemocratische SPD in de tse regering, dreigt ten on- n. Mende heeft onlangs ge- op het vormen van een houuende liberale partij na- verschillende deelstaatparle- conservatieve FDP-politicl ergestapt naar de CDU. Te- tjd is er rumoer op de an- ugel van de partij. De pro- voormannen Scheel en T zijn veel jongeren toch niet end genoeg in hun beleid en is het idee geopperd bij d» Bondsdagverkiezingen van der de naam ..Democraten de verkiezingsstrijd deel te De jongeren spiegelen zich succes dat D'66 in Neder- !ft. Walter Scheel Insekt partij lijkt op een insekt dat ltste gevaarlijke steek heeft fld. Het vliegt triomferend op volgens snel te sterven" Al- onheilsprofetie van een FDP- Zijn partij behaalde bij de agverkiezingen van september 5,8 procent van de stemmen, lin bezetten ze daarna een ositie in de Westduitse po le FDP-leiding kon <in theo- ans> tot drie coalities beslui- kon zowel met de SPD als CDU samengaan. Door in de e te blijven, kon ze de bei- ere partijen echter ook dwin- n ..grote coalitie" voort te de SPD te kiezen maakte de e politieke omwenteling in mogelijk. Eerder in 1969 al steun van de liberalen de tische president Heinemann gekozen. Die „triomf" heeft eer politici in de Bondsrepu- rvan overtuigd dat moet wor- treefd naar een twee-partijen- Om maatregelen daartoe komen, was de FDP in feite igen deel van de regering te litmaken. Ze is echter niet op- gpweest tegen de moeiliik- die het partijkiezen voor de eigen kring had. maand na de verkiezingen september bleek bij een opi- derzoek dat nog slechts 76 pro- an dt- FDP-stemmers bereid pmeuw die partij te kiezen SPD en CDU waren de per- respectievelijk 95 en 91). Op Erich Mende cat moment kwam de reeks uittre dingen in dr deelstaatparlementen van Nedersaksen, Beieren, Slees- wijk-Holstein en Hamburg pas op gang Ivijf deelstaten, w.o. het grote voordat hij minister van Bui tenlandse Zaken werd. vooral pro gressief getoond ln de politiek je gens de DDR. HU wenst een „alge meen verdrag" met het regime van Ulbricht en liep daarmee zelfs voor op Willy Brandt. Juist wat het ge sprek met Ulbricht betreft, zijn ech ter de laatste weken de verwachtin gen in Bonn uitermate bescheiden. En Genscher (door één van zijn so cialistische collega's de beste minis ter van Binnenlandse Zaken ge noemd die de Bondsrepubliek ooit heeft gehad) is ook lang niet zeker van snel succes. Hij tobt met vastge lopen loononderhandelingen, waarin ambtenaren en andere overheidsdie naren hoge eisen stellen, terwijl re gering en bedrijfsleven vastbesloten zijn het in 1970 zuinigjes aan te doen. Buchela, de waarzegster van Bonn, heeft voorspeld dat Scheel dit jaar valt, omdat zijn positie in de rege ring onhoudbaar wordt. Ze heeft zich in het verleden nogal eens ver gist. Dat is gezien de positie van zijn Noordrijnland-Westfalen en ook in partij helaas een schrale troost voor Beieren, staan voor 1970 parlements- ,je liberale leider. Arabieren Ondertussen schijnen de Arabische landen het incident of het schandaal niet of nog niet op de spits te willen drijven, al is de Franse ambassadeur in Cairo door de Egyptische minis ter van Buitenlandse Zaken gisteren wel op het matje geroepen. Aan een bewuste heroriëntering van de Fran se politiek in het Midden-Oosten lij ken de Arabieren in ieder geval nog niet voetstoots te willen geloven. Een beslissend gevaar vormen die vijf kanonneerboten voor Israëls vijanden ternauwernood, aangezien de Arabi sche superioriteit op zee zeker nog altijd tien tegen één ten nadele van de Joodse staat bedraagt. Indien de Fransen zich nu echter Inderdaad mochten opmaken om het wapenembargo tegen Israël te her zien, dan zouden de Arabische lan den zich tevoren al wel bijzonder on gerust moeten maken over het toe komstige lot van de vijftig Mirage- Jagers waarop Tel Aviv eveneens nog altyd rechten doet gelden. In Is raëlisch-gezinde kringen ln Frank rijk zijn gisteren trouwens al stem men opgegaan ook die Mirages, die al helemaal zyn afbetaald, nu maar liever eindelijk aan de rechtmatige eigenaar (Israëli af te leveren. V Onvoorzien Hoe perfect de Israëlische gehei me dienst ook bij de recuperatie van dit Franse oorlogstuig weer tewerk is gegaan, toch moeten ze één kleine steek hebben laten vallen. In het Is raëlische scenario was niet voorzien dat enkele weken geleden in Cher bourg door de minister van Oorlog Michel Debré, in aanwezigheid van honderden andere officials en jour nalisten de Franse atoom-onderzeeër de „Terrible" te water zou worden gelaten. Bij die gelegenheid hebben de vele officiële bezoekers en de persmensen ook de vijf toen nog Israëlische oorlogsbodems opgemerkt waarvan tevoren bijna niemand het bestaan kende. Onopgemerkt verkiezingen op het programma. Het gevaar bestaat dat Kiesingers CDU de FDP niet uit de deelstaat parlementen behoeft te ..katapulte ren", zoals de oud-kanselier heeft gedreigd, omdat de partij door eigen onmacht vervalt. De mannen die de nieuwe koers bepaalden. Scheel en de dynamische Genscher. beheren de portefeuilles van Buitenlandse en Binnenlandse Zaken in de regering-Brandt. Zij hebben voor het partywerk eenvou dig geen tyd Verschillende politici hebben nu de benoeming van een s secretaris-generaal geëist, zoals ook de CDU er één heeft. Maar een ster ke liberale politicus, die in de FDP- nieuwe-stijl past, schijnt niet te vin- j den te zijn. Scheel heeft het conser- een aanleiding te hoeven vormen on, vatieve deel van de FDP-kiezers wil- I °P de geschiedenis, de kwaliteiten en len binden door de derde portefeuille verdiensten van zon krant eens wat die Rrandt, hem aanbood ,Land- I <"eper m te gaan en ze iets breder Zonder die officiële inwijding van de „Terrible" hadden de vijf sche pen vrijwel onopgemerkt en incogni- I to Cherbourg kunnen verlaten en WIM TIMMERS het is niet uitgesloten dat zowel de Een drietal luchtopnamen van de kanonneerboten, hier ten oosten van Malta, op volle kracht varend richting Israël. (Telegrafisch overgeseinde foto's) Israëlische als zelfs de Franse rege ring op die mogelijkheid gehoopt, zo niet gerekend had. Doch in elk geval staat president Pompidou momenteel voor de nood zaak zich uit een zeldzaam netelige diplomatieke situatie te moeten red den. Maar wanneer de Arabieren hem die taak niet al te lastig zouden willen maken, dan staat de Franse president er voor het Westen weer wat voordeliger op. nu hij begin vol gend jaar zijn eerste officiële bezoek aan Amerika moet brengen waar het publiek, over het algemeen, de gaul- 1 stische Miüden-Oosten-po.itiek al tijd nog slechter dan in Frank rijk zelf heeft kiyinen begrijpen laat staan waarderen. WASHINGTON (Reuter) —Pre sident Nixon heeft als bezuinigings maatregel de sluiting gelast van een nog onvoltooid onderzoekcentrum van het Amerikaanse bureau voor lucht- en ruimtevaart Nasa te Cambridge in de staat Massachu setts. Het centrum dat zich met on derzoekingen op het gebied van de elektronica bezig houdt, moet in ju ni dicht, waardoor ongeveer 750 men sen zonder werk komen. Het centrum omvat nu vier gebou wen die met elkaar ruim honderd miljoen gulden hebben gekost. In to taal zou er nog voor een zelfde be drag moeten worden bijgebouwd. ZURICH (AFP) Het Zwitser se blad „Neutralitat" heeft het ont slag geëist van minister van Justi tie Ludwig von Moos, die het afge lopen jaar als president van Zwitser land heeft gefungeerd. De samenstellers van het blad be schuldigden Von Moos er gisteren op een door socialistische parlementsle den bijgewoonde persconferentie van, tassen 1935 en 1942 in zijn toenma lige krant „Obwaldner Volks- freund" verscheidene anti-semiti- sche artikelen te hebben geschreven. Zo had hjj eens betoogd dat de Jo den in Duitsland voor een deel „een dermate rampzalige invloed op liet politieke, economische en geestelijke leven hebben gehad, dat de joden vervolgingen gezien moeten worden als een reactie op die ongewenste ac tiviteit". De leiders van „Neutralitat" heb ben de politieke partijen verzocht, zich te distantiëren van „een politi cus met zo'n zwaar belast verleden". Von Moos, lid van de conservatieve christelijk-sociale party, tot presi dent gekozen voor een Jaar, legt dit ambt overeenkomstig de bepaling in de grondwet op 31 december a s. neer Hy blijft echter minister van Justitie. ETTEN LEUR (ANP) De groot ste fabrikant van honden- en katten- voedsel ter wereld het Amerikaanse concern Ralston Purina, heeft 56 van de aandelen van Felix-Bonzo overgenomen. Het Felix-Bonzo concern dat o.a. de Kon. Sluis' Vogelvoeder N V. om vat, heeft fabrieken voor honden- en kattevoedsel in Nederland en Frank rijk en verkoopkantoren en/of distri buteurs in België, Frankrijk. Duits land, Italië, Scandinavië en Zwitser land. De Felix-Bonzo omzet in 1969 steeg met ruim 40% t.o.v. het voorgaan de Jaar terwijl de winstontwikkeling hiermee gelijke tred hield. Felix-Bonzo achtte oin 3 redenen samenwerking wenselijk: behoefte aan kapitaal om de expansie te finan cieren, het versterken van de posi tie op de buitenlandse markten en hulp bU de research. (Door Frank Onnen) PARIJS GPD» Vijfentwintig jaar is ook. of zelfs voor een dagblad. als leeftijd nog lang niet zo oud en verjaardag lijkt dus evenmin Brandt hem aanbood Land bouw) de conservatieve Beier Ertl te geven. Het gebaar bleek achteraf onvoldoende te zijn. De enige hoop die Scheel en Gen scher voor de deelstaatverkiezingen en voor het herstel van de eenheid in hun partij nog hebben, schuilt in het succes van de huidige regering. Ongelukkigerwijs heeft Scheel zich. MANILLA (Reuter) Drie uur nadat gisteren de Amerikaanse vice- president. Rpiro Agnew. op zijn eer ste etappe van zijn Aziatische reis in Manilla w.is aangekomen, heeft een demonstrant een bommetje gegooid naar de auto waarin hü reed. De po litie dacht eerst dat het vuurwerk was. maar het bleek een „pillendoos bommetje" te zijn. dat gemaakt is om te ontploffen wanneer het een hard voorwerp raakt. Twee bomme tjes van dezelfde soort knalden voor dat Agnew voorbijreed, daarna werden er i.og vier gevonden die niet waren ontploft. De Philippijnse poli tie vindt 1e bommetjes levensgevaar lijk. Het bommetje dat door de de monstrant was geworpen kwam twee meter achter de auto van Agnew te recht .Een felevisieverslaggever werd door een bomsplinter licht gewond. De Amerikaanse vice-president bleek van het incident niet onder de indruk te zijn. Bij zyn aankomst oij de ambassade riepen ongeveer 300 demonstranten „Ga naar huis Ag new". De demonstranten verklaarden le den te zyn van twee nationalistische groepen, dip menen dat Agnew's be zoek „een inspectiereis is van een topagent van het meest imperialisti sche land ter wereld door een van zijn neo-kolonialistische enclaves". uit te meten. Dat we die gelegenheid nu ten aanzien van de jubilerende Le Monde die op diezelfde dag bo vendien zijn directeur-oprichter Hu- bert Beuve-Méry (ofschoon ..nog maar" 67 jaar oud) zich terug zag trekken, wel met twee handen menen aan te moeten grijpen, komt dan ook doordat dit dagblad toevallig vol strekt uniek is in de historie van de Franse en vermoedelijk zelfs wel in ternationale perswereld. En uniek dan in de zeer positieve en zeer eer volle betekenis van dat woord. Want Le Monde is altijd het voorbeeld, juister het gerealiseerde Ideaal ge weest voor alle journalisten die zich de «steeds stoutere) luxe van een be roepsgeweten permitteerden aan te meten en voor wie onafhankelijkheid van oordeel, betrouwbaarheid van in formatie. kritische kijk op ieder ge zag en zelfbeheersing in de literaire stijl en woordkeus, geen loze slogans voor de publieke tribune zyn Door al die hoge hoedanigheden heeft het voltallige journalistenkorps van Le Monde, dat nu uit 131 man bestaat, zich sinds de oprichting vrij wel dag aan dag onderscheiden en het is Beuve-Méry geweest, die met de onkreukbare en rigoureuse veel eisendheid van een „jansenistische" kloostervader. die beroepsvoorwaar den onder al zijn medewerkers gedu rende die kwarteeuw had hooggehou den. IA S. A-ÏLL» [rf _LA_ REDACTION taiwi leggen of liever nog ln de grond te boren. Zo verbood de regering Mollet, wier reactionaire Algerijnse politiek door Le Monde onder dagelijks spervuur werd genomen, de directie de abon nementsprijs te verhogen, waardoor het blad binnen enkele maanden de finitief op de fles dreigde te gaan B^uve-Méry sloeg het verbod dan ook in de wind. waarna de regering- Mollet door de politie by de kiosken Processen-verbaal tegen de kranten verkopers op liet maken. Door vrij willige abonnementsverhoging van de lezers kon de krant toen toch weer gered worden. Enkele maanden later werd het offensief echter opnieuw geopend door een aantal grootindus triëlen die ettelijke miljoenen ten grondslag legde aan een herboren Temps, die echter na twee maanden door gebrek aan lezers het vermoeide hoofd weer in de uitgeputte schoot moest leggen. En toen was dan te vens bewezen dat om met Francois Mauriac te spreken journalisten zich niet stelselmatig of ongestraft als meubelstukken of als een troep ossen laten verkopen en dat, aan de andere zyde van de barrière, ook voor het pubilek Le Monde onver vangbaar was geworden. die toen op een totale omwenteling, annex burgeroorlog, trachtten aan ta sturen. En met een enkel hoofdar tikel van zyn hand wist Sirius het getij inderdaad meerdere malen te keren. En zonder veel overdrijving kan men dan ook wel zeggen dat Frankrijk onder De Gaulle waar schijnlijk nooit uit de NAVO had kunnen treden. Indien Le Monde, se dert vele Jaren, niet eerst op de ge varen van het lidmaatschap van dit Amerikaanse militaire machtsinstru ment gewezen had. Een verbonden heid die Le Monde echter ook weer niet weerhield zich onvermoeid tegen tal van andere binnen- en buiten landse aspecten van de gaullistische staatskunde te verzetten. Onder zijn nieuwe directéur, de vroegere hoofdredacteur Jacques Fauvet. die uit hetzelfde keiharde en kurkdroge hout als zyn voor ganger gesneden is, gaat Le Monde nu een nieuwe fase van zijn geschie denis in. Met een oplage, die nu da gelijks rond het halve miljoen schom melt, lijken de gevaren voor een al of niet geprovoceerd faillissement wel voor goed te zijn geweken. Niet temin is. in de ogen van deze buiten model krantenkoningen. nu een nieuwe dreiging opgedoken in de H vorm van een te grote en te snelle nron I expansie van het bedrijf. L-APMInjst RA TI o x Verdubbelt! Oirbaar Onvervangbaar niet alleen als mo- rele graadmeter in een wereld waarin voor goed of slecht geld. per Binnen enkele Jaren la de lezers- definitie, alles en inclusief dus kran- 1 kring verdubbeld met een meer- tenondernemingen. te koop is. Maar j derheid van jongeren een over- onvervangbaar ook als bron van rompelende groei, die tot uitbreiding vuurvaste informatie, zodat geen gro- en modernisatie van omvang en te bibliotheek op wetenschappeluk of technische outdlage noopte MlIJoe- ander gebied meer denkbaar is zon- I nenbeleggingen waardoor langs lndl- .ler de complete edities van Le Mon- recte weg het grootkapitaal dan toch de. terwijl, om wat dichter bij huis te misschien weer een greep op Prank- blijven ook geen journalist voor zijn rijks enige onafhankelijke dagblad dagelijkse documentatie deze krant van aanzien zou kunnen krijgen. En Voor de laatste wereldoorlog was de latere directeur van Le Monde correspondent ln Praag van Le Temps, het officiële orgaan van het Franse grootkapitaal en tevens de officieuse spreektrompet van het mi nisterie van Buitenlandse Zaken, Ge durende de bezettingstijd redigeerde, drukte en verspreidde hij een illegaal weekblad en toen generaal De Gaulle uit,Londen weer terugkeerde in Pa rijs in zijn nieuwe functie van chef der voorlopige regering, viel zijn keus op Beuve-Méry om een serieus en ietwat deftig avondblad uit te geven, dat in de opengevallen plaats van de intussen verboden Temps kon treden. Serieus en zelfs deftig is Le Monde die in de kop de gotische letters van Le Temps had overgenomen, die nog nooit een zelfs oirbare mop de- De pagina waarmee Le Mon de (in 1970) zich met zijn nieuwe directeur en zijn complete redac tiestaf. alsmede administratief en grafische personeel en corres pondenten aan zijn lezers pre senteerde. In zijn totaliteit ken~ merkend voor de wijze waarop het blad zijn lezers tracht voor te lichten. biteerde of enigerlei vod publiceerde pas sinds enkele maanden ver schijnt er wel eens een sarcastische karikatuur in zyn kolommen stel lig wel gebleken en gebleven Maar als gecamoufleerd huisorgaan van de regering of welke andere belangen groep dan ook. heeft Monde-direc- nog zou kunnen of willen missen Le Monde is door zyn vele tegen standers wel neutralistisch. commu- teur Beuve-Méry zijn peten achteraf „istisch en zelfs ..gauchlstisch' toch wel diep teleurgesteld. Het dient trouwens tot de eer van generaal De Gaulle te worden gezegd zoals ook Beuve-Méry ons dezer dagen op een receptie bevestigde dat het vroe gere staatshoofd ln zijn teleurstel ling over het onbegrip van Le Monde, die strijdbare onafhankelijkheidszin toch altijd had gerespecteerd. Er zijn uit die kwarteeuw echter wel meer dere andere voorbeelden te noemen van politici en zelfs minister-presi denten als de socialist Guy Mollet en bovenal ook van machtige pressiegroepen, die daarentegen geen enkel middel te onbetamelijk achtten, om te pogen, doch gelukkig altyd te vergeefs, Le Monde aan banden te om die dreiging te voorkomen, heeft Beuve-Méry. kort voor zijn afscheid, de zakelijke structuur van zyn krant totaal herzien door de grote meerder heid van het aandelenkapitaal onder de Journalisten en het overige per so- meer gevoel voor „bnkse" dan voor neel te verdelen. Le Monde Is zo nu „rechtse" denkbeelden spreekt, dan ook het eerste dagblad onder een heeft Beuve-Mery die persoonlijk, on- kapitalistische regime iteworden dnt der het pseudoniem ..Sirius slechts op consequent coöperatieve leest werd noemd, doch wanneer uit zijn poli tieke lyn stellig, in het algemeen. bij hoge uitzonderingen een rege ringswisseling. een persconferentie van De Gaulle in de pen klom, zijn ontplooibare onafhankelijkheids zin toch altijd in alle richtingen hoog weten te houden. En zo ls hy het ook geweest die in juni 1968. trots een duidelijke sympathie voor de beweeg redenen van de „studentenrevolutie", de moed toch wist op te brengen, niet minder duidelijk NEE te zeggen tegen de extremistische voortrekkers geschoeid en de Journalisten daad werkelijk meester in eigen huis. met inbegrip van de eigen kluis, heeft weten te maken. En dat is ten slotte niet het minst gewichtige as pect. waardoor Le Monde vandaag tot een instituut is uitgegroeid waar van de gegarandeerde onafhankelijk heid ook na het aftreden van zyn oprichter, voor heel Frankrijk object van zekerheid en nationale trots zaJ kunnen blijven.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1969 | | pagina 7