J. Hromadka overleden
voor mens en
dier in Leiden
PvdA-bestuur
wijst gesprek
met KVP af
JONG HERTENLEVEN VERWACHT IN DE LEIDSE HOUT
[jNieuwe 'muren''
Fransen mengen zich
in benzineconcurrentie
Markante persoon lijkheid in liet
protestantisme van deze tijd
Lange ladenkast
If onen en bouwen
Hek voor herten
Jonge bok in Hout
VRIJDAG WEL
VEEMARKT,
GEEN BROOD
VERKOOP
Voorlichting cao
klein metaal
Vuilophaaldienst
Ijsbanen open
Veertig jaar in
gemeentedienst
DINSDAG 30 DECEMBER 1969
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 3
(Van één onzer stadsredacteuren)
LEIDEN Mens en dier wonen tussen muren. Voor mensen
fzijn dat in deze tijd veelal de vier muren van een flat. Voor
dieren zijn dat hekken, waardoor hun gebied wordt ingeperkt
Er zijn de laatste tijd zulke „muren" opgetrokken in Leiden
Muren voor mensen nieuwe huizen dus vei rijzen de laatste tijd in
het Morskwartier, waar Leiden de gaatjes vult alvorens te beginnen aan de
uiübouw van de stad in de Merenwijk, waar in het komend jaar de eerste
steen zal worden gelegd.
Na de maisonette boven de winkelgalerij DiamanLplein heeft men heit ir
het Morskwartier niet zozeer in de hoogte gezochL De flats komen niet uit
hovende zes woonlagen. Men heeft het in de lengte gezocht met langge
rekte blokken in een soort carré achter de winkelgalerij.
nu
De ..poot", die de Leidse bebouwing hier afsluit, is verreweg de langst.1
et is enkele minuten lopen van begin tot eind en dat is te begrijpen als
[men weet. dat dit blok naast elkaar vierendertig woningen telt. Het is bij
ij ze van spreken een enorme ladenkast mot in totaal ruim twpehonderi
laden", waarin gezinnen worden ..geschoven".
Die ingebruikneming is begonnen, hoewel aan het eind van de flat d^
steigers nog staan en nog heel wal werk moet worden verzet voordat he
zover is als in het begin van de rij. Ruim zestig flats zijn gereed voor be
woning en een flink deel is al vóór de kerstdagen in gebruik genomen, ge
tuige de kerstbomen achter de met sterren m klokken versierde ruiten. Ir.
andere wordt hard gewerkt aan de schoonmaak orr. nog dit jaar te kunnen
verhuizen.
De foto 'LD'Holvast» geeft een beeld van deze „woonacuviteit' Mei
ziet e verhuiswagen vóór staan naast de bakkerswagen. Men ziet de was
hangen aan balkons van bewoonde flats onder nog „dode" ramen. En ver
der naar achter langs de flat is nog geen trottoir en is de bouwlift nog actief.
D# bewoners hebben nu nog een kaal uitzicht over een braakliggend ter
rein met bouwketen als enige bebouwing. Er is nog geen groen, er staan
nog geen bomen. Maar het nieuwe deel van het Morskwartier leeft er lo-
p°r mensön. auto's rijden af en aan 'vooral van woninginrichters» en he:
een ein .punt van de stadsbus is verlegd tot in het hart van de nieuwbouw.
Een muur voor dieren een afrasteringshek is verrezen om de her
tenkamp in de Leidse Hout. De gemeente heeft het oude hek vtrvarjen
door een nieuwe afrastering, vierhonderd meter lang, bijna twee meter hooe
en met om de paar meter een in beton verankerde ijzeren balk. Het hek
heeft speciaal „hertegaas", dat beschadigingen aan het gewei voorkomt.
Het is koud in de Leidse Hout, waar de bomen 7C kaal zijn. dat men van
veraf al de lichtjes ziet in de vijf kerstbomen, die bij het Diaconcssenhur.
staan Het is ook stil in de Leidse Hout. waar de slootjes te smal zijn om
te schaatsen en waar de jeugd nu dus niet komt om te spelen. Men ziet ei
een enkele wandelaar, meestal in gezelschap van een hond.
De dieren in de Hout verschuilen zich tegen de kou, behalve de herten
Ze kunnen ertegen. Ze zorgen trouwens voor verwarmend nieuw* in dez°
korte, koude, laatste dagen van het jaar. Er is n.l cerede hoop. zo zegt men
bij de gemeente, dat komend voorjaar in de hertenkamp na twee jaar on
derbreking weer hertekalfjes worden geboren.
LEIDEN A.s. vrijdag, de dag
na nieuwjaarsdag, is voor de één
een verlengstuk van de vrije da
gen en voor de ander een norma
le werkdag. Twee voorbeelden
hiervan. De Leidse veemarkt gaat
gewoon door. De bakkers in het
verzorgingsgebied Leiden en om
geving zullen daarentegen vrij
dag geen vers brood bakken en
verkopen. Deze maatregel is ge
nomen omdat de broodverkoop op
deze na-oliebollendag" altijd
minimaal is en om het personeel,
dat een drukke tijd achter de rug
heeft, een extra snipperdag te
geven.
O
LEIDEN Nu de onderhandelin
gen tussen de werknemersbonden en
de 26 werkgeversorganisaties in de
klein metaalnijverheid zijn mislukt
en per 1 januari 'n c.a.o.-loos tijdperk
intreedt, hebben de gezamenlijke vak
verenigingen zich in een schrijven tot
de landelijke werkgeversbonden in
deze bedrijfstak gericht, waarin wordt
uiteengezet, dat de werknemersorga
nisaties hebben besloten om de on
dernemingen individueel te benade
ren teneinde te komen tot een over
eenkomst per bedrijf. In het kader
van deze toekomstige onderhande
lingen zal vrijdag 9 januari in Den
Burcht een voorlichtingsbijeenkomst
worden gehouden.
In Leiden gevonden
voorwerpen
Opmerkzame Hout-bezoekers zal het wellicht zijn opgevallen, dat een
belangrijke voorwaarde daartoe een bok tot voor kort ontbrak Het
gezelschap damherten was de laatste twee jaar op' allend eenzijdig samen
gesteld: het bestond uit dertien hinden De hertebok. die de laatste jaren
als een haremvorst over de hinden had geregeerd, kon op het laatst niet
meer vooruit. En hij ging heen.
De chef plantsoenen van gemeentewerken, de heer G Gaastra, heeft on
langs vlak vóór de bronstijd in Overveen een jonge, krachtige en vooral
zelfbewuste bok gekocht, die op de foto als enig liggend hert te zien is.
Aan diverse waarneming ontleent men thans de hoop op jong hertenleven,
dat eerlang tot de grote attracties van de Leidse Hout onvolprezen
bezit van de stichting behoorde. Overigens, ook de wintermaanden le
nen zich uitnemend voor een bezoek aan het Leidse bospark De herten zijn
momenteel prachtig van kleur.
- iW T? - - *5
AMSTERDAM <GPD) Franse
[benzinemaatschappijen proberen hun
marktaandeel in Nederland te ver
groten door de dealers van Renault I
en Citroen onder druk te zetten. Het
zijn de maatschappijen Elf en Total,
die resp. 200 en ongeveer 50 pompsta-
tl ons in Nederland hebben staan. Die
pompen zijn praktisch niet aan
grote verkeerswegen gesitueerd, waar
Shell en Esso het best vertegenwoor-
digd zijn.
De Franse maatschappijen hebben
er bij de Nederlandse importeurs en
dealers op aangedrongen de contrac
ten met de huidige maatschappijen
niet te verlengen. De Simca-importeur j
in Nederland is niet benaderd om
dat Simca behoort tot het Chrysler-
concern, dat meer belang heeft by
de verkoop van Amerikaaase benzi
ne en olie.
Elf en Total hebben de Franse staat
als grootste aandeelhouder. Renault
ls inmiddels al vollledig staatsbe
drijf en Citroen werkt ook niet men-
zonder staatsbemoeienis. De Amster
damse Renaultimporteur is al naar
LEIDEN Nu op nieuwjaarsdag
geen huisvuil zal worden opgehaald,
komt in wijken waar dit vuil op don
derdag wordt ingezameld, de ophaal
dienst reeds morgen langs.
LEIDEN Vanmiddag wordt de
baan van de ijsclub Rijndijk-Hoge
Morsweg geopend. *s Avonds is deze
baan verlicht.
Vanavond om 7 uur gaan ook de
banen Roomburg. Leidse Hout -en
Boshuizerlaan open.
de Total-produkten overgestapt. Van
daag deed dat eveneens de Renault-
I dealer in Eindhoven.
LEIDEN In de maand novem
ber zijn de volgende voorwerpen ge
vonden: sleutels, colbertjasje, voet
balschoenen, damestasje, heren-
bril. kinderbril. kinderportemonnaie,
damespolshorloge, herenportemonnaie
dameshandschoenen, herenhand-
schoenen, motorhandschoenen, wan
ten, actetas. das. '.ünderjasje, heren-
parapluie, zeilbootor ierdelen. rij
wieltas. herenzegelring, sportporte-
monnaie, plastic buis, bontmuts, da
mesportefeuille, herenpolshor'oge,
kinderschoentje, gympak, damesbril,
hanger, boekenbon, slavenarmband,
dameszegelringetje. rol touw. regen
jas, oorbel, bontstola, autocontact
sleutels. damestrui, bankbiljet, auto
reservewiel, oortelefoontje, schreven-
draaier, damesparapluie. ketting met
hanger, diplomatentas. kleding.
Terug te halen en inlichtingen te
1 verkrijgen aan het bureau van ge
vonden voorwerpen. Nieuwsteeg 8. in
gang poort, op woensdagen tussen 2
en 5 uur. Telefonische inlichtingen
kunnen niet worden verstrekt.
LEIDEN Vrijdag is het veertig
Jaar geleden, dat de heer P. Wie-
linga als brugwachter in dienst trad
bij de markt- en havendienst van de
gemeente Leiden. Op 1 juli 1957 werd
hü bevorderd tot opzichter en op 1
juli 1966 kreeg hij de rang van op
zichter A.
AMERSFOORT (ANP) Het
dagelijks bestuur van de Partij
van de Arbeid, dat gisteravond
in Amersfoort vergaderde, heeft
gereageerd op de resolutie, die
zondag j.l. is aangenomen op het
congres van de KVP-jongeren-
groepen in Breda en waar be
sloten is tot een initiatief om een
gesprek te organiseren tussen de
besturen van de PvdA en KVP
over de onderlinge relatie van
deze partijen.
Het dagelijks bestuur van de PvdA
herinnert er -n de uitgegeven verkla
ring aa ndat net congres v„ d. PvdA
in maart jl. heeft besloten na de vol
gende verkiezingen niet met de KVP
te regeren. Als motief gold dat de
PvdA wenst te breken met een zig-
zag-beleid. nu eens links dan weer
rechts regeren. De kiezers moeten de
kans krijgen te kiezen voor een dui
delijk progressief beleid en dat sluit
samenwerking met de KVP uit. al
dus de verklaring
Het dagelijks bestuur is bereid in
openbare bijeenkomsten ook tegen
over het bestuur van de KVP zijn
standpunt toe te lichten. Het voelt
niet voor enige vorm van besloten
overleg tussen de partijbesturen van
KVP en PvdA. Als partyen spreken
behoren de kiezers te kunnen mee
luisteren.
Samenwerking in een regering is
trouwens geen zaak van program-
vergelijking, zoals de KVP-jongeren-
groepen stellen, maar van program-
uitvoering. De KVP wordt slechts be
oordeeld op het beleid van het ka
binet-De Jong dat op de KVP steunt.
De PvdA wenst met haar keuze voor
een samenwerking van vooruitstre
vende groeperingen een echte keus
voor de kiezers mogelijk te maken
„Daarmee zal onze demooratie ge
zonder en het land beter regeerbaar
worden", aldus het slot van de ver
klaring.
LEIDEN Bij het overlijden
van de Tsjechische theoloog
prof. dr. Josef Hromadka heeft
prof. dr. A. J. Rasker, hoogle
raar in de theologie aan de
Leidse universiteit, een „in me-
moriair." geschreven voor ons
blad. dat wij hieronder af-
drukken.
Op tweede kerstdag is prof. Hro-
rnadka overleden, ruim een half
jaar nadet hij op zijn tachtigste
verjaardag door velen in binnen- en
buitemand was geëerd. Hij was
één van de markantste persoonlijk
heden in het protestantisme van on
ze tijd.
Hij werd geboren op 6 juni 1889 in
Hods avice in Moravië. Ondanks de
harde onderdrukking door de con
trareformatie sedert 1620 had zich
in die afgelegen bergstreken de
traditie van de Russistische hervor
ming in het verborgen kunnen
handhaven. Ofschoon haar aanhan
gers sedert 1781 een beperkte mate
van tolerantie genoten, kon dit Hsje-
ohische protestantisme zich pas weer
i naar eigen aard ontwikkelen nadat
I m 1918 de Tsjechen en Slowaken
hun politieke vrijheid in een eigen
republiek ontvangen hadden.
1 Josef Hromadka. die in het bui
tenland theologie had gestudeerd,
werd in 1920 professor aan de
nieuw opgerichte theologische facul-
i teit in Praag en in de loop der ia-
ren de algemeen erkende leider van
de Tsjechische protestanten. Ik her
inner mij nog goed hoe in 1930
mijn Tsjechische studievrienden in
Zürich enthousiast vertelden over
hun jonge professor.
Het was hem onmogelijk theologie
als een aparte, als het ware van de
wereld afgewende, bezigheid te beoe
fenen. Al In zyn studententijd ging
het Lem erom in echte confrontatie
te staan met het geestesleven in het
algemeen, de geschiedenis, de poli
tiek, de filosofie. Grote landgenoten
als de historicus Palacky en de fi
losoof en politicus Thomas Masarvk
boeiden en stimuleerden hem. Niet
minder voelde hfj zich in de traditie
staan, die liep over grote voorgan
gers als Jan Hus de Tsjechische
reformator, en Johan Am os Kosmens-
ky, theoloog, pedagoog en oecu-
menicus. Deze brede belangstelling
was geen ontrouw aan het Evan
gelie, maar voor hem juist gehoor
zaamheid aan zijn roeping, omdat
het. God om de mensen in de wer
kelijkheid van hun leven te doen is.
Communisme
In' de tijd van de Duitse bezet
ting doceerde hij theologie in Prin
ceton USA. Kort nadat hij daar
vandaan naar ziin vaderland was
teruggekeerd, vond daar in februari
1948 de communistische omwenteling
plaats. D:t was voor hem geen re
den opnieuw zijn land te verlaten
Hij oordeelde over het radicale socia
lisme heel anders dan over het na-
tionaal-socialisme. In augustus 1948
sprak hij daarover in de eerste al
gemene vergadering van de Wereld
raad van Kerken ui Amsterdam
John Fostei Dulles had in een fel
betoog gepiobeerd de Wereldraad tot
een bolwerk tegen het communisme
te maken Hromadka waarschuwde
daartegen De Kerk. zo zei hfj. is
niet thuis in welke historische si
tuatie dan ook en ze wordt door
geen historische catastrofe ver
lamd Hy erkende, dat het commu
nisme door de internationale span
ningen een ongunstige ontwikkeling
had doorgemaakt en gevaren in
hield voor de waardigheid van de
menselijke persoon, voor gerechtig
heid en liefde. Maar het Westen
moest niet menen daarom de wereld
op anti-communistische basis te
kunnen organiseren De suprematie
van de westerse bourgeoisie was
voorgoed voorbij en met het jonge
communisme ging als het ware een
oordeel van God over de zonden van
een eeuwenoud christendom. Ja, het
communisme vertegenwoordigt, zo
zei hij, ook nog in deze athïstische
vorm veel van de sociale aandrift
van de levende kerk.
Ofschoon er aanvankelijk veel ver
zet tegen hem was, vooral van Ame
rikaanse zi:de. werd Hromédka ln
later jaren in de Wereldraad
één van de meest markante en al
gemeen gerespecteerde persoonlijk
heden.
zelfzuchtige liefde en toewijding on
misbaar zijn en daarom zal het
evangelie niet in botsing komen met
de nieuwe opbouw, maar daardoor
Juist een grote kracht en onmisba
re hulp ziin
Bezielend
Ver
In 1954 riep de Wereldraad van
Kerken in zijn tweede algemene ver
gadering in Evanston de kerken en
christenen op tot de dienst der ver-
I zoening in een verdeelde we
reld. Hromadka gaf aan die oproep
gehoor door het initiatief te nemen
tot de oprichting van de Christe
lijke Vredesconferentie 1958, waar
van hü als president de bezielende
leider en tegelijk voor alle medewer
kers een vaderlijke vriend is geweest
Christenen uit Oost en West ont-
moetten elkaar ln Praag en oefen-
i den zich in echte geestelijke coëxis-
tentie «pro-existentio en praktische
samenwerking. Ook de Wereldraad
heeft van dit arbeir vrucht gedra
gen.
Dit werk heeft hem ook meerma
len naar Nederland gebracht. Se
dert 1961 namen steeds meer chris
tenen uit de „derde wereld" aan de
beweging deel en werd de problema
tiek van de internationale sociale
gerechtigheid herkend als fun
damentele voorwaarde voor de vre
de.
Korte tijd later begon in Tsje-
cho-SIowakye de dialoog tussen
christenen en Marxisten op gang te
komen, ook al door Hrom&dka ge
stimuleerd. Hij wees er v»noral op.
dat de evangelische grondbegrippen
als genade, vergeving, verzoening
Juist in de crisissituatie van het le
ven onmisbaar zijn en een grote
scheppende kracht hebben. Ook in
de nieuwe samenleving zullen an-
rnieuwing
Het, is te begrijpen, dat onder die
christenen en Marxisten, die zich
voor de vernieuwingsbeweging onder
Doebtsek inzetten ook degenen te
vinden waren, die zich voor deze
dialoog Interesseerden. Ook Hro
madka heeft zióh uitgesproken voor
dit nieuwe communisme met een
„menselijk gelaat" Dit werd hem
na 21 augustus 1968 door de tegen
standers van Doebtsek. vooral uit de
landen van het Pact van Warschau,
zeer kwalijk genomen. Het leidde er
tenslotte toe. dat hij, nadat hierover
in de Christelijke Vredesconferentie
een ernstige crisis was ontstaan, op
14 november 1969 zijn functie als
president van de beweging moest
neerleggen Het is hem heel zwaar
gevallen, dat dit werk, waarin de
laatste 12 'aren al zijn politieke en
theologische toewijding was samen
gevat, zo werd afgebroken. Een ver
gelijking met dc tragedie van Jan
Hus en Comenius, wier afwijkende
mening in vroeger eeuwen niet werd
geduld door wat in die tijd een po
litieke en ideologische orthodoxie
was ligt voor de hand
Nu ls hy ons ontvallen. Ik zeg
ons, want zyn bezielend voorbeeld,
zyn diepe evangelische motivering,
zyn grondige ideologische fundering
kunnen niet verloren gaan. In de
vryheid, die het Evangelie ons
schenkt dit is een uitdrukking,
die Hormadka graag gebruikte
zullen wy. die zich zyn vrienden en
geestelijke kinderen mogen noemen,
voort kunnen gaan.
A. J. RASKER
