Bere-
kuil
in Den
Burcht
Witte Singelplan
niet uitvoeren
STADSSCHOON:
de regels en het spel
Winkelfunctie city
moet worden bekeken
LUISTER
RIJK IDEE:
Beter ten halve
gekeerd, dan ten
hele gedwaald
zeró óchryven
Te klein
Wandelpark
Terrein A.Z.
GOUD
v. d. Water
ZATERDAG 27 DECEMBER 1969
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA
LEIDEN Onlangs is in deze
rubriek de vraag gesteld: wat kan
er met Den Burcht gebeuren om
er een aantrekkelijke en daar
door meer bezoekers trekkende
toeristisch attractie van te ma
ken? Nu is uit de lezerskring een
antwoord gekomen en ik moei
zeggen, dat het een luisterrijk
idee is, zeker na het zien van d(
tekening, waarin Joop Walen
kamp het idee uitwerkte. Dei
Burcht als berekuil! Stelt u ziel
eens voor.
Het idee is afgekeken van Bern
waar in een oude fortificatv
eveneens beren spelen, die dag-
in-dag-uit publiek trekken. He
voordeel van beren is. dat ze ii
de zomer en in de winter in d
openlucht kunnen verblijven.
Den Burcht is een fortificatv
uit het begin van de twaalfdf
eeuw. die elk jaar door enige dui
zenden in de historie geïnteres
seerden wordt bezocht. Gericht
toeristenbezoek dus, zoals Leiden
dat eigenlijk uitsluitend kent, af
gezien van de badgasten van de
kust op slechte zomerdagen. Lei
den ontbeert een attractie voor
iedereen, die doorlopend bezoek
trekt. De beren zouden hier in
derdaad verandering in kunnen
brengen.
Vooral als je je voorstelt, dat in
de historische omgeving van Den
Burcht een aardige entourage
kan worden gemaakt. Het plein
lijkt geschikter voor het houden
van een antiekmarkt of iets der
gelijks, dan voor een terras, om
dat de zon er weinig komt. Zitjes
kunnen bovenop de fortificatie
worden gemaakt, waar men een
machtig uitzicht heeft op de bin
nenstad. o.a. stadhuis ook op de
tekeningen Hooglandse kerk
Ondanks de plannen die be
staan om in het te restaureren
Herenlogement een muziekschool
onder te brengen, blijf ik de voor
keur geven aan een horeca-spe-
LEIDEN Prof. Bakhuizen van den Brink (die zelf nauw
betrokken is geweest bij de bouw van het nieuwe Diccanes-
senhuis) heeft, zoals wij in het Leidsch Dagblad van 9 decem
ber j.l. hebben kunnen lezen, in het Leids Universiteitsblad
->en reeks van bezwaren tegen de nieuwbouw voor de A-facul-
•eiten aan de Witte Singel opgesomd, die zo groot zijn, dat men
T:ich zal moeten afvragen of hier niet sprake moet zijn van
..beter ten halve gekeerd, dan ten hele gedwaald".
Zelf meent hy, dat zijn artikel tebliotheek en het prentenkabinet,
laat ingaat tegen de dubbele hoog
bouw. r--aar zegt niet waarom hij
zijn bezwaren niet eerder heeft ont
vouwd. Dat is evenwel van minder
belang als wij zouden moeten aan
nemen. dat architect en bouwcurator
toch niet bereid zullen zijn om enige
aandacht aan bezwaren te schenken
die de verwezenlijking zouden kun
nen verhinderen van een ontwerp,
dat vermoedelijk aan de architect
eer -rewe'dige bsvredigin? 'che'kt
en waarvan hy verwacht kan heb
ben da* iet algemene instemming
zou vinden.
Terwijl tot nu toe de tegen het
Witte Singelplan aangevoerde be
doordat die daarin zijn opgenomen,
kan nu tevens worden vermeden. De
bibliotheek kan verrijzen op een
zover van elk ander bouwwerk ver
wijderde plaats als de veiligheid van
haar kostbare inhoud vereist, en
daarby in een omgeving waarin zo
veel mogelijk rust en stilte heersen.
Het prentenkabinet zal evenwel een
evenzeer veilig gelegen gebouw in de
binnenstad moeten krijgen omdat
het een der vele Leidse musea is. wel-
ke zich daarin bijna zonder uitzon- mooi het steenschuur
dering bevinden. Over ruimte voor wi, men gouden Daarom vil ik de
parkeren zal men zich op een ter- aandaeht vestigen op een uitgestrekt
rein als ik op het oog heb. geen zor- tenïln de nabijheid van Kore-
gen behoeven te maken vaarstraat en Levendaal, een gedeel-
Wanneer men met een verzet te- ,a|t recds gesloopt en voor het ove-
gen het Witte Singelplan met enige I te saneren stadsdeel, dat
kans op succes zou willen trachten aan de zuldkant begrensd wordt
als eenmaal de Noord-Zuid-verbin-
ding tot in de Meren wijk is
doorgetrokken, en op de Lange-
gracht aansluiting aan de West-
Oost-verbinding is verkregen, maar
dan is te verwachten dat de niet
bijzonder brede Hooigracht een der
drukst bereden straten van Leiden
zal worden, zodat het in- en uit
rijden van veel auto's bij de Ir
Driessenstraat hinderlijk voor het
verkeer zou kunnen worden.
Uit tal van richtingen komt over
de Jan van Houtbrug verkeer in de
binnnenstad. en dat zal in de nabij
heid daarvan een parkeergarage moe
ten vinder» Als een geschikte plaats
daarvoor is gedacht aan de Garen-
markt. maar een bezwaar is. dat dan
het nog steeds niet voltooide plein
voor een groot deel aan een parkeer
garage ten offer zou moeten vallen.
Ook de doorkijk naar een bijzonder
de verwezenlijking ervan alsnog te
fdzaak op de vrees voorkomen, zou dat toch van de al-
zwaren in
berustten, dat de enorme toren een
storende achtergrond in de stad zou
vormen, en dat een plaats was ge
kozen die wel heel ongunstig voor
het wegverkeer was gelegen, komen
nu zeer grote bezwaren voor de dag
die het ontworpen gebouw zelf be
treffen. Een particuliere ondern°ming
zal geneigd zijn te voorkomen, dat
voor haar een project word
lereerst daarbij belanghebbenden, de
hoogleraren en hun mewerkers, moe
ten uitgaan. De bevolking van Lei
den zou niet veel meer kunnen doen
dan daaraan haar adhesie te betui
gen.
door de achterzijde aan de Vierde
Binnenvestgracht van de huizen aan
het Plantsoen, de door de Kraaier-
straat en de Rijnstraat doorsneden
Haver- en Gortestraten.
Achter het postkantoor aan de
Gerestraat ligt de voormalige speel
tuin „de Demping", daar is de be
bouwing reeds verdwenen, maar aan
de andere kant van de Kraaierstraat
nog niet. Auto's die van de Lammen-
cialiteit in de vorm van een oude
herberg of zo. Het zijn maar losse
ideeën, maar misschien kunnen
betrokkenen als gemeentebestuur
en VVV er eens over denken.
Vooral het terras-idee moet
aanspreken (maar dan moet er
ook wel iets in de „kuil"), omdat
zovelen o.a. in de gemeente
raad over het gebrek hieraan
klagen Ik dacht, dat dit o.m. een
gevolg is van het feit, dat Leiden
geen echte stadskern kent zoals
andere oude steden dat wel heb
ben. In dat verband nog even
terug naar het idee uit één van
de vorige afleveringen van deze
rubriek om het ivater van de
Nieuwe Rijn tussen Apothekers-
dijk en Boommarkt te verande
ren in een plein. Ik heb toen over
dempen gesproken, maar de „le-
verander" van het idee heeft het
gehad over overkluizen om de
1 waterhuishouding niet in de war
te brengen.
Anders staat het met plannen die
niet van het Rijk of de Universi
teit uitgaan, maar van de gemeente.
-- Deze gaan zeer bepaald de bevolking
voerd, waartegen ernstige bezwaren zelf aan. en haar wordt tegenwoordig schansweg komen, zouden een hier
blijken te bestaan. Zo gaf het be- wel een zekere mate van inspraak gebouwde parkeergarage kunnen be
stuur van het Sint Elisabethzieken- toegestaan. Bovendien is de gemeente reiken door na het passeren van de
huls onlangs het plan op om nabil veel meer dan het rijk genoodzaakt Jan van Houtbrug rechtsaf de vier-
de Haagweg te gaan bouwen toen
het bouwterrein niet aan de gestel
de eisen bleek te beantwoorden, en
koos een ander terrein onder Leider
dorp. Bij het Rijk gaat het anders
toe; zo werd indertijd voor het Rijks
herbarium. ter vervanging van het
i herenhuis aan het Rapenburg waar-
in het was ondergebracht, een ge-
j bouw in de Nonnensteeg opgetrok-
ken dat Ingeklemd werd tussen het
Academiegebouw en het Botanisch
i laboratorium, zodat het niet meer
kon worden vergroot, en na verlooD
I van een aantal jaren is dan ook die
instelling naar de Schelpenkade ver
plaatst. Prof. Bakhuizen van den
Brink houdt ons thans voor. dat het
bouwterrein aan de Witte Singel veel
te klein is. Ingeklemd tussen twee
wegen, is het strikt beperkt en niet
voor enige uitbreiding vatbaar, iten-
In deze krant stond onlangs een in
gezonden stuk van een winkelier
van de Haarlemmerstraat, die een
brief van gemeentewerken had ont
vangen, omdat hy zonder vergun
ning een sinterklaasvlag had uitge
hangen.
Ik wil er dit over zeggen. Leiden
heeft een in 1965 aangepaste veror
dening op het stadsschoon en dat is
een goede zaak. Met deze verorde
ning in de hand kan het gemeente
bestuur optreden tegen inwoners,
die allerlei dingen uithalen, die het
stadsschoon afbreuk doen. Iedereen
zal het daarmee eens zijn als hy in
de verordening leest, dat het om
enkele voorbeelden te noemen
verboden is;
een onroerend goed zodanig te
verwaarlozen, dat het ontsierend is.
borden te plaatsen met wisse-
die meestal lelijk
lende reclames,
zijn.
zomaar een pand als opslag
plaats van vuilnis enzo in te richten.
Hiermee zyn in eenvoudige taal
enkele artikelen aangehaald uit de
verordening, die overloopt van
„stadhuiswoorden" als „gedogen"
en „gezien het bepaalde in lid zus of
zo."
Met de verordening in de hand. zo
heeft in de sinterklaastijd de erva
ring van een aantal detailhandelaren
in de binnenstad geleerd, treedt ge
meentewerken ook op tegen winke
liers, die een zeer tydelyke versie
ring aanbrengen Veelal krijgt men
aanschrijving van de overtreding na
dat deze al lang achter de rug is en
dan doen „dreigementen" met hech
tenis van 2 maanden of boete van
f 300 ridicuul aan.
De regels zfjn er en dat is goed.
Maar vooral voor een levend cen
trum. een gezellige binnenstad, is
het nodig, dat het spel soepel wordt
gespeeld. Haarkloverijen over het
uitsteken van een vlag op een be
paald moment lijken overbodig.
Krijgt men als bewoner van een bui
tenwijk ook een aanschriiving als
men de vlag met schooltas buiten-
hangt als er een geslaagde in huis
is?
Juist voor het winkelcentrum lijkt
een soepele houding op haar plaats,
al moet men uiteraard waken tegen
reclame-uitwassen, die het stads
schoon ontsieren. Ook de aanvraag
moet gestroomlijnder gaan dan nu
het geval is Als men nu de officiële
weg bewandelt, is de gebeurtenis
vaak al achter de rug voordat het
antwoord op de aanvraag binnen is.
zij men langs de Witte Singel zou
wMlen doorgaan met de huizen te slo-
pen).
om vooral geen geld te verspillen
aan projecten die reeds ondeugdelijk
blijken te zyn, voordat zij nog zyn
uitgevoerd.
De bouw van parkeergarages zal veel
geld kosten, en het is nog de vraag
de Binnenvestgracht in te ryden,
terwijl het van de Hoge Ryndyk ko
mende verkeer op het Levendaal de
Kraaierstraat zou kunnen inslaan
Van een parkeergarage op de Ga-
renmarkt kan men verwachten dat
het in- en uitrijden van auto's na-
wanneer dat beschikbaar zal zyn by ^et drukke kruispunt Kore-
J vaarstraat-Levendaal storend voor
het verkeer zal zyn; bij een par
keergarage aan de vierde Binnen
vestgracht is echter van iets der-
gelyks geen sprake. En ton slotte:
de inzittenden van een auto, die. na
dat deze daar gestald is. de binnen
garage mogelijk zijn zyn, en dat stacj ingaan, zyn niet verder van de
daar wel een daarvoor geschikt ter- I winkels verwijderd dan degenen, die
rein zal zyn te vinden. Het oog is hUn auto naby het station hebben
echter vooral gevallen op een ter- j geparkeerd.
rein aan de Ir. Driessenstraat. Het Dr F P Muller,
is wel groot, maar het ligt niet
nabij belangryke invalswegen. Nu 1 Rynsburgerweg 102.
kan dat mettertyd wel veranderen LEIDEN
Maar het is uiteraard van het
meeste belang, dat de terreinen
waarop zy moeten verryzen, met
de uiterste zorg worden gekozen.
Men kan verwachten dat in de om
geving van het Station een renda
bele exploitatie van een parkeer
Gesprekken met Leidst detailhandelaren, zo
als de middenstand tegenwoordig terecht ove
rigens wil worden genoemd, leveren vaa*.
deze vraag op: waai'om doet Leiden zich zo arm
voor? Het is toch niet aantrekkelijk voor in
dustrieën om zich te vestigen in een arme stad
het is voor kopers uit de omgeving toch nie:
aantrekkelyk naar de .armoe" te komen? Men
begrypt wel, dat gezien het begrotingstekort en
het beroep op het rijk om financiële injecties c!e
term „arm" dient te worden gebruikt, m?*i
moet dat by alle moge'ij ke gelegenheden zo? is
de vraag.
Nog zo'n altyd terugkerend onderwerp van ge
sprek: de Leidse city moet aantrekkelijk blyven
en wat moet daarvoor worden gedaan? Men
blijkt in kringen van de detailhandel vooral
bang voor het binnen enkele jaren in gebruik
te nemen centrum in Leidschendam. waar ook
alle warenhuizen een vestiging hebben. Men ge
bruikt dat om te argumenteren, dat de binnen
stad bereikbaar moet blijven voor auto's
Op verkeersgebied heeft men in Leiden wel
cyfers, al zyn die niet van zeer recente datum
Ook in deze rubriek is daarmee geschermd, u
weet wel: 35 pet. van de binnenstadbezoekers
uit de omgeving komt per bus, nog geen 25 pet
per auto en de rest per (brom)fiets.
Er zyn veel meer cyfers te verzamelen, waar
uit een prognose kan worden gemaakt van de
winkelfunctie van de Leidse city. Andere steden
hebben dat gedaan, kortgeleden Eindhoven nog.
en dat heeft boeiende prognoses opgeleverd, ex
ponenten van een bestuurlyke visie. Daarmee is
meteen gezegd, dat in het geval van Eindhoven
burgemeester en wethouders de uitgevers zy.i
van het rapport, dat door eigen diensten van
de stad truimtelyke ordening en verkeer, onder
zoek en statistiek) in samenwerking met he
instituut Stad en Landschap is gemaakt.
Denken B. en W. van Leiden in deze richting"1
Bureau Voorlichting zie», dit niet op korte ter-
myn. Er is een gerede kans, dat dit probleem
wordt aangepakt door een economische afde
ling, maar de start hiervan is moeiiyk. Er word'
hard aan gewerkt en de gemeeneraad staat hier
achter. gezien het aandringen uit deze kring op
het benoemen van een wethouder van Econo
mische Zaken en een speciale raadscommissie
bij de nieuwe zittingsperiode, die september van
het komend jaar begint
De groots opgezette enquêtte. die in Eindho
ven heeft geleid tot een inzicht in het bezoek
van de city 63 pet. was afkomstig uit de stal
en besteedde iets meer dan de helft van het
totaal bestede bedrag, de rest kwam van bezoe
kers uit het stadsgewest (19 pet.» en van daar
buiten 28 (pet lykt inderdaad een taak voor
de gemeentelyke overheid, maar er zyn ook on
derzoeken verricht, die wat Leiden betreft mis
schien liggen op het terrein van het Icids City
Centrum
In Eindhoven is het geteld en omgezet in
vierkante meters winkelvloeroppervlo kte. ge
splitst naar duurzame goederen en voeding- en
genotsmiddelen. Voorts is een raming gemaak.
va nhet aantal inwoners van het gebied in 1985.
waarna met de gegevens van nu in de hand is
vastgesteld welke groei de winkeloppervlakte
moet ondergaan en in welke sector
Het Eindhovense rapport heeft ook aandacht
besteed aan de middelen van vervoer, waarby de
bus favoriet blykt op rie middelgrote afstand,
en de plaatsen in de city waar de automobilist
by voorkeur komt. Er zyn vergelykingen ge
maakt met geiykgerichte onderzoeken in Utrecht
Breda en Arnhem.
Al met al lykt het rapport een waardevolle
bijdrage by het besturen van Eindhoven. Men
zou wensen, dat het ook in Leiden al op de ta
fel van het college lag.
Als men nu evenwel een ander
bouwterrein voor de A-faculteiten
koos. waarvan de afmetingen ruim
schoots voldoende zouden zyn, zou
men ter plaatse waar nu reeds de
I huizen tot puin zyn gemaakt, een
j wandelpark kunnen aanleggen
1 Voor iets dergelyks bestaat reeds
j een precedent: na de ramp met het
kruitschip werd na verloop van ja
ren op de zogenaamde ruïne het
van der Werf park aangelegd
Toen de architect wegens het te
kleine bouwterrein een oplossing in
torenbouw meenden te vinden,
heeft hy er biykbaar niet aan ge
dacht dat het een groot verschil
maakt, als in een wolkenkrabber de
kantoren van een aantal bedryven
worden gevestigd, dan wel als het
gebouw moet dienen om de onder-
I delen van een aantal faculteiten te
huisvesten. Tussen die bedryven zal
een behoefte aan onderling contact
kunnen ontbreken, maar zulk een be-
hoef te is vanzelfsprekend by de be-
oefenaars van wetenschappen. Wan
neer men ru de verschillende afde
lingen bereiken kan langs grote ho
rizontale gangen waaraan zy gele-
I gen zyn. zal dat het onderling con-
I tact in het hand werken, begrypelii-
kerwys zal het tegendeel het geval
zyn, als telkens van de lift moet
worden gebruik gemaakt zoals in de
ontworpen toren.
Een groot bouwterrein, en daarbij
denk ik aan dat waarop nu nog de
j klinieken van het Academisch Zie
kenhuis staan, niaar dat mettertyd
door de bouw van een nieuw zieken
huis in de Leeuwenhoek vry komt,
zou een veel praktischer ontwerp
van een gebouw voor de A-facultei
ten mogelijk maken.
Het terrein dat ik op het oog heb.
is ongeveer even groot als dat waar
op het oudste stuk binnenstad van
Leiden staat, begrensd door Ryn,
Rapenburg en Steenschuur. Het zou
plaats kunnen bieden aan een ster
vormig bouwwerk: in de stralen de
afdelingen van de A-faculteiten, in
het centrum een gebouw, dat be
stemd is voor het onderling contact
tussen alle in de stralen onderge
brachte afdelingen Het gevaar dat
het aan de Witte Singel ontwor
pen gebouw meebrengt voor de bi-
LEIDEN De kerstactie van i
Provadya-Leiden kan geslaagd
worden genoemd. Gistermiddag i
kwamen ongeveer 150 personen j
naar het centrum Troef om daar
hun maaltyd te nuttigen, bestaande
uit water en brood, waarvoor ze f 3
betaalden. Een stille tocht voerde
door het Leidse centrum. Iedereen
gedroeg zich waardig. In de Bree-
straat werd een meisje, dat mee
liep. door een al te haastige auto
mobilist aangereden. Met een ge
scheurde beenspier werd ze naar
een ziekenhuis vervoerd.
Ondertussen waren ruim 50 per
sonen gaan collecteren in het cen
trum, ook in de restaurants en ca-
fé's. De hele middag en avond liep
het in Troef storm van collectanten.
Tot ongeveer half tien is er gecol
lecteerd. Er waren mensen, die het I
bedrag, dat ze in het restaurant
hadden uitgegeven, ook in de col
lectebus deden
Om half tien was er f 2503.30 op
gehaald, dat aan ds. C. H. Byl, die
het Leids Biafra-comité vertegen
woordigde, werd overhandigd. Deze
had op de dag vóór kerstmis
f 32.300 binnen. Al met al kan men
zeggen, dat het initiatief van Pro-
vadya? geslaagd is.
Op de foto (LD/Holvast) een
beeld van de stille tocht (inzet: wa
ter en brood).
(ADVERTENTIE)
ïuweiler - horloger
Haarlemmerstraat 181
