„Onvoorstelbare ervaring was
alle offers en risico's waard'
Henriette
- een vergeten
Roland Holst
dichteres
heerlijkeERA op hetbrood...
gezonder voor uw lijn!
Al Bean wil weer naar de maan
r
Vliegende schotels
bestaan echt niet
Toneelechtparen
komen met een
eigen produktie
BEDENKELIJKE
„VERGISSING"
Vrijheidspleiter
dr. Spock wil
wetten tegen
schunnigheid
HONDERD JAAR CE GEBOREN
Religieus
Otithulling
ONDERDAG 18 DECEMBER 1969
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 21
(ADVERTENTIE)
bemanning was drie Jaar
g in training geweest voor een
inaar de maan, maar ik had me
t gerealiseerd dat het vliegen in
ruimte evenzeer een emotionele
iring is als een lichamelijke. Er
imt zoveel op je af: je gedachten,
lichamelijke gewaarwordingen, het
lastische uitzicht,
oor het eerst besefte ik dat toen
over de loopbrug liep, honderd
meter boven de voet van de ra-
Terwijl ik in de „witte kamer"
[htte tot Pete (Conrad) in zijn
jl vastgegespt was, liep ik nog
keer naar buiten. Beneden zag
luurstofpluimen uit de raketdelen
ollen. In de vochtige lucht ver
leren zij ogenblikkelijk in ijs. dat
hangen tot de klompen te
ar werden. Voortdurend vielen er
kken langs de flanken van de ra-
naar beneden, de eerste van de
ongelooflijke aanblikken die mij
ir de volgende 245 uur te wachten
iden.
Kampvuren
ijdens de tocht door de aardse
ipkring wezen Pete en Dick mij
rtdurend op de dingen die buiten
den waren. „Kijk eens, kampvu-
in Afrika! Ik vroeg me af of an-
groentjes op hun eerste trip net
e goede gidsen hadden als ik.
Ia een paar honderd lange, lange
luten gedurende welke wij de
dse dampkring verlieten, de derde
van de raket afstootten, onze
wie keerden en de maanlander
op de neus namen, keek ik pas
ig naar buiten. De aarde was een
geworden met een kartelige ho-
x. Ik had tevoren vaak aan dit
ïent gedacht en me afgevraagd
ik me zou voelen, maar niets
je voorbereiden op dit moment,
je uit een raampje kijkend alles
verdwijnen waar je van houdt
je hele leven voor gewerkt hebt.
Marinelanding
Ie maanlanding was geweldig.
d taak tijdens de afdaling was
te helpen door de computerge-
lens hardop voor te lezen, maar
keer keek ik een seconde of vijf
ir buiten. Het uitzicht was fantas-
Dicht bij het maanoppervlak
og Pete ons landingsvaartuig rond,
ijkend naar een geschikte lan-
gsplaats, totdat hij het tenslotte
een ferme bons neerzette. Een
te marinelanding!
Fjj waren in extase. Vele mensen
Iden jaren, maanden en uren ge
kt om ons hier te krijgen. Wij
Iden het grootste deel van het af-
»pen jaar alleen besteed aan oefe-
ig van wat we nu moesten doen,
het luik kruipen en de ladder af-
fcn, en geen wonder dus dat Pete
iriede toen het eindelijk zo ver
maan. Ik herinner me dat ik naar
Pete keek terwijl hij naast me lag en
dat ik opmerkte dat zijn hangmat zo
weinig doorzakte in het midden.
Maar ja. op de maan woog hij zelfs
met zijn ruimtepak aan maar 16
kilo.
De tweede maan wandeling was net
zo opwindend als de eerste. Omdat
onze pakken niet buigbaar zijn op
de plek waar de beenpijpen in het
buikharnas overgaan, hadden we
geleerd met stijve benen te wandelen,
onze voeten vlak te houden en alleen
onze tenen te krommen als we snel
vooruit wilden. We werden er niet
moe van.
De start voor de terugreis is zo'n
moment waarop je weer eens even
denkt aan al die mannen en vrouwen
die toegewijd en nauwgezet hebben
gewerkt aan alle technische appara
ten die een maanreis mogelijk maken.
Je stelt er Je hele vertrouwen in en
dat is bemoedigend voor een man
die maar één mogelijkheid heeft om
weer thuis te komende zeven minu
ten en veertien seconden lange acti
viteit van de stygmotor van de
maanlander.
We hoorden een harde tik toen
onze cabine van het landingsgestel
los kwam. We stonden rechtop en we
constateerden dat het hard. heel
hard ging. Na ongeveer twaalf secon
den kantelden we onze cabine een
graad of veertig en toen kon ik be
neden het startplatform zien. Binnen
was het zo stil, dat het onwerkelijk
leek. Ik heb altijd tussen de motoren
geleefd en het kwam me heel vreemd
voor te bewegen zonder het gedruis
van een motor te horen.
Plezier
wel Pete als ik sliep goed, die
nacht in onze hangmat op de
Toen kreeg ik het een tijdje heel
druk en had ik geen gelegenheid uit
het raam te kijken, totdat we het
rendez-vous bijna hadden voltooid.
Toen zei Pete tegen me: „Kijk es,
we zitten precies op koers. Waarom
houd je niet even op met die com
puter te spelen: heb een beetje ple
zier in onze ontmoeting met Dick".
Dat deed ik. Ik zag Dick uit de
duisternis in het licht komen, ik zag
de maan nu eens onder me dan weer
boven me op onze lange boogvlucht
naar de Apollo-cabine en dit was
werkelijk een van de mooiste uitzich
ten van de hele reis. Als Pete me niet
had opgepord zou ik het gemist heb
ben. Af en toe moet je even stop-1
pen en het plezier van de situatie be-
leven, trachtend te begrijpen waar
om je daar bent.
Toen we ons bjj Dick voegden in
de Apollo-cabine was hij zo bly als
ik hem nog nooit gezien heb. Hij wist
niet wat hij allemaal moest doen om
ons maar te helpen bij het opruimen
van de spullen. Er heerste een kame
raadschap tussen de mannen die ik
niet eerder in mijn leven had erva
ren. Wij wisten dat wij ons werk tot
zover goed hadden gedaan en het
leek erop. dat niets ons meer zou
ling om de maan. het werk in de
kraters daar, de zonsopgang in de
ruimte, de terugkeer in de damp
kring.
Voeg al deze ervaringen samen en
zij wegen op tegen elk risico dat je
moet nemen, ongeacht gedurende
welk aantal jaren en ten koste van
welke inspanning.
Copyright Time/Life/Leidsch Dag
blad).
ASHINGTON (AP) De Ameri-
luchtmacht heeft het project
i Blue Book" officieel afgesloten
It men 21 Jaar lang ongeïdenti-
irde vliegende objecten (ufo's)
!t onderzocht.
llgens de Amerikaanse staatsse-
iris voor de luchtmacht, Robert
bans kan voortzetting van het
eet niet worden gerechtvaar-
L noch op grond van de natio-
I veiligheid, noch in het belang
de wetenschap".
et rapport, dat het Pentagon
I twee miljoen gulden heeft ge-
stelt vast, dat er zeer weinig
Itaten zijn geboekt met het on-
Roek naar vliegende schotels in
afgelopen 20 jaar. De conclusie
ihet blue book luidt als volgt:
i Geen ufo, die door de lucht-
cht is onderzocht is ooit geble-
een dreiging te zyn voor de na-
aale veiligheid;
Er is geen bewys door de
htmacht ontdekt, dat het signale
ren van ufo's op technologische ont
wikkelingen duidt, die buiten bereik
zouden zyn van de huidige weten
schap;
■fr Er is geen bewys dat ufo's ruim
teschepen zijn van andere planeten.
Vanaf 1947 tot het eind van deze
week zfjn 12.618 ufo's gesignaleerd.
Hiervan heeft men er 701 niet kun
nen indentificeren, veelal door gebrek
aan informatie waardoor men een
oordeel kon vormen over de aard
van de objecten.
Een overgrote meerderheid van
de ufo's was gebleken balonnen.
vliegtuigen, sterren, wolken, vogels
en dergelijke te zijn.
AMSTERDAM (ANP) De to-
slspelers Guus Hermus. Ton van
inhoven. Ina van Faassen en Bep
kker. hebben een combinatie ge
told om in september 1970 het Ne-
rtandse blijspel „Kom hier. ga weg"
1 Dimitri Frenkel Frank in pre-
Are te brengen. Aansluitend volgt
i tournee door het land. Het stuk
«peciaal voor de twee echtparen
khreven en handelt over de lotge-
i van eveneens twee echtparen,
de regie is aangezocht Adrian
ine. De produktie is in eigen han
't De zakelijke leiding berust by
ma Tobi. Amsterdam zal de voor-
dling in mei 1971 in het Nieuwe de
Mar -theater kunnen zien.
NEW YORK (Reuter) Een ad
ministratieve vergissing gaat de Ver
enigde Naties miljoenen guldens kas
ten. omdat er één zeer belangrijk
woord is weggelaten op de reeds
vervaardigde postzegels en medailles,
die de volkerenorganisatie gaat uit
geven ter gelegenheid van haar 25-
ste verjaardag, volgend jaar. Dat
woord is „justice" (gerechtigheid),
en het opschrift had volgens een be
sluit van de Algemene Vergadering
in oktober moeten luiden „Peace,
justice and progress" (vrede, gerech
tigheid en vooruitgang).
Vele afgevaardigden vonden dat
het VN-secretariaat zyn boekje ver
te buiten was gegaan door opdracht
te geven alleen ..peace and progress
af te laten drukken. De Saoedi-Ara-
ische gedelegeerde Jamil Baf rood y
stond er gisteren op, dat
het woord „Justice" er alsnog aan
werd toegevoegd. Ondanks een ge
raamde extra-uitgave van circa 2.5
miljoen gulden keurde de assemblee
het voorstel goed. Er zal nu een
nieuwe serie zegels en medailles
worden vervaardigd. Secretaris-ge
neraal Thant zei dat het louter een
vergissing van zijn secretariaat was
geweest.
kunnen afhouden van een correcte
beëindiging van onze taak. Ik ben
niet het type dat dicht by andere
mensen staat, maar op dat moment
voelde ik een grote affectie voor die
twee andere knapen.
Als je in de ruimte vliegt doe je
ervaringen op die voor niet veel an
dere mensen te verkrijgen zyn en ik
kreeg het gevoel dat ik myn gedach
ten over de zin van de ruimtevaart
en over enkele fundamentele waar
heden van het menselyk leven, God
en de eeuwigheid nader zou moeten
uitwerken. Dat is tot op heden nog
niet gebeurd en dat is myn enige
persoonlyke teleurstelling met be
trekking tot myn maanreis.
over de ruimtevaart, mij afvragend
hoe het daar zou zyn. hoe het aan
zou voelen. Nu ben ik ervan over
tuigd, dat het niet voor te stellen is.
Zeven jaar is een hele tyd, maar ik
zou ze graag weer opofferen om nog
eens die sensaties te mogen doorma
ken van de start, die eerste omwente-
NEW YORK (Reuter) De kin
derarts dr. Benjamin Spock, be
kend om zijn boeken op het
gebied van kinderopvoeding, is
van mening dat er nieuwe wet
ten moeten komen tegen al te
stuitende obsceniteit in films,
literatuur en kunst.
„Tientallen jaren lang heb ik
aangedrongen op meer vrijheid
en heb ik de huichelachtigheid
gehekeld die gewoonlijk beslo
ten ligt in voorschriften tegen
obsceniteit", zegt hij in een
juist verschenen boek van zijn
hand, „maar de schokkende on
tuchtigheid van de laatste tijd
en het feit dat de rechters het
toelaten, hebben mij van stand
punt doen veranderen, vooral
met het oog op andere beest
achtige neigingen".
Spocks boek is getiteld „Behoor
lijk en onbehoorlijk: ons per
soonlijk en politiek gedrag".
„Ik geef toe", zegt hij, „dat alle
censors en onheilvoorspellers
net zo hebben geredeneerd als
ik nu, maar het is een feit dat
volken en beschavingen uiteen
vallen als het geloof in zichzelf
en bepaalde normen verdwij
nen".
Als u graag gezond en slank blijft, eet dan niet
te veel en niet te vet. Met Era op het brood in
plaats van boter of margarine, bespaart u elke
dag ±120 calorieën. De moeite waard I En
bovendien eet u lekker.
gR.l06.ZK.2U.
Zev
en
,iaar
Misschien is het een kwestie van
tyd en van verder nadenken. Ik
vraag me af hoe een man met wer-
kelyk grote visie zou reageren. Ro
bert Gilruth, Wernher von Braun
of George Low. een van de mannen
die deze maanreizen in hun geest
hebben voorzien en die ze werkelyk-
heid hebben gemaakt. Als die nu
eens zelf op een maanreis zouden
kunnen gaan. hoe zouden zy reage
ren? Zouden ze ook gaan dromen?
Zeven jaar lang heb ik nagedacht
DEN HAAG (GPD) Toen Henriëtte Roland Holst in 1949
tachtig jaar werd, vroeg een criticus zich ongerust af hoe het
toch kwam dat de dichteres en schrijfster, die eens alom ver
eerd werd en naar wiens hese stem duizenden ademloos luis
terden, zo weinig populair was. Niemand spreekt nog over
haar, constateerde de recensent verdrietig.
maakt, ondervindt Henriëtte veel
steun en inspiratie van Albert Ver-
wey en Herman Gorter. Ze worden
haar leermeesters. Henriëtte Roland
Holst gaat zich steeds meer interes
seren voor de wereld om haar heen.
De artikelen van P. L. Tak in „De
Kroniek" en van de Engelse kunste-
Zeventien jaar na de dood van naai" William Morris bekeren haar
Henriëtte Roland Holst, aan de tot het socialisme. Ze wordt op het
vooravond van haar honderdste j verkiezingscongres in 1897 tegeiyk
geboortedag op 24 december a.s I met haar man en Herman Gorter
lijkt er nog weinig veranderd te v&n de SDAP
zijn. Hoewel er vooral de laatste Henriëtte Roland Holst, door haar
tijd uitstekende boeken en ande
re publikaties aan haar gewijd
zijn, beleeft het werk van Hen
riëtte Roland Holst met pijn en
moeite af en toe een herdruk.
vrienden Jetje Holst genoemd, zet
zich voor meer dan 100 procent voor
de socialistische zaak in. Ze houdt
lezingen, publiceert artikelen en bro
chures over de meest uiteenlopende
onderwerpen. Fel verzet Henriëtte
Henriëtte Roland Holst is als ex- Roland Holst zich tegen het in haar
ponent van de stroming van het re- °6en verderfelijke revisionisme van
ligieuze socialisme immers steeds SDAP-leiders. Ze gelooft in de
miskend en vergeten. In Noordwijk, revolutie en onderhoudt contacten
haar geboorteplaats, wordt deze me^ Trotzki en Rosa Luxemburg. In
maand een beeld onthuld. De Hen- 1911. twee jaar nadat oa. Herman
HENRIETTE ROLAND HOLST
riëtte Roland Holst stichting orga
niseert een literaire herdenking en
in Amsterdam houdt de plaatselyke
PSP-afdeling een byeenkomst. die
vooral in het teken van de politieke
actualiteit van het werk van de dich
teres staat. Maar daarmee houdt de
viering van de honderdste geboorte
dag van Henriëtte Roland Holst op.
Henriëtte Roland Holst werd als
Henriëtte Goverdina Anna van der
Schalk op 24 december 1869 in
Noordwyk geboren. Haar vader was
een conservatieve notaris, haar moe
der had veel belangstelling voor de
politiek van die dagen, vooral voor
de vrouwenbeweging
Na de kostschool en een jaartje in
Luik voor de talen keert de jonge
Henriëtte naar huis terug. Ze is in
middels begonnen met gedichten te
schryven. Haar literaire debuut volgt
in 1893, wanneer de Nieuwe Gids zes
sonnetten opneemt. Enkele jaren la
ter verschynt haar eerste bundel
sonnetten en verzen in terzinen.
Henriëtte van der Schalk trouwt
in 1896 met de schilder R. N. Roland
Holst, die later hoogleraar-directeur
van de Amsterdamse academie
wordt. Behalve van haar man, die
by voorbeeld de houtsneden van de
beginletters van haar sonnetten
Gorter dat al op het beruchte De
venter congres heeft gedaan, stapt
ze uit de party. Met een kleine groep
medestanders sticht ze in 1915 het
revolutionair socialistisch verbond,
maar ze wordt al spoedig lid van de
nieuwe Communistische Party Hol
land.
De Russische revolutie inspireert
de dichteres tot een ongekend idea
lisme en optimisme. In die tyd ver-
schynen van haar hand „Het offer"
en „De kinderen en arbeid", later
opgenomen in de bundel „Tussen
twee werelden". Haar bezoeken aan
de nieuwe Sowjet-Unie bezorgen
Henriëtte Roland Holst bittere te
leurstelling. Ze constateert hetzelfde
verschil tussen de kleine elite en de
talryke volgzame kudde als overal.
Met de verhalend lyrische Helden
sage (1927) neemt ze afscheid van
Lenin en de zynen. Ze was al uit de
communistische party gestapt toen
Trotzki werd verbannen.
Onder invloed van de Zwitser Le-
onhard Regaz gaat Henriëtte Roland
Holst over tot het religieuze socialis
me. Ze is trouwens haar hele leven
overtuigend gelovig remonstrant ge
bleven. In ons land wordt ze steeds
minder begrepen, zoals uit het vol
gende citaat uit een bespreking van
„Der vrouwen weg" (1933) biykt:
„Het heeft er al den schyn van of
Henriëtte Roland Holst bezig is zich
steeds verder in te spinnen in het
verleden of ztf in een steeds losser
band met het heden komt' te staan.
En dit hjkt ons hachelyk voor een
geest als de hare. die altyd getracht
heeft zoo dicht mogelyk de werke-
lykheid van het leven te benaderen".
Enkele Jaren eerder had een re
censent al geschreven, alsof het een
afscheid betrof: „Zy behoorde tot die
zeer zeldzame naturen die veel on
gewone dingen, zelfs politiek voeren,
met hun ziel doen. En de slagen die
politici gewoonlyk langs een wapen
rusting van scepticisme laten afgiy-
den, bloot en weerloos opvangen met
hun ziel."
Na de oorlog verschynt nog haar
autobiografie „Het vuur brandde
voort". Henriëtte Roland Holst
noemt haar leven zelf „een leven van
weifelingen en worstelingen". Een
halve eeuw eerder, in een van haar
eerste gepubliceerde sonnetten, toen
er nog veel plaats was voor hoop en
verwachting, had Henriëtte Roland
Holst geschreven:
Ik werd geboren met een aard
die sterk
vanzelf gaat naar de kern van
alle zaken
maar veel stond tussen mij in en
mijn werk
groeiende heb ik dat opzij gezet
het werd al lichter, alle duisters
braken
en ik zag liefde als de levenswet.
W. VEENSTRA
Noordwyk krygt nog deze
maand een beeld van de dich
teres Henriëtte Roland Holst. De
onthulling van het monument,
dat de omgeving van het Lin-
denplein zal sieren, heeft a.s,
dinsdagmiddag plaats.
