Tijdens Turkse vastenmaand
slapte in meeste eethuizen
HALVE PRIJS
I
Brand kasten krakers
in Limburg weer actief
WIE?
WAT?
WAAR?
WERELD-WEG-1AIIJS
Kanonschot
Ramp bij Dinant:
menselijke fout
Veldslag tussen
groep Turken en
Ambonezen
Fa
LIFTVERBOD
MILITAIREN
OPGEHEVEN
Boze droom
Udink opent
donorlanden- i
conferentie
IITTTTm!
'n Welkom telefoontje...
IEDER 2e BLIKJE
tast toe
'tis van
hulp in de huishouding
twee werksters
t
Een pak oude kranten
#.84 per 5 KILO
□aan wiewat? waar?197Q s
FAGiNA 6
LEIDSCH DAGBLAD
MAANDAG 8 DECEMBER 1969
(Van onze correspondent)
ISTANBOEL (GPD) Twee uur voor dag en dauw floepen
in mijn buurt allerwege de lichten aan. Want het is weer Ra-
mazan, de vastenmaand: vanaf één uur voor zonsopgang tot
het moment van zonsondergang wordt men geacht niet te
eten, niet te drinken, niet te roken, geen seks te bedrijven (en,
zeggen de orthodoxen: niet te baden, niet te scheren, niet te
bloeden door eigen ingreep, dus bijv. geen injecties, geen bloed
transfusie, geen enkele verandering in de samenstelling van
het lichaam die ook uitgesteld kan worden). In de gezinnen
die zich aan het vasten houden, en dat zijn nog altijd de meeste
mensen in Istanboel, lopen de wekkers al af op een tijdstip dat
ik soms nog niet naar bed ben, en de vrouwen des huizes be
ginnen het ontbijt, de z.g. 'sahur', klaar te maken, dat door
gaans voorafgaat aan hervatting van de nachtrust.
dat men er een zonnig gezicht by
moet blijven zetten.
55
Soms. bij goede wind. hoort men
gelijktijdig met de wekkers het ka
nonschot van de overkant van de
bosporus dat dezelfde functie heeft.
In de dorpen wordt de rol
van dat kanon vaak vervuld
door de daoul, de grote trom.
Men kondigt aan dat. wie nog
wat in zijn maag wil stoppen,
dat nu moet doen. want spoedig is
het moment daar waarop men ..een
witte van een zwarte draad kan on
derscheiden" bij het allereerste och
tendgloren. en dat is elke dag het
officiële begin van de vastenperiode
tevens van het ochtendgebed, het
eerste van de vijf dagelijkse gebe
den. Het is een minderheid die de
ze nog alle volbrengt, maar in de
maand Ramazan zijn de moskeeën
toch veel voller dan in de rest van
het jaar. Zij weten dit ook zelf, tus
sen hun minaretten hangen 's avonds
verlichte teksten, elke dag een an
dere. De eerste dag is dat vaak:
hos geldin, welkom.(zie foto). En de
laatste dag: elveda, vaarwel.
Ramazan (Arabisch ramandan» is
„de sultan der maanden", de negen
de maand van het jaar. waarbij men
echter weten moet dat het Islamiti
sche Jaar een maan-jaar is. De maand
(turks: ay) duurt even lang als de
maan (Turks: ook ay) in haar perio
de van vier kwartieren.
In afgelegen streken schijnt het voor
te komen dat tegen het slot van
Ramazan de „oudsten van het dorp'
op een heuvelrug gaan zitten om te
turen of ze al weer iets van de maan
sikkel zien, Zodra dat het geval is
kondigen zij het eind van de vasten
periode af en het begin (na een
laatste gebed) van het driedaagse
suikerfeest dat er op volgt. Doordat
het een maan-maand is schuift Ra
mazan elk jaar tien dagen op in
„ons" jaar: over een jaar of veer
tien zal het in de hoogzomer vallen
en ik mag er niet aan denken na
mens de Truken, die ook dit betrek
kelijk korte vasten op koele dagen al
een heel kwarwei vinden. De ar
beidsprestatie op fabrieken, scholen
enz. ligt belangrijk lager, de servi
ce aan loketten e.d. neemt af. veel
mensen worden wat prikkelbaar en
weten dat ze daar het recht toe heb
ben. Want in de Koran staat nergens
„Inhalen
Verder is de Koran in sommige
opzichten wel ruim. Wie de vasten
breekt, maar van zichzelf helemaal
zeker weet dat dit uit verstrooidheid
en niet uit zwakte is gebeurd, kan
zijn mond met water spoelen en ge
woon opnieuw beginnen. Er zyn ook
ontheffingen voor zieken, zwangere
vrouwen, reizigers („wie een voet
tocht van minstens 18 uur maakt
of een maand niet thuis is geweest")
en kleine kinderen, wat is klein?
Hier is de Koran weer streng: meis
jes onder de zeven, jongens onder
de negen (die dus meestal nog niet
besneden zijn» Voor ouderen geldt
het als een dubbele zonde hun kin
deren in het niet-vasten te betrekken.
En verder is het wel de bedoeling
dat wie ontheffing heeft genoten om
bovenstaande redenen behalve de
kinderen) later het vasten weer „in
haalt". Je kunt elke vastendag ook
afkopen met het een dag lang spij
zigen van een arme. buiten de Ra-
mazan-periode wel te verstaan. Vroe
ger kon je maar liefst zestig vasten-
BRUSSEL (ANP) De ramp met
de Nederlandse autobus, die op 15
juli j.l. te Dinant (België) in de Maas
reed en waarbij 21 Nederlanders om
het leven zijn gekomen, is te wijten
aan een menselijke fout. Aldus de
uitspraak van de raadkamer van de
rechtbank te Dinant. die de zaak
heeft, behandeld.
Het onderzoek door deskundigen
heeft uitgewezen, aldus de conclusie
van de raadkamer, dat. borden op de
weg die de Nederlandse autobus volg
de. de weggebruikers wijst op het ge
vaar van de afdaling naar de Maas.
Ook is gebleken dat de Eindhovense
bus technisch in goede staat verkeer
de
Aangezien de bestuurder van de
bus bij de ramp om het leven is ge
komen. kan geen verdere rechtsver
volging worden ingesteld, aldus deze
beslissing.
dagen afkopen door het vrijlaten van
één slaaf.
In de hoofdstad Ankara, waar de
sfeer veel wereldser en ..moderner
is dan in de rest van Turkije, merkt
men niet zo heel veel van de vasten
maand. wanneer men over de druk
ke boulevards loopt: de cafetaria's,
lunchrooms enz. blijven de hele dag
door goed bezocht, maar hier in
Istanboel, een „stad van dorpelin
gen", is het een slappe tijd voor de
restaurants. En niet alleen overdag:
ook 's avonds wordt er, tenminste in
het openbaar, niet veel .geschranst".
Wel geven families binnenshuis een
„iftar", een feestelijke avondmaal
tijd met bijzondere hapjes, vooral
naarmate het naar het eind van de
maan loopt. Vanzelfsprekend blijft
alcohol, officiéél het hele jaar ver
boden. daarbij zwaar taboe. De Ra
mazan als geheel blijft een maand
van inkeer, waarin de zonden „weg
kunnen branden". „Vasten is eerbied
voor het lichaam" is één van de
vele teksten tussen de minaretten,
maar ook „Volg uw ziel".
Verdraagzaam
Als het tegen zonsondergang loopt,
slenter ik graag over de Galata-brug
of langs de Yeni Djami-Moskee waar
deze op uit komt. Er hangt dan in
de Ramazantijd een heel bijzondere
sfeer. Krantenverkopers, schoenpoet
sers. politiemannen, bijna iedereen
heeft een pakje brood klaar liggen,
en voor wie dat niet heeft stellen
de verkopers van Slmit (cirelvormig
broodje met sesamzaad), nootjes en
mandarijnen zich in postuur.
Zodra de muezzin van de minaret
z'n roep heeft laten horen: Allah ek-
ber, Allah is groot die roep die
iets jubelends, maar ook iets ont
daans heeft, grijpt iedereen rustig
naar z'n voedsel of naar z'n sigaret,
behalve degenen die eerst nog naar
de moskee gaan (een minderheid).
Ook de olijven ver kopers hebben het
druk: het is traditie de Ramazan-
avond te beginnen met een olijf.
Aardig is het ook op de pon
ten die over de Bosporus varen. Het
theebuffet is daar ook in Ramazan
wel de hele dag open. maar de kel
ner gaat niet meer met de thee
rond zoals de rest van het jaar: je
moet zelf schuldig naar het buffet
sluipen. Zodra de zon onder is, is
er een kalme run op de thee. Geen
gedrang, want haast heeft de turk
zelfs nu niet. Laatst zat ik op dit
tijdstip op een lijnboot over de Bos
porus die niet veel passagiers be
vatte. tegenover mij zaten twee man
nen: zy tuurden van tijd tot tijd
naar de oever. De zon. allang ach
ter de wolken, gaf geen uitsluitsel, en
zo midden op het water kun je de
Muezzin ook niet horen, maar zodra
het moment daar is gaat er om el
ke minaret een krans van lichtjes
branden, en over de Bosporus varend
zie je altijd wel ergens een mina
ret van een of ander dorp. De man
nen keken, en keken nog eens goed.
en ja. daar brandde het eerste krans
je de ene greep nu naar z'n tas
en haalde daar z'n eten uit: olijf,
brood, kaas, salami. Hij spreidde al
les uit en begon er smakelijk aan.
ROERMOND (GPD) Een groep
brandkastenkrakers heeft het afge
lopen weekeinde opnieuw in Lim
burg toegeslagen. Uit een brandkast
van de Coop-Supermarkt in Vrie-
heide-Heerlen hebben zij tienduizend
gulden aan Nederlands en Duits geld
geroofd. In nauwelijks twee maan
den tijd zijn nu in Limburg elf
ARNHEM (GPDt Een groep
Turken en een groep van 30 tot 35
Ambonezen zijn zaterdagavond in en
buiten een bar in Arnhem met elkaar
slaags geraakt, waarbij vijf personen,
onder wie twee politieagenten, ge
wond raakten. Er zijn vier arrestaties
verricht.
De oorzaak van de massale vecht
partij. die de politie de gehele nacht
en een deel van de zondag heeft
beziggehouden, is vermoedelijk on
enigheid om een meisje.
De Turken joegen de Ambonezen
de bar uit. Deze kwamen echter te
rug, maar nu met een aanzienlijk
grotere groep. Zij smeten de ruiten in
van de bar en vernielden een deel
van het interieur. De politie was
spoedig ter plaatse en hield vier Am
bonezen aan.
Een agent werd in het gezicht ge
slagen en een andere in de hand ge
beten. Een Turk werd in de buik ge
stoken en moest zwaar gewond naar
het ziekenhuis.
Even later pakten drie Turken een
Ambonees, die zjj buiten zagen lopen,
en schopten hem in de onderbuik.
Ook hij moest worden opgenomen in
het.vziekenhuis.
brandkasten en kluizen gekraakt. li
totaal maakten de rovers daarbij onl
geveer 75.000 gulden buit.
De brandkastenkrakers drongj
binnen via het souterrain en de bin
nenplaats het gebouw binnen. Z
hebben daarbij een houten schot g*
forceerd. enkele tralies weggezaagi
en een ruit vernield. Vakkundig wert
een stuk uit de brandkastdeur weg i
gebrand om het slot te kunnen op^j
nen. In de kast vonden de rovers oo!
nog de sleutels van een muurklub
Dat kluisje werd wel geopend ma*
er is niets uit ontvreemd. Van de daj(
ders ontbreekt elk spoor.
Coöp-zaken zijn een geliefd doelwig
van de brandkastenkrakers. In okr,
tober werd uit een Coöpwinkel if'
Kerkrade 14.000 en uit een soortgit
lyke winkel in Sevenum 1200 guld«|c
geroofd. Vorige week sloegen de kri^
kers nog toe in een Coöpwinkel f
Geleen. Daar bedroeg de buit 5.0T
gulden.
Politie en justitie in heel Limbui
hebben de handen ineeengeslagf<
om de bende te kunnen ontmaskL
ren. De werkwijze afwisselen,
worden ruiten vernield of uit f'
sponningen genomen en een vabc
sleutel gebruikt om binnen te driM
gen wijst erop. dat leden van
tewe bij de justitie bekende ploegL
brandkastkrakers tot een fusie zi^j,
gekomen. »n
Welhaast zeker is dat de krt
kers naar het buitenland zijn
geweken en vandaar uit de rooftoc^
ten naar Limburg ondernemen. L
terwijl de kelner hem (en mij) van
thee voorzag. Z'n metgezel echter
spreidde een paar zakdoeken uit op
de grond en begon daar, steeds in
de richting van Mekka buigend, z'n
avondgebed. Het duurde geruime tijd,
en onderwijl zat z'n vriend maar te
eten en te drinken. Ieder ging z'n
gang: dit was typerend voor de sfeer
van onafhankelijkheid en vrijheid-in
gebondenheid, die in de islam heerst.
De één bidt nog. de ander eet
al, maar er is bij de een noch by
de ander een spoor van bevangen
heid. De een hoeft ook niet perse
vromer te zyn dan de ander, hy
kan z'n eigen redenen hebben om
die avond z'n gebed te doen. De Is
lam is, zoals elke godsdienst, in be
paalde omstandigheden wel eens on
verdraagzaam, maar een opdringeri
ge indruk maakt hy nooit:er is geen
strakke hiërarchie en ieder is in
laatste instantie z'n eigen mees
ter.
DEN HAAG (GPD) Het liftver-
bocl voor militairen is na veertien
jaar opgeheven.
„Het verbod was vrijwel zinloos ge
worden", aldus een woordvoerder van
het ministerie van Defensie, „omdat
verreweg het grootste gedeelte van de
militairen na diensttyd in burger
reist.
Een controle zou een al te moeilyke
zaak worden. Daarnaast acht men
controle van de militaire politie in
het huidige drukke wegverkeer on
verantwoord".
ROTTERDAM (ANP) Een
boze droom is er de oorzaak van
geweest, dat een 21-jarige Rot
terdamse havenarbeider dit
weekeinde in een ziekenhuis
is beland. In de nacht van za
terdag op zondag droomde de
man, dat duistere individuen
een plastic bom aan zyn slaap
kamerraam hadden gekleefd.
Om zyn vrouw en kind te be
schermen strompelde de haven
arbeider in het donker zyn bed
uit en sloeg met zyn vuist het
raam aan stukken. De man was
onmiddeliyk by zyn positieven
en merkte dat er geen sprake
was van een plastic bom.
Wel ontdekte hy een flinke
wond aan zyn hand. Een arts
liet hem ter behandeling naar
een ziekenhuis overbrengen.
De wereldberoemde dirigent
Ferdinand Leaner is zaterdagavond
in Chicago in elkaar gezakt toen hij
een operavoorstelling dirigeerde. Hij
is naar een ziekenhuis vervoera.
AMSTERDAM (GPDl Drs. B 1
Udink. minister zonder poriefeuijt
belast met de Ontwikkelingshuj1
heeft vanmorgen in het Amstel-lM
tel in Amsterdam de 7de conferqri
tie van de intergouvernementt
groep voor Indonesië „Iggie" gs
opend. la
Op deze conferentie bespreken I
donorlanden met Indonesië de
nanciele hulp die het land vol gei
jaar nodig heeft. Indonesië zh<
noemt een bedrag van 600 miljdu
dollar. |ii
In zyn openingswoord zei minisjt
Udink zich baserend op een rappe,
van de Wereldbank dat het „Inok
nesische avontuur" mede dank 6r
de buitenlandse hulp. op het ogefle
blik „een succesverhaal" kan word cl
genoemd. Een stabilisatieprogramjis
heeft vroeger dan verwacht een eip,
gemaakt aan de inflatie. Een step
natie die het gevolg van de stabili*<
tie is geweest, is snel opgevangOr
door nieuwe activiteiten.
Tydens de conferentie, die drie
gen duurt, wordt alleen de omvaVi
van de benodigde hulp vastgestd
Volgend voorjaar volgt een conjo'
rentie waar wordt nagegaan of enl
hoeverre de donorlanden dit g(
byeen hebben kunnen brengen.
rig jaar is het gevraagd bedrag i
500 miljoen dollar ruim overschi
den.
1
k
van één onzer relaties 'n grote importeur die a la
minute over kontant geld wilde beschikken kochten
wij 'n grote partij Franse Corned Beef. Deze partij
- 35.000 stuks - gaan wij U verkopen tegen inkoop
prijs. Puur vlees netto 340 gram, bijzonder geschikt
voor Hachee - Goulash - Hutspot - Ragout - Pasteitjes.
Morgen start de verkoop. Zolang de voorraad strekt
blikje inhoud 340 gr. normale prijs 239. Nu 159 en
als verrassing
niet meer dan 10 blikjes per klant
STICHTING SAMENWERKENDE
HAVENBEDRIJVEN
- ROTTERDAM -
(S.H.B.)
Zoekt I) interessant buitenwerk
Dan kunt U bij ons terecht en in 40 uur minstens
(190.80 in de dagweek en f 258.60 in de
nachtweek verdienen.
Op zaterdag nog tenminste 154.24 EXTRA.
Leeftijd 21 tot 45 50 jaar.
Voorlichtingsmiddagdonderdag 11 december om 14.00
uur in Café Rest. Eigenzorg. Stationsweg 29, LEIDEN
i GEVRAAGD vriendeiyk meisje als
in gezin met 1 baby.
Zich te melden by APOTHEEK VOORSCHOTEN,
weg 66, tel. 017172525 of RUswijk, Huis Te Landel;
telefoon 070—981421.
Tevens gevraagd voor schoonhouden apotheek in de
uren
(b.v. moeder en dochten.
Melden Apotheek Voorschoten.
ne
er
ai
er
zc
or
nfffeliaald aan Bureau WitteSingeP
Vragen die met betrekking tot allerlei onderwerpen
opkomen als men probeert de stroom van dagelijks
nieuws te ordenen.
WIE WAT WAAR 1970 geeft in kort bestek
een overzicht van het wereldgebeuren. Onmisbaar
voor iedereen die wil trachten iets van het waar
om van de dingen die om hem heen gebeuren te
begrijpen.
fd. afgehaald bij LEIOSCH DAGBLAD,
Witte Singel 1, Leiden.
Bij bestelling per giro (57055) f 4,80
'N GREEP:
Wereldpolitiek
Hervorming
univer riten
Luchtvaart
Weerkunde
Ruimtevaart
Schedeltrans
plantatie»
Medisch nieuws
Beeldende kunst
Letterkunde
Ballet
v'ryetyds
besteding.
