Bevalling thuis toch veiliger? Links Zweden nog lang geen paradijs voor de vrouw Vroedvrouw onmisbare figuur5 R. H. P. VERBRUGGE: VOOR, OVER EN I ERDAG 29 NOVEMBER 1969 LEID SC H DAGBLAD PAGINA 15 ER JAAR sterven ln Nederland ongeveer 5500 baby's in eerste wee kvan hun leven: het overgrote deel hiervan Ndt geboren in een ziekenhuis of kraaminrichting. De sterfte k er kinderen, die hier ter wereld komen is zes maal zo groot „thuis-geborenen". i vergeet niet. als een vader konds zenuwachtig z'n dokter de vage mededeling „onze ,aj huilt zo raar", dan zegt de dok- ^zo" en hy zal afspx-eken mor- wel even langs te komen. Belt ^r de kraamverzorgster voor ze ®*bnds weggaat met dezelfde on- jlijke verslaggeving over baby's ig. dan zal de arts ongetwijfeld geneigd zijn die serieus te ne- Bovendien brengt de kraam ster in zo'n gezin een niet te ichatten „health education", ims ver buiten het gezin nog rkt". her vroedvrouw verliest steeds teiTein. Zij moet het veld rui- voor de huisarts of voor de kli- In sommige ziekenliuizen wordt geen zelfstandig werkende jvrouw toegelaten. De eervolle ■j, die zij vroeger in de verlos- *^ge zorg innam, wordt door ve- |et meer erkend. ^waren de adequaat handelende tn in een tijd dat de kraam - ln Nederland nog in de kinder stond. Weliswaar is in 1828 tot verzachting het lot van behoeftige kraam den en haar pasgeboren kinde- doch er was meer 9 (e van liefdadigheid dan van Jzorg. na 1900 komt daar verande- Amsterdam, Rotterdam en laag stelden al voor 1920 „wijk- g&iensten" in en in 1918 brachten Groene en Het Witte Kruis" geen inmenging van ..zo'n mens", hoewel er uiteraard ook hele goede vormen van samenwerking tussen artsen, wijkverpleegsters en vroed vrouwen zijn. In de grote steden vindt men nog wel vroedvrouw In totaal heeft Nederland er thans nog slechts 750. „Tegenover het aantal huisbevallin gen is dat wel een zeer gering aan tal. Ik vind dan ook dat er behal ve de drie bestaande vroedvrouwen- opleidingen (Amsterdam. Rotter dam. Heerlen) nóg zo'n kweekschool moet komen. Bovendien zouden de vroedvrouwen, die zowel in als bui ten het ziekenhuis eigenliik onmis bare figuren zijn, vaste aanstellingen moeten krijgen. Door een zieken huis of kraamzorginstelling". „Uit een betere samenwerking met de huisarts zonder dat deze het concurrentiegevoel heeft van 'e komt aan m'n gezinnen" zou een prachtig stuk verbeteiing van de pe rinatale zorg kunnen groeien", aldus dr. Verbrugge. „In de kleinere gemeenten zou een speciaal zwangerschapsspreekuur van arts of vroedvrouw in samen werking met de wijkverpleegster kun nen worden gehouden. Wanneer de dames de routine-onderzoeken, ge wichtbepaling urine-onderzoek en alle administratieve rompslomp bij houden. kan een kwalitatieve verbe tering van de zorg rond moeder en kind worden bereikt". „Verder dringt de vraag zich op", aldus dr. Verbrugge of alle artsen, die pas zijn afgestudeerd in staat zul len zijn om bevallingen te leiden. Een korte kennismaking met de ver- i mers, in een kleine kliniek is de outil lage niet beter dan thuis, terwijl het infectiegevaar er vele malen groter is, omdat al die kraamvrouwen bij elkaar liggen. Bovendien moet er vaak gewerkt worden met goedkoop en dus niet altijd even competent personeel. Het is dan ook nog steeds niet bewezen of bevallen in een zie kenhuis of kliniek wel zoveel veiliger is dan thuis". „En dan kunnen we blijven pra ten over 2000 kleuters per jaar. die de dood vinden in het verkeer, een groot deel van die vijenhalfduizend baby's hadden we door een betere perinatale zorg in ieder geval alvast kunnen redden in die eerste levens week". Aan het woord is dr. H. P. Ver brugge, die aan dit onderwerp enkele jaren studie heeft gewijd. Hij pro moveerde vorig jaar dan ook op het proefschrift: „Kraamzorg bij huis bevallingen". a Lu.\ xe vrouwen „Je kunt moeder en kind van af het begin van de zwangerschapspe riode medisch begeleiden zo veel je wilt. een betere perinata'e zorg wil niet zeggen, dat je al die 5500 kin deren daardoor in leven zult kunnen houden. Uiteraard blijft de baby- sterfte in ziekenhuizen groter dan bij huisbevallingen, want in eerste instantie zijn het juist de ..moei lijke" gevallen, die naar een zieken huis of kraamkliniek gaan Maar het is wel opvallend dat het verschil tussen „thuis" en „buitenshuis" zo enorm groot is". „Even opmerkelijk is het verschijn- j sel dat steeds meer vrouwen hun j kind in ziekenhuis of kliniek ter we- i reld willen brengen. Van de 240.000 bevallingen per jaar is dat ongeveer j 40 procent. Den Haag en Amster- I dam staan aan de top met 60 pro- i cent van alle bevallingen. Ten opzichte van de ons omringende landen en Amerika is dat percen tage nog echter zeer gering. In de Verenigde Staten. Zweden. Tsjecho- slowakije en Noorwegen bevalt 97- 100 procent in een ziekenhuis! Al ziet dr. Verbrugge dan liever de „nor male gevallen" thuis hun kind krij gen. o p vergelijkbare landen ligt Nederland wat de hospitalisatie be treft. nog ver en ver achter. Dr. Verbrugge verklaart dat nogal nuchter: ..Nederlanders staan im mers bekend om hun huiselijkheid. Nou. die moeders willen gewoon thuis zijn als ze hun kind krijgen. Boven dien kunnen ze met hulp van de kraamverzorgster vanuit hun bed toch het huishouden regelen Dan hoeven ze zich in het ziekenhuis ten minste niet ongerust te maken over de vraag of Pietje wel goed eet bij de buurvrouw en of Marietje niet te laat naar bed gaat bij oma, die al tijd al veel te toegeeflijk is". Huisartsen Waarom dan toch die plotselinge trek naar ziekenhuizen en kraamkli nieken? Dr. Verbrugge verontschul digt zich van te voren voor de uit spraken die hU hierover gaat doen. „Neem ze niet al te letterlijk. Het gaat om de teneur. Kijk. volgens mij heeft tegenwoordig de huisarts nau welijks nog tijd voor de zwan gere vrouwen. Ze zijn niet echt ziek. het is altyd hetzelfde en de zwanger schap is bijna altijd normaal. Een schouderklopje: „Nou mevrouwtje, kalm aan met zout maar hè. en de kous is af. En onbewust denkt hij misschien „Zonde van mijn tijd". Want hij heeft ook nog de zuigelin gen. de bejaarden, de grieppatiënten of de kleuters met waterpokken. Dat is zeker geen gebrek aan ge maar die zwangeren vormen een zeer arbeidsintensieve groep voor een huisarts. Een scherpe selectie van vrouwen, die wellicht naar een kli niek of ziekenhuis zoud moet voor een bevalling kost enorm veel tijd. Daarom gebeurt het vaak, dat de arts „ziekenhuis" adviseert. Dan is hij er af. En daarom liggen in de ziekenhuizen teveel vrouwen te be vallen die thuis horen" Voor de zekerheid Ook de vrouwen en hun echtgeno ten willen graag zélf dat hun kind in het ziekenhuis wordt geboren. Voor de zekerheid. Je weet nooit wat er gebeurt. „Dat weet Je inder daad nooit", zegt dr Verbrugge. daar bij veelbetekenend verwijzend naar zijn bezwaren tegen kleine klinieken. Erg belangrijk ook vindt hij het werk van de kraamverzorgster. Zij heeft een pracht-opleiding achter de rug van 15 maanden, waarvan een Jaar praktijk en ze kan iedere af wijking bij een normale baby onder kennen. „Al weet ze misschien niet wat er fout is met het kind. ze weet dat er iets fout is. Ze heeft geleerd dat te zien". Nieuwste maanmodc Ruimtevaart en maanlandingen hebben de mode al meermalen geïn- spireerd en de jongste resultaten zyn te zien in „Moon zero two", een ruimtevaart-avonturenfilm. die rondom het jaar 2020 speelt. Hoofd rolspeelster Catherina van Schell draagt in de film als „ruimtekleding" ondermeer een nauwsluitend tricot- pak met een soort overgooiertje en knielaarzen; heel flatteus en com fortabel zoals ze aan Woman vertel de. Minder plezierig was het zware rubber ruimtevaartpak, dat 25e tij dens een groot deel van de opnamen moest dragen. „Het was zo heet en zwaai-, dat ik tijdens het dragen een 1 heleboel gewicht heb verloren", be weert de in Hongarije geboren ac trice, die in het werkelijke leven voor geen geld ter wereld de eerste vrouw op de maan zou willen zijn, omdat ze daarvoor, naar eigen zeggen, „te laf" ia. Vertellen Mevlyn Brown, de 28-jarige bi- bliotecaris van het St. Xaverius Col lege te Calcutta maakt aanspraak op het wereldrecord vertellen. Bij een wedstrijd in deze Indiase stad had hij drie uur en 40 minuten nodig om een verhaal te vertellen over prinses Jasmijn, de schone dochter van de keizer van Delhi en haar minnaar, de dappere kapitein Ali. In het verhaal spelen heksen en reuzen een grote rol. Brown zei. na dat de jury hem als winnaar had uit geroepen, dat hij het niDg langer had kunnen volhouden als hij zich zelf niet had opgelegd dat hij slechts staande mocht vertellen. zoek aan horecabedrijven bijna zes tig procent van de ondervraagde vrouwen wil vaker iets buiten de deur eten en van de mannen voelt ruim veertig procent veel voor zulke culi naire uitstapjes. De helft van de vrouwen en een derde van de man nen zouden bovendien wel vaker een „uithuizig" drankje willen drinken. Uitgaan blijkt meer dan vroeger te worden geassocieerd met buitenshuis eten: bij het woordje „uit" denken drie van de tien Nederlanders in de eerste plaats aan restaurantbezoek. Het begrip uit is voor veel mensen synoniem met het gevoel ..uit de sleur zijn", maar om uit die sleur te stappen, is nog vaak een aanlei ding nodig: men gaat in Nederland niet „zo maar" uit. ADVERTENTIE) DAMESMODE in exclusief jonge stijl- SjgKSjftjg BREESTRAAT K)8a-H2 LEiDEN Lappen-stola Variatie op de aloude lapie«deken: „lappenstola". een reusachtige om slagdoek. die geheel^ bestaat uit aan elkaar gezette vierkanten van kleurig bedrukte zijden stof. Om zelf te ma ken. evenals grof gehaakte avondca pes in maxi-lengte, met aangezette nauwsluitende capuchons en een bre de zoom van franjes. Winkeldiefstallen Van de 263 klanten die in het ge heim in een groot warenhuis in Manhattan (New York» gevolgd wer den. hadden er 27 iets gestolen. Geen van de 27 werd gegrepen door de be wakingsdienst. Gemiddeld hadden zij voor 30 gulden buitgemaakt. Een groot aantal van de dievegges sche nen te behoren tot de midden-klas sen. Deze gegevens zijn verstrekt door een bureau dat op verzoek van het ongenoemde warenhuis een on derzoek had ingesteld naar winkel diefstallen. Uitgaan (en eten) Heel wat Nederlandse vrouwen zouden wel eens vaker een hapje bui ten de deur willen eten. Hotel Revue vertelt er iets over naar aanleiding van een marktonderzoek naar het be- Jacky II Mevrouw Ruth Brandt 'foto) echt genote van de Westduitse bondskan selier stapt volgens Paris Match in de voetsporen van Jacqueline Kenne dy. Willy Brandt kent de Amerikaan se methoden om zo voordelig moge lijk in de publiciteit te komen en is niet vergeten dat de charme van Jacky Kennedy een belangrijke rol speelde in de carrière van haar man. Vandaar dat foto's van Ruth Brandt de laatste maanden in alle Duitse tijdschriften verschenen zijn. STOCKHOLM AP) „De mannen kunnen nu zeggen dat 9Gelijk looii99 e-advies uit. waarom de jonge verzorgster-van-nu zal glim- „De docente kiest uit haar ifi^ium jonge vrouwen uit. die eschikt en handig toeschijnen kerdiensten te doen. Na de over „verpleging van de ge- kraamvrouw en van den ge- zuigeling. gaan zij voor zes naar een vrouwenkliniek, ij door aanschouwing en oefe- het geleerde in praktijk bren- Thans zijn die zes weken 12 en geworden.verder zegt e-advies van 1918: De laker diene behouden te wor- [et is een goed, alom bij het tkend Nederlandsch woord, dat >ter klinkt dan het woord verzorgster. Bovendien, deze mogen niet op unfaire wijze östuum of anderszins zich den laten aanleunen van kraam verpleegster. want voor dit di- wordt een langdurige studie ht. '"ied vrouw rk is de vroedvrouw thans een •^are figuur, al stelt men zich „potige tante" voor, die alles en zal regelen en de barende doet sidderen door haar aire optreden. Dat beeld be- ïiet meer „De vroedvrouw van een jong, fris meisje, met voor het vak. Ze heeft helaas Sjks nog bestaansmogelijkheid i platteland domineert de huis- I maar al te vaak wenst hij loskunde tijdens de opleiding geeft enig inzicht, maar nauwelijks erva ring". Een goed systeem, dat de kwaliteit der perinatale zorg kan opvoeren is volgens dr. Verbrugge de poliklini sche bevalling. Dat wil zeggen: na selectie bevallen in het ziekenhuis en als alles is goed gegaan snel met de ambulance naar huis. De kraamver zorgster, die het gezin zal assisteren zal bij de bevalling ook aanwezig moeten zijn. Vóór dat moeder en kind het ziekenhuis verlaten bereidt zij thuis de ontvangst voor. Voor de vrouw een prachtoplossing. Geen „rommel" thuis, tóch het gevoel van veiligheid, niet langer dan nodig met andere kraamvrouwen op één afde ling èn tien dagen lang deskundige hulp". Dr Verbrugge voelt ook veel voor een verloskundig centra, verbonden aan een ziekenhuis, waar huisarts, vroedvrouw óf zonodig de gynaeco loog van het ziekenhuis de bevalling kunnen leiden met daarna ook weer de snelle aftocht naar huis. Want dèar wil dr. Verbrugge de kraamvrouw het liefst hebben wan neer dat maar enigszins kan. En dat kan in vele gevallen. Want zolang niet bewezen is. dat ziekenhuis en kliniek „veiliger* zijn. maar wèl duurder, is voor de Nederlandse vrouw eigen kraambed goud waard „Kleine kraamklinieken vind ik dan ook uit den boze. Ze verenigen de risico's van een ziekenhuis met de nadelen van een huisbevalling. Im- In de couveuse „Afgezien van de werkelijk nood zakelijke gevallen, waarbij complica ties verwacht worden, komen de vrouwen - met - normale - zwanger schappen en dus te verwachten nor male bevallingen) tóch naar zieken huis of kliniek bijvoorbeeld omdat zy zich de luxe kunnen permiteren tien dagen uit te puffen in een duin- ziekenhuisbed. Vele vrouwen uit de hogere welstandsklassen bevallen niet thuis. Vaak ook zijn dat vrou wen, die er niet op gesteld zijn, dat in hun zo gehorige flat de buren de be valling meebeluisteren alsof ze zelf aan het kraambed staan". „Maar echt nodig is het in die ge vallen niet. Een normale bevalling is niets bijzonders. Er komt gewoon een kind, dat is alles. Waarom kan dat niet thuis gebeuren? De volgende dag bengelt moeder alweer met de benen buiten bed en drinkt koffie met feliciterende buurvrouwen, oma's en tantes. Ondertussen houdt de kraam verzorgster het gezin draaiend. Kort om, niets aan de hand, na tien da gen is alles weer als vanouds. Waar om dan aan die kliniekmode mee doen?" Nederland achter In Nederland vond in 1965 ruim 30 procent van de bevallingen in een ziekenhuis plaats. Een jaar later was dat ongeveer 40 procent. Zo blijkt uit het onderzoek van dr. Verbrugge. schonken aan problemen van de lage inkomens en in dit verband kunnen vrouwenproblemen worden opgelost ze niet ter vergadering kunnen j zonder al te veel strijd". komen tenzij die vergadering bij hen thuis wordt gehouden, zodat ze op de kinderen kunnen letten." zegt de Zweedse minister voor j gezinszaken, Camilla Odhnoff. Gelijkheid van kansen voor de 1 twee seksen is nog aJtijd een 1 brandende kwestie in Zweden, maar de minister gelooft dat er I sterke stromingen zijn in de richting van minder starre op- vattingen over de rol der seksen. „Meisjes beginnen minder cen- ventionele beroepen te kiezen, maar in dit verband geloof ik dat de man nen nog altijd conservatief ziin". al dus mevrouw Odhnoff in een ge sprek. „Mannen aan te trekken voor j ziekenhuiswerk is zeer moeilijk, be halve natuurliik als dokters met hun speciaal aureool". De positie van de vrouwen tn Zweden is een omstreden zaak sinds lang v»Dor 1921, toen zij voor het eerst het stemrecht hebben gekregen. De terminologie is veranderd. Wat vroe- j ger het „vrouwenvraagstuk" was. is „de rol der seksen" geworden of zelfs „het vraagstuk der lage inkomens". I Sprekend namens de sociaal-demo cratische regering, zegt mevrouw Odhnoff dat zij niet gelooft dat de gelijkheid kan worden bereikt door wetten te veranderen, die al juist met dit doel zijn gemaakt. Militante fe ministen in Zweden zijn begonnen uitdrukkingen te gebruiken zoals .de vrouwen aan de macht" en sommige zijn althans in woorden reeds begonnen met buiten-parlementaire actie. Mevrouw Cdhnoff gelooft niet dat het enige zin zou hebben, zo'n actie te ondernemen. „Het aou een grote stap tn de verkeerde richting zijn", zegt zij. „Juist nu wordt veel aandacht ge- j Het beginsel van gelijk loon is in de Zweedse regeringsdienst ingevoerd ln 1947 Het jaar daarvoor hadden de vrou wen het recht gekregen naar bepaal de posten te dingen, die voordien voor haar niet toegankelijk waren. Uit gezonderd was het ambt van gees telijke in de staatskerk, maar in 1961 kwam ook hierin verandering. Dit betekent niet. dat de kerk deze laat ste acht jaren overstroomd is ge worden door vrouwelijkse geestelij ken. Tengevolge van de beletselen, die van ouds in de kerkelijke ge meenschap bestonden en de veelvul dige plagerijen, die vrouweliike gees telijken van haar mannelijke colle ga's ondervonden, hebben slechts on geveer 30 Zweedse vrouwen het gees telijk ambt als beroep gekozen. In de industrie kregen de Zweedse vrouwen haar officiële rechten in 1960. toen de grootste vakvereniging „LO" en het verbond van Zweedse werkgevers overeenkwamen gelijk loon in te voer voor mannen en vrouwen, die hetzelfde werk doen. In de loop van de volgende vijf jaar werd de speciale loonschalen voor vrouwen in de collectieve loonovr- eenkomsten afgeschaft. Eerst nadat deze overeenkomst was gesloten, heeft Zweden de ILO-conventie (In ternationale arbeidsorganisatie in zake gelijk loon geratificeerd. De realiteit Dit wat betreft de letter van de wet. De werkelijkheid ziet er heel wat slechter uit voor werkende Zweedse vrouwen. Een voorbeeld Tegenover elke 100 Zweedse kronen, die worden verdiend door een 35- jarige mannelijke winkelbediende, verdient een vrouwelijke winV:'-'^^- diende van dezelfde lr id slechts 73 kronen, ook al werken beiden in dezelfde zaak en doen ze min of meer hetzelfde werk. Dit is gebleken uit een op wetenschappelijk onder zoek gebaseerd overzicht van nog 1 maar een of twee jaar geleden. En j aangezien deze baantjes slecht be taald worden, zijn natuurlijk de 1 meeste winkelbedienden vrouwen. „Wij kunnen alleen tussenbeide komen als bestaande wetten metter daad worden overtreden", legt me vrouw Odhnoff uit. „Gelijk loon is niet genoeg, we moeten ook gelijk werk hebben. Een ding dat gedaan 1 moet worden en in dit verband ook gedaan wordt, is spoed te betrachten j met het oprichten van centra voor kinderverzorging. j In de loop van het vorige jaar is hun aantal 40 procent vermeerderd, maar de rijen van wachtende ouders I zijn langer dan ooit. Centra voor I verzorging gedurende de dag zijn niet slechts instellingen waar men zijn kind kwijt kan. zodat men kan j gaan werken, maar ze worden meer j en meer beschouwd als iets in het belang van het kind zelf een bij drage tot zijn geestelijke, lichame lijke en maatschappelijke ontwikke ling". Minder ambitieus Sommige conservatieven zeggen, dat vrouwen in hun beroepsle- j ven minder ambitieus zijn dan man nen. Omdat de vrouw leeft onder de druk van haar dubbele taak als huisvrouw en werkneemster heeft zij een meer negatieve instelling ten aanzien van haar werk. En vrou wen verzuimen vaker dan mannen 'speciaal als ze getrouwd zijn). De Zweedse raad voor personeelsadmi nistratie heeft een onderzoek inge steld om terzake meer te weten te komen. De resultaten van dit onder zoek zijn gepubliceerd in september 1968 Enkele van de conclusies wa ren: Vrouwen hebben over het alge meen meer waardering voor hun werk dan mannen. Zij vinden ln meer gevallen un werk i"»«"-ps- sant en zijn meer tevreden .net bazen en salarissen en verlichting over de situatie in het bedrijf. waarin zij werken. is evenwel tot zekere hoogte te danken aan het feit dat ploegen diensten vaak worden aangepast aan de dubbele taak van de vrouw als arbeidster en huisvrouw. i Vrouwen verzuimen niet meer dan mannen. Onderzoek Het schijnt evenwel dat geen rap- i port ter wereld het kan opnemen tegen een traditionele denkwijze. Uit een in februari van dit Jaar ge publiceerde sociologische studie bleek dat slechts 31 procent van de onder vraagde mannen een vrouw als baaa zou willen hebben tegenover 65 pro cent van de vrouwen. Van de andere kant gaven 75 pro cent van alle ondervraagden blijk van een positieve houding ten aan zien van vrouwen in het beroep6le- 1 ven. De negatieven behoren zowel in de hogere als in de lagere salaris klassen grotendeels tot de oudere mannen. Deze ouderen wilden de man ook zien als de autoriteit met betrekking tot de opvoeding van kin deren. Kort geleden zijn enkele radicale vrouwenorganisaties zoals de Frede- rika-Bremer-Vereniging genoemd naar de prominente Zweedse schrijfster, die ook een van de eerste feministen van het land is geweest, begonnen de traditionele denkwijze in de scholen aan te vallen. Vooruitstang Vrouwen zijn meer tevreden met hun werktijden dan mannen. Dit De vooruitgang is nog langzaam, maar de Zweedse feministen kunnen zich de laatste tijd verheugen over het doordringen van vrouwe-1 p tra ditioneel door de mannen beheerste terreinen. Een voorbeeld is Ingrid- Garde-Widemar, die het vorige Jaar is benoemd tot -echter bU het op perste gerechtshof de eerste vrouw die ooit haar intrede heeft go-* n J in het hoogste rechtscn'w* van het 1 land. dat bestaat uit 'idere her^n I in de hoogste salarisklasse. Het grote probleem echter blijven I de vrouwen in laag betaalde betrek kingen, van wie velen allpo» 'aan en kinderen tot hun last hebben.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1969 | | pagina 15