resident Nixon mikt
op de conservatieven
mijn volgende
pakje is weer
Apollo-project gaat aan haast
ten onder
lepublikeinen streven naar meerderheid
PARADOX
CRITICUS VAN
SOWJET-UNIE
KRIJGT 3 JAAR
GEVANGENIS
Raadsel
SIERALEX
Zwitsers proces
tegen Palestijnse
commando's
Communistische
vakbond CGT
krijgt de wind
stevig van voren
Bezinning
Zuidwaarts
want
ie smaakt
nu eenmaal
ndersdan
ndere
VLIEGTUIG VERLIEST 2 MOTOREN
PLUS- EN MINPUNTEN VAN MAAN VLUCHT (II)
DESERTIE
tlJDAG 28 NOVEMBER 1969
LETDSPH DAGBLAD
PAGINA 25
ADVERTENTIE
(Van onze correspondent)
WASHINGTON (GPD) Een van de meest veronachtzaam-
bijgevolgen van de langdurige oorlog in Vietnam is het
irtragingseffect ervan op de vernieuwing van het partij-poli-
;ke systeem. Zowel de Republikeinen als de Democraten
seffen, dat het politieke profiel van de Verenigde Staten in
afgelopen oorlogsjaren sterk is gewijzigd. Tegelijkertijd
rgt de oorlog zoveel politieke energie, dat beide partijen zich
iuwelijks kunnen bezinnen op de taken die hen te wachten
lan om de veranderingen in de Amerikaanse samenleving
te vangen. Het is dit vacuüm, dat vooral de jongeren als een
brek aan leiderschap ervaren.
neembaar gevoel van onbehagen
over de rol van Amerika in de oor
log, over de maatstaven ten aanzien
van de rassenkwestie, de rechts
spraak, de huwelijkszeden. Tot con
crete ideeën kwam het echter niet.
Deze jongeren waren al weer zes
jaar ouder dan hun voorgangers die
bezield werden door de voortvarend
heid van president Kennedy en die
naar het buitenland trokken in het
pas opgericht Vredeskorps, of die in
de zomervakanties naar het zuiden
gingen om samen te werken met ne
gerorganisaties om de negers bewust
te maken van hun kiesrechten. De
jongeren die zich achter McCarthy
en Robert Kennedy schaarden wa
ren zij, voor wie het Vredeskorps
geen aantrekkingskracht meer had,
die door de negerorganisaties niet
meer werden geaccepteerd als blan
ken (het streven was naar „black-
>e paradox is, dat hoewel de oor-
in Vietnam voor het eerst nieu-
politieke krachten heeft losge-
akt, het ook de oorlog is die de-
nieuwe ontwikkelingen tegen-
•kt. Sinds de jaren '20 van
se eeuw, toen de populisten en
nmunisten in Amerika in op-
nst waren, had dit land geen ver-
iynsel gezien als de plotselinge
jlosie onder de jongeren, die se-
tor Eugene MacCarthy ontketen-
toen hij zich als Democraat te-
president Lyndon Johnson keer-
Ook de aanhang van Robert
nnedy illustreerde dat er iets
s losgemaakt, dat al geruime tijd
d gesluimerd bij jongere genera-
s.
Nog steeds is het moeilijk te ana-
eren wat McCarthy en Kenne-
wakker maakte. De Jongeren die
h achter hen schaarden waren
ar het merendeel academisch ge-
nteerd (bij McCarthy meer het ge-
dan by Kennedy), afkomstig uit
min of meer welgestelde midden-
ind, en idealistisch. Hun denk
ilden waren onduidelijk geformu-
rd. Er was een algemeen waar-
MOSKOU (Reuter) Een lid van
groep Ru>sische dissidenten, die
mei van dii jaar een petitie aan
Verenigde Naties stuurde, waar
de Sowjet-L'nie werd beschuldigd
n schending van de rechten van
mens, is tot drie jaar gevangenis-
af veroordeeld. Dit hebben krin-
n, die in nauw contact staan met
groep dissidenten, gisteren mee-
deeld. Altoenian, een ex-majoor,
a woensdag door een rechtbank in
Oekrainse stad Charkow zijn ver-
rdeeld, op beschuldiging van het
rspreiden van anti-Sowjetrussische
llatingen.
Volgens de kringen hield het pro-
direct verband met de brief van
54 Russische burgers aan de Ver-
igde Naties Woensdag zou op-
fuw een verzoekschrift naar de
N. zijn gezonden, waarin de on-
rtekenaars schrijven dat er repre-
illemaatregeien genomen worden
de Sowjet-Unie tegen de onder
kenaars van de eerste petitie. Deze
lts te petitie zou door negen men-
Q zijn ondertekend, onder wie Pjotr
kir, de zoon van een bekende Rus-
generaal, die tijdens de sta-
listische zuiveringen is gedood.
Volgens de kringen in Moskou zou-
n vier andere leden van de groep
n 54 nu in de gevangenis of in
n psychiatrische inrichting zitten,
wee anderen zouden dinsdag door
Universiteit van Moskou uit hun
raarsfunctie zijn ontslagen
ADVERTENTIE
power"), en die zich bedreigd voe
len door een oorlog waarin zij niet
geloofden.
Meneer weet u dat juist het
Sieralex horloge een
onverwacht charmant
geschenk is, een
supervrouwelijk accessoir
waarmee uw vrouw er
altijd goed uitziet en nog
op tijd is ook. Alle horloges
zijn uitgevoerd met perfecte
Zwitserse uurwerken van
f. 118.- tot f. 1500.- en een
groot deel van de collectie
tot f 250.-
Lex Eigeman Edelsmid
juwelen - sieraden - horloges
Kort Rapenburg 13 Leiden
01710-43740
WINTERTHUR (Zwitserland) -
Reuter) De drie Palestijnse com
mando's, die voor een Zwitserse
rechter staan in verband met de
aanslag op een lijntoestel van de
Israëlische luchtvaartmaatschappij
El Al hebben gisteren geweigerd de
vragen van de rechter te beantwoor
den.
Op 18 februari beschoten vier Pa
lestijnse commando's, drie mannen
en een vrouw, een Boeing van El Al
op de luchthaven Ztirich-Kloten. De
piloot van het toestel kwam hierbij
om het leven. Een Israëlische veilig
heidsfunctionaris, die 23-jarige Mor-
dechai Rachamim. sprong uit het
vliegtuig toen dit werd bestookt met
handgranaten en machinegeweren
en schoot een van de Palestijnse
commando's dood. Hij wordt be
schuldigd van doodslag onder ver
zachtende omstanigheden, omdat hij
uit zelfverdediging zou hebben ge
handeld.
De commando's, wie moord met
voorbedachte rade ten laste is ge
legd, kunnen veroordeeld worden tot
levenslange gevangenisstraf, Racha
mim tot een straf van één tot tien
jaar.
De Zwitserse autoriteiten hebben
uitgebreide veiligheidsmaatregelen
getroffen. Gewapende politieagenten
bewaken het gerechtsgebouw. De be
klaagden werden via een tunnel de
zaal binnengebracht. Politie-agenten
fouilleerden ieder die het gerechts
gebouw binnenkwam op wapenbezit.
Journalisten moesten hun schrijf
machinekoffers openmaken.
PARIJS (AP> Premier Chaban
Delmas heeft gisteravond in een re
de voor radio en tv duidelijk ge
maakt dat de Franse regering krach
tig zal optreden tegen door commu
nisten georganiseerde stakingen voor
zover deze de val van de regering
beogen.
De straffe lijn werd reeds op 15
november duidelijk toen de politie bij
de ingangen van de Par ij se metro
mogelijke betogers tegen de oorlog in
Vietnam oplaadde. Op 19 november
gebruikte de politie zelfs een bulldo
zer en vrachtwagens om de toegang
te forceren tot elektriciteitscentrales
die door stakers waren bezet. Woens
dag was er een staking van de CGT
b(j de gas. en elektriciteitsbedrijven
welke binnen een paar uur werd af
gelast nadat huisvrouwen telefonisch
hadden geprotesteerd tegen de over
last.
Chaban-Delmas zei dat de twee
laatste stakingen by de elektriciteits
centrales geen verband hielden met
de belangen van de arbeidende klas
se. Hij verwees in dit verband naar
een verklaring welke de secretaris
generaal van de CGT, Seguy, een
paar weken geleden heeft afgelegd,
n.l. dat één van de doelen van zijn
communistische vakcentrale is de re
gering te vervangen door een meer
democratische.
Eugene McCarthy scheen de be
lofte te wekken dat hij in de loop
van zijn campagne deze jongeren
aan zichzelf zou kunnen verklaren,
dat hij hun duidelijk zou kunnen
maken wat de oorzaak was van hun
onrust. Het McCarthy-mysterie, dat
deel had uitgemaakt van zijn aan
trekkingskracht werd een raadsel
toen hij aankondigde zich niet meer
verkiesbaar te zullen stellen als se
nator, en dat hy erover dacht een
nieuwe partij te stichten. In zijn
meest recente uitspraken liet hij zich
echter zo weinig positief uit over de
ze nieuwe partij, dat de indruk werd
gewekt dat hij er niet veel meer in
zag.
Zijn jonge aanhangers, op zoek
naar een eigen politiek stempel, wer
den onervaren en ongeorganiseerd
achtergelaten. Het is niet onredelijk
aan te nemen dat een aantal hunner
zich ging identificeren met de SDS
(de Studentenbeweging voor een
democratische samenleving") voor
zover zij er al geen deel van uit
maakten, dat anderen zich aange
trokken voelden tot de activistische
anti-oorlog-groepen en dat tenslotte
een groot aantal terecht kwam in de
moratorium-beweging. Maar in
zen blijven deze jongeren nog steeds
leiderloos.
De Democratische partij verkeert
na de minimale nederlaag van Hum
phrey voor het presidentschap nog
steeds in wanorde. Het congres in
Chicago was een ramp voor het par
tyapparaat. Toen niet lang daarna
senator Edward Kennedy door het
auto-ongeluk, waarbij een voormali
ge medewerkster van zyn broer Ro
bert verdronk, politiek werd uitge
schakeld als de enige zekere troef
in de presidentiële verkiezingen in
1972 was het duidelijk dat de partij
zich niet langer tevreden kon stellen
met een aangepaste maar in wezen
verouderde traditie.
Er zijn tekenen dat de Democra
ten zich hiervan bewust zijn. On
langs werd een aantal partijcommis
sies in het leven geroepen met het
doel zich te bezinnen op de toekom
stige structuur maar het merendeel
van deze werkgroepen schijnt zich
vooral te concentreren op alternatie
ven voor het beleid van de regering
Nixon.
Anders is het met de Republikein
se partij die voor het eerst sinds de
regering-Eisenhower weer moet wen
nen aan de gedachte dat zij geen op
positiepartij is. Intussen schijnt de
Republikeinse partijstrategie er van
uit te gaan dat wat in de afgelopen
verkiezingen niet lukte (namelijk om
de kiezers die op de conservatieve
zuidelijke Democratische er-gou
verneur van Alabama, George Wal
lace, hun stem uitbrachten, op de
Republikeinse kandidaten te laten
stemmen), in 1972 de grootste kans
van slagen heeft. Daartoe dienen
naar sommigen de aanvallen van vi
ce-president Agnew op de Liberalen
en ..hun" pers, de houding van de re
gering ten aanzien van de integratie
van de scholen in het zuiden, en de
(voorlopige) mislukte poging om een
conservatieve jurist uit het zuiden in
het Hooggerechtshof te plaatsen.
De Republikeinen rekenen er blijk
baar op, dat er in het politiekconser-
vatieve zuiden een kans bestaat om
aanhangers te winnen voor hun par
ty, die er traditioneel nooit een voet
aan de grond heeft gekregen. Men
j hoopt van de Republikeinse partij
een meerderheidspartij te maken
door een alliantie aan te gaan met
de meest conservatieve elementen
van de Amerikaanse bevolking. Het
is de vraag of dit een haalbare
kaart is. Slaagt deze opzet, dan zal
het land meer dan ooit tevoren ver
deeld worden in twee diametraal te
genovergestelde politieke groepen.
Ook het Vietnam-beleid van de
president, dat erop gericht schynt te
zyn om de oorlog alleen dan te be
ëindigen wanneer het bereikt kan
worden met een absoluut minimum
aan prestigeverlies schijnt aan te
sluiten op het streven om de conser
vatieven in het land niet voor het
hoofd te stoten.
LONDEN rteuter Een viermo
torige VC-10 straalvliegtuig van de
Britse luchtvaartmaatschappij BOAC
heeft gisteren kort na het vertrek
van de luchthaven Heathrow bij
Londen op weg naar New York twee
motoren verloren. De twee straal
motoren kwamen terecht by Rea
ding, ten westen van Londen. Nie
mand werd evenwel gewond. Het
vliegtuig haa zeventig passagiers
aan boord.
Op de luchthaven werden alle
noodzakelijke veiligheidsmaatregelen
genomen, nadat de gezagvoerder het
verlies van de twee motoren gemeld
had. Ambulances en brandweer
stonden gereed, doch het bescha
digde toestel maakte een veilige lan
ding.
Bfj de Super VC-10 zitten de vier
straatmotoren tegen de romp onder
het staartvlak. De plaatselyke poli
tie heeft meegedeeld dat de twee
motoren terecht zijn gekomen op
het terrein van een fabriek langs de
Theems, by het stadje Early by Rea
ding en op de andere oever.
Vorige week verongelukte een VC-
10 van de Nlgeriaanse luchtvaart
maatschappij nabij de hoofdstad La
gos. Daarbij zyn alle 87 inzittenden
om het leven gekomen.
Lange afstandsvlucht Bij Oos-
Londen in Zuid-Afrika is een stern
tje gevangen, dat een ring om de
poot droeg met het opschrift: San-
takari Pyhamaa, Finland, juli 1967.
(Van onze redacteur ruimtevaart)
LEIDEN Er zal ongetwijfeld veel en niet altijd onrecht
vaardige kritiek loskomen naar aanleiding van de tweede
maanlanding in het Apollo-project en de voorgenomen toe
komstige landingen, acht in getal, in twee tot drie jaar. Deze
kritiek komt uit onverdacht deskundige hoek. In de eerste
plaats uit kringen van de ruimtevaartorganisatie Nasa zelf, in
de tweede plaats uit kringen van de wetenschap, die zozeer ge
diend heet te zijn en in vele opzichten ook is met dit
ruimte-avontuur.
lyk hoog tempo geprojecteerd, dat
men onvoldoende tyd heeft de re
sultaten van voorgaande landingen
te analysen om een optimaal weten
schappelijk programma te kunnen
samenstellen voor volgende vluchten.
Wat dat laatste betreft: men is
nog nauwelijks begonnen aan de
analyse van het in juli meegebrachte
maanmateriaal en nu is de tweede
landing al uitgevoerd zonder dat men
aan de hand van een gedegen ana
lyse heeft uit kunnen maken, welke
materialen thans verzameld zouden
moeten worden. Hetzelfde geldt voor
de komende maanlanding, waarvoor
James A. Lovell, Fred. W. Haise en
Thomas K. Mattingly op 14 maart
a.s. zullen starten in de Apollo-XIII
De eerstgenoemde twee astronauten
zullen dan in het bergachtige ge
bied van Fra Mauro (enkele hon
derden kilometers oost-zuidoost van
de landingsplaats va nde Intrepid)
rondwandelen, materiaal verzamelen
en instrumenten plaatsen zonder dat
de wetenschapsmensen gelegenheid
hebben gehad uit te maken, hoe dit
bezoek aan de maan wetenschappe
lijk gezien het best gebruikt kan
worden. Dit probleem geldt evenzeer
voor de komende acht Apollo-lan-
dingen. alle ongeveer vier maanden
na elkaar.
De „desertie" uit de Nasa naar
aanleiding van de programmering
van het Apollo-project is groot ge
weest. Enkele opvallende voorbeelden
willen wij noemen. George Mueller,
hoofd van de afdeling bemande
vluchten, geeft er de brui aan op
10 december, wanneer de bemanning
van de Apollo 12 uit quarantaine
komt. Eerder gingen reeds heen dr.
Elbert King, hoofd van het op
vangcentrum voor alle maanmate-
rialen in Houston, dr. Wilmot Hess,
hoofd van het Science and Appli
cation Department van de Nasa, dr.
Eugene Shoemaker van de afdeling
maanonderzoek, dr. Donald U. Wise,
pen van de directeuren en hoofd
van de wetenschappelijke dienst van
de afdeling maan-exploratie, en prof.
dr. Brian 0"Leary, een van de we
tenschappelijke topfiguren van deze
afdeling, zy keerden de Nasa niet
de rug toe om elders beter gesala
rieerde functies te gaan bezetten of
om dergelijke maatschappelijke re
denen. maar omdat zy met vele an
deren van mening zyn dat het
Apollo-project op onjuiste wyze
vordt uitgevoerd en dat de enorme
kosten beter aan iets anders besteed
kunnen worden wanneer Apollo door
onjuiste planning niet maximale
vruchten afwerpt.
Twee argumenten
De kritiek geldt in het byzonder
'twee aspecten van Apollo. In de eer
ste plaats acht men het onjuist dat
het aan testpiloten, technici, mili
taire vliegers e.d. wordt overgelaten
wetenschappelyk werk op de maan
te doen in plaats van aan geologen
en andere belanghebbende weten
schapsmensen. In de tweede plaats
zijn de maanlandingen in een derge-
Hoog tempo
Aan de andere kant zeggen de
technici, dat ze wel tot Sint Jutte-
mis in het Jaar 2000 met de han
den over elkaar kunnen blyven zitten,
wanneer zy moeten wachten op een
afgerond wetenschappelyk program
ma. Bovendien, zo zeggen zy, moeten
de thans ontwikkelde technische
mogelijkheden benut worden op kor
te termijn, omdat over enige tyd
nieuwe technische mogelijkheden zyn
ontwikkeld, waarvan de realisering
andermaal ontelbare miljarden
kost. Alleen al de zeer hoge investe
ringen in het Apollo-project voor
een niet onbelangryk deel uit pres-
tige-overwegingen van de eerste
voetstap op de maan dwingen tot
een snelle uitvoering, het zeer snel
plukken van de oogst.
De technici hebben er voorts kri
tiek op. dat de wetenschapsmensen
hunnerzijds nauwelijks tot offers be
reid zyn. Zo heeft nog geen enkele
geoloog, die wetenschappelijk toch
vruchtbaarder op de m..an zou kun
nen werken dan een testpiloot, zich
voor een astronautenopleid'ing ge
meld.
Overigens ligt dit verschynsel ook
weer aan andere oorzaken, zoals het
ontbreken van een plan voor groot
se nieuwe ruimteprojecten. Een geo
loog zou zyr. wetenschappelyke car
rière voor enige jaren moeten onder
breken ten behoeve van een ruimte
vaart oplei ding, en dit brengt hem
in de snel evoluerende wetenschap
van vandaag achterop ten behoeve
van slechts één enkele wandeling
van een paar uur op de maan. Was
er een royaler ruimteprogramma
voor de toekomst, b.v. een Marslan-
d<ng in 1975, dan had er toekomst
in het offer van deze geoloog ge
scholen. Op soortgelijke gronden heb
ben al vele opgeleide astronauten
het ruimtevaart-team de rug toege
keerd. Nieuwe grootse projecten voor
de toekomst zyn achterwege geble
ven vooral door gebrek aan finan
ciële middelen ten gevolge van de
oorlogsinspanning in Vietnam en de
binnenlandse problemen van de
Verenigde Staten. Bovendien onder
vindt het Nasa-budget wel de na
delige invloed van het wegvallen van
de prikkel van de concurrentie tegen
Rusland, nu Amerika in de bemande
ruimtevaart kennelijk een grote en
nog steeds groeiende voorsprong
heeft verworven.
Nieuwe impuls
Zo valt het te verwachten, dat de
komende maan vluchten in Amerika
heel wat minder enthousiast zullen
worden beleefd dan de eerste. Op
een of andere manier is er een
nieuwe sterke impuls nodig om het
Deze astronauten zullen de
nu al bekritiseerde derde maan
landing in maart volgend jaar
uitvoeren. Van links naar rechts
Mattingly, Haise en Lovell.
Laatstgenoemde zal de eerste
mens zijn, die voor de vierde
maal een ruimtevlucht maakt.
Bovendien heeft h\j het duurre-
cord voor verblijf in de ruimte.
ruimtevaartprogramma nieuw leven
ln te blazen. Anders ziet het er naar
uit dat een gigantische onderneming
afsterft als een ondervoede boom
voordat deze de vruchten draagt, die
er bij de aanplant van werden ver
wacht.
Misschien kan een einde van de
«tryd in Vietnam, die Industrieel en
technisch gezien een groot poten
tieel aan kapitaal en mankracht
vooral in de technische sector vrij
maakt waarvoor elders emplooi ge*
vonden moet worden, deze nieuwe
Impuls leveren.
