Defensieminister Schmidt wekt grote verwachtingen maak uw postgiro-saldo rentegevend: Onervaren assistent: president van Westberlijnse universiteit In voorjaar verdrag over ultraceiitrifuge Amerikaanse senators protesteren tegen de reclitszaak-Calley Bundeswelir ingenomen met reserve-kapitein Israël ontdekt Arabische wapens Evenwicht ZUIVERING IN TSJECHISCH VAKVERBOND Tragisch incident in Moskou voor Franse ambassade open een renterekening bij de RPS! RIJKSPOSTSPAARBANK IBIPS óók rente voor postrekeninghouders Reis films WOENSDAG 26 NOVEMBER 1969 LEIDSCH DAGBLAD PAGINA 9 (Van onze correspondent) BONN (GPD) Een van de scherpste denkers in de nieuwe Westduitse regering is Helmut Schmidt, een vijftigjarige so cialist met een „Kennedy-look". Hij is minister van Defensie, fat op zich zelf al interessant is, want tot dusver waren het yet de allersterkste bewindslieden die in de bondsrepubliek je ondankbare portefeuille van Defensie beheerden. De Bun- jeswehr, een vooral de laatste jaren veel bekritiseerd insti tuut, stelt zich dan ook heel wat voor van de komst van reserve-kapitein der veldartillerie Schmidt. Bureaucratie Niet alleen uit hoofde van de ver lichtingen op het zuiver militaire liak is hy een opvallend figuur in ploeg van kanselier Brandt. Schmidt is de schrijver van enkele ieer gewaardeerde boeken over poli tic en strategie. Zijn dit jaar ver dienen .Strategie van het even- richt" behoort min of meer tot de icrplichte literatuur voor iedereen at zich verdiept in de huidige West- juitse politiek. Het geeft een diep- »ande analyse van talrijke vraag- tukken die nu de gemoederen in 3onn ln beweging houden (kern- top. vredespolitiek, de band met de IAVO en met Amerika). Schmidts invloed in het kabinet be perkt zich allerminst tot het eigen ferkterrein. Wat hij bijvoorbeeld ehrijft over het betrekken van Ame rika bij een eventuele veiligheids- onferentie 'de Sowjet-Unie is ilechts ten dele een Europese natie, ie Amerikaanse belangen in Europa ajn eveneens zeer groot) is maatge- rend door de politiek van Brandt. 3e nadruk ligt voor deze Duitse re uring op het vertrouwen in NAVO in Amerika en voor denkbeelden als ie van Pranz-Josef Strauss over de .verenigde staten van Europa", com pleet met kernwapens, is er in Schmidts „Strategie van het even- ncht" dan ook geen goed woord. Als een blijk van Schmidts beteke- vs kan zijn benoeming tot voorzit- tr van de „Bondsveiligheidscommis- k" worden beschouwd. Het be reft een commissie door Brandt ge- jrganiseerd. Zjj coördineert alle as pecten van het veiligheidswerk. waar ferschillende ministeries by betrok- ïen zijn en is bovendien het kader voor gesprekken over de defensie. Medezeggenschap Ook buiten de Bondsrepubliek leeft het de aandacht getrokken, lat Schmidt al bij zijn eerste optre- len als minister in NAVO-kring gro- ere medezeggenschap voor Bonn ■erlangde bij het eventuele gebruik ;an kernwapens. Hij ziet, dat in ze- lere zin als het alternatief voor een 'gen Europees kernzwaard. Wan eer voor tactische doeleinden kern wapens worden gebruikt in Europa, «beurt dat al gauw vanaf Westduits randgebied. De minister vindt het oaanvaardbaar dat zoiets zonder «stemming van de regering in 3onn zou kunnen gebeuren, zoals nu ader bepaalde omstandigheden niet itgesloten is. Zijn taak is het inmiddels de mo- iflijkheden voor versterking van de Festduitse conventionele strijdmacht ot het uiterste te gebruiken. Naar lactische atoomwapens zal volgens de Buigbare theorieën pas worden ge- [repen als conventionele wapens ireigen te falen. En net zo min als ie andere Westeuropese legers is de Bundeswehr op peil. Om aan de echnische verlangens te kunnen vol- ioen zou het aantal beroepsofficie ren met 2500. het aantal onder-offi- :eren met 31.000 en de groep techni- rhe vrijwilligers met dertig procent soeten worden uitgebreid. Bij de «odzaak om van de Bundeswehr een moderne, goed georganiseerde rrijdmacht te maken, speelt voor Bonn alle geruststellende verkla ringen ten spijt een rol dat de lmerikaanse troepen ooit het Euro pese contingent zouden kunnen ver aten, iets dat ook van in vloed is op iet verlangen naar medezeggen- thap over kernwapens. Discussie Helmut Schmidt neemt de leiding in het defensieapparaat in handen )p een moment dat niet alleen ie doelmatigheid van het leger 'ordt bekritiseerd, maar bovendien *n heftige discussie gaande is over rtlekeur bij het oproepen van üenstplichtigen en over de houding -e tegenover dienstweigeraars moet «wden aangenomen. Van de jongens •e voor militaire dienst in aanmer- cng komen, wordt slechts zestig docent in het leger opgenomen. De fe uitzonderingen die worden ge laakt en de aandacht die juist in dit Weel over zyn democratie pratende and principiële dienstweigeraars ge- neten, hebben de „Wehrgerechtig- Wt" tot een onderwerp gemaakt 'aaraan vooral kranten veel aan- kcht besteden. De nieuwe minister, vroeger als Parlementslid de bekwaamste criti- «a van zijn huidige voorgangers, is tegenstander van het maken van ^zonderingen voor bijvoorbeeld theologie studenten. Hij is vastbeslo ten om voor dienstweigeraars een de- *Hlk alternatief te vinden in een •ndere vorm van verplichte dienst- •erlening. Hy acht het zelfs niet on- knkbaar, dat het in de Bondsrepu bliek tot verkorting van de dienst- •M komt om meer dienstplichtigen hun trekken te laten komen. Toen zijn benoeming als minister vaststond (liever was Schmidt leider gebleven van de SPD-fractie in de Bondsdag, een positie die hij politiek interessanter vindt) is er in militaire kring druk gediscussieerd. Verschei dene kranten hebben aan de hand van interviews en forumdiscussies de verwachtingen binnen de strijd krachten gepeild. Die Welt. een Springerblad dat de regering overi gens niet bepaald goed gezind is, schreef: „Als de soldaten hun be velhebber mochten kiezen, dan zou de vroegere luitenant van de Wehr- macht en batterijcommandant van de veldartillerie Helmut Schmidt, re serve-kapitein van de Bundeswehr, een van de bestgeplaatste kandida ten voor zo'n plebisciet zijn". Uit die discussie kwamen ergenis- sen naar voren als het door de mo derne industriestaat niet volledig aanvaarden van militairen, een se rieus argument wanneer wordt ge streefd naar een leger met, bekwaam technisch personeel. De ^Militairen ergeren zich voorts aan de grenzeloze bureaucratie die het Westduitse le ger in zijn veertienjarige bestaan zou hebben opgebouwd, aan de on overzichtelijke hoeveelheid dienst voorschriften, aan het uniform waarmee men met goed fateoen de kazernepoort niet uit kan. terwijl overal in de partnerlanden de uni formen al lang aan de mode aange past zyn. Bonn /Roer Met het nadeel hooggespannen verwachtingen waar te moeten ma ken. heeft Schmidt zyn taak op zich genomen. Voor de uitvoering van zijn programma van ..modernisering en hervorming" trok hij drie nieuwe staatssecretarissen aan. Van hen kreeg Ernst Wolf Mommsen de meeste aandacht. De partijloze Mommsen was namelijk directeur- generaal van Thyssen Röhrenwerke AG. Met andere woorden: Schmidt heeft een van de industriebonzen uit het Roergebied naar Bonn ge haald. Deze is nu als staatssecreta ris belast met bewapening en uit rusting De vergelijking met McNa- mara. die door Kennedy uit de auto wereld werd gehaald om de leiding van het Pentagon (ministerie van Defensie) op zich te nemen, is nogal eens getrokken. Hoever de hervormingen zullen gaan. moet worden afgewacht. Maar de pers loopt soms al ver op ko mende aankondigingen vooruit. Bild am Sonntag heeft voorspeld dat straaljagerpiloot, generaal Johannes Steinhoff (in de oorlog 176 vijande lijke vliegtuigen neergehaald, zelf twaalf keer neergeschoten), de ster ke man van de luchtmacht, de hoogste baas van de hele Westduitse strijdmacht zal worden. Het is een gerucht, zoals er meer gepaard zijn gegaan met de benoeming van een sterke voogd voor het stiefkind van de Westduitse staat. Schmidt staat voor een geweldige taak. Hij moet nu. afhankelijk van talrijke factoren, waarmaken wat. hij „als journalist en als politicus heeft geschreven". ADVERTENTIE LONDEN DPA) West-Duits- land, Engeland en Nederland heb ben overeenstemming bereikt over het gemeenschappelijke ultra-centri fugeproject voor verrijking van ura nium, zo is gisteren in Londen uit bevoegde kringen vernomen. Ver wacht wordt dat het verdrag vol gend voorjaar kan worden onderte kend. Het moet volgens art 103 van het Euratom-verdrag toestemming in Brussel verkrijgen. Bij de besprekingen in Lon den zijn ook België en Italië betrok ken geweest, die beide belangstelling hebben voor samenwerking in het project. Gesproken is over moge lijke associatie van beide landen. De vertegenwoordigers van de vyf landen zullen zo spoedig mogelijk weer bijeenkomen om de zaken diep gaander te bespreken. Engeland. West-Duitsland en Ne derland hadden al in maart bekend gemaakt dat in Nederland (Almelo) en in Engeland (Capenhurst) fa brieken voor verrijking van uranium zullen worden gebouwd. De vervaar diging door middel van het centri- TEL AVIV (APP) De Pales tijnse verzetsbeweging „El Fatah" heeft haar eenheden ln Israël en in de door dit land bezette gebieden in codeboodschappen uit Cairo ge waarschuwd voor de grootscheepse acties van de Israëlische veiligheids dienst. Naar het Israëlische avond blad „Maariv" weet te melden, zou uit de boodschappen blijken dat „El Fatah" de toestand zorge lijk inziet. In het dorp Djoenid, op vier km van Nabloes, hebben de Israëliërs een grote opslagplaats van wapens en sabotagematerieel ontdekt, die bestemd zou zyn voor een reeks ver zetsgroepen in Israël en in het be zette Jordaanse gebied. In het depot bevonden zich honderden granaten, tientallen bazoeka's, honderden kilo's explosieven en ander materieel. Het zou de grootste wapenvondst zijn sinds de zesdaagse oorlog van juni 1967. In Jenin zijn naar aanleiding van een gevecht op maandagochten tus sen een commando-eenheid en grens wachten tientallen arrestaties ver richt. Ook daar zijn grote hoeveel heden wapens buit gemaakt. Volgens Israëlische bladen bevindt zich on der de arrestanten de leider van El Fatah in de streek van Jenin en Ga- lilea. Hy zou kapitein bij de Jor daanse geheime dienst zijn geweest. fugeproces van verrijkt uranium voor reactors is goedkoper dan het gebruikelijke gasdiffusieproces. ter wijl daarmee ook onafhankelijkheid van Amerika verkregen zou kunnen worden. PRAAG WENEN (AP. DPA> Vyftien hoge functionarissen zijn gisteren het slachtoffer gewor den van een zuivering van het Tsjechoslowaakse vakverbond van „rechtsgerichte en opportunisti sche elementen". De contrale vak bondsraad beslcot verdei- tot „conse quente voortzetting van de zuive ringsactie ook in de lagere organen. Volgens het Slowaakse partijblad Prawda is er een wet in de maak die straf stelt op „bedreigen, lanter fanten en parasiteren" tijdens het werk. De wet zal „bescherming ver lenen aan alle dappere leden van onze gemeenschap". De huidige voorschriften, aldus het blad. voor zien nog niet in het snel tot de or de roepen van li-eden die lui zijn. of parasiteren, de zaak bezwendelen of corrupt zijn, „en die een groot ge vaar opleveren voor de gemeenschap en de communistische moraal". De leider van de Oostduitse com munistische partfj, Ulbricht, heeft zich gevoegd by andere bondgenoten van Praag, die zich ongerust maken over de activiteiten van „ulfcracon- gervatieven" in Tsjecho-Slowakije Ulbricht gaf zijn ongerustheid te kennen in een brief aan de Tsjechi- se partijfunctionarissen. MOSKOU Reutel- Op het terrein voor de Franse ambassade in Moskou heeft zich gisteren rond het middaguur een tragisch incident afgespeeld, toen een vrouw, vermoe delijk een onderwijzeres van middel bare leeftijd uit zuid-Rusland, poog de daar asiel te krijgen. Volgens de laatste berichten is de vrouw uit de ambassade vertrokken en aangehou den door Sowjetrussische functio narissen. De vrouw was volgens oog getuigen langs de Russische politie man gerend, die permanent voor de ambassade op wacht staat. De agent ging haar achterna, kreeg haar der tig meter op het terrein van de am bassade Frans gebied te pak ken en probeerde haai- terug te sle pen. Op dat ogenblik kwam ambas saderaad Le Breton aansnellen, greep de vrouw bij een arm en droeg de agent op terug te gaan. Na een korte worsteling met wat heen en weer getrek was de politieman naar buiten gegaan en werd de vrouw de ambassade binnengebracht. Vol gens ooggetuigen had een Russische chauffeur van de ambassade, ken nelijk een spion van het Kremlin, geprobeerd de agent te helpen. De Fransen grepen deze gelegenheid het was duidelijk, dat de man uit zijn rol was gevallen aan om hem op staande voet te ontslaan, al zul len ze er niet veel wijzer van wor den: ze kregen een andere spion in zijn plaats. Tijdens de worsteling had de vrouw herhaaldelijk geroe pen. dat ze de Sowjet-Unie wilde verlaten. Haai poging asiel te ver krijgen heeft dus geen resultaat ge- bad en ze zal naai- Eowjetrussisch gebruik, voor de rest van haar leven wel in een gesticht worden opge borgen. In januari deed zich een der gelijk voorval by de Britse ambas sade voor. waar de politie een vrouw op leeftijd naar buiten haalde. Al les ging toen zo vlug in zyn werk. dat het ambassadepersoneel niet kon i ingrijpen. Later protesteerden de Britten bij de Russische autoriteiten tegen het betreden van het ambas- I sadeterrein door de politie. Opnieuw examen Meer dan vijftigduizend middelbare scholie ren in Chili moeten hun eindexamens overdoen nadat is gebleken dat exa menopgaven voor bedragen tot ruim achttienhonderd gulden te koon wa ren aangeboden. Acht scholieren en een aantal nnderwüsfunctionarissen zyn gearresteerd. De autoriteiten hebben alle examenmateriaal laten vernietigen. De samenstelling en ver vaardiging van nieuwe opgaven kost biina vierhonderdduizend gulden Stroomschaarste Als gevolg van de langdurige droogte is de elek triciteit in delen van Joego-Slavië ge rantsoeneerd. In Belgrado werken de fabrieken nog drie dagen per week. De bewoners van de hoofd stad zitten bij toerbeurt van 's mor gens zes tot 's avonds acht uur zon der stroom. Anti-Zweeds De bij de machtige vakbond AFL-CIO aangesloten bond van havenarbeiders zal het Zweedse passagierschip Gripsholm boycotten als het hier de volgende week aan komt tenzij voor die tijd „de waar heid bekend wordt over de 45 mil joen dollar welke de Zweedse rege ring aan Noord-Vietnam heeft be loofd". Dit is in een radioprogram ma meegedeeld door John Bowers, vice-voorzitter van de bond. Russisch protest In een op 24 november verzonden brief heeft de Sowjetrussische afgevaardigde bij de VN, Jacob Malik, bii secretaris generaal Thant geprotesteerd tegen de officiële publikatie door de VN van een brief van de Israëlische de legatie. waarin stond dat de Sow jetrussische regering de Russische Joden het recht ontzegt naar Israël te emigreren. Malik noemt dit een provocerende daad, in strijd met het Handvest, die een ontoelaatbare in menging in de binnenlandse aange legenheden van de Sowjet-Unie be tekent. Geen uitlevering De tot Ameri kaan genaturaliseerde Italiaan Raf- faele Minichiello, die over de hele wereld opschudding verwekt heeft met het kapen van een v liegtuig. dat hy van Californië naar Rome dwong, zal niet worden uitgeleverd aan de VS. Dat heeft de Italiaanse minister van justitie. Ga va. meege deeld. De minister verklaarde dat de doodstraf in Italië is afgeschaft en dat zijn land daarom de vliegtuigka per niet aan de V.S. kan uitleve ren omdat daar op het kapen van vliegtuigen de doodstraf staat. Dat kost niets - ook geen moeite Zo kunt u 3J% rente trekken van girogeld dat u niet onmiddellijk nodig hebt. Toch kunt u er door middel van uw giro rekening altijd over beschikken. Schrijf de Postgiro om een renterekeningformulier Ze liggen ook bij elk postkantoor WASHINGTON (GPDi Twee Amerikaanse senatoren, de Demo craat Ernest F. Hollings en de Republikein Peter H. Domenick, hebben het leger veroordeeld voor de aanklacht tegen de eerste lui tenant William L. Calley, die be trokken is geweest bij de inciden ten in Zuidvietnamese dorpen. Hollings vroeg zich af of dit pro ces betekent of nu ook alle sol- Eisen van Indianen De onge veer 100 Indianen, die een week gele den naar het eilandje Alcatraz bij San Francisco zyn gegaan, waar destijds bekende, maai- nu lege ge vangenis van die naam staat, blij ven waar zy zijn, totdat de staat Californië aan hun eisen tegemoet komt. De eisen zyn: hulp van de overheid bij het herbouwen van een Indiaans centrum te San Francisco dat uitgebrand is. en meer steun, fi- nincieel en anderzins. aan de onge veer 100 000 Indianen die ln Califor nië wonen. Tanker vergaan Gisteravond la ten zuiden van Formosa de onder Liberiaanse vlag varende tanker Paeocean. een schip van 17.382 ton. tijdens een zware storm ln tweeën gebroken en vergaan. Het aantal ver miste bemanningsleden bedraagt 47. Deze mensen sprongen overboord toen het schip brak. Bomaanslagen in Italië Giste ren zijn ln Italië weer twee bom aanslagen gepleegd. In Vigevano. ln Lombardije. werd een eigenge maakte bom gegooid naar een ge bouw van de communistische party, waardoor de ruiten werden vernield Een tweede bom ontplofte voor een kerk in Catane op Sicilië. Er werd geen schade aangericht, maar er ont stond wel paniek onder de bewoners van de wyk. Maandag ontploften in Rome twee bommen. Franse stakingen In Frankrijk is gisteren in verscheidene delen van het land een 48-uurstaking in de gas- en elektriciteitsbedryven begon nen. De actie gaat uit van twee gro te vakorganisaties, die meer loon voor hun leden eisen. In Parys staakte ongeveer de helft van het betrokken personeel, maar in Mar seille en Lyon was het percentage zestig. daten, die onder de druk van omstandigheden een „beoorde lingsfout" hebben gemaakt, „te recht moeten staan als gewone misdadigers". „Moeten we dan ook iedere hellkopterpiloot en iedere piloot van een bommen werper, die het verkeerde doel treft, een moordenaar noemen0** Senator Dominick keerde zich vooral tegen een televisiegesprek met de soldaat Paul Meadlo. die een verslag gaf van zyn eigen aan deel ln de slachting in het dorp Ie My Lai. „Wat voor een land is dit, wanneer dit soort vuilnis uitgezonden wordt?", vroeg hy. De senator was van mening dat het televisie-inter view „een atmosfeer van schuldig heid" had geschapen waardoor een onbevooroordeelde rechtszitting van de krijgsraad onmogelijk was gewor den. Het verslag van soldaat Meadlo. die de dag na de slachting in het Zuidvietnamese dorp een voet ver loor toen hy op een landmijn trapte, werd gisteren door vrywel alle be langrijke dagbladen in Amerika in zyn geheel gepubliceerd. De voorzitter van de legercommte- sie van het Huls van Afgevaardigden. Mendel Rivers, heeft by het leger de documenten opgevraagd die be trekking hebben op het drama, en hy kondigde aan dat zyn oommis sie als een soort officieuze Jury de rechtszaak zal volgen om te beslis sen of er daarna nog verdere stap pen moeten worden ondernomen. Het ministerie van Defensie wees er echter op dat elk officieel onderzoek pas na de rechtszaak tegen luitenant Calley zou mogen plaatsvinden. LEIDEN Reisbureau De Mag neet heeft op haar tiende filmavond ln Leiden, de Stadsgehoorzaal byna vol weten te krijgen. De honderden aanwezigen kregen lokkende beelden voorgeschoteld van wintervakantie- oorden als Kltzbühel. Zeil am See en delen van Tirol. Andere films brach ten de mogelijkheden aan het Garda- meer en op het eiland Majorca in beeld. (Van onze correspondent) BONN (GPD) De Vrije Uni versiteit in West-Berlijn (15.000 studenten) heeft (zoals gisteren in het kort gemeld Red. L D.) als eerste Duitse hogeschool een pre sident gekozen, die min of meer de plaats van de rector-magnifi- cus inneemt. Voor een periode van zeven jaar komt deze belang rijke post in handen van de 31- jarige assistent Rolf Kreibich, die zijn enige tegenstander, de 46-jarige filosoof en socioloog professor Hans-Joachim Lieber, met 61 tegen 49 stemmen ver- j sloeg. De verkiezing is in de bondsrepu bliek met belangstelling gevolgd. Een van de eerste symptomen van universitaire modernisering is in verschillende Westduitse deelstaten het afschaffen van het jaarlijks in andere handen komende rectoraat Een grote onderneming als een uni versiteit dient voor langere tyd te wordengeleid door een functionaris, die een bekwaam manager kan zijn op het veelomvattende werkterrein. Gedacht is daarbij aan een boven de partyen aan de universiteiten staande autoriteit. Voor het presidentschap aan de Vrye Universiteit, in de afgelopen jaren het centrum van de Duitse studentenrebellie, zyn de namen ge noemd van vooraanstaande Berly- ners. Lange tyd was oud-burgemees ter Alberts favoriet. Kritiek van de kant der studenten had echter tot gevolg dat geen van de genoemde kandidaten zich aan de vuurproef waagde. Door deze gang van zaken kwamen tenslotte zowel de „gevestigde macht" (de hoogleraren) als assistenten en studenten met een kandidaat. Alle drie deze groepen leveren een derde van het aantal leden in een voor de gelegenheid samengestelde raad. En al kon de professor Lieber rekenen op enige sympathie buiten eigen kring, de grootste kans had, alleen al door de getalsverhoudig in de raad, de assistent van het instituut voor sociologie Kreibich. Het afgelopen weekeinde heeft het vooruitzicht dat een 31-jarige, die zyn studie niet heeft voltooid en functie zou gaan bekleden ,in de grote universiteit met een jaarlyks budget van 200 miljoen gulden, tot druk overleg geleid tussen leden van het curatorium en van het Beriynse gemeentebestuur. Een laatste poging om de verkiezing uit te stellen mis lukte echter. Wel werd uit vrees voor ordeverstoring door studenten die Kreibich niet revolutionair genoeg vinden, de vergadering verplaatst van het auditorium maximum der universiteit naar een door de politie gemakkelijk te bewaken gebouw el ders in de stad. De Westduitse pers vraagt zich af wat er na deze keuze zal gebeuren. De kans is groot dat verscheidene hoogleraren de rumoerige universi teit en daarmee ook West-Beriyn zullen verlaten. Dit is een ongelukkige elke praktische ervaring mist. de top. ontwikkeling, nadat de afgelopen ja ren ook reeds verscheidene hoogle raren voor het werk aan de Vrye Universiteit hadden bedankt. Vooral de conservatieve Springer-pers gaat dit soort democratisering te ver. „Die Welt" vreest een uitverkoop van de universiteit, hetgeen het blad overi gens niet meer verbaast, nadat vo rige maand al een leeropdracht was verleend aan de 35-jarige „sex-poli- ticologie en Apo-columniste" Ulrike Meinhoff. Als redactrice van het tydschrift „Konkret" was zy een van de gezaghebbende woordvoerders van de buitenparlementaire oppositie (Apoi Haar benoeming luidde, vol gens ..Welt am Sonntag". het binnen marcheren van de linksen in de Berlijnse universiteit al in.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1969 | | pagina 9