mM
Ambassadeursvrouw staat
voor een moeilijke taak
„Met het verdriet een
pakket problemen"
Pres. Heiiiemaiiii
voor staatsiebezoek
naar Nederland
Compromis tussen eenvoud en protocol
FN
Nederlandse Weduwen- en Weduwnaarsbond
J? ZATERDAG 1 NOVEMBER 1969
LEÏDSCH DAGBLAD
PAGINA IC
Voor 't eerst in de geschiede
nis brengt deze maand
een Duits staatshoofd een
staatsiebezoek aan ons land,
maar het staat nu al vast dat
de 70-jarige dr. Gustav Heine-
mann de gemakkelijkste offi
ciële gast zal zijn, die Neder
land ooit op bezoek heeft ge
had. Toen hij vorig jaar nog
minister van Justitie was, ging
hy iedere maandagochtend met
de trein naar Bonn om zijn
chauffeur na hel weekend, de
lange rit naar zijn sobere villa
in Essen te besparen.
In de kelder van dit huis sten
cilde hij gedurende de oorlogs
jaren geholpen door zijn vrouw
Hilde en een Lutherse predi
kant honderden tegen de nazi's
gerichte pamfletten. Hij kon het
doen omdat hij als procuratie
houder bij de „Rheinische Stahl-
werke" zo'n onopvallend beroep
uitoefende, dat de geheime po
litie geen belangstelling voor
hem had.
Dr. Heinemann maakte pas
carrière na de oorlog. Eerst als
burgemeester van Essen, daarna
als minister van Binnenlandse
Zaken, een functie die hij al na
een jaar neerlegde uit protest
tegen het besluit van Adenauer
om opnieuw een Duits leger op
te richten. Als parlementslid en
later als minister van Justitie,
maar nu van de socialistische
partij, keerde hij weer terug
naai- Bonn.
Hilde Heinemann knipte als
herinnering aan al de hoogte
punten uit de loopbaan van
haar man alle krantenartikelen
uit, die ze over hem tegenkwam.
Samen met een omvangrijke
collectie cartoons, bewaart ze
die met nog een massa persoon
lijke notities in negentig keurig
gerubriceerde ordners. In dit
archief je komen zó veel gege
vens over de korte vakanties, die
zij samen met haar man in ons
land doorbracht voor, dat de
president en zyn vrouw beslist
niet onvoorbereid aan het
staatsbezoek beginnen, dat zU
van 24 tot 27 november aan Ne
derland brengen.
De Heinemann's, die al 32 jaar
tn een eenvoudig ingericht huur
huis wonen, waarnaar zij na
een week in het presidentiële
paleis in Bonn, bijna ieder
weekend terugkeren, geven niets
om uiterlijk vertoon.
..Na alles wat ik over mij heb
gelezen", zei Hilde Heinemann
vlak na de installatie van haar
man. „zou ik ontroerd over mij
zelf moeten zijn, maar ik ben
helemaal niet zo lief als ik wel
wordt beschreven en een goede
huisvrouw ben ik ook niet, want
ik vind koken iets verschrikke
lijks".
Dr. Heinemann, die graag de
geschiedenis wil ingaan als de
burger-president, is ook al geen
fijnproever. Toen hij nog minis
ter van Justitie was, warmde hij
tussen de middag in de kamer,
die hij vlak bij zijn ministerie
had gehuurd, een blikje op en
at om geen bordje vuil te maken
de inhoud daaruit ook op. Zo in
formeel kan het bij een staat
siebezoek natuurlijk niet toe
gaan, ook al is het bezoek aan
Nederland, de allereerste offi
ciële buitenlandse visite van het
echtpaar Heinemann. De hoog
waardigheidsbekleders in Den
Haag en Bonn zijn het er n.l.
over eens, dat alles moet wor
den gedaan om het een succes de
laten worden. Vandaar, dat de
president en zijn twee jaar
oudere echtgenote, dochter van
een zakenman uit Bremen, ge
willig aan de met damast ge
dekte tafels plaats zullen ne
men.
Maar als het echtpaar
op woensdag 26 november, na
's middags in sociëteit De Witte
ruim 300 leden van de Duitse
kolonie de hanc te hebben ge
drukt, 's avonds de koninklijke
familie in Huize Schuylenburg,
de schitterende pas gerestau
reerde residentie van de West-
duitse ambassadeur, een diner
aanbiedt wil het iets van eigen
ongedwongen gastvrijheid laten
doorklinken.
Op de foto boven: Dr. Gus
tav Heinemann bij zijn beëdi
ging als president van de West-
duitse Bondsrepubliek op 1 juli
1969.
-11—1 i- -V
I zou maken. Ik heb niet teveel tegen-
Volautomatisch eten 1 gesputterd, omdat ik zelfs mijn huid
zou hebben laten verven om die rol
te krijgen. De kapper smeerde me
in met klatergoud en ik zag eruit
als een ruimtevaarder. Het is een rem
mende ervaring om te moeten door
staan wat vrouwen doorstaan".
Kellners, koks, diensters en kassiers
schitteren door afwezigheid in een
„Automatenrestaurant" in New York
dat weer een stap verder op de
weg naar totale zelfbediening bete
kent. Hotel Revue vertelt dat men
in dit etablissement, net als in een
„echt" restaurant, zittend aan een
tafeltje een warme maaltijd kan ge
bruiken. Voor verwarming van het
voedsel moet men zelf zorgen: de
bijna vierhonderd schotels die over
drie automaten zijn verdeeld, komen
pas op temperatuur als de bezoeker
een knop indrukt waardoor de bij
behorende infra-rode ovens gaan-
werken. Naar eigen smaak kan de
klant zijn eten verwarmen tot
gloeiend heet. middelmatig warm of
een kamertemperatuurtje. Deze
nieuwste versie van de automatiek
heet „touwer-o-matic".
Blikvangers
Blikvangers in de ruimste zin van
I het woord waren de creaties waarin
de afgevaardigden van vrouwenver-
I enigingen in de Amerikaanse staat
Ohio verschenen op een congres van
Amerikaanse vrouwenclubs. Ze droe
gen jurken die bedrukt waren met
het opschrift „Onderschat nooit de
macht van een vrouw" Een slogan
die de dames „geleend" hadden van
het grote Amerikaanse maandblad
Ladies' Home Journal, dat deze kreet
elke maand boven zijn inhoudsop
gave afdrukt.
Verfje
„Jazeker, ik laat mijn haar ver
ven. Maar ik vind het verschrikke
lijk", zei de Amerikaanse ac
teur Beau Ridges tegen Ladies' Home I
Journal. Htf is 27 en staat volgens
insiders op de drempel van een gro-
te carrière met om te beginnen
hoofdrollen in twee grote nieuwe
filmprodukties. Voor één van ie rol
len moest hU zUn haar laten ver
ven. „Ze dachten, dat het me jonger
(ADVERTENTIE)
I DAMESMODE
in exclusief jonge stijl...
BREESTRAAT I08a-ll2 LEIDEN
KARIN ARNOLD, de veertigjarige echtgenote van de Duitse am
bassadeur in Den Haagdie als moeder van drie dochters van
8, 10 en 13 jaar liever in een boerderij dan in de door de restauratie
geheel in achttiende eeuwse stijl herstelde residentie aan de Lange
Vijverberg zou wonenstaat voor een moeilijke taak. De -president van
de Westduitse Bondsrepubliek, dr Kurt Heinemann, brengt met zijn
echtgenote van 24 tot 27 november een staatsiebezoek aan Nederland.
Woensdag 26 november zal het presidentsechtpaar een diner aan
bieden in „Huize Schuylenburg"het verblijf van de Duitse ambas
sade.
Mevrouw Arnold staat voor de zware opgave te zorgen voor een
compromis tussen de eisen van het protocol en de voorkeur van het
echtpaar Heinemann voor een ongecompliceerd familie-et ent je
Het is de eerste grote ontvangst
van haar leven. „Nee. erg gemak
kelijk is het niet", geeft ze glim
lachend toe. Voor het Contra-diner
dat dr. Heinemann in haar met geel
damast behangen en met kristallen
kroonluchters verlichte eetzaal aan
wil bieden, is ze al aan haar derde
ontwerpprogramma toe. Maar het
staat nu zo goed als vast, dat voor
het diner alleen de wijn uit Duits
land zal komen.
Op de fiets
Karin Arnold, die als het kan één
keer per week met haar dochters
van haar residentie aan de Haagse
Lange Vijverberg naar de Wasse-
naarse duinen fietst, doet graag al
les om ook de persoonlijke betrek
kingen tussen Nederlanders en West-
Duitsland te verbeteren. Toen pre
mier De Jong haar deze zomer op
een cocktailparty vertelde, dat in de
tUd dat Huize Schuylenburg nog een
gebouw van het ministerie van De
fensie was, hy als staatssecretaris
van de Marine de leerlingetjes van
het Voorburgse doofstommen-insti
tuut „Efatha" uitnodigde om ieder
jaar op Prinsjesdag naar de gouden
koets te komen kyken, liet zU het
instituut ogenblikkelijk weten dat
ze de traditie graag voort wilde zet
ten en dat de kinderen van harte
welkom waren.
Wanneer zich in haar zitkamer, één
van de weinige persoonlijke vertrek
ken in de residentie, waarin zij niet
het gevoel heeft, dat zy bij zichzelf
op visite is, een gesprek over de
Duitse vrouw van vandaag ontwik
kelt, drukt zU zich als een goed ge
trainde diplomatenvrouw uiterst be
hoedzaam. maar in voortreffelyk Ne
derlands. uit.
Onder Hitler:
moederdier
Wat zyn naar uw idee de be
langrijkste oorzaken waardoor de
Duitse vz-ouw zich heeft ontwikkeld
van een nogal conservatieve huis
moeder tot de bijzonder geëman
cipeerde vrouw van vandaag?
„De typische Duitse huismoeder
met strak achterover gekamd haar,
een knoetje in haar nek en rokken
tot op haar hielen, bestond eigenlijk
al aan het begin van deze eeuw niet
meer. toen dank zy de activiteiten
van de toenmalige vrouwenvereni
gingen vrouwen tot de universiteiten
werden toegelaten, zij vlak na de
eerste wereldoorlog stemrecht kre
gen en tussen 1919 en 1933 in aller
lei functies steeds meer op de voor
grond traden. Maar toen Hitier aan
de macht kwam. was het direct afge
lopen. De vrouwen moesten weer te
rug naar de wastobbe. Of Je nu een
academische opleiding en een massa
diploma's had of niet, je werd zon
dermeer ontslagen.
Een vrouw kwam als werkneem
ster tydens het nazi-bewind eenvou
dig niet aan bod. Je telde alleen als
een soort moederdier nog mee. Toen
in 1945 de overgave werd getekend.
I waren de meeste mannen nog krygs-
gevangen en kwam het bij de aller
eerste provisorische opbouw byna
uitsluitend op vrouwen aan. Ikzelf
studeerde toen kunstgeschiedenis in
München. waar wU een paar keer per
week werden verplicht om in de
puinhopen naar nog bruikbare bak
stenen te zoeken.
Vooral in de eerste na-oorlogse ja
ren maakten vrouwen dankbaar van
de gelegenheid gebruik om hun
maatschappelijke achterstand weer
in te halen. Het kón ook. want by be
drijven. fabrieken en instellingen
waren door het gebrek aan mannen
jveel posities vrij. Daarnaast kreeg
de vrouw zoals in alle Westeuropese
landen door de vergaande industria
lisering steeds meer mogelijkheden.
Op het opgenblik oefent iedere twee
de vrouw beneden de 65 jaar een be
roep uit.
Helemaal alleen
Hoeveel alleenstaande vrouwen
ziin er op het ogenblik in de Bonds
republiek en hoe is hun plaats in
de maatschappy?
„Van de 16 miljoen alleenstaande
vrouwen zyn er 3 miljoen tussen de
40 en de 65 jaar oud. Ruim 2 miljoen
van hen hebben een werkkring.
Dr. Hatis Arnold, de Westduit
se ambassadeur, op een vrije za
terdag bezig met het schilderen
van zijn balkon.
«OM
Soms worden ze opgevangen door
familie of vrienden, maar meestal
staan zU er helemaal alleen voor
Er is geen speciale vereniging of
organisatie, die zich met him problp-
men bezighoudt. Door hun omgeving
worden zy naar de mate van hun so
ciale status verschillend beoordeeld
Weduwen staan nog het hoogst in
aanzien, gescheiden vrouwen worden
ook nog wel gewaardeerd, maar
vrouwen die door allerlei omstandig
heden ongetrouwd zijn gebleven, heb
ben het veel moeilyker, evenals de
ongehuwde moeders. Gelukkig
brengt men tegenwoordig pp de mid
delbare scholen veel meer begrip
op voor leerlingen, die in verwach
ting zyn geraakt.
Heeft de werkende vrouw in West-
Duitsland gelUke kansen?
Karin Arnold zet even de radio
aan om het laatste nieuws over de
nieuwe Bondsregering te horen. De
stereo-installatie in haar met geel
damast behangen zitkamer, is het
enige moderne meubel.
Uit een zilveren karaf schenkt zU
nog een kopje koffie in. „Ik zou
niet zo gauw een beroep weten te
bedenken, dat op het ogenblik niet
door een vrouw zou kunnen worden
uitgeoefend. Als je wilt kan je mi
nister worden of taxichauffeur, rech
ter of dominee.
WU hebben verschillende vrouwen
in ons parlement. WU hebben vrou-
welUke burgemeesters en een vrou
welijke ambassadeur In principe
verdient een vrouw overal evenveel
als een man. maar net als in Ne
derland is dat wèl zo bij de over
heid, maar bestaan er bU het partl-
Karin Arnold in haar zitkamer
het enige vertrek waarin zij zich
niet bij haarzelf op visite voelt.
culiere bedrUfsleven nog wel eens
verschillen".
Heeft de Duitse vrouw belang
stelling voor politiek?
..Ach. ik geloof dat haar interesse
even groot is als die van iedere an
dere willekeurige Westeuropese
vrouw
De oudere generatie zal er zich min
der voor interesseren, de Jongere
meer, maar het is wel zo dat de stem
men van de Duitse vrouwen bU de
verkiezingen van doorslggevende be-
betekenis zUn. Door het vrouwen
overschot van 52 procent moeten de
politici wel degelUk rekening met
ons houden en eigenlUk is dat wel
plezierig".
I „Onze bond wordt geconfron-
teerd met twee totaal tegenge
stelde groepen vrouwen. De vrou-
I?ven die vooral en alleen huwe-
I lijkskansen verwachten, en de
vrouwen die juist enorm bang
zijn dat ze in deze bond alleen
i maar 'huwelijksjagers' zullen
ontmoetenVan beide ideeën
moeten we zo gauw mogelijk af'.
Een uitspraak opgetekend tUdens
een gesprek met twee hoofdbestuurs
leden van de in 1967 opgerichte Ne
derlandse Weduwen- en Weduw
naarsbond: presidente mevrouw H
van Agthoven-Sanders en eerste se
cretaresse mevrouw H. St. Nicolaas-
Timmer Twee vrouwen die uit er
varing weten wat er. vaak totaal on
verwacht, kan gebeuren in het le
ven van iedere gehuwde mens: de
dood van de partner, het ontred
derd achterblUven van „de andere
helft" van de echtverbintenis
Er is niet alleen het verdriet, er is
op hetzelfde ogenblik ook een vloed
golf van praktische problemen. Al
leen achtergebleven mannen staan
verbUsterd middenin een gezin met
soms nog jonge kinderen, alleen ach
tergebleven vrouwen zitten met fi
nanciële problemen en vaste lasten
waarin ze zich nooit eerder hebben
verdiept Presidente en secretaresse
van de Nederlandse WW-bond vat
ten het als volgt samen: „Met het
verdriet ligt er een enorm pakket
problemen op tafel.
In Nederland zyn op het ogenblik
zeshonderdduizend weduwen en we
duwnaars De weduwen zyn in de
meerderheidvierhonderdvyftigdui-
zend. tegen honderdvUftigduizend
mannen die hun vrouwen verloren
hebben. CUfers die. gevoegd by een
weinig opwekkende prognose bU de
begroting van Sociale Zaken en
Volksgezondheid (de sterfte bU man
nen neemt vanaf het vUfendertigste
levensjaar toe) de jonge Nederland
se Weduwen- en Weduwnaarsbond
"en gefundeerde reden van bestaan
lyken te geven.
Het zUn ook cUfers waarin de ge
middelde Nederlander zich niet
verdiept, men praat niet graag
over doodgaan en de daarmee sa
menhangende ellende. Daardoor
weet de gemiddelde Nederlan
der nauwehjks wat er in feite ge
beurt als de levenspartner plotseling
wegvalt. „DikwUls zUn er nauwelUks
of geen voorzorgen genomen", zeg
gen de mensen die twee jaar gele
den het initiatief hebben genomen
tot de oprichting van de Nederland
se WW-bond.
Doel: de specifieke problemen van
weduwen en weduwnaars aan te
pakken, en waar mogelUk te hel
pen bU het behartigen van de
maatschappelijke belangen.
Hoe wil de bond dat doen? Een
greep uit het werkprogramma Het
1 bevorderen van onderlinge hulpver
lening en bijstand aan de leden, het
waar nodig verbeteren van hun
maatschappelyke positie. onder
meer door het bepleiten van belas-
tingfaciliteiten, het organiseren van
instructieve lezingen en cursussen.
1 liet verstrekken van juridische, fis
cale en notariële adviezen Bemid
deling bU het zoeken naar part-time
werk voor vrouwen (bUvoorbeeld ty
dens de schooluren van hun kinde
ren) en bU het aannemen en selec
teren van huishoudsters en gezins
hulpen.
1 „De weduwnaars zitten met de
J grote vraag: hoe houd ik die huls-
houding overeind? Dat is voor de
i mannen wel het kernprobleem Voor
de vrouwen ligt het grote probleem
in de vereenzaming die ai snel be-
glnt Weduwen raken gauw verbit-
terd. ook al doordat ze weinig begrip
j ondervinden van de getrouwde vrou-
I wen in hun omgeving Een vrouw die
haar man verloren heeft, komt over
al binnen als „de weduwe Men
houdt haar status nauwlettend in de
gaten en vindt het heel vreemd als
zij niet eenvoudiger gaat leven"
En de weduwnaar0 Die is vaak
I als man wezenlUk veranderd,
j raakt zUn zelfvertrouwen kwUt, ziet
geen kans meer om zich tegenover
vrouwen normaal te gedragen Om
dat hU het pUnlUk gevoel heeft dat
iedereen denkt, dat hU „op de vrou
wenjacht" is.
Dat zUn enkele van de levensgrote
I psychologische problemen, waar-
j mee men in het bondswerk te ma
ken krygt. Naast de vele praktische
moeilUkheden. waarover de hoofdbe-
stuursleden zeggen: „Er is in Neder-
j land geen enkel medium dat op dit
I terrein voorlichting geeft. Wat dat
betreft lopen we ver achter bU lan-
1 den als Denemarken. Zweden en En
geland. In Nederland wordt nog al
tijd discriminerend gesproken over
de weduwe, terw-yi over de weduw
naar niet wordt geproken, die be-
j staat eenvoudig niet"
I Vla veertien afdelingen probeert
de bond niet alleen die naar zUn me
ning broodnodige voorlichting te ge-
j ven maar ook door het organiseren
van excursies, reizen en andere vor-
I men van ontspanning de weg naar
..normaal leven" weer open te bre
ken. „We willen vooral ook de kln-
deren, dus het hele onvolledige gezin,
i bU het werk betrekken", zegt de pre-
1 sidente. „We beginnen nu met werk-
I groepen waarin de longeren hun
specifieke problemen kunnen uitwis
selen".
Ze zegt er nadrukkelUk bU dat
de bond een algemene instelling ia:
I „We zUn géén bond van zuiltje», alle
levensrichtingen zyn welkom. Maar
we doen niet aan huwelUksbemldde-
ling. Het Is maar beter om met
j te zeggen wat we wel en wat we
1 niet te bieden hebben, dat voor-
komt teleurstellingen".
(Het algemeen secretariaat van de
Nederlandse Weduwen- en Weduw
naarsbond is gevestigd Van der
Kloossterstr. 9. Dordrecht).
Zoals maandag j.L gemeld wordt
overwogen ook voor Leiden en om
geving een afdeling op te richten.
Men kan zich opgeven by mevr. A.
M. Stokvis-Groenrboom, Zeeman-
laan 36, Leiden.
