,De Rijksdag brandt'
boek van dr. E. Calic
Spektakel werd debacle
Rente tot 7%
Rijkspost
spaarbank
altijd safe!
Australische politie
jaagt op treinrover
Zoetmiddel riskant
bij absurd gebruik
BELANGRIJKE
TSJECHISCHE
DELEGATIE
IN RUSLAND
Zeven kosmonauten met lege handen terug
BEZORGER,
PAGINA 6
LE1DSCH DAGBLAD
MAANDAG 20 OKTOBER g
ADVERTENTIE
(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG (GPD) Slechts enige dagen nadat de Europese
Commissie voor wetenschappelijk onderzoek naar de oorsprong
en gevolgen van de tweede wereldoorlog bekend heeft gemaakt
tot de conclusie te zijn gekomen dat de Nederlander Marinus
van der Lubbe slechts een pion is geweest inzake de brand
stichting in de Rijksdag (op 27 februari 1933), is bij Elsevier
het boek ..De rijksdag brandt" verschenen. De auteur, dr.
Edouard Calic erkend specialist in de geschiedenis van Hit-
ler-Duitsland komt tot dezelfde conclusies als de hierboven
genoemde commissie: het plan tot de brandstichting ontsproot
aan de breinen van hoge nazi-functionarissen met de bedoeling
in Duitsland het juiste klimaat te scheppen voor Hitiers greep
naar de absolute macht.
geen mens dat zou geloven. Tobias
vond deze verklaring van Braschwitz
heel belangrijk, want hij trok daaruit
de conclusie dat Goering de Bulgaar
se communisten onschuldig op de
beklaagdenbank had gebracht.
..Historici i la Tobias, die blinde
lings de leugens van Braschwitz
overnemen, hebben zich helaas niet
de moeite gegeven een onderzoek
naar het verleden van de commis
sarissen in te stellen en evenmin
O- 1 sproken. Zy ook brachten 171 getui-
Otap verder 8en onder wie misdadigers) voor het
gerecht om te kunnen bewezen dat
Zowel de uitspraak van de com- Van der Lubbe in opdracht van de
missie, waarin o.m. de toekomstige communisten had gehandeld. Kort-
kanselier van de bondsrepubliek Wil- om- ZÜ hadden de taak met alle mo-
ly Brandt en de Franse oud-minis- gelijke middelen de ware toedracht
ter van Cultuur André Malraux zit- te verheimelijken en Villain en zijn
ting hebben, als het boek van Calic
zijn met name interessant in verband
met het feit dat de Amerikaanse ju
rist van Duitse afkomst Robert M
W. Kempner bU het Westduitse Hoog
mannen buiten schot te houden. Bra
schwitz. de toenmalige voorzitter van
de commissie van onderzoek naar
de Rijksdagbrand, legde in 1960 de
verklaring af dat hij Goering van
alleen van der Lubbe aan te klagen.
Goering zou daarop geantwoord heb
ben dat dat onmogelyk was. omdat
Ernst Togler „recht" werd ge-
gerechtshof in Karlsruhe een proces het begin af de raad had gegeven
aanhanging zal maken om eerher
stel te krijgen voor Van der Lubbe.
Overigens. Kempner. die in ons land
vooral bekendheid kreeg door zijn
optreden als mede-aanklager in de
processen van Neurenberg en in dat
tegen oud-SD-chef Harster en zijn
medewerkers Zöpf en Slottke. zal
woensdag in het Anne Frank-huis
zijn boek „Twee uit de honderddui
zend Anne Frank en Edith Stein"
(een uitgave van H. Nelissen» intro
duceren. Het boek van dr. Calic is
een van de basis-stukken voor de
heropening van het proces.
Heeft de wetenschappelijke com
missie nog slechts bekend gemaakt
rici maakt hij verwijten. ..Waarom
is er nooit een onderzoek ingesteld
in Nederland en Bulgarije, twee lan
den waarvan de ingezetenen direct
bij het drama van de Rijksdagbrand
betrokken zijn geweest, en ook de
enige twee landen waar nog familie- I
leden wonen, bij wie de herinnering I
aan de besculdigingen, het lijden en
het martelaarschap van hun naaste
verwanten nog sterk leeft?". In één
van die landen woont de laatste
overlevende van de vijf beschuldig-
hebben zij hun huidige speculaties j den. de Bulgaar Popoff. Calic heeft
aan een onderzoek onderworpen. Als
zij ook maar een beetje moeite ge
daan hadden, zou het hun zijn op
gevallen dat de iartere SS-Sturmbahn-
führer Braschwitz op 11 november
1933 met zijn politiespionnen tijdens
het onderzoek in het Rijksdaggebouw
verscheen met een plattegrond van
Berlijn. Op deze plattegrond waren
de Rijksdag, het paleis en het Ne
derlandse gezantschap van een kruis
voorzien. Dat moest volgens diezelf
de Braschwitz toen het bewijs zijn
dat Dimitroff de eigenaar
twee lange gesprekken gevoerd met
Popoff, die -sedert vijfendertig jaar
piekert over het raadsel van zijn ar-
restatie op 9 maart 1933". Ook ver-
werkte de schrijver een onuitgege
ven manuscript van Popoff over de
Rijksdagbrand in zijn boek.
Geheimzinnig
Met Jan van der Lubbe, de ou-
dere broer en vriend van Rinus, heeft
Oalic voornamelijk gesproken over
het plotselinge verdwijnen van de
plattegrond zou zijn j „oommunistische brandstichter" uit
geweest, de objecten nauwkeurig
aan zijn handlanger Van der Lubbe
had opgegeven. Uitgerekend die ont
dekking van Braschwitz leverde ra
dio en pers de slagzinnen op aan de
vooravond van de verkiezingen", al
dus dr. Calic.
Maar niet alleen zijn mede-histo-
(van onze oorrespondent)
LONDEN (OPD) De Austra-
dat de chef van de Gestapo. Heinrich j 'ische politie ls esn intensieve^ jacht
Himmler, en zijn staf waarschijnlijk
op bevel van Hitler de brandstich
ting hebben beraamd (het commis
sie-rapport van zeshonderd bladzij
den historische criminologische be-
hand werkende gezin Biggs in Aus
tralië niet over het aandeel ln de buit
van de treinroof beschikte. Soms
hadden ze het financieel erg moei
begonnen op de 39-jarige Ronald j ]tJk Qp de AlMtralUche bank heeft
Biggs, de laatste voortvluchtige Biggs !lechts Mn va„ 400
treinrover.
pond ruim 3.200
Leiden, kort nadat hij voor de der
de maal een zware oogoperatie had
ondergaan en zijn gezichtsvermogen
nog slechte vijfentwintig procent was
Men is volkomen vergeten, aldus dr
Calic. om in Leiden bij de familie
Van der Lubbe te gaan informeren
naar de omstandigheden van de
ze verdwijning. Ook heeft men zich
onvoldoende verdiept in de persoon
van de geheimzinnige „Fritz". de
„communist" uit Berlijn, met wie
Van der Lubbe bevriend raakte, en
die volgens Calic niet anders dan een
spion van de nazi's kan zijn geweest.
Meer dan dertigduizend pagina's
documenten en processen-verbaal
heeft de schrijver voor zijn boek ge
compileerd; de correspondentie met
een honderdtal getuigen en deskun
digen is erin verwerkt. Het resultaat
is een boek. dat de leek zeer be
trouwbaar toeschijnt. Maar dr. Ca
lic richt zich met zijn werk niet bi
de eerste plaats tot de ge interesseer -
gulden» en me- I de leek. X>e Rijksdag brandt" is
Biggs. die destijds tot 30 Jaar ge- vrouw Biggs had 75 pond «ruim 600 vooral een antwoord op de theoriën
vangenisstraf was veroordeeld, slaag-
wijzen zal zo spoedig mogelijk wor- de er *n na slechte vijftien
den gepubliceerd, zo heeft rappor- i maanden te hebben gezeten, in sa-
fceur Jacques Delarue bekend ge- imen met twee anderen op drama-
maakt». dr. Calic gaat nog een f^che wijze uit de gevangenis van
stap verder.
In het laatste hooofdstuk schrijft
hit :„eTrwijl hij (Van der Lubbe)
een klein vuurtje moest aanleggen
als afleidingsmanoeuvre, stichtte
een stoottroep van leden van de SS
en SA onder leiding van Erwin Vil
lain, een arts uit Köpenick, de brand
ln de grote vergaderzaal. De stoot
troep kwam in de Rijksdag via de
onderaardse gang die dit gebouw
gulden» in contanten.
van historici als Mommsen en To-
1 bias.
Een groep jonge Romeinen
breekt hier de slopwoningen af,
waarin zij tot nu toe woonden,
zodat de regering hen niet kan
dwingen erin terug te keren. De
woningnood in de Italiaanse
hoofdstad is bijzonder groot.
Wandswortn ln zuid-Londen te ont
snappen, met behulp van een tij
dens het luchten over de gevangenis
muur geworpen touwladder. Hij leef-
de tot voor kort met zijn vrouw en
drie kinderen Nicholas <9>. Chris-
topher (3) en Farley (2> als een
eerzaam burger in een voorstadje van
Melbourne. Biggs. die de naam Ter
ry Cook had aangenomen, werkte als
I timmerman-meubelmaker
In Juni werd de politie gewaar-
vrrbond met het paleis van de rük*- schuwd door een Aurtmllsche vriend
van Biggs. die bij de radio werkt.
president (Goering). Twee als agen
ten vermomde mannen dekten de
en door het lezen van een tijdschrift-
I :i 'idüt.chters tUdens hun tocht ,n |artlke|en OTtdekte dat de
man. die
de rug. Buiten stonden waarnemer, T Klng nwmde, Biggs
In burger. Villain en de mannen die mMst en dlens vrouw
Hitlers bevel hadden uitgevoerd wer- j haddm ,ni t()d penalon ln
deu op 30 juni 1934 omgebracht j Adelalde gedreveni maar waren later
Calic valt in zijn boek bitter uit
tegen de geschiedschrijvers, die ach
ter de Rijksdagbrand géén nazi-com
plot hebben ontdekt en ervan over
tuigd zijn dat Van der Lubbe de eni-
naar Melbourne verhuisd. De Inlich
tingen van de omroepfunctionaris
leidden echter tot niets. Maar Biggs
werd vorige week donderdag gealar
meerd. toen hij in een plaatselijk
ge dader is geweest. De belangrijk- blad een verhaal over de ontdekking
ste verkondiger van deze theorie is
de Westduitse historicus Fritz To
bias. op wiens standpunten bijvoor
beeld ook dr. L de Jong zich be
roept in zijn „Voorspel". De Franse
historicus verwyt de aanhangers van
Tobias* theorie, dat zij afgaan op on
derzoekingen en publikaties van een
man die zijn standaardboek over de
zaak Van der Lubbe schreef in sa
menwerking met dr. Paul Schmidt,
een vriend van Heydrich die zelf een
rol speelde bij het uitroeien van de
Joden. Maar behalve dat Calic dui
delijk zegt geen vertrouwen te heb
ben in de persoon van Tobias, werpt
van de vriend las. Hij zou tegen zijn
vrouw Chamaine hebben gezegd dat
hy terwille van haar en de drie kin
deren zichzelf wilde aangeven, maar
Chamaine stond er op dat hij een
vrü man zou blijven. Daarom be
sloot hy te vluchten.
Mevrouw Biggs. die vrijdagavond
door de politie werd gearresteerd is
vandaag door de rechter vrijgelaten.
By de buren had het verwonde
ring en afgunst gewekt dat Chamai
ne Biggs altyd dure kleren en dia
manten ringen droeg en kostbare
juwelen bezat. Zy zei dat de ringen
15.000 dollar hadden gekost. Dit al
WASHINGTON (AP. ANP»
Door de Amerikaanse regering is be
paald, dat met ingang van 1 februari
a.s. geen voedingsmiddelen en dran
ken mogen worden verhandeld die
de kunstmatige zoetstof cyclamaat
bevatten. Bij proeven op ratten is
gebleken dat deze stoffen kanker in
de blaas kunnen va-wekken.
Over de gehele wereld heeft dit be
sluit grote beroering gewekt. Cycla-
maten zyn een belangrijk zoetmiddel
voor mensen die geen suiker willen
(of mogen, zoals diabetici) gebruiken,
terwijl het middel tevens zeer veel
wordt toegepast ln frisdranken.
Enkele landen hebben een onder
zoek aangekondigd; in Zweden wordt
de zoetstof ook op korte termijn ver
boden voor niet-medisch gebruik.
Er zijn echter talloze deskundigen,
die maatregelen onnodig achten, om
dat gevaar voor kanker by de mens
alleen zou bestaan bij absurd om-
vangrij'k gebruik van het middel, en
dergelijk absurd hoog gebruik van
ieder middel, ieder voedsel of iedere
drank heeft zeer nadelige gevolgen.
Op basis van de ratten-proeven zou
geconcludeerd moeten worden, dat de
mens meer dan duizend zoetstof-
tabletten met cyclamaat per dag
moet gebruiken om risico te lopen.
Cyclamaten zijn al meer dan twin
tig Jaar in 70 landen in gebruik.
Nog deze week zal staatssecretsri
Kruisdnga (Sociale Zaken en Völb
gezondheid) de Tweede Kamer te
nota aanbieden over het onderaf
naar het gebruik van bedoelde zm
stof in ons land.
In juli van het afgelopen jaar h»
ben de KVP-kamerleden mej. G.Kd
en mr. J. Th. M. de Vreeze vrap
gesteld over de zoetstof. In antwoa
op hun vragen heeft staatssecretar
Kruisinga een onderzoek door M
Rijksinstituut voor de volksgezind
heid en een nota over dit onderroj
in het vooruitricht gesteld. Die not*
waarin de resultaten van dit onder
zoek zijn neergelegd 'en waarin od
de laatste Amerikaanse en Zweedse
gegevens voorkomen, zal nu aan de
Tweede Kamer worden aangeboden.
Zuidkoreaans referendum Pre
sident Park van Zuid-Korea heel;
65.1 procent der geldig uitgebracl»
te stemmen gekregen bij het natio
nale referendum van vrijdag jJ. over
een grondwetswijziging die hem di
gelegenheid geeft zich ln 1971 voordi
derde maal kandidaat te stellen voer
het presidentschap.
hij hem ook voor de voeten zijn vak les vond men nogai vreemd, gerien
niet te verstaan. Hij verwyt hem dat het feit dat zy voor een gering loon
zijn onderzoekingen van de „voor ie
der toegankelijke documenten" on
voldoende is geweest. Calic: „Tobias
zegt zelf op bladzijde 707 van zUn
boek dat hij slechts zes rechtbank
verslagen heeft gelezen, terwijl er
vierenvijftig zijn".
Duidelijk geergerd constateert dr.
Calic. dat Tobias en de zijnen zich
baseren op verklaringen van man
nen. die bij het onderzoek naar de
Rijksdagbrand en tijdens het proces
als pakster in een papierfabriek
werkte. Haar man droeg zelden of j
nooit een kostuum, meestal was hij
gekleed in wollen vest en sportpan- j
talon. Het is vrijwel zeker dat het
PRAAG (AFP) Negen dagen
I duurt het bezoek van een Tsjechoslo- j
Het Zwitserse I waakse partij- en regeringsdelegatie j
heeft gisteren als aan de Sowjet-Unie gedurende wel-
(Van onze redacteur ruimtevaart)
LEIDEN De Russen hebben met hun drievoudig Sojoez
spektakel van de afgelopen week, toen voor het eerst zeven man
Ook Tessino
kanton Tessino
zesde van de 25 kantons en seml-kan- ke tyd de delegatie verscheidene ste-
tons het volledige stemrecht voor den zal bezoeken, waaronder Kiew jn de ruimte waren, hun score aan man-uren ruimte-ervaring
avv»vrouwen ingevoerd. Ongeveer de en Wolgograd. waar president Swo- vrijwe| verdubbeld; van 866 uur en 10 minuten naar 1696 uur
een sleutelposit.e innamen SS-ober- helft van de kiesgerechtigden heeft boda een bijeenkomst zal toespreken minuten Dat liikt od het eerste gezicht indrukwekkend
führer Rudolf DieU. eerste chef van gestemd, waarbij 20 000 zich vóór en Ook party leider Hoesak zal het woord 38 minuten, uat lijkt op net eerste gezicni inaruKweKKena
de Gestapo SS-Oborstormbahnfüh- n.ooo zich tegen medezeggenschap t voeren H-t bezoek moet leiden tot maar bij nader inzien accentueert dit slechts de bijzonder grote
rer Walter Zirpins. SS- Van hun medeburgeressen ln kanton- j ondertekening van een nieuw docu- achterstand welke zij op dit gebied in de laatste vier jaren op de
Sturmbannführer Rudolf Braschwitz zaken uitspraken Dit recht bestaat j ment van fundamentele palitieke be- Amerikanen hebben opgelopen,
en SS-sturmbannftihrer Helmut Hei- al ln de kantons Genève. Neuenburg tekenis. dat niet alleen de problemen
sig. Deze politiemannen en commis- Waadt. Basel-stad en Basel-land. Devan het gemeenschappelijke politie- drielingvlucht heeft afgezien
sarissen droegen dc „feiten" aan op kantons Bern, Zürich en Graubün- I ke programma zal behandelen, maar van één enkel kortstondig expen-
grond waarvan over Van der Lubbe den hebben hun gemeenten toestem- ook zekere vraagstukken van de ont- ment. namelijk het lassen onder
en zijn „medeplichtigen" De Bul- ming gegeven vrouwen tot de ge- ^^eling van de wederzijdse econo- ruimte-omstandigheden, geen enkel
garen Georgl Dimitroff. Blagoi Po- meenteraadsverklezln-en toe te la- mische samenwerking' aldus Radio opzienbarend resultaat opgeleverd,
poff, Wassili Taneff en de Duitser 1 ten. Praag. De correspondent ln Moskou Dat ias-experiment werd bovendien
va" de Tsjechoslowaak.se televisie ln slechts één Sojoez uitgevoerd
.'ntr heeft lntussen de samenstelling van i waarvoor de geiyktijdige aanwezig-
ADVERTENTIE de delegatie bekendgemaakt ZIJ be- hp,d van zeven man ,n de rulmte
staat uit president Swoboda. partij- nodig was
vrijdag en zaterdag landden. Alle
volgens het Russische persbureau
Tass in het voorgenomen gebied na
bij de lanceerbasis Baikonoer. De
ruimtevaarders maken het volgens
officiële berichten goed.
zowel in Gemini als in Apollovluch- koppeling nimmer officieel bekend
gemaakt, maar het experiment werd
wel gesuggereerd. Vermoedelijk ls de
precisie van de Russische lancerin-l
gen onvoldoende geweest, waardoor
de ruimteschepen elkaar niet dicht
genoeg hebben kunnen naderen. De
kleinste afstand tussen twee van d?
capsules is circa 500 meter geweest
en dit is te groot voor 'n koppeling-
manoeuvre wanneer de banen
de ruimteschepen niet vrijwel
menvallen.
Wat overblijft (overigens wer
den namelijk alleen routine-experi
menten vermeld) is het beproeven,
van las-technieken. Die zijn
wel van belang voor de bouw van
een ruimtestation, maar zij rec^'
vaardigen in geen enkel opzicht 4"
zevenmansvlucht in drie capsules
ten. De Russen hebben ook ditmaal
niet hun eigen hoogterecord (nog
geen 500 km) verbeterd, de Ameri
kanen bereikten in hun drie maan-
vluchten afstanden tot de aarde
van meer dan 400.000 km.
Ruimtestation
Al sinds 1966 rees het vermoeden,
dat de Russen de „race naar de
maan" hadden opgegeven om zich
ln de bemande ruimtevaart te con
centreren op de bouw van een ruim
testation, wat de Amerikanen eerst
voor 1973 van plan zijn.
Het spektakelstuk van de drie So-
Joezi met zeven kosmonauten van
i leider Hoesak. premier Tsernik. Strou
Wij vragen voor onze KLACHTEN- gal. hoofd van het bureau van de
DIENST een centrale commissie voor Tsjechië.
Vilak, presidiumlid. minister van De
fensie Martin Dzoer, federaal minis
ter van Buitenlandse handel Franti-
sek Hamouz en Koutzkv, Tsjechoslo-
waaks ambassadeur ln Moskou.
in bezit van auto of bromfiete.
Werktijden maandag t.m. vrijdag van
7g uur n.m., zaterdags van 5—7 uur
n.m.
Aanmelden tussen 8.30 en 12.30 en
14.00 en 17.30 uur bij de heer J.
Breedeveld.
Hinderlaag Vier Amerikaanse
soldaten zijn zaterdag bij de zuid
grens van de gedemilitariseerde zone
tassen Noord- en Zuid-Korea in een
hinderlaag gevallen en gedood. De
vier man keerden in een legervoer
tuig naar hun eenheid terug van on
derhoudswerkzaamheden aan een
wachtpost van de VN bi) de zuid
grens van de zone.
Er zijn derhalve slechts twee mo- die 119 uur en
gelijkheden de Russen zijn uitge
weest op de op zichzelf onbeduiden
de stunt van een zevenvoudige kos-
monautenvlucht of er zyn moeilijk
heden opgetreden die de uitvoering
van belangrijker experimenten heb
ben verhinderd.
Geen van de drie Sojoez-schepen afgelopen week werd aanvankelijk
verbeterde het Russische duur-re-1 algemeen gezien als een belangrijke
cord in de ruimte dat sinds juni I Rtap op weg naar een dergelijk ruim-
1963 staat op naam van Bykowski. testation. Maar naarmate de tijd
minuten door de verstreek werd duidelijk, dat ook
Geen duur-record
De zaterdag 11 oktober gelanceer
de Sojoez-VI landde donderdag J1
na een vlucht van 118 uur en 42
minuten. De nummers VII en VIII,
gelanceerd op zondag en maandag
maakten beide 118 uur en 41 minu
ten ln de ruimte vol voordat zy
ruimte vloog in het eerste primitie- ditmaal geen koppeling zou worden
ve type capsule de Wostok De uitgevoerd, en dat de Russen er niet
Amerikanen hebben zeven veel lan- in zouden slagen hun eventuele
gere vluchten, tot bijna veertien da- voorsprong op de Amerikanen ten
gen, op hun naam staan. aanzien van zo'n ruimtestation voor
Tegenover de biina 1697 man-uui de buitenwacht te bewijzen. Voor de
ruimte-ervaring van de Russen staan bouw van een ruimtestation zijn na-
bijna 5200 uur van de Amerikanen, melyk xoppellngsmanoeuvres es-
Ruimtewandelen is er by de jongste j sentieel omdat het station in de
Russische vlucht niet bij geweest ruimte moet worden opgebouwd uit
zodat de Amerikanen hun meer dan apart te lanceren onderdelen,
tienvoudige voorsprong op dit gebied
behouden hebben Een koppeling is Ixüppclcn
uitgebleven Deze essentiële ruimte-
techniek hebben de Russen slechts Het is niet bekend waarom zo'n
in één enkele bemande vlucht be- koppeling met is uitgevoerd .De Rus-
oefend, de Amerikanen vele malen 1 sen hebben het voornemen tot een
Hint
Het Sowjetrussiche partijbUd
Prawda heeft zondag in een artikel
over de vlucht van de drie Sojo«*|
ruimtevaartuigen van vorige wee*
laten doorschemeren dat er 'nder'
daad iets mis gegaan moet
De onderdirecteu' van de vluchtcon-j
trole, wiens naam niet
noemd werd hao volgens liet
gezegd dat zich tijdens de vlucht
„onvoorziene omstandigheden' b8®"
den voorgedaan Ruimtevaarder
Sjatalov. boordcommandant van J'
Soyoez-VIII, heeft in een 8nder
verslag gezegd „Er Min natu»'n(l>l
moeilijkheden geweest, maar Jaar'
aan hebben wy kalm het hooid i('
boden".
