)nze 2.500.000 trekkers:
en vergeten groep
Lamperen werd 12
procent duurder
87,
Kleine man wordt
verdrongen door
seizoenkampeerders
HZ
wajang
wajang
ieuwe kampeerwet paard
^hter wagen
cent
nu,
cent
nu<_
GROTE BEHOEFTE AAN SPECIALE
CAMPINGS VOOR „TENTENVOLK"
LDAG 4 OKTOBER 1969
LEIDSCH DAGBLAD
hoeveel Nederlanders dit jaar gekampeerd hebben?
zijn er, geteld en geregistreerdtweeëneenhalf miljoen,
J twintig procent van de Nederlandse bevolking! Öeen
jaarloosbaar groepje dus. Maar wel duidelijk een vergeten
■n,j. Want veel heeft de overheid zich nog niet aan de kam-
~ier gelegen laten liggen.
>pians tot voor kort. Tot voor
de kampeerder eigen-
]>et eens voor de wetgever. Wat i
e^stond 'en de wanhoop van
kampeerder was waren de
(fden, van plaats tot plaats ver-
nde gemeentelijke voorschrif-
verbodsbepalingen. Daaraan
ieÏK) Nederlandse kampeertër-
e1. Veel meer zal er echter wel
;n!n zitten, vrezen de deskundi-
fyant voor positieve, stimuleren-
de initiatieven is blijkbaar nog
steeds geen ruimte «lees: geen geld).
Die kampeerwet-in-wording geeft
alleen algemene richtlijnen. De de
tails zullen worden geregeld bij alge
mene maatregel van bestuur. Eén
van die details betreft het sanitair
op de campings. Een kampeerterrein
gelukkig een eind komen. De I van x hectare zal straks minstens y
Pfe kampeerwet, op 25 augustus toileten, washokken douches moeten
tyeede Kamer gepasseerd, zal hebben. Maar vele insiders zijn van
- ^ïiforme regeling omvatten van mening dat de wet daarmee haar
ï*èl en wat niet mag op de cir- doel voorbij zal schieten. „Hygiëne is
prachtig", zeggen zij. „Maar als je de
eisen te zwaar maakt, zullen vele ex
ploitanten van campings die toch
al moeite genoeg hebben om hun be
drijf rendabel te maken hun
poorten moeten sluiten. En dat kan
nooit de bedoeling van de wet zijn".
Kleinere terreinen
ANWB en Kampeerraad heb
ben nog meer bedenkingen: „Wie
zegt, dat de meerderheid van de
kampeerders alleen maar gelukkig
is met peperduur super-sanitair, be
tegelde w.c.'s en verchroomde
douches? Lux .--campings en Cara
vanparken moeten er zijn, natuur
lijk. Maar onze indruk is dat steeds
meer mensen hun heil gaan zoeken
op kleinere, desnoods primitief-inge
richte kampeerterreinen, waar men
nog rust en stilte kent en waar het
contact met de vrije natuur nog niet
verstoord wordt door jukeboxmu-
ziek uit kamprestaurant, dancing en
nachtlokaal, zoals op de supercam
pings. En als de regering nu deze
eenvoudige terreinen gaat verplich
ten tot buitensporige investeringen,
Ie:
ifl"
"itECHT (GPD) In het kosten
t van de werknemersgezinnen,
fchanteerd wordt als de officië-
.admeter van de duurte in Ne-
|d, steken de A'akantiekosten af
^vallende duurmakers.
lerhuisjes, vakantiepensions,
stijgen merkbaar met hun ta-
L De grote meerderheid van
ubliek merkt de stijging per-
jk aan de staangeld van kam-
peinen. Dit jaar werd, na in-
ig van de prijsstop, op de kaxxi-
rijzen dooreengenomen een ver-
j gesignaleerd van 12 procent,
lit duurder worden niet alleen
net de BTW te maken heeft,
wel uit de gemiddelde stijgings-
atage van het jaar ervoor: 9.
f; jaar daarvoor 11,5.
pperen wordt duur en het zal
erwachting nóg duurder wor-
'e prijs van weekeind- en-va-
in-een-tent blijkt onderhevig
aan een ingewikkelder sa-
1 van max-ktverhoudingen en
fsvoei'ing, dan de natuurzuive-
ivoud van zeekust, bos en hei
•moeden.
Nederland in de jaren vijftig
,1 met vakantie begon te gaan
met de opkomst van de bun-
:nt langzaam aan op kampe-
Jtdraaide, lag alles nog vrij sim-
ïoeren verhuurden plaatsen op
rasland of heidegrond aan kam
érs voor dikwijls zeer lage ta-
1. Maar de aantallen gezinnen,
ixxgen kamperen, namen enorm
[et werd noodzakelijk dat er din-
iwamen zoals toiletgebouwen en
jlegenheid. Exx de kamperende
nens vroeg meer comfort om
)ok al steeds comfortabeler ei-
[ampeeruitrusting mee te omge-
reci'eatiezal en kannpwin kels
pien voor zijn kinderen, ver-
j paden voor zijn auto. Daarmee
de vroegere kampeer-wei een
eerbedrijf.
ld
ienlieden zagen „business" in
Ieuwe vorm van vakantiebeste-
izoals hotel- en pensionhoudei\s
ip kleinere schaal in het vei'le-
lltijd al hadden gezien. De ont
ging was nogal wild, want een
tppelhandelaar uit Zeeland kon
«fijt in zien in Overijssel een
ing te beginnen, een autohande-
Uit Amsterdam kon hetzelfde
in Limburg, en wat boeren kon-
Iverig meeplukken van de nieuwe
iten die hun schrale land ople-
ADVERTENT IE)
plantenmargarine
Dit alles had een zware invloed op i
de grondprijzen. Land. dat nog niet
zo lang geleden nog geen 500 gulden
per ha kostte, gaat nu in nog eenvou
dige kampeerstreken weg voor
20.000 a 25.000 gulden. In het westen
met zijn „kampeerindustrie" komen
prijzen van 40.000 gulden voor.
Het verhuren van kampeex-plaat-
sen is een zaak geworden. De hande
laren, de exploitatiemaatschappijen i
en ook de boeren, die in deze zaken 1
doen, zijn exploitanten in de ware
zin van het woord. Zij hebben iets j
aan te bieden waar een grote vraag i
naar is, zij geven geld uit om op een
aantx-ekkelijke manier aan die vraag
te voldoen, en zij willen een goed
rendement van dat geld zien.
De gemiddelde prijzen voor tenten
en caravans per streek van het land
vorig seizoen: Noord- en Oost-Neder-
laxxd en de Waddeneilanden f 228, tot
voor sta-caravans) f 270,-. Noord-
Brabant en Limburg f 285,- tot f 341.-
Hollands-Zeeuwse ksut f 294,- tot
f 331,-. Merengebied f 303,- tot f396,-.
Gooi, Utrecht en Veluwe f 308,- tot
f 414,-.
Vaste standplaatsen verhuren, be
tekent voor een exploitant een ge
makkelijke en zekere manier van
geld verdienen. In het Hollands-
Zeeuwse kustgebied zijn er gemid
deld 18 per hectare verhuurd voor de
alweer gemiddelde prijs van circa
f 300 per seizoen. Dat geeft een ge
middelde bruto-opbrengst van f 5400
gulden per seizoen uit zo'n hectare,
afgezien van het feit dat daarbij
evenveel plaats voor vakantiekam-
peerdei-s op dezelfde hectare over
blijft «of wordt gemaakt
Geldklopperij
Er gaan verhalen over geldkloppe-
r;j uit de vaste standplaatsen d oor
campinghoudei-s. Een zij het be
perkte peiling van de opvattingen
van deze exploitanten in vei-schillen-
de delen van het land, geeft de in
druk dat er vermoedelijk in hoofd
zaak een aantal zwarte schapen is
dat stof geeft aan deze vex-halen.
Een greep uit deze peiling
Campinghouder A: Ik heb onge
veer 10 procent vaste standplaatsen.
Meer wil ik er niet, want dan wordt
het hier een opslagplaats van me
rendeels verlaten caravans. Prijs
ou'ca f 425,- per seizoen.
Campinghouder B: Wij hebben hier
ongeveer 80 procent vaste standplaat
sen. Er komen er zoveel om, dat we
plaats tekort komen. Wij zijn er niet
van gediend u de prijzen te noemen.
Campinghouder C: Op mijn ter
rein zijn 170 van de 250 standplaatsen
vast verhuurd. Ik verwacht dat het
er volgend jaar nog meer zullen wor
den. Pi'ijzen f 405 tot f 475, kan ho-
ger worden door nieuwe voorzienin-
gen aan camping.
Campinghouder DZestig procent
is vast voor het seizoen verhuurd, en
dat wordt nog meer. Je weet nooit
wat voor weer het zomers wordt en
nu heb je tenminste een vast inko
men. Prijzen f 250,- tot f 350,-.
Campinghouder E: Meer dan de
10 procent seizoenhuurders, die ik j
nu heb, neem ik niet. Ik wil hief het
idee houden van kamperen. Als het
niet nodig is, hier aan de zeekust,
waarom zou ik het dan doen. Prijs
f 425,- per seizoen.
Velerlei oorzaken trekken de prijs
van het kamperen omhoog. Hoge in
vesteringen in campings door zaken
lieden die het financieel xnet moeite
aankunnen Handel in gx-ond, in re
creatiegebieden. Kleine grondbezit
ters die zien dat grote, volle cam
pings hoge tarieven vragen en die
het met minder voorzieningen
ook doen. De nieuwe vraag naar
standplaatsen door de seizoenkam-
peerders. De vraag om steeds meer
comfort door het publiek.
De vaste kampeerder heeft de
prijszetting op dit moment nog wel e-
nigszins in de hand. Staat hij inder
daad op het terrein van een „zwart
schaap", waar de prijzen omhoog
vliegen en de standplaatsen steeds
krapper worden, dan moet hü de
mogelijkheden ergens andex-s maar
eens gaan verkennen.
dan is dat het paard achter de wagen
spannen."
Zijn de campings dan financieel zo
zwak?
De ANWB: Zeker dé helft van de
exploitanten heeft grote zorgen. Het
wisselvallige klimaat drukt het be
zoek, de bezettingsgraad is, behalve
in de twee topmaanden, gering. Toe
zichthoudend personeel is in het
hoogseizoen haast niet te krij
gen, omdat er veel (.overturen ge
maakt moeten worden en weinig
loon betaald wordt. Uitbreidingsmo
gelijkheden zijn, gezien de buiten
sporige grondprijzen, zelfs voor goed-
renderende campings gering. En ga
zo maar door.
Die kleine, eenvoudige campings?
Staatsbosbeheer exploiteert er een
aantal dat erg in trek is.
De particuliere exploitant heeft het
jarenlang erg moeilijk gehad, maar
krijgt, steeds meer klanten. Mensen
die het romantisch vinden, zich aan
de pomp te wasen, een latrine te
gebruiken inplaats van een waterclo
set. Of die gewoon terug-naar-de-
natuur verlangen. Wij geloven dan
ook (ANWB en Kampeerraad) dat er
veel meer van zulke terreinen moe
ten komen. Zo nodig met steun van
de overheid, want het gaat hier om
een nationaal belang: de recreatie
van miljoenen.
Subsidies voor campings, is dal
haalbaar?
Die zyn en warden al verstrekt,
oa. door CRM en in de probleemge
bieden ook door Economische Zaken.
Onder andere voor riolering en drai
nering. Maar dat betrof tot nog toe
alleen kampeerterreinen, geëxploi
teerd door ideële stichtingen op non
profit basis, of door gemeentebestu
ren. Voor particulieren oamping-
houders kan dat niet. dan zou het
I hek van de dam zijn. Maar misschien
komen er toch perspectieven, nu de
i beide organisaties van kampeer be-
drijven, de Orkava en de Revako,
hun Hoekse-en-Kabeljauwse twisten
I hebben bijgelegd om één front te
vormen.
Dat alles is echter nog slechts
„wishful thinking" of. op zijn best,
ven*e toekomstmuziek. En daar
heeft Den Haag uiteraard geen bood
schap aan.
Zo was het enkele jaren geleden op het zonnestrand en de dagcamping bij de Moerdijk.
Kamperen, zeggen de grapjassen, is een soort besmettelijke
ziekte. Een K-griep-epidemie, die met razende snelheid om
zich heen grijpt en die arm noch rijk, jong noch oud spaart. 1
Geen onplezierige kwaal overigens, maar wel een waartegen j
geen kruid gewassen is. Wie door de bacil is aangetast, die lijdt j
er doorgaans vele jaren aan.
(ADVERTENTIE)
plantenmargarine
Ue Grote
Onbekende
Wat in de eerste plaats nodig is,
dat is een grondig wetenschappelijk
onderzoek van die Grote Onbekende,
de Nedei'landse kampeerder. Men
moet weten hoe dat leger van
2.5 miljoen recreanten is samenge
steld, wat hun wensen en verlangens
zijn, hun grieven en frustraties. Pas
op grond van een dergelijk motie-
venonderzoek (waarmee onlangs
eindelijk, op kleine schaal, een begin
gemaakt is door een studiegroep van
het Sociologisch Instituut van de
Rijksuniversiteit in Utrecht, tezamen
met de Ned Kampeerraad), kan de
overheid een begin maken met op-
I bouwen en stimuleren van een effi-
j ciënte kampeerpolitiek. Aan goede
wil ontbreekt het Den Haag stellig
j niet, menen de ANWB-experts.
i Hoogstens aan geldmiddelen
Hoe het virus werkt, weten we nog
niet precies. Elke kampeerder kent i
alleen zijix eigen symptomen. In hoe- j
verre die ook van toepassing zijn op
de massa van 2.5 miljoen Nederland-
se kampeei-ders, dat kan alleen een
I sociologisch ondei'zoek uitmaken.
j Waarmee dan nu door de Rijks-
universiteit in Utrecht eindelijk een
begin gemaakt is.
Voor de individuele kampeerder is
[slechts één ding van belang: dat hij
er zelf plezier in heeft. Misschien
vraagt hij zich niet eens af waarom.
Dat moeten de geleerden dan maar
uitmaken, vindt hij (terecht).
Want wie kent zijn eigen motieven
en aanvechtingen
De vraag is dus: waarom kampe-
x-en wij?
Een voox-beeld. Hij is over de 50 en
heeft een redelijk inkomen. Hij zou
zich dus best een comfortabele vlieg
vakantie met hotelaccommodatie
kunnen veroorloven. Exx soms doet
hij dat dan ook, zo eens in de drie.
vier jaar. Maar als ze terugkomen,
J zeggen zijn vrouw en hij steevast te-
I gen elkaar: volgend jaar gaan we er
I maar weer met de bungalowtent of
met de vouwwagen op uit
Want kijk: elf maanden per jaar
zit je obligaat vastgekneld in het
keurslijf van conventies en keurig
j opgeperst colbert. Is het vreemd dat
Je in d ie twaalfde maand dan wel
I eens iets anders wilt? In je zwem
broek lunchen bijvoorbeeld. Koken
op een primusje. je van niets of nie-
mand iets aantrekken en gewoon
I doen of latexx waar je zin in hebt
J Dat kan alleen op de camping
j waar je allemaal (in zwembroek) ga-
i lijk bent. Waar je dientengevol-
I ge moeiteloos contacten maakt met
andere rangen en standen, van
bankdirecteur tot bankwerker. Je
bent zo vrij als een vogel 1 n de
lucht
Zo was het —vijf jaar geleden.
Maar er is veel veranderd. Vrijheid,
gelijkheid en broederschap: er is niet
veel meer van over. Want ook kam
peren begint eeix status-gedoe te
worden, zeker op de grote, luxueuze
campings „mit allen Schikanen". Het
tentenvolkje valt langzaam maar ze
ker uiteen in een standen-maat
schappij. De toplaag vormen de ca-
ravanbezitters en de bungalowhuur-
dei-s. Wie tot die clan behoort, kan
de beste plekjes en de meeste voor
rechten claimen. Het .gewone volk",
de kleixxe mannetjes ïxiet. hun shel
ters en schaapsluifels. die moeten
dan maar afwachten wat er voor hen
overblijft. Als er al wat overblijft,
tenminste.
Dit euvel wordt in de hand gewerkt
door een nieuwe rage. nog slechts exx-
kele jaren oud. De caravanner heeft
ontdekt, dat hij zijn comfoxtabele
rijdende huisje eigenlijk best een
heel seizoen op de camping kan la
ten staan om op die manier er ook
de vrije weekeinden in te kunnen
doorbrengen.
Dat is zijn goed recht natuurlijk.
Het bezwaar is alleen dat dit zgn.
„seizoenkamperen" teveel ruimte op
eist in de toch al overvolle Neder
landse campings, zodat de mobiele
kampeerder er vaak geen plaats
meer kan vinden.
Vorig jaar heeft de kampeerraad
een ondex-zoek ingesteld naar de om
vang van dit seizoenkamperen. Daar
bij bleek dat reeds 43.3 procent van
de rond 200.000 standplaatsen op alle
I Nederlandse campings ingenomen
was door „stamgasten" die een hele
1 zomer blijven en dat het aaxxtal vas
te standplaatsen in een jaar tijd met
5 procent gestegen was. Het resultaat
daarvan was dan ook. dat in
het hoogseizoen op tal van terreinen
vele honderden „toeristische" week
end- en vakantiekampeerders wegens
plaatsgebrek afgewezen moesten
worden. En dit vinden ANWB en
Kampeerraad een zeer bedenkelijke
ontwikkeling.
Vost inkomen
Waaraan ovexlgens bij de hui
dige stand van zaken —weinig te
doen is. De camping-exploitant
vex*huurt maar al te graag vaste
standplaatsen, omdat die hem een
„waterdicht" inkomen garanderen.
De groep mobiele kampeerders daar
entegen wisselt in omvang naar ge-
laixg de weersomstandigheden en
biedt in ons grillige klimaat dus
geen enkele „vastigheid". Geen won
der dus dat de campingeigenaar zijn
vaste klanten zovel mogelijk in de
wattexx legt.
Zo is het beeld van het kam
peren nu. Overwegend caravans
en bungalowtenten met hier en
daar nog een enkele shelter, die
de uitzondering op de regel be
vestigt. Vele van de tenten en
caravans hebben een vaste plaats.
Foto van een camping in Zand-
voort.
Maar er moet een limiet zijn. Of
ficieel mag slechts 42 pet. van alle
standplaatsen door seizoenkampeer
ders bezet worden, maar die grens i*
op vele grote terreinen al lang over-
schreden, terwijl de vraag naar sei
zoenplaatsen van Jaar tot jaar toe
neemt. Kan men dan van de cam
pinghouder eisen dat hij zich „in
eigen vlees" snijdt door stamgasten
(die lang voor de aanvang van het
seizoen plegen te reserveren) te wei
geren op een tijdstip dat nog op geen
stukken na te voorzien valt of het
een mooi «en dus druk) seizoen zal
worden? Naar oxxze smaak is dat een
onmogelijke eis, want tenslotte zit
zo'n man er ook niet om vliegen te
vangen.
Maar wat da.n?
De ANWB oppert een alternatief:
er moeten veel meer kleine beschei
den campings gesticht worden
voor toeristisch kamperen. Daar
moeten we geen seizoenklanten zoe
ken. Een scheiding van bokken en
schapen dus, maar is dat een haal-
bare kaart?
Het „kampeerwezen" in ons land
stoelt in overgrote meerderheid op
het particulier initiatief Van de
rond 500 terreinen worden er slechts
ca 80 door de overheid .gerund", o m.
door progressieve gemeenten en door
Staatsbosbeheer. De rest is in parti-
I culiere- en verenigingshanden.
Vele eenvoudige particuliere cam
pings hebben de grootste moeite om
1 de eindjes aan elkaar te knopen. De
animo om nieuwe terreinen te stich-
ten. uitsluitend bestemd voor mobie
le kampeerders, is dan ook zeer ge-
xiixg. Maar als de overheid een
handje zou willen helpen bijvoor
beeld door het beschikbaar stellen
van goedkope grond, het mee-finan-
ciereex van drainage- en riolerings
werken e d. dan komt die zaak
best van de grond, menen de experts.
En daar hoopt het nomadenvolk)»
dan maar op. hoewel wij het echt nog
niet helemaal zien. Want het over
heidsgeld is schaars en de rentevoet
hoog. En er ziin nog zoveel dringen
der zaken die eerst gefinancierd
moeten worden
Helpende hond
Is het wel en wee van miljoenen
recreanten, die elf maanden per jaar
meebouwen aaix oxxze nationale wel-
vaart, géén dringende zaak? En dat
niet alleen voor de overheid, maar
ook voor het bedrijfsleven, dat alleen
goed kan functioneren als het ge
zonde, tevreden en uitgeruste werk
nemers employeert?
Misschien ziet dat bedrijfsleven er
wat in om hier een helpende hand
uit te steken? Vele banken, institutio
nele beleggers en grote industrieën
runnen trouwens reeds vakantieoor
den en bungalowparken voor hun
eigen personeel, zodat investeren in
deze sector voor hen bepaald geen
terra incognita is. Zii bezitten
de mogelijkheden en de liquide
middelen om een breder publiek
van recx-eatiezoekenden te helpen
aan, bijvoorbeeld, meer en betere
campings voor de kleine man. Geld
steken in levexxsvreugde zal —zelfs
k fonds perdu altijd rente op-
bi-engen, al was het maar in de vorm
van betere arbeidsprestaties en ho
gere produktiviteit. En bovendien is
I het waarschijnlijk tot de laatste cent
fiscaal aftrekbaar
Ondernemers van Nederland,
I H.H. bankiers en captains-of-indu-
Istry, waar wfccht u eigenlek nog op?
