DOEBTSEK NU
WEGGEZUIVERD
a/iM/U/i/ii/ie
Von Thaddens illusies de mist in
Drie huizen in
Belfast
in
brand gestoken
Meisje (6)
bij brand
gedood
Tegenvaller
ie Praag
;«\yts
Woensdag start
van ESR0-IB
Bisschop Robinson
legt ambt neer
Nieuwe bewind
in Bolivië laat
arrestanten vrij
GEEN TRIOMFGESCHAL VOOR DUITS RADICALISME
IAANDAG 29 SEPTEMBER 1969
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA t
(Van onze correspondent).
PENEN - De zuiveringen in
iag zijn erger uitgevallen dan ook
grootste pessimisten hadden ver-
cht. Algemeen was aangenomen
Doebtsek welliswaar uit het par-
presidium zou worden gezet maar
a onschadelijke, want hoofdzakelij-
representatieve, functie van par-
ientsvoorzitter zou behouden. Ook
men met hoogstens 20 zuiverin-
in het centraal comité gerekend
wijl het er 29 zijn geworden. Dat
afgevaardigden op eigen verzoek
het centrale comité zijn ontsla -
moet met een korrel zout wor-
genomen.
ënslotte is aan drie leden, alle
oude beproefde communisten
het eerste uur, de hoogste straf
;elegd die de partij kent, nl. uit-
ting uit de partijgelederen. Onder
bevindt zich generaal Watslats
hlick, die onder Doebtsek secre-
van het centrale comité voor
staatsveiligheid is geweest en in
functie zo'n scherpe kritiek op
structuur van het Warschau-
:t heeft uitgeoefend dat hij op be-
van de Russen nog voor de in-
ie moest worden ontslagen en
moest worden gestuurd naar
leger. Dat hij desondanks begin
ustus 1968 opnieuw in het centrale
lité werd opgenomen is de Rus
een doorn in het oog geweest en
te verwachten dat Prchlick
van de eerste slachtoffers van de
«ring in de partij zou zijn.
met al betekenen deze omvang-
mutaties dat Hoesak zijn posi-
tegenover de orthodoxen niet vol-
l heeft kunnen handhaven. Want
sak had van het begin af aan ge-
voor betrekkelijk mild optreden
le overweging dat de image van
party ook zo waarschijnlijk al on
stelbaar beschadigd is. In drie
faderingen van 't partij presidium
gde hij erin de meefderheid van
andere presidiumleden op zijn
d te krijgen. Terwijl hij minister-
ident Tsernik naar Moskou stuur-
om voor zijn houding de morele
m van de Russen te halen,
it dit laatste hem lukte was voor
ttltra-linksen 't alarmsignaal voor
meedogenloze aanval op de ple-
e vergadering. Deze groep, met
leider, Indra, Kolder, Piller Swets-
Lenart en Strougal eisten de tota-
olitieke liquidatie van de hervor
en een vervanging van partü -
ïr Hoesak en minister president
nik door geloofwaardige ortho-
:n als Indra en Strougal.
schijnen zich vorige week don-
lag en vrijdag in de Spaanse zaal
het kasteel in Praag luidruchtig
onflicten te hebben afgespeeld. De
ingenoemde drastische maatrege-
zijn dan ook een duidelijke con-
van Hoesak aan de ortho-
:n, maar daarvoor heeft hij ten
te zijn eigen positie en die van
ister-president Tsernik gered
ten tweede als de niet-orthodox
:ndstaande Josef Kempni als op-
er van Alexander Doebtsek in
partij-presidium kunnen benoe-
terwijl de orthodoxen daar-
Indira hadden uitverkoren,
it aanblijven van Tsernik als
Ister-president garandeert een
ans minimale liberalisering van
conomie. Tsernik is econoom en
t al tijdens de Praagse lente de
rieën van professor Ota Sik
het nieuwe economische model
de praktijk omgezet. Tsernik
toen als één van de steunpila-
van de liberalisering terwijl hij
6 laatste maanden geheel is mee-
aaid met Hoesak. Veertien da
geleden heeft Tsernik kritiek op
rtsek uitgeoefend omdat die hem
zyn geheime onderhandelingen
de Russische partijleider Brezn-
en de Hongaarse partijleider
r voor de invasie niet op de
{te zou hebben gesteld.
beschuldigde Doebtsek daar
van eigengereid en autocratisch
leden. Dat heeft de premier nu
maatregelen tegen hem zelf he
'd. Tsernik huilt met de wolven
et bos en probeert te redden wat
redden is. Dat de regering en
is afgetreden en dat niet min-
dan negen van de achtentwintig
Is nieuw zullen worden bezet
in Praag toch nog verrassing
ikt. Men had eigenlijk alleen
len paar incidentele vemieuwin-
gerekend.
zogenaamde kabinetsformatie,
president Swoboda Tsernik om
verzocht, is niets anders dan
protocollaire geste. In werke-
eid heeft de plenaire vergade-
de nieuwe lijst van ministers
al opgesteld. Volgens welke ge-
Ijtspunten dat is geschied vatte de
rellngs benoemde Tsjechische mi
ff van Onderwijs Hrbek kort en
htig als volgt samen: „We bou-
op die mensen die na 21 augus-
als „collaborateurs" werden
mdmerkt en nodigen diegenen
üedewerking uit die hun vroeger
nomen standpunten in deze zin
en".
rtyleider Hoesak kan tot nu toe
ijk tevreden zijn. De hervormers
Uit het openbare leven volledig
schakeld en aan alle voorwaar
voor een normalisering van de
kkingen met de Sowjet-Unie
hij voldaan. Nu gaat het erom
(er ernstige stagnatie in de pro-
Itie te overwinnen en parallel
mee het aanzien van de partij
r de eigen bevolking te herstel-
Wil Hoesak ook maar een schijn
kans maken om ook hier te sla-
dan luidt daarvoor de aller-
e voorwaarde en de sluwe
cus Hoesak is de laatste om dat
ln te zien rust voor de be
de bevolking en consolidatie
het openbare leven.
AN SOLOMONSON.
PRAAG (AP/Reuter) Alexander
Doebtsek, wiens streven 't commu
nisme in Tsjecho-Slowakije een
menselijk gezicht te geven, door een
invasie van communistische broe
derlanden werd verpletterd, heeft
zijn plaats in het partijpresidium,
het hoogste partijorgaan verloren
en 29 van zjjn aanhangers zijn
verwijderd uit het centrale comité.
De 47-jarige Doetsek blijft lid van
1 het centrale comité maar hij en
Smrkowski zullen hun functies als
voorzitter en vice-voorzitter van
het federale parlement moeten op
geven.
Smrkowski en de oud-minister van
Buitenlandse Zaken Hajek behoren
tot de negen mensen die als leden
van het centrale comité werden af
gezet. Drie van hen werden zelfs
uit de partij gestoten. Dit blijkt
uit het communiqué van de van
2527 september gehouden zitting
van het centrale comité.
Negentien andere liberalen uit de
periode Doebtsek zijn onder druk
van de orthodoxe communisten af
getreden als leden van het centra-
Ie comité. De 29ste is de federale
minister voor Economische Ont
wikkeling Frantisek. die plaats
vervangend lid van het centrale
comité was.
Dertien conservatieve communisten
werden gekozen in het centrale
comité, waarvan het aantal leden
tot 165 werd verminderd. Josef
Kempni. een steeds meer op de
voorgrond tredende realist heeft de
plaats van Doebtsek in het presi
dium overgenomen. Hij is ook één
van de nieuwe leden van het cen
trale comité. Volgens zegslieden
zal Kempni de progressief Stanis-
law Razl opvolgen als premier van
de Tsjechische regering, die van
daag is afgetreden.
Doebtsek is vanaf 1963 lid van het
presidium geweest. Hij werd eerste
secretaris van de partij nadat de
stalinist Antonin Nowotni in janu-
arie 1968 was afgezet. Na de in-
Doebtsek verwijnt van het
toneel.
Tsernik vormt nieuw kabinet
DEN HAAG (ANP) De zesjarige
Anneke Bekking is in de nacht van
zaterdag op zondag bü een brand in
de ouderlijke woning in Den Haag om
het leven gekomen. Haar ouders en
een broertje moesten uit het raam
van een derde verdieping springen.
Zij zijn ernstig maar niet levensge
vaarlijk gewond in een ziekenhuis op
genomen.
De andere vier kinderen van het
gezin Bekking alsmede twee kinde
ren, die by de familie Bekking logeer
den, konder zich in veiligheid stellen
door over dakgoten en langs regen-
PÜpen te vluchten. De brandweer
schat de totale schade op 80.000 gul
den.
De brand werd kort na vier uur
ontdekt, toen de vlammen reeds uit
de woning sloegen aan het Jacob van
Campenplein in het Haagse Schil
derskwartier. Omwonenden hadden
de deur van de woning reeds gefor
ceerd en ook die van de aangrenzen
de woning om hulp te bieden bü de
redding.
De brand is vermoedelük ontstaan
in de woning op de eerste etage, waar
mevr. Spa-Verbeek met haar twee
kleine kinderen woonde. In deze wo
ning was niemand aanwezig. De moe
der was niet thuis en de kinderen lo
geerden bü de bovenburen, de familie
Bekking.
(er doodstraf Het militaire
(anschap dat thans aan de
t Is in Brazilië heeft de dood-
die 65 jaar geleden was af
taft weer ingevoerd.
Erlander treedt af De Zweedse
premier Tage Erlander (68) is om
gezondheidsredenen als voorzitter
van de socialistische partü afgetre
den. Dit betekent dat hü ook als lei
der van de sociaal-democratische re
gering zü'n functie neerlegt. Het ge
hele kabinet zal zün ontslag aanbie
den. Het partücongres zal a.s. woens
dag een nieuwe voorzitter kiezen.
Naar alle waarschünlükheid zal de
minister van Onderwüs, Palme, Er
lander als voorzitter opvolgen.
Ardennen-offensief In tegen
woordigheid van de Amerikaanse ge
neraal „Nuts" Anthony MacAuliffe
(70), de vroegere commandant van
de 101ste Amerikaanse luchtlandings
divisie is gisteren in Bastenaken
(Bastognehet Ardennen-offensief
van 25 jaar geleden herdacht. Voor
de herdenking was de plaats ver
sierd. Foto's van MacAuliffe en an
dere helden uit het beleg van toen
stonden in etalages en voor de ven
sters van huizen De 30.000 bezoekers
werd gevraagd het offer van 80.000
geallieerden die in het Ardennen
offensief zün gevallen, niet te verge
ten
Agusta overleden Graaf Mario
Agusta, één van de drie eigenaars
van Agusta SPA. de fabriek van
racemotoren, is op 53-jarige leeftüd
aan een hartverlamming gestorven.
Dysenterie in Mexico Een dy-
senterie-epidemie in het gebied van
Goycuna de Benitez, in de Mexi-
dusver meer dan 300 levens geëist,
caanse staat Guerrero, heeft tot
De meeste slachtoffers zün kinderen.
vasie werd hü in april door Gustav
Hoesak opgevolgd als partijleider.
Vandaag zal een nieuwe Tsjecho-
Slowaakse regering worden geïn
stalleerd. Zaterdag diende de oude
regering Tsernik haar ontslag in.
Premier Tsernik van Tsjecho-Slo
wakije heeft gisteren a> de samen
stelling van de nieuwe federale re-
ADVERTENTIE
Al naar de
geweest
NU kan het nog
morgen laatste dag
(l/m 30 seplember)
V HOUTRUST DEN HAAG
gering van zyn land bekendge
maakt.
Hieruit blükt dat vier vooraan -
tie verloren te hebben. Het zijn
minister van Financiën Bohemil
Sucharda, de vice-premiers Samuel
Faltan en Watslaw Wales, minis
ter van Buitentlandse Handel Jan
Tabatsek en minister Ruimtelüke
Ordening Frantisek Wlasak.
Het nieuwe kabinet van Tsernik telt
in totaal acht nieuwe ministers die
de plaats innemen van de be
windslieden die nauw betrokken
waren bü het streven naar decen
tralisatie in de economie waarvan
de conservatieven en de Russen
niets moeten hebben.
Woensdag zal van het proefterrein
van' het Amerikaanse bureau voor de
ruimtevaart Nasa in Vandenberg
Califomië) een nieuwe satelliet <de
ESRO-IB) van de Europese organisa
tie voor ruimte-onderzoek worden ge
lanceerd. De in Europa gebouwde en j
in Noordwük geteste satelliet van 80
kg heeft tot taak onderzoekingen te
verrichten in de ionosfeer boven het
poolgebied en naar het verschünsel
van het noorderlicht. Een viertraps- i
raket van het type Scout zal de satel-
liet tot een hoogte van 435 kilometer
brengen.
LONDEN (AP) Dr. John Ro
binson, de meest omstreden bis
schop van de Engelse Kerk, heeft
zich gisteren op 50-jarige leeftijd
uit het pastorale werk terugge
trokken en een functie aan de
universiteit van Cambridge aan
vaard.
In een afscheidsartikel in de Sun
day Times schreef hü ..Ik geloof dat
de godsdienstige instelling op ster
ven ligt".
Gedurende de tien jaar dat hü bis
schop van Woolwich is geweest is hü
vrijwel voortdurend aangevallen we
gens zün opvattingen. Tweemaal
kreeg hü een openbare berisping var;
de aartsbisschop van Canterbury, de
primaat van de Engelse kerk.
Zün bestseller „Honest to God"
heeft velen gekwetst omdat het een
vraagteken zette achter het gehele
godsbeeld in de moderne tüd.
Robinson heeft eens gezegd dat 't
voor hem onbegrüpelük was dat nie
mand wegens de Vietnamese oorlog
uit de regering was gestapt. In een
preek in de kathedraal van Canter
bury zei hij.Deze oorlog voldoet
zelfs niet aan de traditionele maat
staven voor een rechtvaardige oor
log".
BELFAST (AFP. Reuteri Britse
troepen hebben in de nacht van za
terdag op zondag in Belfast een me
nigte rooms-katholieken met traan
gasgranaten beschoten, die waren
naar de protestantse buurt opgetrok
ken nadat drie van hun huizen in
brand waren gestoken. De branden
in Coates Street, een r.k. straat bü
de grens tussen r.k. wük Falls Road
en de protestantse wijk Shankill
Road, waren uitgebroken nadat, beide
partijen met molotowcocktails had
den gegooid.
Britse militairen en Noordierse po
litie. die met flessen en stenen wor
den bekogeld, houden beide partüen
gescheiden. Deze nieuwe incidenten
ontstonden enkele'uren nadat twee
duizend protestantse ultra's op een
bü eenkomst de eed hadden afgelegd
„de grondwet van Ulster te bescher
men".
In Belfast is het gisteren opnieuw
1 onrustig geweest. Een benzinebom
ontplofte bü een protestantse kerk
I waar een dienst werd gehouden. Eni-
I ge straten verder gooiden militairen
i vüf traangasgranaten om tegen over
elkaar staande menigten te versprei-
den.
Zaterdag hebben vüfduizend per
sonen meegelopen in de begrafenis
stoet van de 49-jarige William King,
een protestant die woensdag bü een
gevecht met godsdienstige tegenstan
ders werd gedood. Langs de route
stond nog eens een gelül- aantal per
sonen. Er deden zich geen ongere
geldheden voor.
Intussen Is het aantal Britse mili
tairen met vüf honderd commando's
vergroot. Er bevinden zich reeds
drieduizend Britse soldaten in Ulster.
Britse troepenintussen met
nog enige honderden manschap
pen versterkt) vormden een le
vende barricade tussen felle te
genstanders in de hoofdstad van
Ulster, Belfast, nadat daar enige
huizen (op de achtergrondwa
ren uitgebrand.
LA PAZ (Reuter) De nieuwe B«-
liviaanse regering van president Al
fredo Ovanda Candla heeft gisteren
54 politieke gevangenen vrijgelaten.
Deze gevangenen, in hoofdzaak ar
beidersleiders en leden van de oppo
sitie, waren vrijdag gearresteerd na
dat de 54-jarige Ovanda Candia die
opperbevelhebber van de strijdkrach
ten was, president Luis Adolfo Siles
Salinas had afgezet.
De afgezette president is zaterdag
met een militair vliegtuig van Santa
Cruz naar Chili gebracht. Hü bevond
zich daar ten tüde var; de staats
greep. De Chileense regering heeft
Siles Salinas politiek asiel verleend.
Siles werd bü zün aankomst in Chili
vergezeld door de bisschop van La
Paz. mgr. Andres Kennedy, en de
vroegere minister voor Openbare
Gezondheid Jore Roja Satardio.
ADVERTENTIE
pijnstillende, koortswerende, snelwerkende cachets
(Van een speciale correspondent)
HANNOVER De hemelbestormende illusies van Adolf von Thaddens
National Demokratische Partei Deutschland zün in het NPD-hoofdkwartier
in Hannover zondagavond zacht en onverwacht vredig ter aarde besteld.
Niets van het triomfgeschal van het Duits rechtse radicalisme, dat vele
journalisten uit binnen- en buitenland naar Hotel Am Aegi in de hoofd
stad van Nedersaksen had doen stromen. In een onwezenlijk aandoende
provinciaal slaperige sfeer moest Von Thadden omstreeks half negen
's avonds erkennen dat zijn droom van 8 tot 12 procent van alle Duitse
stemmen een fata morgana was geweest.
Nog hield de rüzige partüaan-
voerder in het goed gesneden blau
we pak eenslag om de arm, precies
zoals hü zich ook in twee interviews
moeizaam staande had gehouden.
Maar het was louter een formele
kwestie want de vertolker van het
Duits nationale sentiment heeft poli
tiek instinct genoeg om te weten,
dat hü over de drempel van de ver
plichte 5 procent der stemmen was
gestruikeld.
Ondanks zün uiterlüke onaange
daanheid bleek hü wreed ontwaakt
uit de roes van de bejubeling, die de
getrouwen hem tüdens zün rumoert
ge verkiezingstoernee de laatste zes
weken hadden toegezwaaid. ..Hoe
is het u persoonlük te moede"?,
vroeg ik hem na afloop van de eer-
j «te persconferentie. „Ik zou mü be
ter kunnen voelen", luidde het ant
i woord van Von Thadden op strakke
toon. Waarna hü zich weer met zijn
i volgelingen naar de voor jounalisten
afgesloten vierde verdieping van het
i zelfde gebouw begaf, waar hü zün
i teleurstelling in stilte zou kunnen
I verbijten.
Het echec was onmiskenbaar
en het stond ook duidelük te lezen
op Von Thaddens gelaat, waarvan
men zegt dat het zo moeihjk uit de
plooi komt. Inderdaad hadden dege
nen gelük gehad, die zeiden, dat het
voor de NPD moeilük zou worden
bü een grote kiezers-opkomst. Wel
nu. die opkomst was groot 90 pro
cent en dat maakte dat de partü 1.8
miljoen stemmen nodig zou hebben
gehad in plaats van de feitelüke 1.5
miljoen.
Maar dat was niet alles, verre van
dat, vond Von Thadden. ..De hetze
tegen de NPD had de laatste weken
zulke vormen aangenomen, dat het
wel een ongunstig echec moest heb
ben.
„Enige weken geleden zei u in
Nordhorn, dat juist dat kabaal om
uw campagne zo gunstig zou kunnen
uitwerken.
Von Thadden draaide er geen
doekjes om: „Ik moet mün mening
herzien. De laatste weken is het an
ders gelopen dan ik gedacht had"
„Wil dat zeggen dat u de situatie
verkeerd beoordeeld heeft?"
„Ja, dat is juist".
Landerig
Het vuur van de laatste weken is
geblust. Het is opeens allemaal wat
landerig in het hotelzaaltje, waar
tv-toestellen de twee Duitse zenders
uitstralen. Von Thadden desge
vraagd: „Inderdaad, ik heb gezegd,
dat een falende zakenman of partij
leider bü mislukking zün mandaat
ter beschikking moet stellen. Dat
zal ik ook doen. Over zes weken, op
het partücongres zullen we ons bera
den en zal er een nieuw bestuur ge
kozen moeten worden. Natuurlük stel
ik mün positie ter beschikking.
„En komt u terug?"
Enigszins geirriteerd: „Dat moet
het congres beoordelen.
Hü zegt. dat hü later op de avond
als de resultaten definitief zün gaar
ne nog 'n keer zal terugkomen. Hü
bedankt zün medestanders, die hem
„onder de afschuwelüke druk van de
tegenstanders," zo trouw gediend
hebben, van harte. Het zaaltje loopt
enigszins leeg iedereen heeft het,
gevoel hard geduwd te hebbeoi tegen
een deur die vanzelf openging. De
heldhaftigheid van het eerste uur is
I gekeerd in een gezapigheid zonder
eind.
Buiten, op de Marienstrasse.
vlak bij het centrum, is het rustig
De politie van Neder-Saksen, in gro-
I te getale waakzaam, blükt overbo
dig. De buiten-parlementaire jonge
ren. die in de binnenstad diezelfde
middag nog een poging voor een de
monstratie hadden ondernomen, la
ten zich niet zien. Waarom :ook?
Eén vrees van de politieke toekomst
van de Bondsrepubliek heeft zichzelf
opgeheven.
Om elf uur, tegen de achtergrond
van een tv-toestel dat een geluidloze
„Brigitte Bardot" toont op een mo-
torfiets gezeten, keert Von Thadden
in het zaaltje terug. „Géén Inter
views meer" geeft perschef Hans
Joachim Richard te horen, „we gaan
zo naar huis. Herr Von Thadden's
vrouw Is jarig en de müne ook, we
kunnen ze toch niet langer laten
wachten.
En dan, zwetend in het licht van
de schünwerpers, zegt Von Thadden,
dat ondanks de afwüzing door het
Duitse kiezersvolk de opvattingen
van de NPD nog geenszins onjuist
zün. „De vraag is nu of de SPD en
de FDP een coalitie zullen aangaan
en de vraag is ook of de kiezer
I dat nu in deze vorm heeft gewild"
Zaterdag, als de kruitdamp boven
het verkiezingsslagveld is opgetrok-
I ken, aal het partübestuur vergade-
ren om zich te beraden. „Ja. en van
een aftreden van Herr Von Thad
den is geen sprake", roept perschef
Richard. „Dat is een misverstand.
I daarover moet het congres in no-
vember in Saarbrücken, beslissen,
en ik weet nu al, dat dan Herr Von
Thadden met overweldigende meer
derheid zal worden herkozen. We
gaan nu vechten voor de parlements
verkiezingen in de deelstaten.
„Graag een verklaring van Herr
Von Thadden in het Frans en En
gels", roepen enkele verslaggevers.
„Ja, waar moet ik dan mee begin
nen?" vraagt Von Thadden. Het
wordt een tastend Frans, want de
camera van de Engels-sprekende
filmman hapert even. Die tekst komt
later. Europa is nog een beetje
langzaam", grapt de heer Richard
met luide stem, waarmee hü eens
potige beschermers van de NPD be
val.
En ook laat hü bü voortduring we
ten, dat de NPD deze verkiezingen
gaat aanvechten wegens de vele ver
boden en belemmeringen, die NPD-
verkiezingsvergaderingen hebben
onmogelük gemaakt ..We doen dat
ongeacht de nu bekend geworden re- I
sultaten".
Nog even een snel glas bier in de i
doorrookte ruimte. „En nu niks
Een zichtbaar vermoeide Von
Thadden bij de voorbereiding
voor zijn eerste televisie-inter
view na de verkiezingsnederlaag
van z\jn partij.
meer", zegt de perschef. Von Thad
den neemt zün laatste haastige slok.
„We gaan naar boven", zegt hü
Een moegestreden man. op weg
naar een verlate verjaardagsvie
ring, bedroefder en niet veel wüzer.
Ewout Jan se.
