RAZILIE VOERT
EN OMSTREDEN
IEVOLKINGSPOLITIEK
en
Palestij nen
Libanezen
over rust
eens
EXPO IN OPBOUW
ordt het Vietnam of Cuba
Rellen in
Nijverdal
Ti
Brand in tank
bij Verolme
Tien jaar geëist
voor 6 inbraken
en 2 aanrandingen
WEER 40
ARRESTATIES
IN A THENE
Kanaal-zwemster
Judith de Nijs
wacht huldiging
BRAZILIË
DE
BEROERTE
j)AG 12 SEPTEMBER 1969
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 23
ADVERTENTIE
mooi maar niet duur...
zijn de
MANTELS, PAKJES,
REGENMANTELS
en BONTMANTELS
van internationale allure bij
|(Van onze correspondent dr. Hermann P. Gebhardt»
IVIDEO (GPD) 't Is maar wat je als toekomstbeeld
•ikwekkendst voorkomt Na zijn rondreis door
lerika trok David Bronheim, een adviseur van gou-
Rockefeller, de conclusie dat Brazilië in een tweede
zal kunnen ontaarden, omdat de regering daar
harde politiek de gematigde groepen in de armen der
n drijft. Dom Helder Camara, een van de prominente
jtrevenden onder de Braziliaanse priesters, heeft ervoor
^Behuwd dat het land een tweede Vietnam zal worden als
^radicalen het Cubaanse experiment in Brazilië zouden
herhalen.
ls uiterst onrustig. Alleen
o Paulo zijn dit Jaar meer
naken beroofd. De groeien
de, sociale en criminele on-
bovendien onderzoekingen
gebruik van „de pil" en
aantal gevallen van abortus
eleld tot een nieuwe discus-
de voor de ontwikkelingspo-
lerst belangrijke vraag van
lecontrole.
standpunten staan dia-
tegenover elkaar. Aan de
wijst de regering elke maat-
de hand die de groei van
Ahng zou kunnen remmen.
ter van buitenlandse zaken
ilangs nog verklaard dat
veel mensen nodig heeft om
m Ege ruimte van zijn reusach-
Jgebied te bevolken, een op-
de belangrijkste factor zou
de kracht en de onafhan-
van het land. Aan de an-
e heeft de leidende econoom
de Paiva verklaard dat de
inse maatschappij de bom,
bevolkingsexposie leidt, on-
moet maken, om te voor-
it een burgeroorlog straks
_iatklep wordt. Dat gevaar
Ich nu al aan met politieke
Hes, talrijke criminele
de leiderscrisis en de so
lde.
voor Latijns-Amerika gegolden heb
ben, in het tijdperk van de techno
logie komt het niet aan op de om
vang van de bevolking, maar op haar
produktiekracht. zoals de honger in
het grote India en de welstand in
het kleine Zweden bewijzen. Dat de
bevolkingsdruk de ontwikkeling niet
bevordert, maar afremt, blijkt ook
uit de berekeningen van de futuro
loog Herman Kahn (Hudson-institu
te. New York), waar men begrijpe
lijkerwijs in Braziliaanse regerings
kringen niet van horen wil. Het is
echter volkomen onjuist dat deze be
rekeningen, zoals daar wordt be
weerd. louter op fantasie berusten.
Kahn heeft, in tegendeel, zuiver re
kenkundig de curve, die voortkomt
Uit de recente ontwikkeling van het
nationale inkomen en de bevolkings
groei, doorgetrokken tot het jaar
2.000 en is daarbij tot de slotsom ge
komen dat Brazilië dan moet wor
den ingedeeld bij de op één na laat
ste van de door hem in het leven ge
roepen categorieën. Het betreft de
groep vain „grote en gedeeltelijk ge
ïndustrialiseerde staten" met een in
komen per hoofd van de bevol
king van 200 tot 600 dollar per
Jaar.
Leidend
Brazilië wenst niet alleen het groot
ste. maar ook het leidende land van
het Amerikaanse half-continent te
zijn. Het ligt dan ook voor de hand
dat men zich in Rio de Janeiro er
gert als Kahn Argentinië en Venezu
ela veel hoger Indeelt (1.500 tot
4.000 dollar» en zelfs Mexico, Chili
en andere Latijnsamerikaanse lan
den in de categorie der volledig ge-
industrialiseerde staten <600 tot
1.500).
Dit achterblijven in ontwikkelings
categorie ls vooral te verklaren uit
de bevolkingsgroei die in geen ver
houding staat tot de toeneming van
de produktle. Nu al behoort Brazilië
—zijn niet-aangeboorde. onmetelij
ke rijkdommen ten spijt tot de
armste landen van het continent wat
betreft het niveau van levensonder
houd. (Het gemiddelde inkomen van
260 dollar per jaar is gering, maar
bovendien bedrieglijk omdat de kloof
tussen rijk en arm buitengewoon
groot is).
De vooraanstaande Latijnsameri
kaans econoom Raul Prebisch heeft
gelijk als hy zegt dat de ongeremde
bevolkingsgroei slechts een van de
factoren is die de noodzakeiyke ont
wikkeling van het continent tegen
werken. Maar het is een belangryke.
Wat echter blijkt is dat de spelregels
van de maatschappelyke samenle
ving eerder afhankelyk zijn van een
Lnneriyke noodzaak dan van de di
rectieven van een of andere autori- j
teit. Alleen zo is te verklaren dat het i
grootste deel van de meer ontwik-
kelde en daarom wat progressievere
sector der bevolking, ondanks an
dersluidende bepalingen van kerk en
regering, op eigen houtje bevolkings
controle toepast.
De wereldgezondheidsorganisatie
heeft een onderzoek ingesteld naar
het gebruik van de pil en daarbij
vastgesteld dat Brazilië op de zesde
plaats komt. voor Duitsland, Italië
en Frankryk. Van de duizend Bra
ziliaanse vrouwen gebruiken er 383
regelmatig de pil. Wat de autoritei
ten veel meer zorgen zou moeten ba
ren en wat een sterk argument Ls
voor het invoeren van een van over
heidswege uitgevoerde geboortecon
trole, is het schrikbarende aantal
vruchtaf dry vingen. Prof. Rodrigues
Lima, directeur van een vrouwenkli
niek in Rio, heeft met behulp van
vier andere artsen en een Noordame-
rikaanse expert op het gebied van de
bevolkingspolitiek in 1955 in geboor
teklinieken over het gehele land sta
tistische materiaal verzameld. Een
van de uitkomsten: per jaar doen
zich in Brazilië 1.475.000 gevallen
van abortus voor, waar 3.780.000 ge
boorten tegenover staan. In ronde
cyfers, aldus prof. Lima, worden van
alle tien kinderen die in Brazilië ge
boren zouden kunnen worden, er drie
door abortus weggenomen, twee ster
ven en vyf vermeerderen dus de be
volking.
BEIROET (AP) Tussen de Pa
lestijnse guerrillastryders, de El Fa
tah. en de Libanese regering is een
voorlopige oplossing gevonden voor
het conflict over de bewegingsvrU-
heid van de geuerillastruders. Be
kend is gemaakt dat de rust en orde
moeten worden gehandhaafd.
Geen van beiae partyen zou, vol
gens welingelichte kringen in de Li
banese hoofdstad, concessies hebben
gedaan maar men zou een norm heb
ben gevonden waardoor althans voor
lopig een openlijke uitbarsting van
de gewelddadigheden tussen het Li
banese leger en dc Palestynen kon
worden voorkomen. Hier en daar is
het de laatste tyd tot gevechten ge
komen tussen Palestynse vluchtelin
gen, de Libanese politie en het leger
Het laatste van deze incidenten deed
zich voor in het Palestynse vluchte
lingenkamp Nacher el Bared. By dit
incident werd een Libanees militair
en drie Palestynse vluchtelingen ge
dood. De Libanese regering eiste toen
de uitlevering van de schuldigen.
ROTTERDAM (ANP) Op het
tankercleaningbedrijf van Verolme
in Rozenburg is gisteren brand uit
gebroken in een tank, die gedeelte-
ïyk gevuld is met olieresten.
De brand ging gepaard met een
enorme rookontwikkeling, die in
het hele Europoort en Botlekgebied
te zien was.
Tegen half vier had men de brand
onder controle. Het vuur werd be
streden door de bedryfsbrandweer
overbevolkt. Als de nu nog van Verolme en door de brandweren
Verdubbeld
eit de Braziliaanse bevol-
de hoogste coëfficiënt van
(2.6 procent) zo snel. dat
periode van 1955 tot 1976
miljoen» wordt verdubbeld,
izllië is ln grootte het vyf-
ter wereld en is zelfs met
liljoen mensen die het om-
et jaar 2.000 zal tellen nog
ls onaangeroerde grondstof-
volledig worden benut, kan
nie naar alle waarschynlyk-
bevolkingsdruk opvangen,
is het echter irreëel, zo niet
sch. als de regering en haar
Ingspolitici de indruk wek-
de styging der produktie in
du kunnen blijven met een
toleerde bevolkingsgroei.
D'n wonder ontbreken Bra-
d de organisatorische als
ile krachten. Het beste be-
.tieve zin levert op het.
de ontwikkelingspolitiek
gebied van de Amazone,
zal bestryden dat er in dat
gebied sprake is van eeD
Het gaat om 58 procent
staatsgebied, maar er leeft
cht procent van de bevol-
regering is begonnen met
ring van een door minister
inenlandse Zaken gene-
luerque ontworpen kolo-
Met behulp van de
wil de minister tel-
itig kilometer van elkaar
het Amazonegebied
ilingssteunpunten" opzet-
binnen een periode van
aar tot steden voor zo'n
miljoen gezinnen zouden
ttgroeien. De uitvoering van j
was nauwelyks ter hand
of de regering streepte de 1 stormwind door de Staring-buurt.
strokken financiële mid- f waar hi) tot april 1968 woonde -
haar begroting De minis- j was gegaan. U was de schrik van
de buurt. Het is toch wel ontzettend
jd doet in Braziliaanse j wat u die oude dames heeft aange
togen de al lang achter- daan
atting van de Argentyn- i De verdachte, die twee jaar ge-
Juan Bautista Alberdi leden als verstekeling naar Neder-
„Regeren betekent bevol- land was gekomen, bekende alles op
d jaar geleden mag dat een geval van verkrachting na.
(ADVERTENTIE)
van Rotterdam en Rozenburg. De
brand heeft gewoed ln een grote bak
met olierestanten, afkomstig uit tan
kers, die by het cleaningbedryf een
beurt hebben ondergaan.
Er heeft geen gevaar voor de werf
bestaan. daar het cleaningbe
dryf vry ver van de werf verwyderd
is. Het was een geluk, dat er tydens
het uitbreken van de brand geen
tankers langs de kaden van het
celaningbedryf lagen gemeerd.
AMSTERDAM (ANJ) Tien jaar
gevangenisstraf met aftrek van het 1
voorrarrest heeft de officier van
Justitie by de Amsterdamse recht
bank gistermiddag geëist tegen een
29-jaiige in Paramaribo gebo
ren elektromonteur uit de hoofdstad
wegens zes inbraken, waarby vorig
jaar twee bejaarde vrouwen werden
verkracht en een 77-jarige vi-ouw
ernstig werd mishandeld.
Rechtbankpresident mr. W. S. da
Costa zei dat verdachte als een I
exclusieve foto's uit
Japan van het in aanbouw zijn
de Nederlandse paviljoen op de
Wereldtentoonstelling 1970 in
Osaka.
Op de bovenste foto een gezicht
over één van de drie kunstmeren
die zich tussen het Nederlandse
paviljoen en de enorme Japanse
expositiehal bevinden. Meren die
het karakter van openheid voor
de tentoonstelling sterk bena
drukken. Het hoofdthema van de
wereldtentoonstelling is Voor
uitgang en harmonie voor het
mensdom" en de vier onderge
schikte thema's zijn „Naar vol
lediger levensvreugde„Naar rij
kere vruchten van de natuur",
„Naar volledige mechanisatie" en
„Naar een wederzijds begrip".
Op de onderste foto werkzaam
heden aan de toegangswegen tot
het Nederlandse paviljoen, de zo
genaamde „wachtstraten"
Planten brengen
gezelligheid in huis.
Met hun kleuren.
Hun vele, aparte vormen.
Dus: een plantje hier.
En een plantje daar.
't Staat leuk.
En 't geeft uw kamer
een persoonlijk tintje.
hetzeen de Palestynen weigerden,
deze kwestie schynt van de baan te
ztfn.
Een andere zaak die by de bespre
kingen aan de oi-de is gekomen zyn
de overvallen van de guerrillastry
ders vanaf Libanees grondgebied op
Israëlische stellingen. In Beiroet is
niet bekend hoe deze zaak is gere
geld.
ATHENE t Reuter i —De Griekse
veiligheidspolitie heeft zeker 40 men
sen aangehouden in verband met
een reeks bomontploffingen in het
centrum van Athene. Dit is gisteren
uit doorgaans betrouwbare kringen
vernomen. Onder de arrestan
ten zouden zich de hoogleraren Ka-
rajaorgas en Maghakis bevin
den. alsmede de vooraanstaande
journalist en schryver Kotzias, de
uitgever Papazissis en de Jurist Fil-
dissakos. De aanhoudingen be
gonnen. nadat zich op 14 Juni in het
huis van prof. Karajorgas een ex
plosie had voorgedaan, waarby de
hoogleraar zwaar zou zyn gewond.
NIJVERDAL (ANP) Na de ope
ning van het nieuwe raadhuis van
Nyverdal door de commissaris der
Koningin in Overyssel. die gister
middag heeft plaatsgevonden, is het
gisteravond nogal onrustig geweest
in deze Overysselse gemeente. Een
„creatief actiecomité" dat het maat-
schappeiyk gebeuren kritisch be
ziet, greep deze feesteiyke gelegen
heid aan om aan zyn protesterende
houding uiting te geven en droeg
Jan Salie in een doodkist rond het
nieuwe gebouw.
Vervolgens werd het hele geval
in de vyver by het raadhuis gesme
ten. Dit was het sein tot ongere
geldheden .waaracn volgens de po
litie enige honderden Jongelieden
deelnamen. Eren, overigens stokoud,
reclame-autootje van een jeugdbar
werd in brand gestoken en de politie
werd hier en daar met stenen be
kogeld.
De politie, die af en toe van de
wapenstok gebruik moest maken,
kon omstreeks elf uur meedelen,
dat het weer vry rustig was in Ny
verdal.
De voet van een politieman werd
gekneusd toen hy -oor een steen
steen werd getroffen. Volgens ge
ruchten zouden zes jongelui verwon
dingen hebben opgelopen.
KOUDEKERK In Koudekerk
wil men de Kanaal-poging van
plaatsgenote Judith van Borkei—De
Nys niet ..zomaar" voorby laten
gaan. Een huldigingscomité heeft
reeds de plannen uitgewerkt om de
26-Jarige Koudekerkse feesteiyk te
ontvangen. Er staat een rondrit ln
een open calèche voorafgegaan
door de muziekvereniging „Kunst
na Arbeid" op het programma, ter
wijl er door het gemeentebestuur een
receptie wordt aangeboden. Daar zal
iedereen de gelegenheid krijgen de
Kanaal-bedwingeter en drievoudig
wereldkampioene geluk te wensen.
Op de receptie wil men namens de
burgery van Koudekerk een geschenk
aanbieden. Daartoe zal zaterdag
avond een huis-aan-huis-collecte
worden gehouden.
Rytoer, huldiging en receptie (ln
het Verenigingsgebouw) zullen dins
dagavond 16 september worden ge
houden.
In de aan regeringswisselingen
en machtsovernames zo rijke ge
schiedenis van Brazilië, vormt de
politieke verdwijning van presi
dent Arthur da Costa Silva, die
een hersenbloeding zou hebben
gekregen, een nieuw merkwaar
dig hoofdstuk.
In 1964 maakte het leger een
einde aan het door vrije verkie
zingen aan de macht gekomen
regime van president Goulart.
die zijn populariteit zowel bij
rechts als bij links als sneeuw
voor de zon had zien wegsmelten
Het regime-Goulart werd gevolgd
door het regime-Branco, een ge
neraal. die trots beweerde, dat hij
Brazilië een werkelijk democra
tische bestuursvorm had gegeven.
Als voorbeelden daarvan noemde
hij steevast de verregaande pers
vrijheid en het bestaan van een
volksvertegenwoordigingDat het
parlement geen werkelijk het
volk vertegenwoordigend lichaam
wasmaar een volledig door hem
gecontroleerd apparaat, vergat de
president er gemakshalve bij te
zeggen.
Branco werd in 1966 opgevolgd
door generaal Da Costa Silva,
in tegenstelling tot Branco geen
intellectueel uit een bevoorrechte
klasse, maar een „opgeklommen
volksjongen"Da Costa Silva
zette zijn ambtstermijn in met de
belofte dat hij de kloof tussen
regerenden en geregeerden zou
dichten. Maar veel kans om deze
schone belofte waar te maken,
kreeg de president nietde „har
de lijn" van het Braziliaanse of-
ficierenkorvs bleef de binnen
landse politiek bepalen en van
enige democratisering was geen
sprake.
Integendeel, zelfs eei\ als
Yechts-nationalistisch bekende
politicus als de voormalige Bra
ziliaanse minister van Binnen
landse Zaken Albuquerque werd
het dit jaar te gortig.
Na hevige gevechten tussen
studenten en politietroepen in
Brazilië verklaarde het parle
mentslid Mcfreira Alves: ,,Het le
ger en de politie zijn de institu
ten, waar beulen zijn gehuisvest.
Toen het parlement in een laat
ste poging om als civiele tegen
hanger van het invloedrijke leger
nog iets van zijn invloed te be
houden. zich verzette tegen de
opheffing van de „onschendbaar-
heidsregel" voor volksvertegen
woordigers, stuurde Da Costa
Silva het parlement voor onbe
paalde tijd naar huis, waarmee
zijn dictatuur niet langer ver
sluierd was.
In juli 1969 werd aan vijfenze
ventig tegenstanders van het re
gime Da Costa Silva politieke en
staatsburgerlijke rechten voor de
tijd van tien jaar ontnomen,
waarmee het aantal vooraan
staande Brazilianen, die de poli
tieke banvloek over zich hadden
horen uitspreken, groter dan vier
honderd was geworden' onder wie
ongeveer honderd parlementsle
den. Ook loerden er vorig jaar
meer dan zestig hoogleraren van
de universiteiten van Sao Paulo
en Rio de Janeiro aan de dijk ge
zet. In de eerste zes maanden van
dit jaar vaardigde de president
niet minder dan tweehonderdvijf
tig politieke decreten tegen de op
positie in zijn land uit.
Deze harde dictatoriale be-
stuursHjn van Da Costa Silva
lokte groeiend verzet uit, in eigen
land vooral van de zijde van de
kerk en de studenten (maar ook,
zij het in mindere mate, van ge
matigde politicien in het bui
tenland ook bij de Verenigde Sta
ten. En Da Costa Silva begreep,
dat hij weer iets van democratie
al was het maar de schijn
in zijn beleid moest invoeren om
niet zeer snel zijn politieke nek te
breken. Bekend is, dat de presi
dent z{jn vriend en vertrouwens
man Pedro Aleixo, jurist en vice-
president, opdracht gaf de terug
keer van het parlement voor te
bereiden.
Daar is het bH gebleven, want
het leger heeft voorkomen dat
deze en andere democratise
ringsplannenten uitvoer konden
worden gebracht. De generaals
voelden er niets voor om de
macht in handen van Aleixo te
leggen, omdat deze bekend staat
als een man met duidelijk liberale
ideeën Een triumviraatbestaan,
de uit de bevelhebbers van de drie
krijgsmachtonderdelen. treedt
thans als staatshoofd op. Van dit
driemanschap geldt de opperbe
velhebber van de landstrijdkrach
ten, generaal Lyra Tavares. als
gematigd: de twee anderen daar
entegen. admiraal Augusto Rade-
maker en luchtmachtopperbevel
hebber Marcio de Souza Melo
zijn mannen van de „harde lijn".
De „aflossing van de wacht" be
wijst eens te meer hoe vast het
Braziliaanse leger in het politieke
zadel zit. De droom van demo-
cratesering in Brazilië was heel
kort en de beroerte van Da Costa
Silva kwam op een merkwaar
dig (voor de militairen) gunstig
ogenblik.
DR. HERMAN GEBHARDT
