Staatscommissie wil
een gekozen premier
Zaak tegen Edward
Kennedy uitgesteld
Idris wil naar
Libië terug
jj LEIDATO
BIJ STOKVIS 500
MAN OP STRAAT
HO KAN
IEDER
MOMENT
STER VEN
nieuwe speciale
aanbiedingen op
Shell-Stations
BEZOEKT LANGEZAAL'S UNIEKE SHOW
Bezwaren tegen publiciteitscampagne
Tijdens de
ladio Plein 16
VRIJ VEEL
BEWOLKING
JAMIN
POLITIEK
©ucf QUeuwb
DE HUISHOUDSHOW LEIDATO willem de zwijgerlaan
van50cuic,.%i 7sent.
Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 3 SEPTEMBER 1969
No. 32882
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: D»s. J. R. Soetenhorst
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 14,10 per kwartaal (postabonnementen f 16,50), f4,70 per maand (bü vooruitbetaling), losse nummers f 0.35
Witte Singel 1, Leiden - Giro 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
1+ In Colorado Springs, waar kj
■Ay de coiiferentie van gou
verneurs van Amerikaanse
staten voorzat, werd de Ame
rikaanse president Nixon
verioelkonid door een meis
jeskoortje. Nixon reageerde
spontaan op deze aanghulde jj
door het koortje, dat Sing jj
Out" heet, te gaan dirigeren. M
',nf/a afloop van deze muzikale
prestatie moest de president
vele handen schudden.
a t BOSTON (AP, AFP; DPA) Het hooggerechtshof van de i een lijkschouwing. De ouders van het
1 Amerikaanse staat Massachusetts heeft gisteravond bezwaren meis->e hadden bezwaar gemaakt, te-
- - 1 gen deze opgraving.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG (GPD) In de staatscommissie-Cals/Donner die
zich op verzoek van de regering beraadt over een wijziging van
de grondwet en de kieswet, is een kleine meerderheid, bestaan
de uit leden van de P.v.d.A., K.V.P. en D'66, voor de recht
streekse verkiezing van de minister-president en de invoering
van een districtenstelsel. De staatssecretaris hoopt binnen en
kele weken met haar eindrapport te komen.
De commissie zal voorstellen de kiezer, behalve de partij van zijn
keuzeook de man te laten aanwijzen die hij het liefst als kabinets
formateur (en dus als minister-president) ziet optreden. Krijgt een
kandidaat meer dan de helft van de stemmen, dan is hij automatisch
premier en ontvangst hij speciale bevoegdheden. Bij een conflict
met de Kamer zou hij niet behoeven af te treden, maar kan hij de
Kamer ontbinden en nieuwe verkiezingen uitschrijven.
Van de negen voorstanders in de andere leden willen in dat geval te-
staascommissie voor de gekozen pre- rugvallen op het huidige systeem,
mier zyn er zes vier leden van de waarbij de kroon de kabinetsforma-
PvdA, de KVP'ers Meeuwsen de teur aanwijst,
democraat Gruijters) die dit alleen \1\1T\
willen als ook een districtenstelsel V V D: tegen
wordt, ingevoerd. Drie van de negen
'de KVP'ers Cals. en Witte en de D<> voorstellen van de staatscom-
AR-man Donner) vinden dat beide mlssie worden niet gesteund door
zaken ook onafhankelijk van elkaar ;de vertegenwoordigers van de VVD.
kunnen worden Ingevoerd d'e elke verandering van het kies-
j stelsel afwijst, de CHU, die wel voelt
rp. j, 1*1 voor invoering van een districten-
1ÏCII afgevaardigden j stelsel maar niet voor de gekozen
j premier, de KVP'er Jeukens, de an-
In de visie van de meerderheid tirevolutionair Prins en de GPV er
zou elk district minimaal tien afge- Verbrugh, die de kleine partijen ver
vaardigden moeten afleveren. De 1 tegenwoordigt in de staatscommis-
omvang van het district, waarbin- 1 sie
nen lijstverbinding mogelijk zou moe- Het rapport van de staatscommis-
ten blijven, wil de commissie dus af- s'e 7,a' minderheidsstandpunten van
hankelyk stellen van het aantal kies- deze groeperingen bevatten Het
gerechtigde inwoners. Voor een ziet er daarom niet naar uit dat de
deel van de meerderheid is dit dis- regering- De Jong, waarin de VVD
trictenstelsel een drempel om de en de CHU vertegenwoordigd zijn,
an de advocaten van Edward Kennedy gegrond genoemd en
et onderzoek naar de dood van Mary Jo Kopechne uitgesteld.
Rechter Paul Reurdon, die een j De advocaten van Kennedy had-
heeft geschreven over het on- den voorts juridische bezwaren ge-
irwerp „Een vrije pers en een eer- maakt tegen de gevolgde procedure
k proces" verklaarde de bezwaren voor de rechtbank van Edgartown
de advocaten van Kennedy, dat waar de zaak in eerste instantie
in cliënt het middelpunt was ee
rden van een nietsontziende pu-
Iciteitscampagne gerechtvaardigd.
waarschuwde een ieder die bij de
ak was betrokken voor verklarin-
omdat deze naar zijn mening de
ïmen van een vooroordeel in zich
oegen.
ADVERTENTIE
OP ALLE WASAUTOMATEN
>o^0-40% KORTING j
zijn nu ook erkend gasfitter.
MEIPLEIN 1 en 16 LEIDEN
Telefoon 25100—43631
ÏYLINGERLAAN 9. SASSENHEIM
Telefoon 02532—6398
4pe Bilt verwacht van heden- tot
nderdagavondvrij veel bewol-
ig met voornamelijk in het noor-
van het land kans op een regen-
,i. Zwakke tot matige wind uit
richtingen ongeveer de-
3 fifde temperaturen als vandaag.
(Opgemaakt te 12.40 uur)
UK 4 SEPTEMBER
n op: 5.56 uur; onder: 19.21 uur.
Qjjan op: 22.28 uur; onder 16.06 uur.
ogwater te Katwijk te 8.29 en 21.00
r, laagwater te 4.07 en 16.25 uur.
werd behandeld. De rechtbank had
geweigerd toestemming te geven voor
een verhoor van de getuigen.
Wanneer het hooggerechtshof van
Massachusetts bijeen zal komen om
de zaak Kopechne verder te behan
delen is niet bekend. Het hof komt
pas de eerste maandag in oktober
weer byeen.
Een rechter in de staat Pensyl-
vania heeft inmiddels bekendge
maakt, dat hy vanavond zal beslui
ten of het lijk van de in de auto van
Kennedy verdronken Mary Jo Ko
pechne zal worden opgegraven voor
spl inter party en uit het parlement te
weren. Voor de anderen biedt het
stelsel het voordeel van directer
contact tussen kiezer en gekozene.
Voordeel van de rechtstreekse ver
kiezing van de kabinetsformateur is
dat de deelnemende partijen tot sa
menwerking worden gedwongen. In
de praktijk zal het vermoedelijk gaan
om de kandidaten van het christen
democratische blok en het progressie
ve blok.
Een deel van de meerderheid in
de commissie, nl. zes van de negen
wil een tweede ronde organiseren als
de eerste ronde geen meerderheid
voor een kandidaat oplevert. De drie
het advies van de meerderheid snel
zal opvolgen. Waarschijnlijk zal mi
nister Beernink (Binnenlandse Za
ken) het rapport voorlopig gebrui
ken om een discussie over het meest
wenselijke kiesstelsel op gang te
brengen.
ADVERTENTIE
Voor goed auto-onderhoud
nieuwe
rijn 49
ADVERTENTIE
Zie pagina 18
ATHENE/CAIRO/DAMAS
CUS (DPA. AFP, AP) Koning
Idris van Libië, op het ogenblik in
in het Griekse kuuroord Volos, wil
naar zijn land waar maand-
I dagochtend een staatsgreep plaats-
Politiecotnmissaris Arena Vond terugkeren. Dit heeft de Li
ra?) Edgartown maakt tegenover bische ambassadr»r in Athene Ka-
journalisten grapjes, nadat be- ramanlis na aankomst van de ko-
kend urns geworden dat de zaak
Kennedy voorlopig is uitgesteld.
Arena is een van degenen die in
de pers voor Kennedy bezwaren
de getuigenissen heeft afgelegd.
ADVERTENTIE
morgen
koffie- cognacbonbons
1 50 gram van 95
voor 85
niet te geloven voor die prijs!
it nnmmer bestaat uit 22 pag.)
ROTTERDAM R.S. Stokvis en Zonen N.V. gaat het per
soneel met 500 man inkrimpen. Na uitvoering van de reorgani
satiemaatregelen zullen er eind 1970 nog 1700 werknemers
overblijven. Alle verkoopactiviteiten zullen indien mogelijk in
Rotterdam worden geconcentreerd. De directie verwacht door
deze maatregelen in 1971 weer een gunstige exploitatie te
hebben. De ontslagen zullen in alle sectoren van het bedrijf
vallen. De kantoren in Hengelo, Terneuzen en Nijmegen wor
den gesloten. (Zie ook financiële pagina).
ning in Griekenland meegedeeld.
Bij die aankomst waren door de
Griekse regering scherpe voorzorgs
maatregelen genomen.
De revolutionaire raad van jonge
officieren die de staatsgreep heeft
ondernomen, heeft de Westerse olie
maatschappijen die de olierijkdom
men van het land exploiteren be
loofd. dat niet zal worden getornd
aan de contracten. Over enkele da
gen zal een beslissing worden geno
men over de opening van vliegvelden
en havens van waaruit gewonnen
olie naar Europa en Verenigde Sta
ten wordt geëxporteerd.
Verloop
HANOI/SAIGON (Reuter. AP)
De feestelijkheden ter gelegenheid
van de 24ste verjaardag van het be
staan van de Noordvietnamese repu
bliek zijn opgeschort door een ern
stige ziekte van president Ho Tsjl
Min. Radio Hanoi meldde vanoch
tend dat zijn toestand steeds verder
achteruit gaat. In achtereenvolgende
bulletins van de Noordvietnamese
delegatie bij de vredesbesprekingen
in Parijs werd gisteren gezegd dat
de 79-jarige Ho Tsji Min reeds enke
le weken ziek is en dat artsen dag
en nacht over hem waken.
Waarnemers menen uit de bewoor
dingen en de inhoud van het com
muniqué te mogen opmaken dat de
Noordvietnamese president sterven
de is. Het eerste medische bulletin I
was ondertekend door het centrale
partycomité van Noord-Vietnam, het
permanente comité van de nationale j
vergadering en de raad van minis
ters. Waaraan Ho Tsji Min lydt is
niet bekend gemaakt. Een Noord
vietnamese onderhandelaar in Parys
verklaarde: „Ik kan alleen zeggen
wat duidelijk is voor iedereen de
president is een oud man." In Sai
gon wordt eraan herinnerd dat Ho
in 1945 een bijna fatale tuberculose j
Sinds twee
staan. Even later sloot het mill- J«ar 'MXX hÜ UWtP aan hart" en lon?"
taire garnizoen van Benghazi de complicaties die nog een gevolg zou- I
tweede stad van Libië zich bij de den z"n van die tuberculose,
staatsgreep aan. Zuid-Vietnam speculeert nu al
De nieuwe Libische machtsheb- over de gevolgen van het heengaan
bers zijn niet van plan om op kor- van Ho. Men verwacht daar dat de j
de ontwapening van de mobiele po-
litieeenheden die Koning Idris had
opgebouwd om zyn troon te be
schermen. Deze eenheden gaven zich
echter onmiddellijk over toen hun
kamp werd omsingeld. Vijf uur la
ter verklaarde de Libische lucht
macht achter de staatsgreep te iaanva' heeft doorstaan.
te termyn een nieuwe regering te
vormen. De namen van de leden
van de raad zyn nog steeds niet be
kend gemaakt met uitzondering van
de voorzitter van de raad kolonel
Schweireb. die in 1964 werd veroor
deeld en met pensioen werd gezon
den.
ADVERTENTIE
Het Egyptische persbureau van
het Midden-Oosten weet uit Tripo
lis het verloop van de staatgreep te
melden. Binnen drie uur zou de
zaak bekeken zijn geweest. Troepen
en tanks uit een legerkamp op hon
derd kilometer afstand trokken naai
de Libische hoofdstad waar het ko
ninklijk paleis, het hoofdkwartier
van het leger de veiligheidsdiens
ten en de Libische radio om twee
uur 's nachts bezet werden. De staf
chef van het leger generaal Eddine
en de directeur van de geheime
dienst Ben Taleb en Kroonprins
Hassan werden gearresteerd. Om
vijf uur 's morgens hadden de re
bellen de hoofdstad volledig in nan-
den. De voornaamste moeilijkheid
die zij nog moesten overwinnen was
LAGE PRIJZEN
fQQ heeft U een
prachtige
2-deurs mahonie hang legkast.
Verder keuze uit meer dan
600 modellen.
DE KASTENSPECIALIST
Hoogl. Kerkgr. 49 hk. Nieuwstr.
Tel. 01710—33078
machtsstrijd in de top van de Noord
vietnamese communistische partij
heviger zal worden en dat het op de
duur zal komen tot een krachtme
ting tussen de voornaamste figuren
die nog in de schaduw van Ho
staan: partijleider Le Doean, Troe-
ong Tsjin de eerste part ij-ideoloog,
premier Pham Van Don en minister
van Defensie Giap.
Wat de invloed van deze machts- j
I strijd zal zijn op de toekomstige ont-
I wikkelingen van het Vietnamese j
conflict valt nog niet te zeggen. De i
meeste Vietnam-kenners verwachten
geen directe wijzigingen in de huidi-
j ge situatie. In Saigon wordt wel de j
mogelijkheid geopperd dat een ver- j
hevigde machtsstrijd in Hanoi gun- I
stige consequenties zal hebben voor
de stryd in Zuid-Vietnam.
Minister De Block heeft de prtfs-
stop afgeschaft. In plaats
daarvan komt een prijzen-
beschikking, waarbij bepaalde
kostenstijgingen mogen worden
doorberekend. De minister Ls er
van uitgegaan, dat hij de prijs-
stop kon laten vallen omdat er
na de eerste chaotische maanden
als gevolg onder meer van de in
voering van de btw rust aan het
prijzenfront is gaan heersen. Men
mag verwachten dat de bewinds
man en zijn departement met
argusogen de gevolgen van de nu
genomen beslissing zullen gade
slaan. Veel zal daarbij afhangen
van de controlemaatregelen die
de minister denkt te nemen. In
het voorjaar was de controle op
de prijzenvloed het zwakke punt
van het prijzenbeleid van de mi
nister en ook in het verleden,
men denke aan de gevolgen van
de loonsverhogingen van 1965 en
1966, die gepaard gingen met
snelle prijsstijgingen, bleek de
Economische Controle Dienst niet
bij machte om de opgelegde taak
naar behoren uit te oefenen.
Minister De Block zal nu hope
lijk beter voorbereid zijn op prijs
stijgingen dan in het voorjaar.
Want het zou beslist een slechte
indruk maken als hij na enige
maanden met een soepel prijs
beleid tot de erkenning zou moe
ten komen dat dit systeem niet
werkt. De nu genomen beslissing
van de bewindsman betekent ook
een prikkel voor het bedrijfs- en
zakenleven om te voorkomen dat
er een nieuwe golf van prijsver
hogingen optreedt. Want mede
op hun aandrang wordt een eind
gemaakt aan een prijsstop die
op het kopend publiek geen siech-
te indruk heeft gemaakt
Nog voor de derde dinsdag van
september is de vaderlandse
politiek volop in beweging.
Nauwelijks is het bekend gewor#
den dat de linkse concentratie in
wording is uiteengevallen, terwijl
de christelijke partijen ziel*
steeds nauwer aaneensluiten, of
het bericht komt, dat de staats-
commissie-Cals-Donner een soort
oplossing voor ogen zweeft om bij
verkiezingen de duideüjkh«d
voor de kiezer tie bevorderen.
Het land zou moeten wordeft
opgedeeld in twaalf districten*
Dat betekent dat alleen groter®
partijen kans hebben om overal
hun kandidaten naar het parle»
ment te loodsen. De kleinere po
litieke groeperingen worden ge
dwongen zich aan te sluiten bij
een grotere partij: anders bestaat
het gevaar dat zij overal de boot
missen en niet in het parlement
komen.
Daarnaast zouden die groter®
eenheden met „kopmannen**
moeten verschijnen, die door de
kiezers worden aangewezen voor
het premierschap. We gaan
daarmee naar het systeem van
de Britse eerste minister of de
Westduitse bondskanselier. De
vraag is hoe de staatscommissie
het districtenstelsel zal uitwer
ken. Gezien de krappe meerder
heid, die voor deze voorstellen in
de commissie bestaat, hoeft men
niet te verwachten dat hiermee
een en ander in kannen en krui
ken is. Maar in elk geval komt
het gesprek over de duidelijkheid
weer eens op gang. Nog steeds is
het beeld dat de Nederlanders
van de politiek hebben, niet al te
gunstig en bovenal onduidelijk.
Als daaraan iets wezenlijks kan
veranderen, valt dat toe te jui*
chen.
ADVERTENTIE
in dc Stadsgehoorzaal tot en met 7 september.
Elke dag geopend van 10 uur v.m. tot 11 uur n.m.
TOEGANG VRIJ
i Uit het Leidsch Dagblad van
II 2 September 1869:
Wij moeten hulde brengen
aan den heer Couvée voor
den aangenamen avond, dien
hij gisteren aan de inteeke-
I naren op zijne zomerconcer-
ten verschaft heeft. De ver-
1 lichting van den tuin en voor
al het Bengaalsch vuur, aan
het slot van den avond ont
stoken, maakt een zeer goed
effect.
(Advertentie) - Paxrlntran-
tibus. Vrijdag 2 September
1869. Het zevende der acht
zomer concerten, onder direc
tie van den heer W. Stumpff
Aanvang ten 6 3/4 ure. H.H.
Studenten en Officieren 75
cents per persoon.
J. Lindeman
(ADVERTENTIE)
