Kijkje bij deconcurrentie'
Grootste kermis in ons land'
VEEMARKT VAN LEIDEN
IN VERHOUDING TOT
DE VIER GROTERE
Radio en
televisie:
interesse
in Leidse
markthal
Leidse officierszoon werd organisator-lunaparken (o.a. 3 oktober)
LEIDATO-BIJLAGE LEID6CH DAOBLAD 29 AUGUSTUS
Bankbiljetten gaan op de markt van hand tot hand.
LEIDEN" De Leidse veemarkt krijgt ook in vergelijking
met andere een ideaal onderdak in de Groenoordhal. Lei
den heeft de grootste schapen- en lammerenmarkt van Europa,
maar wat de aanvoer van andere dieren betreft noteert het mi
nisterie van Landbouw de Leidse veemarkt op de negende
plaats.
Wie weet, dat er bij de overheid een saneringsplan in voor
bereiding is, dat het aantal veemarkten terugbrengt tot vijf
maximaal zeven, kan zich afvragen: Leiden hoe lang nog? En
dan met zo'n onderdak!
Welke plaatsen zijn de acht voor
gangers van Leiden? Volgens het
zelfde ministerie zijn dat 's-Herto-
genbosch. Zwolle. Leeuwarden, Rot
terdam, Utrecht, Purmerend, Gronin
gen en Doetinchem. Met de eerste
vier willen we een vergelijking trek
ken wat aanvoer en wat marktbehui-
zing betreft.
Ter vergelijking: De aanvoer op de
Leidse veemarkt groeide vorig jaar
met 10 pet. ten opzichte van 1967,
voornamelijk veroorzaakt door een
groter aanbod van varkens en biggen.
Het wolvee liep terug, maar bleef met
73.192 meer dan de helft uitmaken
van de totale aanvoer (135.561). Ver
der hadden alleen de runderen met
20.438 nog een belangrijk marktaan
deel.
DEN BOSCH
DEN BOSCH heeft het is een
bekend feit verreweg de grootste
veemarkt met een aanvoer, die men
met zuidelijke luchtigheid „rond de
400.000'" aangeeft, waarbij wel trots
wordt verteld, dat het maximum
432.000 bedraagt. Door een verande
ring in de bedrijfsvoering daalt ener
zijds de aanvoer van sommige dier
soorten. maar daartegenover staat
door dezelfde oorzaak een groei in de
aanvoer van andere dieren, waardoor
een stijging valt te constateren. Het
rundvee heeft het leeuwenaandeel.
De huisvesting van de markt is uit
stekend in de zes Brabant-hallen.
Eén daarvan is speciaal geschikt ge
maakt voor andere doeleinden dan
alleen veemarkt. Tentoonstellingen,
congressen e.d. worden hier in toe
nemende mate gehouden en daarbij
worden voor verhuur tarieven gehan
teerd, die de veemarkt-administratie
laag noemt en „lang niet die van bijv.
hallen als de RAI in Amsterdam en
Houtrust in Den Haag halen".
Als eerste in den lande kreeg de
Bossche veemarkt in 1931 overdekte
hallen. De Brabanthallen beslaan nu
in totaal 24.270 m2, 152.850 m2 par
keerterrein en 16.000 m2 demonstra
tieterrein er Ejjn restaurants met
een totale oppervlakte van 2760 m2
met een accommodatie voor 1700
personen.
ZWOLLE
De ZWOLSE veemarkt is een sterk
groeiende: in 1966 een aanvoer van
293.619 dieren, in 1967 van 282.116 en
vorig jaar van 335.791, voornamelijk
rundvee en nuchtere kalveren.
De huisvesting van de markt is niet
al te best. Slechts een zeer klein deel
is overdekt. De handel speelt zich
voornamelijk in de openlucht af. De
situering van de markt is overigens
gunstig: dichtbij de uitvalswegen. Dit
jaar zal worden begonnen met de
bouw van een grote hal, waarin
plaats is voor 5600 dieren.
De huidige hal wordt een enkele
keer gebruikt voor een of andere
manifestatie, maar het blijven uit
zonderingen. De nieuwe hal is ook
bedoeld als manifestatie-hal, waarbij
men denkt aan tentoonstellingen,
sportwedstrijden e.d. De hal, die een
oppervlakte van 5000 m2 krijgt 'met
beursruimte en een café-restaurant
op de verdieping), gaat Zwolle f4
miljoen kosten.
ROTTERDAM
Door het grote aanbod van nuch
tere kalveren (voor vet kalfsvlees) zit
er groei in de ROTTERDAMSE vee
markt. die vorig jaar een aanvoer
had van 264.846. Het belangrijkste
aandeel hadden nuchtere kalveren
(100.000), slachtrunderen <70.000), ge-
bruiksrunderen (34.000) en varkens
(22.000).
De huisvesting is goed en voor het
grootste gedeelte overdekt. De markt-
ruimte wordt incidenteel voor andere
doeleinden (o.a. paasveetentoonstel-
ling en autoveiling) gebruikt.
Er zijn plannen om de markt te
verplaatsen naar buiten de stad,
waartoe de Rotterdamse raad in
principe heeft besloten. De toekom
stige ontwikkeling zal voornamelijk
afhangen van de slachthuisplannen.
Eén van onze redacteuren
stelde een onderzoek in naar
de aanvoer op en de behui
zing van andere veemarkten
in den lande, waarvan het
resultaat hier zijn weerslag
vindt, geïllustreerd met op
de Leidse veemarkt door Jan
Holvast gemaakte foto's die
verder nauwelijks commen
taar behoeven.
Zoals bekend wordt de mogelijkheid
tot samengaan van de veemarkten en
slachthuizen van Utrecht, Amster
dam, Den Haag en Rotterdam over
wogen, waarbij de naam van Bode
graven als plaats van vestiging vel-
eens is genoemd.
LEEUWARDEN
LEEUWARDEN vindt de accom
modatie van de veemarkt uitstekend,
geheel overdekt in de Frieslandhal.
Hierdoor en door uitbreiding van de
veestapel groeit de marktaanvoer de
laatste jaren met een procent of acht.
Vorig jaar werden 257.000 dieren
gevoerd. Runderen (107.000) en
nuchtere kalveren (86.000) hebben
het leeuwenaandeel, maar ook scha
pen en lammeren <38.500) zijn hier
belangrijk.
De in 1964 gereedgekomen Fries-
landahl (oppervlakte 30.000 m2
kosten f 17 miljoen) wordt ook voor
andere doeleinden (tentoonstellingen,
concours hippique, circus, sport, con
gressen, toogdagen e.d.) gebruikt en
dan worden variabele tarieven ge
hanteerd. De wekelijkse veemarkt op
vrijdag belemmert een groter gebruik
voor andere doeleinden. Het jaarlijks
exploitatieverlies (inclusief snelle af
schrijving) bedraagt tussen de 500.000
en 800.000 gulden. Maar in Leeuwar
den ziet men de marktontwikkeling
optimistisch tegemoet.
Een itevlg biggetje
LEIDEN ROTTERDAM
„Tilburg en ook Eindhoven heb
ben grote kermissen, maar Lei
den heeft met het Immense par
keerterrein (ruimte voor 1800
personenauto's het grootste
kermisterrein van ons land ge
kregen. Kijk, zo komen de 115
attracties op 3 oktober te staan".
En Rotterdammer J. A. A. Her
mans ontvouwt een tafelgrote
tekening, waarop de eerste ker
mis op het nieuwe terrein rond
om de Groenoordhal al voor
hem leeft. Een kwart eeuw heeft
hij de 3 oktoberkermissen geor
ganiseerd op het Schuttersveld
en hij is blij met de verhuizing
naar een beter geoutilleerd ter
rein, dat volgens hem op een
uitstekende plaats ligt.
„Iets verder weg? Kom, de
mensen uit hoe heet het?
Zuidwest komen toch met de
bus en die rijdt door naar de hal
en uit de binnenstad is er een
gezellige route langs de Trek
vaart, die gemarkeerd zal wor
den door de stalletjesrij". Orga
nisator Hermans op zijn
kaartje staat „Adviesbureau
voor volksfeesten, evenementen
en lunaparken" ziet het al
voor zich.
Die kennis van Leiden heeft
hij niet opgedaan in de jaren
waarin hij in goede samenwer
king met het bestuur van de
3 October-Vereniging „tot te
vredenheid van alle partijen,"
stelt hij niet zonder trots het
lunapark organiseert. „Ik ben
een geboren Leienaar. Mijn va
der was cavalerieofficier in de
Doelenkazerne, we woonden aan
de Witte Singel en ik volgde de
hbs op de Rijndijk".
Organisator van lunaparken,
wat is dat precies? „Een vrjjbui-
terig bestaan met een goede
boterham. Ik heb mijn leven in
binnen- en buitenland van alles
gedaan, ergens ben ik artiest,
maar daarnaast voor een groot
deel zakenman. Ik had rijk kun
nen zijn als ik hadg ewild. Maar
ik wil niet. Ik ken Caransa.
Heeft die het zo leuk? Dacht je.
dat hij het prettig vindt weer
zonodig een nieuwe NV te moe
ten opzetten en van dit en van
dat? Ik heb altijd gezegd: als de
goeie God zorgt, dat ik niet arm
word. zal ik zelf wel zorgen niet
te rijk te worden".
•Een vrijbuiter dus, maar één,
die in de maatschappij staat en
daar zijn plaats weet. Hij heeft
de stelregel: wat je doet, moet je
goed doen. „Als ik ja zeg, dan
komt het voor elkaar Daar
vecht ik voor. Dat is niet altijd
makkelijk. Ik heb enerzijds te
maken met comité's en ander
zijds met kermisexploitanten.
Beiden moeten tevreden zijn,
maar bovenal het publiek. Een
kermis slaagt alleen als het pu
bliek er tevreden is".
De heer Hermans, die geen
bemoeienis heeft met bonden en
boven alle partijen staat „Jul
lie zijn zus en zo ik ben Her-
J. A. A. Hermans
(le spil waarom
ook de Leidse
kermis draait
mans!" heeft van de kermis
zijn vak gemaakt en hoopt dat
vak nog lang uit te oefenen. Hij
is 61, maar voorlopig niet van
plan ermee op te houden. „Wat
dan? Op een stoel gaan zitten?
Ik ben een liefhebber van vis
sen, maar elke dag opnieuw?
Alsjeblieft niet".
Vakkennis op dit gebied is
bijv. de wetenschap, dat de korte
Leidse kermis anders aangekleed
moet worden dan een tiendaag
se. „Op een kermis als hier
met meer dan honderdduizend
man publiek op één dag loopt
alles goed. Het publiek heeft er
niet terug te komen als op lan
gere kermissen. Zorg dus, dat
iedereen aan zfjn trekken komt.
Het publiek is graag op die der
de oktober. Al gaan de prijzen
omhoog, de Leidenaars blijven
in de rij staan. Op 4 oktober
klop je de Leienaar geen dub
beltje uit zijn zak, maar op 3
oktober is hij „los".
„Op langere kermissen kun
nen de prijzen niet omhoog, om
dat mijn stelregel is, dat kermis
een volksvermaak is en dat moet
blijven. Ik weet het, de kosten
stijgen. De inschrijvingssommen
gaan omhoog door de concur
rentie en de geringe samenwer
king onder de exploitanten.
Daarvan profiteren comité's en
gemeentebesturen, maar het pu
bliek moet uiteindelijk betalen.
Er staan attracties op de kermis
van anderhalf en twee ton. Vlak
dat niet uit".
De samenwerking zou beter
kunnen zijn, maar verder heeft
organisator Hermans niets dan
lof voor de kermismensendie
keihard moeten werken voor een
stuk brood. „Het is geen roman
tiek, maar sjouwen, sjouwen en
nog eens sjouwen. Ik ben blü,
dat er mensen zijn, die dat kun
nen. Ik kan het niet".
Zijn kwaliteiten liggen op een
ander gebied. Hij kan praten
in de winter met comité's en bij
de voorbereiding voor lunaparken
in tal van plaatsen en organi
seren in de zomer als de caravan
van Hermans standplaats in
neemt op de kermissen. Daar zet
hij het terrein uit en stelt de at
tracties zó op als tevoren in
kaart gebracht.
„Ik ben daar niet Joop Her
mans, maar meneer Hermans,
die moet weten wat hij wil, die
zijn poot stijf moet houden. De
zaak moet kloppen. Ik weet, dat
ze me weieens „de dictator" heb
ben genoemd, maar dat kan me
niet schelen. Ik ben met ieder
een beste vrienden, maar als het
publiek komt, moet de kermis
draaien. Wat je doet, moet Je
goed doen".
Een zakenman, die weet wat
hij wil en dat uitstekend onder
woorden kan brengen. Een ar
tiest ook, die zich interesseert
voor de jeugd („Ik weet niet of
de manier-waarop goed is, maar
het verzet laat zien, dat de jon
geren geen Jan Salie's zijn") en
die soms in tegenstellingen
spreekt: „Ik werd thuis gedrild
en dat maakte me als officiers-
zoon anti-militair" en even la
ter: „Mijn zoon is officier bij de
mariniers geweest. Daar ben ik
trots op, een kerel".
J. A. A. Hermans, de spil
waarom ook het Leidse kermis-
gebeuren draait. Half september
komt hij zijn voorbereidingen
treffen. Daarvóór, als de tijd het
toelaat, „vrijbuitert" hij nog
even in Rome.
LEIDEN De Nederlandse
r<epstichting (NOS) heeft de n
ge interesse in de nieuwe Gr<
ooidhal. De nationale radio- en
levsiestichting ziet in de L«
Veemarkt/sporthal méér dan]
leen een nieuwsproject, gesel
voor »at flitsen voor het joun
zoils vorige week de opnai
over d« (bouw van de) hal i
de off»»lële opening op 12 el
september.
Met de Goenoordhal Ls Leiden
„Hilversun" in beeld gekoni
wanneer de NOS, die overii
verleden j;ar zelf een nieuwe 1
dio in g«bruik heeft genoi
voor het opiemen van een rai
en/of televispi^zending in Lel
en omgeving "«Ml hel
aan een rut ,,a, 1
rathon-uitzendi ^or po* "2-ari
zeker de nieuw oVxx**T\ll ii
schakeld. Ook vu en
grote „normale" t is
Groenoordhal gesc
NOS-voorlichtingsfui. :s s
sers voorzichtig moge]
uitzendingen: „Ex. plan
zijn er nog niet. Gr» produk
staan er op het ogen k ook
op stapel. De kans, ct „Leid
in de komende maand a toch
worden ingeschakeld, is* hter
bepaald niet uitgesloten, ómdat
NOS en de omroepvei'nigin
hun winterprogramma ng
helemaal gepland hebben. \n
verre de hal voor bepaal* p
gramma's wel of niet gescikt
speelt natuurlijk ook een gj
rol."
Gemeen te-voorlichtingsambtenaj
mr. Lelieveld, die met zijn
heeft getracht de Groenoordh
goed mogelijk aan „Hilversum
verkopen, zegt echter zeer
tief: „Van het eerste stadium
de bouw af, hebben we contact
had met de technische dienst
de NOS. Die mensen zijn heel
keertjes komen kijken: naar
sluitingspunten, naar de ko
naar de lichtinval en naar
zend-en-één van die dingen,
hebben de hal helemaal „na
meten" en gekeurd. Bepaalde
viezen, die de technici van
NOS hebben gegeven, zijn ook
veel mogelijk nog opgevolgd,
met die hal zit het wel goed."
En, om zijn woorden nog
„kracht" bij te zetten: „Vi
week vrijdag zijn de mensen
Brandpunt-Buitenspel een kj
komen nemen. Die waren niel
leen tevTeden over alle mogt
heden, maar zelfs razend entl
siast!"
ADVERTENTIE
Hmdjeklap
VOLKOMEN
NIEUW
VOLKOMEN
ANDERS
Valentine, een portable, die hal
roept tegen het monotone.
Valentine in lekker licht, mal
kelijk mee te nemen, sterk
Maar vooral, Valentine is
ders.
Mooier uitgevoerd, met frisse
kleuren. Valentine staat leuk i
de kamer. Hoeft niet te worde
weggemoffeld.
Daarom is Valentine voor ieder
een die een schrijfmachine no
dig heeft. Thuis, of onderweg
Valentine. Van Olivetti.
Wij demonstreren in onze stan
57 op de Leidato (en in on»
zaak Breestraat 145) alle Olivet
ti schrijf-, tel- en rekenmachi
nes.
Grootste keus, 100% service.
BHEESTRAAT 145 LEIOEN TELEFOON 232D
Speciaalzaak in schrijfwaren
kantoormachines en meubelen
Breestraat 145, Leiden, telefoon
2321L
