Weidse weesjongen klom op tot
schout bij nacht
Opspuiten bouwterrein
begint volgende week
BEZORGER
PIERROT
EXTREMISME VALT MEE
Groep Colourform wil
ateliervoorziening
Hijdag s augustus 1969
tfj. P. Heije bekwaam medicus, bekend volksdichter
Hearing over de
Waardgracht
Hongerig drietal
Verbetering cultureel klimaat
BOUWEN .IN MERENMJK
ZAND UIT HET
IJSSELMEER
LEIDSCH DAGBLAD
GOUDEN
MUNTRINGEN
DUIKERS
HORLOGES
Prof. Lammers over studenten en hun voorkeur:
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 3 I
Uil
d.f man een maneen woord een Woord!
'jjiksche leus van vroeger dagen.
1 klopt het hart met sneller slagen,
)rlnneer mijn oor u klinken hoort.
ni man een man. een woord een Woord!
m.
'ie was de dichter van dit be-
zeie lied, waarvan nu nog steeds
iedereen de eerste en laatste re-
•uiwordt geuit wanneer er alleen op
nttislag zónder schriftelijke beves-
ig, een belofte, hetzij zakelijk
^fij „huiselijk" wordt gedaan: „Een
1 een man, een woord een woord!"
e dichter was de medicus Dr.
r( Pieter Heije, die te Amsterdam
1809 werd geboren en op 24 fe-
iri 1876 aldaar overleed,
n'oewel wij gewoonlijk over de 19e
v oordelen als „die goeie ouwe
waarin iedereen op zijn pan-
£ls leefde en waarin volgens ons
!ts" gebeurde, was de student
je al een zeer dynamische en
iör-vaderlandse jongeman die als
der eersten in augustus 1831
icfeam aan de Tiendaagse Veld-
it, U weet: tegen de Belgen met
v<slot, ondanks onze Pyrrhus-over-
^pingen bij Hasselt en Leuven, de
(iftandigmaking van dat land.
ch we kennen en zingen nü nog
^ds z\jn populaire liedjes „Heb je
jd gehoord van de Zilvervloot", „In
II blauwgeruite kiel" en ieder jaar
dom Sinterklaas met onze kin-
ei»n of kleinkinderen zijn „Zie de
uUi schijnt door de bomen".
n[aar niet alleen als volksdichter
hij bekend. Als uiterst kundig
Heus was hy van 1847 af, jaren-
hoofdbestuurslid van de Maat-
lippij tot Bevordering van de Ge-
e^kunst. Maar zijn liedjes hebben
;ut toch tot de huidige dag popu
lo gemaakt,
ni
I
Populair
?f'oen Heije eens, nu ruim een eeuw
.gjden. op het toppunt van zijn po-
'epriteit te Leiden een lezing uit
l^n dichtwerk hield, zoals zijn
'Wen der liefde" zijn 3-delige
pokjes uit de oude doos op rijm
'ragt", zijn „Poëzie des huizes",
jOlgd door de 2-delige „Poëzie op
)0 levensweg" en zoveel meer
-En in het- vergeetboek geraakt!
jrtd hem bij het betreden van de
'heder spontaan door studenten en
tere aanwezigen, met enige hu-
toegezongen-
on een blauw geruite kiel
iraaide hij aan het grote wiel etc.
Wijselijk zong men toen alléén het
ste couplet en niet het 3e dat....
jin is! Want 't was historisch be-
o»d dat De Ruyter niet- kon paard-
Men, dit dus nooit deed, zodat er
in sprake was van „een ruiter naar
aard" te zijn en nog minder van
ri „glorierijk te paard" zitten!
'kaar mei vergeeft, dit Heije!
1
ji* LEIDEN Maandag begin-
ni de lagere scholen weer en
Hn zit de vakantie erop. Dan
\digen ook de activiteiten van
•ugdvakantiebezigheden, na de
tvrijding begonnen en de laatste
\ren in handen van de speeltuin-
lenigingen. Vandaag vieren de
lenigingen de laatste vakantie-
'W-
gistermiddag rvas de laatste van
t drie voorstellingen onder het
Otto „Jeugdvariaties"waarbij
eerste keer de Fabeltjeskrant
tweede keer Conny Vink en de
fitste maal een gezelschap met
Dions, een goochelaar, een ac-
rdeonist enz. naar het Sint Aji-
wniusclubhuU kwamen, Vier-
tnderd jongens en meisjes héb-
In gisteren veel plezier aan ..O
j" beleefd. Daarvan getuigt ook
f foto <LD/Holvast>.
Verder werden filmvoorstellin-
hi gehouden in het Luxorthea-
r, die ook in de belangstelling
ouden. Wat de variatie-midda-
in betreft heeft het warme weer
organisatoren parten gespeeld.
c eerste voorstelling voor le-
[n van speeltuinverenigingen
bs steeds goed bezet, maar de
veede vrije voorstelling
■oest door gebrek aan belang-
\elling worden afgelast.
Deze scholier, de „weesjongen" Ri
chard*, leerling van de „volksschool'^
aan de Van der Werffstraat, ging na
het Weeshuis naar de Kweekschool
voor Zeevaart aan het Noordeinde en I
vervolgens naar zee. Werd bij de
Marine allengs bevorderd. Toen de I
laatste Wereldoorlog uitbrak, verde
digde hy ons land ter zee en keerde
na de oorlog hier te lande terug
als Schout bij Nacht b.d.!
'n Pracht-carrière van een pracht-
mens! Die nooit „het Weeshuis" loo
chende en zijn eertijdse mede-jon
gens opzocht en hen mei, daad en
geldelijke steun, zonder oohef, hielp,
zoals een loodgietersknecht met een
groot gezin, die gelijk met Richard
„het Huis" was geweest, uit eigen
ondervinding vertelde. Richard was
terecht „een zegel zonder breuk"!
Ziet U de treffelijke overeenkomst
met de „weesjongen" die later een
van onze vlootvoogden werd en
Michiel Adriaansz. de Ruyter, de
zoon van een eenvoudige bierdra
ger?!
In elk geval was de Leidse school
jongen dichter bij de waarheid, toen
hij een historisch nu ja: „histo-
Men vereerde de nationale dich
ters, men luisterde naar hen, men
ging naar bijeenkomsten waar poëzie
beleden werd, waar contemporaine
dichters gehóórd en vereerd werden!
En zeker Heije, de nationale volks
dichter, die uiting gaf aan hun eigen
innerlijke belevenissen! In die eeuw
van theestoof en doofpot, zeker!
maar óók de tijd, hoe tegenstrijdig
risch"? opstel en nog wel op rijm nck- va,n nationale trots, van on
kreukbaarheid en Hollandse trouw
I aan het eens gegeven woord!
Woord en daad waren inherent
maakte:
Toen is hy op een toren geklom
En heeft daar touw gedraaid.
Toen is hy op zee gekommen
En is met roem bezaaid
Hij wou 't er niet bij laten
En heeft Salé geveld
Toen hebben Heren Staten
Hem aangesteld tot held!
Weesjongen
aan elkaar!
Dat werd 120 jaren geleden van
het stoere „Hollandse woord" gezegd.
Een vraag slechts: is dat bewijs var
„ho uen t-rou" nu niét meer:
Een zegel zonder breuk
Een handschrift nooit nog valsch
bevonden.
Een vaste borgtocht, nooit
geschonden
Een perkament in goeden reuk
Dat nooit een barst had of een
kreuk!
DOLF SCHNAAR.
Op uitdrukkelijk verzoek van de
familie, die in Den Haag woont,
wordt de achternaam niet ver
meld
LEIDEN In het wijkgebouw
aan de Langestraat 67 zal donder
dagavond een hearing over de
Waardgracht worden gehouden. Voor
deze bijeenkomst zijn de wethouders
van Openbare Werken, Financiën
en de Bedrijven en de fractievoor
zitters uit de Leidse raad uitgeno
digd. Het is de bedoelng. dat de
buurtbewoners deze avond kunnen
discussiëren met de wethouders en
de raadsleden.
LEIDEN Twee Hagenaars en
een Leidenaar, allen in de leeftijd
van 18 t/m 20 jaar werden in de af
gelopen nacht op heterdaad betrapt
toen zij bezig waren met het open
breken van een bakkersauto in de
De Bazelstraat.
Op het moment dat de Jongens
zich een hoeveelheid chip6 en koe
ken toe wilden eigenen greep de po
litie hen in de kraag. Het drietal
wordt in het bureau aan de Zonne
veldstraat nader aan de tand ge
voeld
LEIDEN Een werkgroep, bestaande uit leden en niet-leden
van de Leidse creatieve groep Colourform heeft een nota op
gesteld inzake ateliervoorziening voor beeldende kunstenaars
in Leiden, die is gezonden aan het college van burgemeester
en wethouders en aan de gemeenteraad. De burgemeester heeft
tevens een lijst gekregen met 288 handtekeningen van personen,
die achter de actie staan.
LOI - gebouw
Dr. Jan Pieter Heije
Heije in Leiden
Doch terug tot Heije. Hy was geen
onbekende voor Leiden en omge
keerd. Want, van' 18271832 stu
deerde hij hier ter stede, in welk
laatstgenoemde jaar hij cum laude
piomov eerde.
Na van 1809—1850, behoudens zijn
Leidse tijd, in het ouderlijk huis top
wel acht adressen!) te hebben ge
woond. trouwde hij in 1859 en ging
toen, steeds te Amsterdam, wonen
aan de Prinsengracht, toevallig vlak
naast een van zijn ouderlijke wo
ningen. waar hij in 1876 overleed.
Op zijn „Kinderliederen" ontving
hij van de Maatschappij tot Nut van
het Algemeen een bekroning, terwijl
reeds zes jaar voordien zijn „Liede
ren en Zangen" door de Hollandsche
iMaatschappij voor Letterkunde wa
ren bekroond doe hdeze liederen
Na de jongste geschiedenis onder
de loep te hebben genomen, waarbij
de ontruiming door kunstenaars van
het Elisabethihof en het MSG-ge-
bouw de revue passeert, komt de j
werkgroep tot de conclusie, dat er
thans een dringende behoefte is aan
atelierruimte en dat het culturele
climaat in Leiden sterk kan worden
verbeterd als dit probleem doeltref
fend wordt aangepakt. Door vertrek
van beeldende kunstenaars en leer
lingen van de Akademie voor beel
dende kunsten uit Leiden wordt dit
klimaat negatief. Een beter beleid is
noodzakelijk, aldus de nota. die een
verwijt inhoudt aan de wethouders
van onderwijs en va<n openbare wer
ken. dat ze nooit eens een bezoek
hebben gebracht aan het MSG-ge-
bouw om getuige te kunnen zijn van
de positieve sfeer in deze werkge
meenschap.
ADVERTENTIE
LEIDEN Volgende week beginnen de voorbereidende
werkzaamheden in de Broek- en Simontjespolder voor het op
spuiten van bouwterreinen van het plan Merenwijk. Omstreeks
half september denkt men met het werkelijke opspuiten van
zand te kunnen beginnen. Het is de bedoeling, dat nog in fe
bruari de eerste paal voor de woningbouw de grond in gaat.
De rechtstreekse zandwinning in de
Zwanburgerpolder in Warmond kan
naar verwacht wordt niet eerder dan
zijn, als eerder gezegd, totaal in het eincj van Jaar op gang komen,
vergeetboek geraakt. Qm aj aan weric t,e kunnen
Het was toen de tijd waarin men gaan heeft het gemeentebestuur met
veel en véél meer dan thans voelde de Amsterdamse Aanneming Mij, in
voor al wat poëzie was. Het gehele Den Haag een overeenkomst geslo-
leven, het dagelijkse leven van tóén ten voor de levering van drie-' tot
was grotendeels geïdealiseerd in poë- vijfhonderdduizend kubieke meter
zie. zoet zand, waarmee aanvankelijk ca.
ADVERTENTIE
Voor ons krantenbedrijf zoeken wy
van minstens 15 jaar.
WIJ BIEDEN een goed loon.
WIJ VRAGEN verantwoordelijk
heidsgevoel, accuratesse en het bezit
van een fiets.
U kunt zich persoonlijk aanmelden
op werkdagen van 8.3017.30 uur bij
de heer J. Breedeveld.
WITTE SINGEL 1
16 hectare van de Broek- en Si
montjespolder zal worden opge
hoogd. Ongeveer 80.000 kubieke me
ter is afkomstig uit de Oude Rijn
tussen Leiden en Katwijk en de rest
zal worden aangevoerd (per schip)
uit het IJsselmeer.
Over enige weken gaat in de Zijl
aan de Leidse zijde een zandzuiger
afmeren. Deze zal de zandschepen
leegzuigen en via een persleiding het
zand, vermengd met water uit de
Zijl, opspuiten. Binnen een op te
werpen perskade rond dit polderge
deelte kan het zand bezinken. Het
water wordt tevens opgepompt naar
een drie hectare groot slibbassin,
waaruit het via een afvoer in Rijn
lands boezem zal terugvloeien.
Het op te hogen gebied ligt langs
de Slaaghsloot, westelijk van de in
aanbouw zijnde Merenbrug. Het is
ongeveer 500 m lang en 600 m breed.
Hierin komt een ophoging van ca.
1.80 m voor de verlenging van de
Sumatrastraat, een ophoging van ca.
3 m voor een gedeelte Ringweg en
tenslotte een ophoging van 3.5 tot 4
meter voor het eerste bouwterrein.
De laatste ophoging wordt zo ko
lossaal om de zetting van de onder
grond te bespoedigen. Vóór februari
zal men ongeveer de helft van het
zand afschuiven, zodat een effectieve
ophoging van 1.20 m boven het hui
dige maaiveld overblijft. Men zal
voor genoemde gedeelten ook zand-
palen aanwenden om de zakking te
bevorderen. Dit betekent het maken
van ruim 7 meter diepe, ronde gaten
met een middellijn van 30 cm, waar
in zand wordt gestort. Het grondwa
ter dat zich in de veen- en kleilagen
bevindt, kan door deze zandkokers
naar de oppervlakte ontsnappen,
waardoor de opgehoogde grond snel
ler inklinkt. Er komt één zandpaal
op circa tien vierkante meter.
Dinsdag komen de machines, die
de poldersloten gaan uitbaggeren. De
bagger zal over de polderweiden wor
den verspreid. Dit doet men om te
voorkomen, dat ongelijkmatige zak
king van de grond zal optreden Ver
volgens begint men met het opwer
pen van de kaden om het op te
spuiten zand vast te houdeïi
reeds vanaf
f 29,—
100% waterdicht.
Reeds vanaf f49,75
DAMESHORLOGES
in double en chroom.
Reeds vanaf f 37.—
17 steens ancre
Horloger - Juwelier
MAARSMANSSTEEG 21
LEIDEN - TEL. 20778
Een werkgemeenschap zal voor
Leiden positief kunnen werken. De
nota vraagt:
Inspraak en intensief en voort
durend overleg van afgevaardigden
van de Leidse groep Colourform met
de afdeling culturele zaken van de
gemeente over de urgente gevallen
inzake de verdeling van ateliers.
Permanente ateliers die tot een
werkgemeenschap zullen leiden. Voor
beeld: Ateliers 63 in Haarlem.
Een aanvang van positieve ate
liervoorziening in Leiden tot 6tand
brengen door middel van het open
stellen of toewijzen van onbewoon
baar verklaarde panden of panden
bestemd voor sanering, of oude, niet
meer gebruikte bedrijfsruimten, b.v,
het LOI-gebouw, aan beeldende kun
stenaars.
Het bouwen van houten keien
via gemeentewege, met hierin het
noodzakelijke sanitair, zoals licht,
gas en water, en deze toe te wijzen
aan beeldende kunstenaars.
Het aanstellen van een om
budsman, in de persoon van een
terzake deskundige, die geen belan
gen bij één der partijen heeft. Deze
ombudsman moet hoofdzakelijk ad
viseur zijn.
Elders
Andere gemeenten hebben even
eens met het probleem van een doel
treffende ateliervoorziening te ma
ken gehad. Vele gemeenten hebben
het probleem aangepakt en er zijn
in sommige gevallen zeer gunstige
resultaten bereikt, aldus de nota, die
een paar voorbeelden noemt. In
Delft bestaat een werkgemeenschap
in ateliers die bij elkaar staan, in
Nijmegen zijn ruimten beschikbaar
gesteld voor atelierruimte, in Bever
wijk is lege fabrieksruimte voor beel
dende kunstenaars ter beschikking
gesteld, in Amsterdam zijn oude pa
triciërshuizen door een „Stichting
Kunstenaarshuisvesting" aan ate
liergebruikers toegewezen, in Haar
lem heeft men een oude, gesloten
kazerne aan beeldende kunstenaars
tea- beschikking gesteld, deze „Ate
liers 63" zijn één van de doeltref
fendste voorbeelden in Nederland
van een nieuwe, experimentele werk
gemeenschap.
LEIDEN Het sociologisch in
stituut van de Leidse universiteit
is aan het democratiseren. Dat
betekent onder andere „meneer"
?egen tegen professoren. Het is
een bezigheid die studenten be
ter afgaat dan buitenstaanders
bij wie de regels der beleefdheid
er in gerammeid zijn. Resultaat:
zij zeggen nog steeds professor,
maar laten stiltes vallen na het
uitgebannen woord toch gebruikt
te hebben.
Aanleiding voor deze inleidende
woorden vormt een gesprek met
prof dr. C. J. Lammers. hoogle
raar in de sociologie der organisa
tie, over de politieke voorkeur van
de studenten. De hooggeleerde heeft
daarover op verzoek van de Neder
landse Studenten Raad een studie
gemaakt, die bij het verschijnen al
weer verouderd is. Zelf zegt hij: „de
links-rechts tegenstellingen die ik
heb aangelegd naar aanleiding van
een onderzoek dat de jaargangen
1961-1968 omvatte, vervagen snel
In wezen is mijn onderzoek oude
koek geworden".
Maar wat is er dan nu aan de
hand met de politieke karakteristie
ken waaronder je de huidige stu
dent moet vangen?
Lammers: „Mijn indruk is dat het
nu gaat om de directe democratie
tegenover de indirecte zoals wij die
J in ons staatkundig bestel kennen.
Naar onze gevestigde opvatting moet
alles ordelijk verlopen in een „re-
j presentatieve" democratie. Voor de
studentengeneratie van nu is dat
minder belangrijk geworden". Voor
zichtig geeft hij opnieuw indrukken
weer, indrukken die de wetenschap
nog niet met een echt onderzoek kan
ondersteunen: „Bij de studenten ligt
nu de nadruk op de directe persoon
lijke inspraak. Dat betekent dat de
„studenten partijen" zoals SVB en
NSA op de achtergrond komen. Zij
staan los van die eis".
Vraag: „Is die directe democra
tie niet erg ondoelmatig?"
Antwoord rwin prof. Lammers:
„Je moet niet direkt denken aan de
extreme vorm van „one man, one
vote". De gedachte aan volksverga
deringen die zowel de wetgevende
als de uitvoerende macht in alle op
zichten bezitten, leeft niet onder
veel studenten".
Niet onzedelijk
Voor Lammers' gevoel valt het ex
tremisme wel mee. Hy voegt er aan
toe: Ik vind het niet zo onzedelijk
dat die vergaderingen een zeker
mandaat krijgen. Maar dan moet
wel één voorwaarde van te voren
vervuld zijn: iedereen moet de kans
krijgen om behoorlijk op de hoogte
te zijn van wat er omgaat".
Lammers wil zich bepaald geen
voorhoedespeler onder de professo
ren noemen om deze uitspraken. Hij
geeft historische voorbeelden over
studentenactivisme. Er zijn altijd
groepen studenten geïnteresseerd ge
weest in de politiek. Dat ging veel
al rustiger en minder massaal dan
nu. Maar de geschiedenis kent. ook
in Leiden, het krachtige studenten
protest tegen de hoogleraren. Lam
mers, sardonisch grijnzend: „In de
i vorige eeuwen hebben zij heel wat
ruiten bij professoren ingegooid".
Snel terug naar nu. Lammers:
„Wat wij uit onderzoeken en erva
ringen van leraren weten, bestaat er
onder de schooljeugd een geweldige
aandrang tot medebeslissingsrecht,
j Er is een generatie op komst die dat
j zeer belangrijk vindt".
Er wordt nogal eens gezegd dat de
activisten onder de studenten een
zeer kleine minderheid vormen. Wat
I denkt prof. Lammers daarover?
„Ik kan natuurlijk alleen maar gok
ken. Maar ik zou zeggen, minder dan
50% laat alles langs zyn koude kle
ren afdruipen. Een vrij grote min
derheid is niet daadwerkelijk actief,
maar is het wel met de acties eens.
Die lijn blijkt ook uit buitenlandse
onderzoekingen. In elk geval is het
aantal van degenen die zich tegen
de activisten laat organiseren, onge
looflijk klein".
Nog niet helder
De organisatievorm, die het bedrijf
dat universiteit heet, moet krijgen,
staat prof. Lammers nog niet helder
voor ogen. „We zullen wel naar een
veel buigzamer organisatie toe moe
ten. De studenten streven naar een
voortdurende beweeglijkheid. En we
zien ook in grote bedrijven organisa
tievormen die beslist niet meer ri
gide en bureaucratisch aandoet. Dat
geeft mij hoop op de mogelijkheid
om de geschikte decentralisatie te
bereiken. Maar het vereist ook wel
een nieuw soort denken".
Het sociologisch instituut draait in
een nieuwe opzet. Studenten, hoogle
raren, wetenschappelijke medewer
kers en vertegenwoordigers van de
administratieve staf beheren met el
kaar dit studiecentrum. Een algeme
ne vergadering heeft een instituuts-
raad gekozen waarin alle stromin
gen hun zegje kunnen zeggen.
Het is een begin. Er zfjn nog heel
wat vraagtekend te plaatsen, bij
voorbeeld met betrekking tot de
verwachting over hevige studenten
acties. Prof. Lammers tenslotte:
„Democratie is geen meerderheids-
terreur. Garanties kun je niet hele
maal inbouwen. Dan roep je spjo-
ken op".
