De apenrots,
het conflict
tussen de
generaties
'roicompris
DAAR ZAL IK ME
NU EENS EVEN
LATEN AANRANDEN
BOURGEOIS
VOUS
NAVEZ1
Dr. C.E.Vervoort over
onderwijs
hterban
Bemiddelen
Liberaal politiek
EEN SPAANS AVONTUUR
GEDICHTEN
1 ÏDERDAG 31 JULI 1969
LETDSCH DAGBLAD
EN SPOOK GAAT ROND DE WE-
D, het spook van de studenten. Al-
jachten van de wereld hebben zich
oigd in een Heilige Alliantie om dit
ik te verjagen, de Paus en het Cen-
Comité, Kiesinger en De Gaulle,
Franse communisten en de Duitse
tieagenten, Berkeley. Berlijn, Tokio,
irid, Warschau, de studentenop-
i besmettelijk. De studenten zijn
grote strijd begonnen tegen de ver
slende overheden- Ah! Mijne heren
erders, u zou graag willen weten
er aan de hand is geweest? Het is
zo eenvoudig.
i eenvoudig als het op het eerste ge
it lykt is het natuurlijk niet alle
rnet opstandige studenten, scholie-
etc. en zo heeft Cohn-Bendit, waar
deze uitspraak afkomstig is, het ook
bedoeld.
ter dan een jaar na de mei-revolu-
en met onze eigen mei-weeën nog
r zo kort achter de rug zitten de
sten van ons met de handen in het
ten aanzien van de nieuwe volks-
tging die als een moderne ratten-
jer van Hameln zoveel en steeds
jonge mensen achter zich verenigt
de dodendans van de heiligste koe
de Westerse samenleving: het on-
rijs.
iniël Cohn-Bendit en zijn Neder-
se collega's hebben hun eigen ver
ingen voor wat ze aan het doen
Een verklaring die enkele van ons
jn kunnen bevredigen andere weer
niet vanwege de al of niet in acht ge
nomen objectiviteit. Wat denkt de we
tenschap die heilige burcht die nu zelf
bezig is bestormd te worden er allemaal
van.
Jouw Wereld is een paar uur op be
zoek geweest op de Leidse geestelijke
Olympus voor een gesprek met dr. C.
E. Vervoort de pas benoemde lector so
ciologie. onderwijs en opvoeding aan de
universiteit van Leiden Na dit gesprek
en aan de hand van een stencil met
de tekst van een lezing van Vervoort
over „Het verzet van de jeugd tegen het
onderwys -Achtergronden" voor de con
ferentie van de Humanistische Stichting
.Socrates" kwam onderstaand verhaal
tot stand. Omdat daarin zo vaak spra
ke is van generaties en generatiecon
flicten nog wat meer persoonlijke gege
vens van dr. Vervoort: geb. 1920 in
Schiedam als zoon van een visboer:
vanaf 1943 werkzaam bij de Heidemaat
schappij eerst als boswachter later als
cultuur-technisch opzichter. van '50
tot. '56 studie sociologie in Leiden; 1954
tot '57 onderzoek in de Twents-
Achterhoekse textielindustrie: vervol
gens tot 1960 een onderzoek naar de
oorzaken van het nihilisme onder de
Leidse studenten; '60—'63 werkkring bij
iiet instituut voor Conflictpsychologie;
1962'67 belast met de dagelijkse lei
ding van het door het Leidse sociolo
gisch instituut uitgevoerde „talenten
project Vervoort was o.a. hoofdbe
stuurslid van de NVSH, voorzitter van
de personeelsvereniging van de Heide
maatschappij en redactielid van Ver
standig Ouderschap
Verder zij opgemerkt dat Vervoort zich
ziet als een humanist, echter zonder lid
te zijn van het Humanistisch verbond.
De foto van het affiche met de tekst
Bourgeois vous n'avez rien compris
iBurgers jullie begrijpen d'r niks van»
Is afkomstig uit het boekje van Louis F.
Peters. Kunst en revolte, het politieke
plakkaat en de opstand van de Franse
studenten dat is verschenen bij uitge
verij „Westfriesland" in Hoorn.
Illlllllllllllllll
DE KOMT HET dat over vrijwel de
wereld jongeren in opstand komen?
is duidelijk dat er moeilijk van een
beheersende achtergrond van dat
st kan worden gesproken. Het ver-
ran studenten in de Zuidamerikaan-
anden heeft andere achtergronden
die achter het IJzeren Gordijn. Be
en we ons tot de protestbewegin-
in Westeuropese landen dan is er
factor die meteen in het oog springt
lat is de kloof tussen de jongere en
sre generatie. Je zou een generatie
nen omschrijven als het geheel
ongeveer leeftijdsgenoten die zich
gemeenschappelijke ervaringen
yant voelen.
e ervaringen van de jongere genera
zijn totaal verschillend aan die van
oudere. Voor de oudere was de er-
ngsachtergrond de opkomst van het
onaal-socialisme. Tweede Wereld-
og. de Korea-crisis, dat is het pers
je f van waaruit ze de verworvenhe-
van de jaren vijftig en zestig be-
;n en die ze veelal ook positief
rderen. De ervaring van de Jonge-
is de welvaartsstaat, de consump-
laatschappij.
E BELANGRIJKSTE PUNTEN
rop deze generatiekloof aanleiding
(t tot een conflict liggen op het ge-
van de gezagsuitoefening, het
ctioneren van de democratie, het
mocratisch karakter van onze sa-
lleving etc. De tijd daagt uit tot stel-
name en dat is dan ook wat ge-
rt. Het onderwijs is op zichzelf niet
(ritair. Het gezin veel meer. Waar
onderwijs niet in slaagt, is Juist de
isen tot een radicale verandering
de waarden te brengen. Een ieder
er uit op wat hy kan gebruiken,
liberaal wordt liberaler en een
Iritaire persoonlijkheid autori-
der. De vorm van ons onderwijs
dt vanuit de maatschappij gedic-
d. Het is een selectie. Het hele sys-
n kan vergeleken worden met de
nrots, d.w.z. een springplank om ho-
t>p te komen.
EN FOUT die vrijwel altijd gemaakt
dt by de beoordeling v^in de pro
beweging onder de jeugd tegen het
erwijs is dat de achterban veel min-
passief is als men altijd wel veron-
iteld. Uit een onderzoek van het
erikaanse tijdschrift Fortune dat re
en tatief genoemd wordt voor Arae-
anse jongeren tussen 18 en 24 jaar
;t dat voor ongeveer veertig procent
deze groep studenten het hoger on
wijs niet in de eerste plaats een aan-
genheid is om de mogelijkheid te
gen meer geld te verdienen Men
vacht dat de groep die men daarom
ook de „fore runners" noemt steeds
er zal worden. Typerend voor deze
miljoen studenten is de afwijzing
alles wat tot dusver in de Ameri-
nse samenleving prestige verleende,
s veel geld verdienen en hun maat-
ippijkritische instelling. Het blykt
deze studenten een sterke behoefte
ben aan zinvol bezig te kunnen zijn,
mogelijkheden tot zelfexpressie.
VERSCHIJNT VOORLOPIG een
maal in de veertien dagen als jonge
renpagina van het Leidsch Dagblad.
Jouw Wereld wil een medium zijn
dat jongeren dichterbij elkaar
brengt. Daarom is kopij van ieder
een welkom. Bijdragen kunnen geho
noreerd worden.
ONDKR REDAKSIE VAN: Hen-
riette van der Hoeven, Bert Paauw,
Henk de Kat en Bram van Leeuwen.
EindredaksieHein Elbrink.
VASTE MEDEWERKING Theo
Hannema.
DEZE KEER DANK AAN: de
heer R. P. Paauw.
EIGENLIJK IS het probleem dat de
school moet opereren in de kloof tussen
de generaties en in het conflict tussen
de generaties moet trachten te bemid
delen. De oudere generatie verwacht
van de school heel iets anders dan de
jongere generaties en het zyn de lera
ren die deze tegenstrijdige verwachtin
gen moeten trachten te verzoenen. En
dat is vrijwel onmogelijk omdat déze
verschillende verwachtingen in feite
fundamenteel verschillende antwoorden
inhouden op de vraag.
Waar dient het onderwijs voor?
LIFE SCHRIJFT: Een feit is dat van
het traditionele Amerikaanse onderwijs
verwacht wordt dat iemand zich con
formeert aan iemands ideeën over wat
belangrijk is en die maar al te vaak op
een bekrompe manier worden gebracht.
Zonder veel gevoel voor samenhang en
op een door en door autoritaire wijze.
Autoriteit vraagt conformiteit, confor
miteit leidt tot routine en routine pro
duceert verveling. De status quo mag
er mee gediend zijn maar het effect
op de leerling kan desastreus zijn". Het
ziet er naar uit dat er in dit opzicht
geen grote verschillen zijn tussen de VS
en Nederland.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllll
HET PUNT waarom het gaat, is dan
ook niet zozeer dat een relatief klein
aantal herrieschoppers met alle geweld
zyn zin probeert door te drijven, het
punt is veeleer dat het onderwijs zich
geconfronteerd ziet met een toenemend
aantal jongeren, die andere verwachtin
gen van een school hebben dan voor
gaande generaties en die steeds sterker
geradicaliseerd zullen raken naarmate
de school die verwachtingen minder
weet te honoreren. Ze zijn eigenlijk niet
in verzet tegen het onderwys in zijn
geheel maar tegen de afhankelijkheids-
situatie, waarin ze verkeren, het
„schoolse" karakter van de school. Ze
willen de school, de universiteit zelf mee
helpen kunnen maken, ze willen
hun eigen problemen en interessen er
kunnen terugvinden, ze willen geen
leerlingen meer zijn die door leraren
onderwezen worden maar participant in
een onderwijscoöperatle.
DE GENERATIEKLOOF manifes
teert zich niet in de tegenstelling tussen
de minieme groep van uiterst linkse ra
dicalen en een overwegend consexwatieve
oudere generatie maar in het conflict
tussen het groeiend aantal jongeren dat
zonder nu direct radicaal of activis
tisch te zyn, kritisch staat tegenover de
fundamenten van de maatschappelijke
orde en het groeiend aantal ouderen dat
zich onder die kritiek hoe langer hoe
onzekerder gaat voelen en als gevolg
daarvan of kritiekloos achter de jonge
ren aan gaat lopen of hun ideeën ra
dicaal afwijst.
HET MEEST OPVALLENDE by een
onderzoek van het Amerikaanse blad
Life op een highschool in Cincinatti
was dat de leerlingen uiterst kritisch
staan tegenover de school. Enerzijds
vanwege de participatie in het school
beleid in de ruimste zin des woords. an
derzijds de 'Weltfremdheid' van de school
voor de wezenlijke belangstellingsgebie-
den van de leerlingen uit een soort to
tale afwyzing van alles wat met de
school te maken heeft. De leerlingen
staan echter over het geheel genomen
zeer positief tegenover hun leraren die
ze. evenals de school zelf heel erg hoog
aanslaan.
WAAR KOMEN DIE JONGEREN
VANDAAN? Uit het Fortune onderzoek
blijkt dat er onder hen die zich niet met
de protestbeweging inlaten veel meer
uit arbeidersmilieus komen. Voor de ac
tivisten onder de studenten is vast ko
men te staan dat hun protestbereidheid
geen reactie is op uitgesproken autori
taire opvoedingsverhoudingen maar dat
zij merendeels afkomstig zyn uit gezin
nen waar beide ouders politiek liberale
opvattingen huldigen. Juist in die
gezinnen worden de kinderen gecon
fronteerd met de compromissen die hun
ouders sluiten tussen hun vrijzinnige
opvattingen enerzijds en hun levens
partij anderzijds. Het is vooral deze
confrontatie met het compi'omis waar
door hun verzetshouding aangewakkerd
wordt en die hun ai-gwanend maakt te
genover de wyze waarop de democratie
in praktijk wordt gebracht. Hun poli
tiek is er één van het geweten, wat be
tekent dat er geen ruimte is voor het
compromis.
BIJ DE DISCUSSIES rond de democra
tisering van het onderwys treden twee
standpunten naar voren. Het eerste, het
radicale is. dat democratisering van het
onderwijs alleen zin heeft als uitgangs
punt voor. als hefboom tot een demo
cratisering van de samenleving als ge
heel. Het tweede, het gematigd-progres
sieve is dat de democratisering van het
onderwys los gezien moet worden van
de wijze waarop men de samenleving
ingericht wil zien en dat het op zich
zelf een goede nastrevenswaardige zaak
is. Hoe men ook de zaak wendt of keert
het onderwys zelf vormt een in
tegrerend bestanddeel van de samenle
ving en veranderingen in het onderwys
hebben maatschappelijke gevolgen en
omgekeerd laten sociale veranderingen 't
onderwijs niet onberoerd. Is gedemo
cratiseerd onderwys mogelijk in een sa
menleving die steeds meer meritocrati
sche trekken gaat vertonen, die de te
bereiken maatschappelyke positie
steeds meer afhankelijk stelt van de in
tellectuele prestaties en de selectie
daarop tracht te perfectioneren? Ik ben
ervan overtuigd dat dit niet mogelijk
is en dat de democratisering van liet
onderwijs niet verder komt dan een slap
aftreksel van wat op dit moment de
parlementaire democratie te zien geeft,
als niet over een veel breder samenle
vingsfront ernst gemaakt wordt met de
democratie, wat betekent dat medezeg
genschap niet als restpost, maai* zoveel
mogelijk tot uitgangspunt verklaard
wordt van de wyze waarop aan verhou
dingen tussen mensen vorm wordt ge
geven.
„DESEMBER 1963 Het noodlot, dat
de naam „Beatles" draagt, slaat toe. De
sjowbizz wordt door deze mensen
„omgeploegd" en het lykt alsof ook El-
vis ten onder zal gaan. „Ik zei. het
lykt
Elvis besluit gedurende een Jaar geen
nieuwe plaat meer op te nemen en de
platenmaatschappy brengt daarom een
aantal oudere opnamen uit. Geen hond
begrypt dit beleid, maar de toekomst zal
het ons leren
Dit las Jouw Wereld deze week
In „Vijftien jaar Elvis", een jubileum
nummer van de Nederlandse Elvis Pres-
ley-fenklup die ondanks de grijzende
haren van dit tieneridool uit lang ver
vlogen jaren nog steeds pogingen doet
om het banksaldo van Elvis de Pelvis
in stand te houden.
Wim van Ravestijn uit Eibergen wel.
Met een spesiaal Elvis-kapsel getooid
heeft hy vyftien Jaar Elvis-karrieré
vastgelegd in een boekje dat overloopt
met vergeelde foto's op groot formaat
van „The King"
Om te beginnen iets over de geboorte
van het tieneridool Elvis. Zo ging het
in Huize Elvis:
„Ze kiezen hun namen zorgvuldig,
Jesse Garon en Elvis Garon. Helaas de
Heer ontneemt hen reeds kort na de
geboorte Jesse Garon. Elvis blyft wel in
leven. Het is een knappe baby. Hun
baby. Hun zoonHun Elvis Pres
ley.
Maar de tijd gaat snel: „Hy is nu
een jongen. Hy is ook apart, apax*t van
vele anderen. Zo knap. Ze nierken, dat
hun zoon kan zingen Zingen werd
steeds belangryker voor hem. Jaren vlie
gen voorby. De man wordt een ster. De
kleine baby wordt een idool. Aanbeden
door miljoenen. Zyn zangtalenten bren
gen hem van een hut naar een paleis.
Van Ravestyn: „Is Elvis wel ooit
weggeweest? Ach weggeweest, nooit na
tuurlijk. Zo rond 1965 en 1966 was het
toch wel erg rustig om hem heen. Maar
ik vermoed, dat ook dit behoorde tot een
vastomlynd plan van zyn duivels sluwe
manager Tom Parker
Van Ravestijn: „Elvis gaf de Jeugd da
kiacht om de barrière die er was ge-
vormd door het generatieverschil
te doorbreken".
Tot zover Elvls-fen Van Ravestijn.
Voor de fens die alle sitaten hebben ge
lezen tot slot een grote verrassing. De
fenklup heeft nog een goudkleurige El-
visspeld in voorraad voor twee gulden.
Niet goed? Dan toch zeker wel Elvis
trouwt voor één gulden. Haast u.
De fenklup is byna door de voorraad
heen.
LD-redacteur R. D. Paauw, die
vele jaren geleden tot één van de
actiefste medewerkers behoorde van
de JW-staf. gaf ons onderstaand
verhaal over zijn vakantiegeneugten
in Spanje. JW plaatste het vanwege
de negatieve strekking de mensen
zijn gek en het pessimistische
beeld van bepaalde soorten vakan
ties dat erdoor wordt gesuggereerd.
Een gewaarschuwd mens telt voor
tivee.
OMDAT HET RIJDEN in een automo
biel mij met diepe afkeer was gaan ver
vullen. besloot ik die middag myn
krantje lopend te gaan kopen. Ik be
hoor nu eenmaal tot het soort hoog
staande zenuwlijders, dat ook in het
buitenland moeilijk buiten het dagelijks
nieuws kan. De afstand tussen mijn
vakantiehuis, hoog in het Spaanse ge
bergte en het dorpje met de daar ge
huisveste krantenhandelaar bedroeg
ruim vfjf kilometer. Ik nam my voor,
in een bui van onverantwoordelyke
voortvarendheid, niet gewoon, maar
h&rd te gaan lopen. Dat zou goed zyn
voor de conditie, want die moest zwaar
bh,
Vku*.
suu~. i
aétUKM. 'y
geleden hebben onder het onbesuisde
eten en drinken, waaraan je Je in va
kantie-oorden pleegt over te geven. De
berg-af ging nog wel, ofschoon de
warmte me van het asfalt toewalmde.
Na 400 meter was er niets okselfrisse-
rigs meer aan my te bekennen; het
zweet liep me in brede kanalen over het
rugdek. Toen ik 500 meter had afgelegd
en het hoofdweggetje naar het dorp
nad bereikt, kraakte, piepte, knerpte en
siste het dusdanig onder myn rib
ben, dat ik maar een ogenblik stilhield.
Ik voelde me als een hogedrukketel met
2en verdraaid slecht afgesteld ventiel.
Twee minuten later hernam ik de loop
pas. Op dat moment gleed er langzaam
een automobiel naast me. zo'n onfat-
soenlyk duur geval «nee, ik zeg niet
welk merki. De man er in, goed in het
vlees zitteixd. hoorde je van verbazing
denken: „Verrek, je kunt dus ook nog
op je benen lópen en hard ook als het
moet". Hy keek me eens in het gezicht,
oeschouwde me kennelyk als een que-
rulante gek. gaf gas en reed. nee, zoef
de weg Ik had nauwelijks 200 meter
afgelegd of er stopte een automobiel
naast me. Daarin zaten een heerlyke
dame met twee proper gewassen kin
dertjes en een krachtig gebouwde man
aan het stuur. Met zó'n vi*ouw moest hy
wel een gelukkig man zyn, maar hy
keek wat triest en uitgeblust. Terstond
dacht ik aan H. H. Munro's schitteren
de regelen. „Zie naar het legioen man
nen, die eens jong en ongekluisterd wa
ren en nu bitter lijden, omdat zy eerst
de wildernis gekend en bemind hebben,
maar toen haar juk hebben afgewor
pen en de betreden paden zyn opge
gaan".
Of ik wilde meeryden. Nee. En ik zei
ook waarom. Een Fransman die kort
daarop langszij kwam en my een lift
aanbood, wuifde ik ook weg. De man
riep grynzend dat ik een kampioen was
of iets vaxx dien aard. maar daarover
maakte ik my zeer weinig illusies. Met
het sukkeldrafje waarmee ik me voort
bewoog. zou ik zelfs by de atletiekkam-
pioenschappen van de dwergstaat An
dorra nauweiyks op een plaats onder de
eerste tachtig mogen rekenen. De vrien-
delykheid van deze mensen werd afge
wisseld door de bruuskheid, waarmee
een zeer geïrriteerde automobieldryver
my naar de andere kant van de weg
toeterde Inderdaad kun je op dat soort
wegen beter links lopen, maar dat kan
toch wel wat aardiger worden verzocht.
Veel werd my echter duidelyk toen ik
het nummerbord van de toeteraar be
keek: het begon met de letters SS. De
heriixnering aan die wildeman vervaag
de toen ik na zo'n drie kilometer stuitte
op drie giechelende Belgische meisjes in
een erg fraaie automobiel Of ik niet
sefkens wilde instappen? Ik stak myn
heftig transpirerende hoofd door het
poi'tierraam. blies als een nydige poes:
„Daar zal ik me nu eens even laten
aanranden door di-ie Belgische meiden
en dan nog wel Vlaamse. Geen sprake
van". Er werd. al giechelend, weer gas
gegeven en ik bleef bezweet achter. Van
dat moment af begeerde ik rustig te lo
pen. Ik had genoeg van die automobi
listen die my zo nodig moesten vervoe
ren. Het moest nu maar eens afgelopen
zyn. Maar nee. hoor. Op zo n 600 meter
van het dorp stopte een Nederlander in
iet lelykste eendje dat er in geheel
West-Europa te vinden is. Ik had het
ook al vreemd gevonden nog geen en
kele landgenoot te hebben ontmoet. De
jongeman die in deze automobiel het
heft in handen had, zat tot de nok toe
vol wyn, dat zag je zo. Hy riep:
„Hatsjekiedee, joeché, mee?" Nee, zei xk,
IK WIL LOPEN. „Je bent gek", zei de
man glimlachend, „maar ik zal het te
gen niemand vertellen, hoor". Tenslotte
ben ik in het dorp by de krantenhan
delaar stomend als een lokomotief door
de finish gesneld. Op de terugweg werd
ik nog twee keer verzocht in een auto
plaats te nemen, maar beide keren heb
ik dat met myn ebbenhouten kop reso
luut geweigerd. Alleen de gedachte aan
een stoel, waar ik die avond niet meer
uit zou komen, een koele drank en de
krant, hielden my op de been. In myn
vakantiehuis gearriveerd, stelde ik my
eerst op achter een hier niet nader te
vermelden hoeveelheid alcoholische
dranken. Daarna bleef ik nog een kwar
tiertje sudderen in de stoel Pas toen
merkte ik dat men my een krant van
precies een week geleden in handen had
gegeven.
NEEWOORDSPELENG
I
ademloos.
luisteren en kyken we
naar elkaar
verwonderen ons hoogst
over
eikaars alles
in ons eigen niets
II
verbinden we de laatste
schakel met de eerste
de ketting
die zo af
en toe
nog aan iets
onbepaalds
bleef hangen
doch nu slechts
ik met jy
jy met ik
wy met ons
ommuurd
III
ademloos
zonder adem
dick rmvelli
