^hannes Hus 600 jaar geleden
•■'boren als ketter verbrand
Rustige kerk
voorgoed ter
is nu
ziele
E
HI..HL.
rïber
rkcliensteii Leiden en omgeving
rijder tegen misstanden in de kerk
lel'
van
BWW 11 IN 11
Explosieve Kirchentag op komst
Onrust welkom
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 17
ge»
:ew
cepi
idiii
225|
Hus, Boheems priester, later rector van de Praagse nationaai-Tsjechisch^ tegen
siteit, werd in 1415 wegens ketterij door het Concilie "1"
snstanz tot de brandstapel veroordeeld, zo kan men in
»denisboekjes lezen. Maar dat deze man, die zeshon-
aar geleden werd geboren, meer was dan theoloog en
er. is tijdens de Russisch-Tsjechische crisis van ver
jaar nog eens duidelijk geworden. Hus was een sym-
one
Inder, omdat een groot
e hogere geestelijkheid al-
:hikt was om te hervor-
was immers gebruik ge
it de adel-carière zocht in
Verdeeldheid
ieldood van hun geliefde
is voor de Bohemers het
opstand te komen tegen
n de Duitse gezaghebbers,
lems nationalisme volgde
van Hus met des te meer
imdat het zich richtte te-
tizer (Sigismund) die zich
mer van de kerk had op-
wiens eerzucht het was
van die kerk alle Duitse
Ier zijn bewind te krijgen
heerste er in de
Iholieke Kerk van die da-
ragscrisis. Er ging van de
eid geen bezieling meer
uitoefening van het gees-
t was een sleur gekomen,
jk formalisme met sterk
[sche instelling.
•reldlijking van de geeste-
vele misbruiken, zoals
aming van het celibaat,
it aanzien van de clerus
en bij het volk kwaad
lt. Er werd in de leiding
wel veel over hervorming
maar tot daden kwam
loogste kerkelijke leiding
de vorsten hun macht
rk hadden uitgebreid, een
politiek veroorzaakte
nd: pausen
n vaardigden decreten
•decreten uit, zodat de
Ie bodem rijp maakte, voor
el|jke crisis en daaruit
nde revoluties De gehele
was in die dagen bijzon
.-..likt om allerlei ketter
gen te doen ontstaan, die
il richtten op een meer
erwikte ke k en een vrije en
er beleven van de gods-
133
irdigerwijze behoort dat
t de elementen, die ook
luidige gezagscrisis in de
rk kenmerkend ztfn Dat
ar een „zuivere kerk"
lersoonlijke vrijheid vorm-
n van de ketterij van Jo-
us en zijn Engelse voorlo-
Beiden predikten een
rk, die zij stelden tegen-
rdorven kerk van paus en
zij aanvaardden als
leidsbron de bijbel en zij
bepaalde sacramenten
bels: Wiclef de eucharistie.
Echt, vormsel en oliesel.
Voorlopi
eis
lus als Wiclef kan men als
van de kerkhervorming
Hun succes was niet
in die dagen kerk en
nauw aan elkaar waren
i dat verzet tegen de ker
kelijke overheid tevens revolutie te
gen de staat betekende.
de Duitse centralisatiepogingen
zo begonnen de bloedige Hus-
sietenoorlogen. die bijna twintig
jaar lang Bohemen en de buurlan
den zouden teisteren.
De ketterij van Hus was in feite
de laatste waarschuwing aan
de kerk, dat zij zich op een catastro
fale weg bevond. Alleen hervorming
zou haar nog kunnen redden.
Het einde van het kerkelijk schis-
Wiclef moest in Engeland een stuk ma, dat wil zeggen het herstel van
van zijn leer inslikken, maar stu- i de eenheid in de hoogste lei-
denten, die in Oxford Wiclef had
den gehoord, brachten zyn theo
rieën over naar Praag, waar een
Boheems priester, Johannes Hus. in
1398 hoogleraar was geworden aan
de universiteit.
Voor Hus. wiens gedachten al eer
der in die richting waren gegaan,
betekenden de theorieën van Wiclef
een bevestiging van zijn eigen leer.
Onder het Boheemse volk verwierf
hij veel aanhang, niet alleen om
zijn leer, maar ook omdat dit volk
ln hem een symbool herkende, dat
zich via de kerk tegen het bestaan
de politieke gezag afzette. Nu werd
in die dagen het Duitse Rijk door
een soortgelijk schisma bedreigd als
dat waaronder de kerk gebukt ging.
Verschillende kandidaten dongen
naar de kroon. Als overwinnaar
kwam de broer van koning Wenzel
van Bohemen, Sigismund. uit de
stryd te voorschijn. Deze was al
sinds 1387 koning van Hongarije.
Met steun van de Paus kreeg hij
zijn hoge positie in het Duitse rijk
'14101437). Sigismund trachtte
het centrale gezag in het Duitse rijk
te versterken en wilde tegelijkertijd
aan het schisma in de kerk een ein
de maken, niet alleen omdat hij als
keizer de titel van Beschermer van
de Kerk droeg, maar omdat het ook
in zijn politiek paste.
Duor bemoeienissen van Sigismund
werd het Concilie van Kon-
stanz bijeengeroepen. Dit concilie
veroordeelde de leer van Wiclef,
maar Hus. inmiddels tot rector ge
kozen van de Praagse universiteit,
zette zijn strijd voor hervorming in
de kerk voort. In 1412 werd Hus
door de Paus naar Rome ontboden
om zich te verdedigen: hy ging niet
en werd „in absentia" veroordeeld
Hus beriep zich op het concilie van
Konstanz en met een door Sigis
mund toegezegd vrijgeleide begaf hij
zich daarheen. In Konstanz
werd hij echter gevangen genomen
en werd hem een proces wegens ket
terij aangedaan. Hus weigerde zijn
leer te herroepen en werd als aarts
ketter ter dood veroordeeld. Op de
zelfde dag. 6 juli 1415, stierf hy op
de brandstapel.
Sein tot opstand
De marteldood van Hus was voor
de Bohemers het sein om in op
stand te komen tegen het gezag van
een keizer, die hun held verraden en
die hun land onder een sterk cen
traal Duits gezag wilde plaatsen.
Toen Sigismund in 1419 bij de dood
van Wenzel, Bohemen erfde kwam
het tot een uitbarsting. Sigismund
had zijn broer Wenzel in 1410 zijn
koningschap over Bohemen la
ten behouden, maar de ..Hussieten"
weigerden Sigismund de „moor-
ding, zou een unieke kans hebben
gegeven om tot hervorming over te
gaan. Die kans werd evenwel ge
mist.
In Rome was de periode van de
renaissance-pausen aangebroken,
die de Eeuwige Stad tot centrum
van kunst en wetenschap verhieven,
de hoofdstad van een cultuur en
niet van evangelische heilsverkondi-
ging.
Dooi- de schittering van zijn
prachtige kunstwerken en gebouwen
merkte Rome niets van de kloof, die
steeds wijder onder zijn fundamen
ten ging gapen en die de christen
heid tot vandaag nog in twee kam
pen zou verdelen. Pas een eeuw na
de dood van Hus zou de kerk uit
haar apathie worden wakker ge
schud. toen Maarten Luther met
zijin 95 stellingen een golf van ver
zet en revolutie tegen de gevestigde
kerkelijke orde veroorzaakte. Maar
toen was het te laat.
De breuk was definitief, zo defi
nitief, dat de verdeelde christenheid,
vijfeneenhalve eeuw na Hus' martel
dood, nog bezig is de scherven te
lijmen.
W. de Lange
U zult mij niet horen zeggen,
dat dit stukje alleen voor dames
is: Beslist niet! (Hoewel man
nen nu niet zo heel gauw met de
letter „i" grinniken). Liep laatst
ergens een jongedames-achtige
jongeman. Net té bewegelijk net
té korte pasjes, net té mal pak
ketje, aan zijn licht gebogen
hand. Twee dames van de ande-
te kant. Ze zagen ook de jonge
man. Je zag ze denkenzó een
En prompt: „hi hi"!ü!
Langs de auto snelweg, waar
een file voortkroop zagen we op
eens een wat groen-uitgeslagen
mevrouw uit een. op de vlucht
strook geparkeerde auto strom
pelen. In kennelijk hoge nood
hurkte ze aan de wegkant. Nou
en toen het aantal jongens en
oudere heren, dat m de file er
naast afremde, nek-rekte en.
nou niet direct „hi-hi", maai- ln
woord en gebaren wel dezelfde
bedoeling hadden.
Over het strand kun je onder
dit opschrift, vellen vol schrij
ven. Buiken van buiten model
omvang, getorst door heren, die
het „hi-hi" van heel wat dun
nere heren opwekken. Over de
wonderlijke schakering benen,
die er paraderen zwijg ik. Neu
zen en oren behoeven ook maar
een tikje van 't eigen formaat
af te wijken of ieder heeft er
z'n hinnik of grinnik over. O,
heus niet dat we allemaal da
gelijks in de kronkels liggen
over onze plameetgenoten,
maar als je er zo eens over
nadenkt, dan zijn we heel kri
tisch en héél gauw klaar
om dat- wat- niet- gewoon ltfkt
te belachen.
Of het nu altijd pret tag is voor
onze medemensen om belachen
te worden? Of je over, niet naar
onze gemiddelde maten gevorm
de lichaamsafdelingen eigenlijk
wel de spot mag drijven en of
homofielen en in gedrag anders
zijnden dan noodzakelijk het
mikpunt van gekrinnik moeten
zijn? Laten we er minstens eens
over nadenken. Maar dat was
niet het laatste wat ik met „hi-
hi" bedoel.
Kijk nu eens. vóór U de deur
uitgaat, heel kritisch voor een
grote spiegelDat is minder een
voudig dan U denkt. We kijken
meestal niet écht naar onszelf
We kijken meestal naar ons
foutloze, complete, fraaie ide
aalbeeld.
Pas wie héél hardgrondig en
héél vaak „hi-hi" over héél veel
dingen van zichzelf van bin
nen en van buiten zegt, die
mag ook nog eens die jongeman.
die malle mevrouw die
ach, ons gegrinnik en geoordeel
over anderen valt dan heel wat
milder, vriendelijker en behulp
zamer uit. t Heeft alweer iets te
maken met: Hebt u naaste lief
als Uzelf.
J. Bovenberg.
Geref. predikant,
Leiden. Z.W.
(ADVERTENTIE)
10ANNES HVS-
A N NO AT.At I S 4*
WASAUTOMATEN
AFWASMACHINES
LIEBHERR NEDERLAND N V 020 946207 AMSTERDAM
STUTTGART (GPD) De mooiste jaren van de Duitse
Kirchentag als een binnenkerkelijke troost voor insiders zijn
voorgoed voorbij. Als straks de 14e bijeenkomst van dien aard
in Stuttgart gehouden wordt (van 16 tot 21 juli) zal blijken,
dat het kerkelijke vijvervlak, dat zo lang dromerig naar de
hemel lag te staren, in felle beroering is gebracht door wind
stoten uit uiteenlopende richtingen.
Het plezierige en veelbelovende van
Stuttgart is, dat de leiding van de
Kirchentag daar niet tegen op ziet,
maar leven en beweging, discussie
en confliot juist begroet en naar
vermogen in de hand werkt. Een
Kirchentag in moderne gestalte, zei
onlangs dr. Gerhard Schnath, één
denaar" van hun leider als koning j van de organisatoren bij een bezoek
te erkennen. aan ons land. is een stukje kritische
De oorspronkelijke religieuze kerk. dat zelf kritiseert en tegelijk
stryd van Hus mondde uit ln een tot kritiek oproept.
Bij dc tijd
Men kan dan ook veilig voorspel
len, dat Stuttgart een turbulente en
onrustige affaire belooft te worden.
De Kirchentag, kritisch open naar
buiten en openlyk kritisch naar bin
nen, is tussen de fronten van rechts
en links terechtgekomen, waar een
kerk waarschijnlijk ook hoort.
Rechts acht de kerk veel te radicaal
in opmars naar de wereld toe, links
vindt haar nog lang niet moedig ge
noeg en veel te gebonden aan de ge
vestigde orde.
Het programma doet een welbe j
wuste poging bij de tijd te zyn. Het J
licht uit de bergrede van Jezus het
thema gerechtigheid en toont geen
huiver om by de toepassing daarvan
diverse hete hangijzers aan te pak- j
ken. Wordt er in deze tijd nog naar
God gevraagd? Zo ja, hoe? werpt
één van de werkgroepen op. Voor de
beantwoording van zo'n vraag
treedt dan een rijtje ven de meest
uiteenlopende sprekers aan.
Bijzonder roerig belooft een sectie
te worden, die tot titel voert „Strijd
om Jezus", waarin de voorman van
de orthodoxe groepering „Geen an- 1
der evangelie", prof. Künneth de de
gen zal kruisen met de representant
van de nieuwe theologie prof Willi
Marxen.
Het is vooral daar, dat dc studen
ten deel nemers aan de Kirchentag
zullen optornen tegen het ingebouw
de dogma: rust is de eerste chris-
tenplicht. De Kirchentagsleiding
vindt zulke te verwachten protest
acties best en heeft zelfs aan de jon
gere kritische generatie allerlei ser
vice aan ruimte, papier en stencil-
machines ter beschikking ge
steld, maar tegelijkertijd heeft zjj
aan de discussieleiders een spoed
cursus gegeven in de manier om een
j woelige hal met enkele duizenden ln
de hand te houden.
De werkgroep over de kerk zal ne
telige vragen op tafel leggen: Waar
I is by u de democratie, waar u zo
graag voor opkomt? Wat deed en
doet de kerk aan bewustmaking van
de noodzaak van ontwikkeling»-sa
men werking? Zulke vragen komen
weer terug in de sectie gerechtigheid
in een revolutionaire wereld, die als
een voortzetting en uitwerking is be
doeld van wat daarover op de vorige
Kirchentag in Hannover (over het
thema vrede) is te berde gebracht
en op de assembly van de Wereld
raad van Kerken verleden jaar in
Uppsala. Een sterk accent zal ko
men te liggen op de noodzaak van
informaite: men weet gewoon te
weinig.
wegens studentenonlusten veroor
deeld zijn, een nieuwe ontwik
kelingspolitiek van de regering en
een democratisering van de Kir
chentag. die zonder enige inspraak
van deelnemers of gemeente zichzelf
op touw zet.
Avondmaal
De Nederlandse deelnemers, op
nieuw de grootste groep van de c*.
1.000 buitenlandse gasten, nl. 200.
bieden een eigen oecumenischs
dienst aan, waarin pater dr. W. Boe
lens SJ. de preek zal houden en ds.
G. P. Klijn, contactfiguur van de
Kirchentag voor Nederland, een
aansluitende avondmaalsviering aal
lelden.
De. G. P. Klijn
ADVERTENTIE)
pro Test UNIEK VOOR LEIDEN
De evangelische studentenge
meenten van Duitsland hebben
aangekondigd de Kirchentag scherp
kritisch te zullen begeleiden, oa.
door de uitgave van een dagelijks
verschijnende krant „Pro Test" ge
heten. oplage 12.000 ex. Het eerste
nummer is al verschenen, het vraagt
meteen maar amnestie voor hen. die.
DE KASTEN-SPECIALIST
Hooglandse KerkgTacht 47—49
heek Nieuwstraat - Tel. 01710-33678
qq modellen
uniek in de kastenwereld.
Haarlem - Den Haag - Lelden
l
- Hervormde Gemeente
Wk: 10 u ds A. J. de Jong.
idse kerk. 10 u de hr W. L.
P«r te Lelden. 5 u ds A. J.
L 10.30 u ds H. W. Hemmes
emkerk, Driftstr.: 9 u de hr.
e Koudekerk.
thakerk. Lage Morsweg: 10.30
stroo.
skerk. Mongomerystr 10.30 j
Tombe. em. pred. Leiden
kerk. Koningstr.: 10 u ds J.
Hoogstraten, em. pred. Den
erk. Burggravenlaan: 9 u ds
omes (Jeugdkapel 10 u mej
ik. Hervormden, Aula Asser-
0 u ds A Verstraaten te Ede.
ailone: Geen dienst,
ikh Ziekenhuis: 10 u ds P J.
Issen
enhuls: 10.30 u ds F. Slump
■test.
ïerk. Zulderkerk: 10 u dr.
ds Maaskant
fk: 10 u ds Maaskant, 6.50 u
*aan
estkerk: 10 u dr Dronkert. 5
nberg.
terk. io u dr V. d. Zwaan. 5
i'gskerk: 9 u ds Bovenberg. 5
kert.
loven": 10.15 u ds Bovenberg,
t": 10 u (Ouderendlenst) de
*r.
etk (ingang Verl. Bloemis-
3 u dienst voor doven.
tfk (H. Lodewyk) (zat. av.
945. 11, 12.15 en 6 u. (He-
zav 7 u, 9.30. 11, 12.15 en
«Iers) (zat av. 7 u). 8. 9.15.
6 u (Hartebrug) en (za-
'•30), 7.30. 9. 10.15. 12 en 7
|fdus) (zat. av. 7 u. 8, 9, 10,
u (H. Antonlus) (zat. av. 7
en 6.30 u (stud, parochie)
•30 u) en 11.45 u.
Science (Steenschuur 6).
enst.
'Ui. Kerk (Cronestelnkade 2)
kth. Kerk (Vreewijkstraat)
jn
IJ- Kerk 10 u (dienst des w.
°e Bleeker
Heils 10 u Heiligingsdienst
•i08singSSamenkomst.
Iiu (vrijgem.) 10 en 6 u ds
Nieuw Apostolische kerk (Hoge Rijn-
dyk 24) 9.45 u dienst.
Rem. Gem. 10.30 u ds Winkel-Boot.
Evang. Chr. Gem. (Middelstegrt. 3)
10 en 5 dhr. Dlkkes.
Doopsgezinde Gem zie Rem Ge
meente.
Evang. Luth. Gem. 10.15 u ds C Pel
te Amsterdam.
Baotistengem. 10 u ds R. Reiling
Geref. Gemeente: 10 en 5 u lees-
dlenst idinsdag 7.30 u ds C. Molenaar).
Aarlaiulerveen Herv Gem. 10 en
7 u ds G van Doorn. Geref Kerk:
10 en 6.30 u kand. R. Hassefras. Chr.
Geref Kerk: 9.30 uur n.m. Dienst des
woords onbekend.
Abbenes Herv. Gem 9.30 u ds W
Kalkman. 7 u Jeugddienst.
Alphen aan <len KIJn Herv. Gem.
Adventskerk .Julianastr 9.30 u ds I.
J. Walpot. 6.30 u ds J H. Bogers.
Kruiskerk Gouwsluls: 9.30 u ds Joh.
Stehouwer. Opstandlngskerk: 9.30 u ds
Leenmans. 6.30 u eerw. heer R. S. Hci-
dema. Martha-Stichtlng „Rijnstroom"
geen dienst. Oudshoorn Kerkgebouw
Oudshoornseweg 10 u ds G. Cadée.
Gebouw Onderweg: 10 u ds P A. La-
feber Aula Noord geen dienst. RK.
aula Sterrenlaan: geen dienst Gerei.
Kerk Maranathakerk Raadhuisstraat:
1u ds G A. Westerveld. 6.30 u ds
H. Dijkstra. Salvatorikerk W. de Zwij
gerlaan: 10 u ds H. Dijkstra. 6 30 u de
heer C. van Baren. Alphen aan den
Ryn- Noord De Goede Herderkerk: 10
u de heer C. van Baren. 6.30 u ds G
A Westerveld. Geref. Kerk (Vrijgem.):
9.30 u leesdienst, 3 15 u ds F dé Vries
Chr Geref Kerk Jeruzalemkerk Grij-
pensteinstr 9.30 u Dienst des woords.
2.30 u ds H. C. v. d. Ent. Oud geref
Gem Kerkgebouw Hoofdstr. 240: 9.30
u en 4 u Leesdienst. Rem Geref Gem
geen dienst. Baptisten Gem: 10 en 7.30
u ds Koekkoek. Volle Evangelle-ge- I
meente (Kindervreugd)10 en 7 uur
dienst.
Bodegraven Herv. Gem. 't Anker:
9 en 10.30 u ds T. Poot te Groningen.
6.30 u ds Balke (Salvatorkerk)10 u
ds V. Harten, 6.30 u ds T. Poot. Geref
Kerk: 10 u ds R v. d. Berg. 5 u ds R.
J A. Hanenburg te Nieuwkoop. R.K.
Kerk (zat. av. 7 u) 8. 10. 11.30. 5.30 en
7 u. Geref. Kerk (Vrijgem.) 10.45 u en
3.15 u ds J. van Raalte te 't Harde
Geref. Gem.: 10 en 6 u leesdienst
Evang. Luth. Kerk- 9 u ds B. G. te
Winkel. Evangelisatiekring: 10 u ere
dienst. 6 45 u Jb. Klein Haneveld.
Boskoop Herv. Gem.: 9.30 u ds W.
L. Heijmans, 6.30 u ds C. B. Roos uit
Gouda. Geref. Kerk: 9.30 u ds Post,
5 u ds Tiemersma. Aula Mavo-Snij-
delwijk: 11 u ds W. L. Heijmans. Chr.
Geref. Kerk: 9.30 u leesdienst en 7 u
ds W. van Dijk. Gouda. Geref. Gem
9.30 u leesdienst en 3.30 u ds A. F.
Honkoop (dinsdag 7.30 u ds C. Ha-
rinck) Vrijz. Prot Geloofsgemeen
schap: 10 u d hr P v d. Laarse RK
Kerk 7.30 u. 9, 11. 5.30 uur (zat. av
7 u)
Hazerswoude Herv Gem. 9 en
6.30 u ds L. Boer. Geref Kerk 10.30
en 5 u d6 N. W. v. d, Hout te Utrecht.
Hlllegom Herv. Gem.: 10 u ds J
Bronsgeest (H.A.), 7 u Jeugddienst. 10
u ds J. L. Keyzer, Dorpshuis (H A
Geref Kerk: 10 en 7 u ds J. Hart
kamp Chr. Geref. Kerk: 10 en 5 u
ds W van Dijk te Gouda. R.K Kerk:
St, Joseph: (zat.av. 7 u) 8.30. 10. 11.30
en 7 uur) (Dorpshuis 't Eiland): 8 30
uur. St. Marinus: zat.av. 7 u) 7. 8 30.
10. 11.30. 12 45. 5.30 en 7 u
llnoginaile Herv Gem 10 u dhr
A J Dekker
Heemste. R.K. Kerk izat.
av. 7 u) 7. 8. 10 en 5 uur.
Katwijk aan den R(|n Herv Gem
Dorpskerk: 9.30 u ds A. Makkenze, 6
u ds D. Keunlng te Noordwljk. Ont-
moetingskerk10 u ds H. J van Ach
terberg te Leiden, 6.30 u ds A Makken
ze. Gymnastieklokaal Otto Baron van
Wassënaer van Catwijckschool10.30
u ds W. Eppinga te Britswerd Geref.
1 Kerk: 9.30 en 6 u d6 A. C. van Beek.
R.K. Kerk (zat.av. 7 u) 7.45. 9 en 11 45
u. Camping noordduinen: 8 u. Vredes-
kerk: 9 u nam. De Wilbert (zat.av.
6.30) 6.30 uur.
Katwijk aan Zee Nieuwe Kerk:
10 u ds J. P. van Roon. 6 u ds W
Vroeglndewey. Oude Kerk: 8 30 u ds
E. F. Vergunst te Polsbroek (Bad-
dlenst). 10 u ds W Chr. Hovlus, 6 u ds
L. Lagerwey. predikant te Den Haag
Ichtuskerk: 10 u ds A. Noordegraaf te
Ede. 5 uds J. C van Hunnik. Pnlël-
kerk: 9.30 u ds Jac. de Bos. 9 u ds
W. Chr. Hovius. Groen van Prinster-
school 10 u ds E. F. Vergunst Wijk-
gebouw ..De Hoeksteen". 10 u Pf Ot-
fried Blspllnghoff Dortmund (dienst
in de Duitse taal). Ziekenhuis Over-
duln: 2 u cis J G van Ieperen. Zee-
hospitium: 8.45 u v.m. ds W. Chr.Ho-
vlus. Geref. Kerk. Vredeskerk 9.30 u
ds R. de Vries, 5 u ds W. Bakker
Trlumfatorkerk9.30 u ds W. Bakker.
6.50 u n.m ds R. de Vries. Chr. Geref
Kerk: 10 en 5 u ds H. C. van der
Ent. Geref Kerk (vrijgem.): 9 u ds
H. van Ommen. 10.30 u ds T J Keeg-
stra uit Ermelo. 5 u onbekend. 7 u ds
De Groot uit Winterswijk Geref Gem
geen opgave ontvangen.
Koudekerk aan den Ryn Herv
Gem.: 10 u ds Meijer uit Maassluis. 7
u ds Kool uit Katwijk aan Zee. Geref.
Kerk: 10 u, en 7 u ds Kluis uit IJ-
muiden.
Leiderdorp Herv Gem (in geref.
kerk)9 u ds Geense (Schepplngs-
kerk) 11 u prof dr J N. Bakhuizen
v. d Brink. Geref Kerk (Hoofdstraat).
10.30 u drs. J. B v. d. Meulen te Sneek
6.30 u ds Bouma te Noordwijk (Schep-
plngskerk)9.30 u drs J B v d. Meu
len. 5 u ds H. Post te Leiden. R.K.
Kerk 9. 10 30 en 12 u.
Lelinuiden Herv Gem 9.30 u dhr.
A. H van Pijpen Geref Kerk 9.30 u
ds S. Hoekstra. 7 u ds D Averes.
Llsse Herv Gem Grote Kerk
10.30 u ds H G Oostlnga. 7 u dhr.
Kooi van Leiden. Helvetlakapel9 u
ds H. G. Oostlnga. Geref. Kerk: 8.30 u
ds J. Dethmers. van Woubrugge, 7 u
ds G. van Duinen van Den Haag. Chr.
Geref. Kerk: 10 en 4.30 ds Mannl te
Boskoop. Geref Gem 10 en 4 u Dienst
des Woords. Geref Kerk Vrygem.: 10
en 4.30 uur Leesdiensten. Oud. Geref.
Gem.: 9.30 en 3 u Leesdiensten. Ned
Prot. Bond: Geen dienst RK. Kerk
St. Agatha (zat.av. 7 u)8.30. 10.15. 11 45
en 7 u (dependance Poelpolder (zat.
av. 6.45) 8.45, 11.45 u Maria Kerk (zat.
av. 7 u) 8.30. 10.30. 12 en 5.30 u. H.H.
Engelbewaarders 7.30, 8.45. 10.46 en
5.45.
Nieuwkoop Herv Gem 9.30 u ds
J. Lalleman. 6.30 u ds H. J. van Ach
terberg. Geref. Kerk: 9 30 en 6.30 u ds
J. Snoey. Chr. Geref Kerk 9.30 en
6.30 u dhr. J. v. Leeuwen. Rem. Geref
Gem.: 10 u Mevr A. J. Broekhuyzen-
De Vos
Nieuw veen Hen- Gem 930 uur
ds J. G v Ieperen, 6.30 u ds J de Vos
Geref Kerk: 9.30 en 6 30 u ds H. O. A
Meinders.
Nieuw-Ven nep Herv Gem 9.30
u ds H. v d. Linde te A dam. 7 u ds
H. van der Linde Geref. Kerk 8 45
en 10.30 u ds N. Korenhof te Heem
stede. 4 30 u Dienst des Woords Chr
Geref Kerk: 9.30 u leesdienst. 3 u ds
L, S. den Boer te Sassenheim R.K
Kerk (zat.av. 7 u) 7.30. 9 en ll u
XoordwUk-BInnen Herv Gem
10 u dr J. G. B. Jansen. 7 u ds A
N. Langhout (Utrecht). Geref Kerk
9.30 u de heer P. Boomsma (Amster
dam). 7 u ds R. J. van der Veen (Am
stelveen). Van den Berghstichtlng11
u ds C Warner. Ned Prot Bond: geen
dienst. R.K. Kerk (zat.av. 7 u) 8. 9.30.
11.15 en 6 30 u
NoordwUk aan Zee Herv. Gem
10.30 u ds D Keunlng Kapel. Hoofd
str 9 u ds D. Keunlng. 7 u dr J.
G B Jansen. De Rank 10 u Duitse
dienst Geref. Kerk: 10 u ds R J v.
d. Veen (Amstelveen). 7 u de heer P
Boomsma (Amsterdam) Sole Mio: 10
u ds C. Warner. Herv. Ger. Evange
lisatie VGLO-school, Schoolstr. 2): 5
u ds G. van Estrik (Genemuiden. 5 u
ds G. van Estrik (Genemuiden. R.K
Kerk (zat.av 7 u) 7.30. 9. 10.30 12 en
7 uur
Noordwykerhoui Hen- Gem 9.30
u ds J. de Wit te Leiden, 7.30 u Va
kantieversper: ds H S. J. Kalf te Ben-
nebroek RK Kerk St Victor (zat
av 7 u) 8. 9.30. 11 en 6 uur. St. Jo
seph: (zat.av 7 u) 7 30. 8 45. 10.15 en
11.30 en 7 uur.
Oegstgeest Herv. Gem.: (Groene
Kerk) 7 u ds A J. de Jong te Lelden
(Pauluskerk)10 u ds H. P. Huisman,
i Gemeentecentrum)10 u centrale kin
derdienst Vrijz. Herv (Gem.centrum)
10.30 uds M. J. Wagenvoorde. Geref
Kerk: 10 en 7 u ds Vegter. Geref.
Kerk (vrijgem): Julianalaan 1: 8.30
u ds J v. d. Haar, 2.30 u ds D Los.
R.K. Kerk (zat.av 7.30U) 9. 10.30. 12
en 6.30 u Boneventtirakapel(zat.av.
6.30 u) 8 en 10 uur.
Oude Wetering Herv. Gem.: 9.30 u
ds Kool. Geref. Kerk: 9.30 u ds D.
Averes. 6.30 u ds S. Hoekstra. Rem.
Geref. Gem.: 7 u mej. ds. M. A. Klomp.
RUnsaterwoude Herv. Gem.: 9.30
u hr. H. v. Kampen. 7 u ds Ph. J.
Leenmans. Chr. Geref. Krrk 9.30 u
dienst des woords. 2.15 u ds G Bouw
Rynsburg Herv. Gem (Grote
Kerk)9.30 u ds Wisse. 5 u ds Bouw
man te Urk (Bethelkerk)9.30 u ds
Van Hunnik te Katwyk. 5 u ds Wisse
Geref. Kerk Petrakerk. 9.30 u ds P.
Brouwer te Katwyk. 5 u ds Byleveld.
Maranathakerk (voor kerkgangers v.
het Rapenburg): 10.16 u ds Bljleveld,
6 u ds V d Linde Maranathakerk-
8.45 u ds V. d. Linde. 4.30 u ds J v
Drie te Leiderdorp. Chr. Geref Kerk:
9.30 en 5 u ds M. Geleijnse emeritus
pred. te Hilversum Geref. Kerk (vry
gem): 10 u leesdienst. 3 u ds Mulders
uit Den Haag.
8a>senhelm Hen- Gem 9 en
10 30 u ds A Westra. 6.30 u ds Van
PUpen Geref. Kerk 9.30 en 5 u ds J.
D te Winkel Chr Geref Kerk 10
en 5 u ds L. S. den Boer Ned. Prot
Bond 10.30 u mevr ds. W H 's Ja
cob-Valllant te Oegstgeest R.K Kerk
(zat.av 7 u) 8. 9 30. 11 en 5.30 u.
Valkenburg 10 u Kand. van der
Nagel uit Valkenburg. 6.30 u ds Van
Ieperen uit Katwijk aan Zee Geref.
Kerk: 9.30 u ds Langeler. 6 30 u kand.
Brouwer Geref Kerk (vrygem 9.30
u leesdienst. 3 u ds J. v. d. Haar.
Voorhout Herv Gem 10 u kand.
Den Duik te Heemstede R K Kerk
(zat.av 7 u) 7.30. 9. 10 30. 11 45 en 5.30
uur.
oorschoten Herv Gem (Dorps
kerk) 10 u ds Saraber. 7 u ds Van
Zanten te Wassenaar (Hulp en Heil)
10 u kandidaat Pera (Ryndljk) 10 u
dr Heerma van Vo6. Geref Kerk 9.10 30
en 5 u ds Pieterse te Culemborg. Geref
Kerk (vrygem.) 10 en 5 u ds F. de
Vries. R.K Kerk (Laurentlus (zat.av
7 u) 7.30. 9. 10.30. 12 en 5 u (Moe
der Gods (zat.av. 7 u) 10. 11.30 en
Waildinween Herv Gem (Brug-
kerk): 9.30 u ds J. v. d Heuvel. 6.30 u
kand. B. Oo6terom. Esdoornlaan: 9.30
u kand. B Oosterom. 6.30 u ds J v d
Heuvel. Bethel: 9.30 u ds C Baas Nleu-
werkerk, 5 u ds J. den Dikken Bent
huizen. Immanuëlkerk9.30 uu ds W
v. Beem, 7 u ds B. G. te Winkel. Geref
Kerk: 8 30 u ds T. W Penning te Zoe-
termeer, 5 u ds D. Ringnalda te Kat
wyk aan Zee. Chr. Afgesch Gem.: 9.30
en 5 u ds A. P. Verloop.
Warmond Herv Gem 10 u J
M. Snyders. R.K. Kerk 8, 9.30, 11.30
en 7 u.
Wou h rug ge - Herv Gem.: 9.30 u ds
Franken. 6.30 u ds Van der End Braat
te Haarlem Geref Kerk: 9.30 en 6 30
uur ds Van Drie te Leiderdorp.
Zevenhoven Herv Gem, 9.30 en
7 u ds Reijenga Geref Kerk: 9.30 en
7 u ds E. J. BoolJ.
Zoeterwoude Herv Gem.: 10 u ds
C Spoor. R.K. Kerk (zatAv. 7 u) 8 45,
10.30 en 12 uur.
Zwammerdam H erv Gem.: 10i
u ds D. Goudzwaard. 6 30 u ds C. van
Harten. Geref. Kerk: 9.30 en 6.30 uds.
FJ. Tlermersma. Rem Geref. Gem.
Geen Dienst.
De toren van de hervormde
Pniëlkerk in de Hoornespolder in
Katwijk aan Zee.
(Foto LD/J. v. Dutfn, Katwyk a. Z.).
