W el vaart
bedreigt welzijn'
Totaal nieuw
en mild-
amerikaans
Golden Fiction
25 FILTER KINGS
Nederland is zich
gevaren niet bewust
K.R. uit Reykjavik
kent zijn voet ballot
\e"eids hoogleraar prof. dr. Kuenen
A ffaire- Westphal nu
bijna ten einde
Golden
Fiction
3oor Bram
iNKiin Leeuwen
tof. Kuenen
Toernooi winst
voor schaakleam
Zoetemelk vaster
in leiderstrui
Corrie Bakker en Mieke Sterk
toch aan de start in Uden
Fritz Hanover
klopt El Hadie
ISDAG 9 JULI 1969
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 11
ote moeilijkheid bij de bescherming van onze natuur is,
•elvaart in guldens kunt uitdrukken, maar welzijn he-
Rijkswaterstaat kan precies becijferen wat het finan-
Re«foordeel is, als de weg van Amsterdam naar Rotterdam
f 5jlometer korter wordt. Maar zo'n rekensommetje is niet
f jen van de man, die in het weekeinde met zijn gezin dat
(üicirfin de Waal bij Tiel opzoekt om daar op adem te komen
én enP wee^ hard werken. Het belang van een leefbaar milieu
(bij een definitieve keuze nogal eens naar het tweede
ES) •rschoven. Daar moet verandering in komen."
woord is prof. dr. D. J.
hoogleraar in de algeme-
aan de Leidse universi-
inenkort directeur van het
Efiiuut voor toegepast veld-
Bi onderzoek ten behoeve van
Cheer (RITVON). Met 'n-
B 1 oktober zullen het Rijks-
mendi voor veldbiologisch onder-
b behoeve van het natuurbe-
erflVON) te Zeist en de stich-
rLsdag^ituut voor toegepast biolo-
nderzoek in de natuur (IT-
rstra8t Arnhem opgaan in dit nieu-
[nstituut.
-«Kuenen geboren en geto-
is al jarenlang
de adviesraden van beide
en ziet in deze samenbun-
krachten nieuwe moge-
om de problemen van de
ide milieuverontrei-
lyf te gaan. „Er werd in
jten al veel werk verricht,
overlapte en dank zij de
straks het volledige po-
►ruikt worden voor biolo-
lerzoekingen".
..„mg" van het ITBON is
uitgerust laboratorium waar
)N al lang naar uitkijkt. Het
Jizjnstituut richt zich vooral op
t toegepaste wetenschap zoals
IliG ljarzoek naar de ontwikkeling
vegetatie in een bepaald ge-
et ITBON doet eveneens veel
i het veld. Om maar iets te
er zijn studies over de vor-
p an humus, de verstuivingen
ibenvorst en de ontwikkeling
r - worm in boomgaarden waar
Ni jaar uit gespoten wordt.
twee instituten in elkaar
j^ji [egaan ontstaat er volgens
henen een scala van mensen
eresse voor het milieubeheer
land, variërend van de soms
eve natuurbeschermer tot de
jsja! i wetenschappelijke onderzoe-
tof. Kuenen ziet de taak van
U© uwe instituut als volgt „Met
i*«rn onderzoekingen - zullen we
udende argumenten op tafel
=OH brengen over milieu-proble-
moeten meer cijfers komen.
jJogische argumenten zullen
overheid afgewogen moeten
i tegen de andere argumenten,
liger het onderzoek, hoe be-
imenten. Beleidsbeslissin-
D. J. Kuenen werd op
»aart 1912 in Leiden geboren
Hf [zoon van de Leidse hoogle-
r in de natuurlunde, prof. dr.
J. Kuenen en studeerde biolo-
n zijn geboortestad. Na in
het doctoraal examen te
afgelegd promoveerde
;ln 1939 bij prof. dr. H.
a tot doctor in de wis-
jurkunde op het proef-
„Systematical and phy-
cal notes -on the Brine
«.p. Artemia.
r. Kuenen die inmiddels was
steld als assistent van
dr. C. J. van der Klauw
mit Zoölogisch Laboratorium
de Leidse universiteit, was
taAolgens van 1940 tot 1942
Mzaam als entomoloog bij de
■ÏM. in Amsterdam en van
-tot 1949 als wetenschappe-
f ambtenaar bij de Stichting
ands proeftuin in Wilhel-
lorp bij Goes, waar hij on-
verrichtte naar de be-
p.s van insectenplagen bij
[fruitteelt. Daarna werd hij
Demd tot conservator van
Zoölogisch Laboratorium te
i 1950 werd dr. Kuenen. als
ger van prof. dr. N. Tin-
B~n, aan de Leidse universi-
benoemd tot gewoon hoog-
in de experimentele dier-
i, welk ambt hij aanvaard-
f met een oratie over „Insect
milieu". Zijn leerstoel werd
1959 bij het emiritaat van
tf. dr. C. J. van der Klaauw
gezet in een leerstoel voor
nene dierkunde.
»f. Kuenen die van 1955 lot
voorzitter van de Stichting i
wé Civita te is gew eest, yervul-
fin 't aacdemiejaar 1964/19'j5
1 ambt van rector magnificus,
de afgelopen zes jaar was
Kuenen lid van het be-
van de Internationaal
for the Conservation of
-ure and Natural Resources,
laatste drie jaar als oen der
«-presidenten.
De laatste vijf jaar was hij
penningmeester van de
Rectoren Conferentie,
voorts lid van de com-
rissie voor wetenschappelijk
pderwijs en onderzoek van de
ad van Europa.
gen nemen we zelf niet, we doen uit
sluitend het voorbereidende werk.
Neem bijvoorbeeld de duinen van
Voorne. Het is een stukje natuurge
bied, dat nergens ter wereld zijn
weerga kent. Er komen zeldzame
planten en dieren in dit gebied voor
die het tot een uniek stukje natuur
gebied maken. Rotterdam heeft
plannen met dit gebied (het plan
nen, ligt in de directe gevolgen van
een steeds groeiende industrialisatie
en stagende welvaart. De hoeveel
heid afval wor dtsteed sgroter, roet,
vergiftige gassen, vast afval en riool
water. Ook het toenemende gebruik
van kunstmest. Biociden worden nog
steeds op ruime schaal over de plan
ten gespoten.
Alle ooi-zaken tezamen hebben tot
gevolg dat de leefbaarheid in Neder
land steeds verder wordt terugge
drongen. Het vreemde verschijnsel
doet zich echter voor. dat de weten
schap en de techniek zo vei- gevor
derd zijn, dat we in de meeste ge
vallen de methode weten om deze
gevaren de wereld uit te helpen. De
toepassing laat te lang op zich wach
ten. De taak van ons instituut is nu
meer oijfers te overleggen en dui
delijker argumenten aan te voeren.
2000». Als dit plan wordt uitgevoerd
blijft er niets van over. Nu is het
maar waar je de voorkeur aan geeft:
aan een uniek natuurgebied of werk
ruimte voor vele mensen. Onze taak
zou zy'n de overheid te informeren
over de gevolgen van een dergelijk
plan. De politici zullen tenslotte de
knoop moeten doorhakken.
Bevolkingstoename
Problemen rond de natuurbescher
ming in ons land zijn geen zaak van
gisteren of vandaag. De bevolking
neemt elk jaar toe en daarvoor is
steeds meer ruimte nodig voor wo
nen, wegen en werkgelegenheid. In
de tweede plaats is voor deze men
sen ook steeds meer recreatieruimte
nodig. De mensen kunnen nu een
maal niet altijd in hun flats naar de
blokken beton kijken.
Een derde oorzaak, aldus prof. Rue-
ADELBODEN (ANP» Neder
land. dat het schaaktoernooi in 1953,
1955 en 1966 won. heeft in het Zwit
serse Adelboden ook voor de vierde
maal de Clare-Benedicttrofee opge
ëist. In de vijfde en laatste ronde
behield het Nederlandse kwar
tet, dank zij een 24-I's zege op Oos
tenrijk de voorsprong, die in de vier
de ronde was veroverd. De partijen
van Langeweg, Bouwmeester en
Kuypers werden vrij spoedig remise
gegeven. Ree speelde echter een
marathon partij, die tien uur vergde
en won na een fraai eindspel in 71
zetten. Helaas kan aanvoerder Bouw
meester de trofee niet meenemen
naar Nederland. Deze Indruk
wekkende ereprijs is namelijk
in Duitsland zoekgeraakt
Eindstand: 1. Nederland WA pnt,
2. Zwitserland 10'j pnt, 3. Spanje,
i Engeland en West-Duitsland 10
pnt, 6. Oostenrijk 8 pnt.
j PULA (ANP) Joop Zoetemelk
won gisteravond een tijdrit in de
Ronde van Zuid-Slavië over 22 kilo
meter in 30 minuten en 18 seconden.
Zoetemelk blijft uiteraard leider in
de algemene rangschikking. De Ne-
derlandse ploeg nam de eerste plaats
in het ploegenklassement over van
Rusland.
De Oostduitse wielrenner Voigt-
leander won eerder op de dag de
tiende etappe, een rit over 100 kilo
meter van Rijeka naar Pula.
De uitslag van de tiende etappe is:
1. Voigtleander (O-Dli 100 km in 2
urn- 28 min 14 sec.; 2. Berger (Noorw)
2.28.24; 3. Roner (Zuid-Sl) 2.28.34.
D.D.T.
We weten nu dat wanneer er een
onkruidbestrijdingsmiddel in de sloot
terecht komt dat schadelijk is voor
het watermilieu. Wij zullen moeten
onderzoeken welke de gevolgen zijn
en in welke mate.
Al meer dan vijftien jaar is bekend
dat DDT kankerverwekkend kan zijn.
Nu komen er eindelijk protesten om
het gebruik van dergelijke stoffen
te verbieden. Maai- inmiddels heeft
ieder mens en elk dier DDT in het
lichaam, zij het in kleine percenta-
s. Zelfs bi) de pinguïns levend op de
Zuidpool honderden kilometers
van de bewoonde wereld is DDT ge
vonden.
Bij verkeersagenten worden hoge
re percentages koolmonoxyde gevon
den. Maar men gaat rustig door met
het propageren van een tweede auto.
Het reinigen van afvalwater ligt op
hetzelfde vlak. De methodes van de
bestrijding van de waterverontrei
niging zijn bekend, de toepassing
laat echter veel te wensen over.
Inmiddels verarmt de natuur
steeds meer en dit schaadt de mens.
We zyn immers allemaal nog steeds
volledig afhankelijk van de „biosfeer"
(het biologisch leven op aarde).
Volgens prof. Kuenen worden de ge
varen die het leefmilieu bedreigen
onvoldoende beseft. „Ik was dan ook
bijzonder verbaasd, toen ik las dat de
Amsterdamse gemeenteraad de vesti
ging van Progil afwees. Het is bij
mijn weten de eerste maal in Neder
land dat een dergelijk besluit is ge
nomen. louter en alleen omdat het
gevaarlijk voor de mens kan zijn".
LEIDEN <GPD> KR uit tweede poging van KR, in het
Reykjavik kent zijn lot. Feije- seizoen '66-'67 viel iets minder
noord zal de IJslandse dreumes gênant uit: nederlagen van 2-3
achteloos uit het Europacuptour- en 2-5 tegen FC Nantes.
Verdoezelen
Prof. Kuenen ziet het als een In
cidentele gebeurtenis temidden van
"n reeks gevaren die 't milieu in ons
land nog steeds bedreigen. Talloze
voorbeelden tonen dan aan. Om bij
de meest recente te blijven de vergif
tiging van de Rijn met endosulfan.
„Het is duidelijk dat hier iemand een
vergissing heeft begaan", zegt prof.
Kuenen. „Mijn ernstige bezwaar is
dat er systematisch geprobeerd is deze
zaak te verdoezelen Eerst hebben ze
hun mond gehouden in Duitsland.
Toen bleek dat het niet langer te ver
zwijgen was voor ons land. vertelden
ze dat het zo hard geregend had tn
de bergen dat de endosulfan van de
bergen was meegespoeld in de Rijn.
Klinkklare kletskoek. Van een
schip kan het ook niet gevallen zijn.
dan is er iets aan de hand met de
controle.
Er mag vooral niet gedacht worden
aan een menselijke fout bij de che
mische fabriek Höchst. De directeur
verklaart „höchst-persoonlijk" dat er
een sluitend controlesysteem bestaat
dat niet heeft gefaald. Maar er is
natuurlijk iemand, die per ongeluk de
verkeerde kraan heeft opengedraaid.
Een paar jaar geleden heeft zich
i DEN HAAG (ANP» De affaire
Westphal, die nu bijna acht maan-
I den sleept en na de weigering van
I een aantal heren-atleten te starten
in de interlandwedstrijd tegen België
i in een impasse was geraakt, schijnt
i nu toch tot een oplossing te kunnen
komen. Mieke Sterk en Come Bak
ker, die evenals de rebellerende he-
j ren-atleten door de Koninklijke At-
j letiek Unie waren uitgenodigd voor
landenwedstrijden en voor de eer
i hadden bedankt, zijn dinsdagavond
op dat besluit teruggekomen. Het
tweetal kwam hiertoe na aandringen
van een vertegenwoordiger van het
ministerie van Cultuur Recreatie en
Maatschappelijk Werk. Mieke Sterk
en Corrie Bakker zullen zondag dus
starten in de interlandwedstrijd tus
sen de damesploegen van Nederland
Frankrijk en Zweden, die in het Bra
bantse Uden wordt gehouden. Mie
ke Sterk was uitgenodigd voor de 100
meter horden en Corrie Bakker wa6
opgesteld op de 100 en 200 meter.
Voorzitter Frans Jutte van de
KNAU wilde dinsdagavond nog geen
commentaar geven op de nieuwe ont
wikkeling. „Het is zo'n tere zaak.
Ik kan wel zeggen dat ik erg bly
ben dat Mieke Sterk en Corrie Bak
ker alsnog besloten hebben te star
ten".
Prof. dr. D. J. Kuenen
ln de Nieuwe Waterweg een vrijwel
identiek geval voorgedaan. Tiental
len vogels in het Waddengebied stier
ven aan het gif dat tussen Rotter-
dam en Hoek van Holland ln het wa-
ter was gekomen. De vogels kregen
het gif binnen, toen ze de vissen aten, j
die op hun beurt waren vergiftigd. De
fabriek die het gif produceerde bleek
een lek in d'e leiding te hébben.
„In Nederland is men zich de
gevaren die daarachter schuilen on
voldoende bewust" meent prof. Kue
nen. De overheid is voorzichtig en
degelijk wanneer het gaat om strin
gente maatregelen. Er wordt hier pas
iets uitgevoerd wanneer de over
heid het voor honderdtien procent
zeker weet. Als het achtennegentig
procent is gaat het niet door.
Om een voorbeeld te noemen
De minister van Landbouw heeft bij
de voorjaarszaai in Drente het ge
bruik van landbouwvergif verboden.
De sterfte onder de vogels daalde on
middellijk. Voor de najaarszaai durf
de de minister zijn verbod niet te
handhaven omdat vogelsterfte niet
duidelijk was aangetoond. De dode
vogels die werden gevonden bewezen
het tegendeel. Het zal nog zekertwee
of drie jaar duren alvorens ook bij I
de najaarszaai een verbod wordt af
gekondigd voor het gebruik van i
landbouwgif".
Verontreiniging
Prof. Kuenen heeft in zijn jeugd
vaak rondgezworven in Leiden en
omgeving. Heeft hy in de loop der
jaren iets bemerkt van milieuveront- i
reiniging? Jazeker. Ook hier blijkt de
natuur langzaam achteruit te gaan.
Toen ik vroeger voor mijn aquarium
salamanders en kevers nodig had
hoefde ik maar een klein stukje te i
lopen. Je vond ze in vrijwel elk sloot- j
je. Tegenwoordig moet je een flink 1
eind met de bromfiets rijden om
slootjes te vinden waar die beestjes
nog leven. Het watermilieu is flink
verontreinigd.
In mijn jeugd kampeerden we op
een terrein vlak bij de Kaag. Je kon
het water daar b(j wijze van spre-
ken drinken. Maar kom er nu eens
om. Vissoorten als zalm. forel en steur
zijn verdwenen uit de Nederlandse j
rivieren. In 1910 werd voor het laatst I
zalm ln de Rijn gevangen".
De vraag dient zich daarom aan of
Nederland niet rijkelijk laat is mei
maatregelen tegen de milieuver- j
ontreiniging. Prof. Kuenen: „Er is al
een heleboel bedorven, maar er ook
nog heel wat te redden. Voor ons bio- j
logen is het Interessant daar een
steentje toe bij te dragen. Talloze
instituten houden zich op het ogen- j
blik met deze problematiek bezig. Ik i
heb het vertrouwen dat er door ge- j
coördineerd onderzoek iets te berei-
ken zal kunnen zijn.
Inmiddels ligt bij ons de taak om
voor de Nederlandse politici zo veel
mogelijk argumenten op tafel te
brengen, die ertoe kunnen leiden dat
ons land leefbaar blijft. Niet voor
niets werd vorige week op de scholen
de brochure „Welvaart, welzijn- niet-
zijn" verspreid.
nooi slingeren. De vrij grote
club uit het oude stadgedeelte
heeft in deze competitie nog
nimmer een tegenstander ver
slagen en warmt zich dan ook
niet aan valse illusies. KR (de
initialen van de IJslandse kam
pioen. die voluit heeft Knutts-
pymufeleg Rykjavikur. wat ordi
nair voetbalclub uit Reykjavik
betekent) was slechts
nieuwsgierig naar de melding
uit Genéve of het eerst als gast
heer mag optreden. Het organi
seren van een onbetekende re
turn loont de moeite niet.
KR treedt voor de derde maal
op in de Europa Cup 1. Pas in
1964 waagde een IJslandse ver
tegenwoordiger zich in het mi
lieu der kampioenen. KR, dat
sinds de oprichting in 1899
meer dan twintig keer de lands
titel veroverde, kreeg de on
dankbare opdracht de ongelijke
stryd te openen. Het lot zette de
IJslanders „zonder aanzien des
persoor:" onbarmhartig tegen
over Liverpool, dat niet eens
zijn nagels uitsloeg (0-5 in Reyk
javik en 6-1 in Engeland). De
Ook in het toernooi der Euro
pese bekerwinnaars werkte KR
slechts met rode cijfers: 1-3 en
nog eens 1-3 in '65 tegen het
Noorse Rosenborg BK. 0-10 en
1-4 in '67 tegen Aberdeen en
twee keer 0-2 in '68 tegen het
Griekse Oympiakos Piraens
De Nederlandse scheidsrechter
Aalbrecht was „beroepshalve"
getuige van de slachtpartij in
Schotland. Zijn vage herinne
ring: „Ieder schot was prijs. Op
een gegeven ogenblik heb ik
mijn grensrechter moeten vra
gen hoeveel het eigenlijk stond.
Ach, het is een aardig amateur -
ploegje dat tegen elke profclub
kansloos is. Het waren wel zeer
sportieve voetballers, die na af
loop rustig een sigaartje opsta
ken en een biertje dronken. Die
jongens voelden zich gewoon
een dagje uit".
Met FC Valur beheerst KR by
toerbeurt de mini-competitie in
IJsland. De hoogste divisie
daar telt zes clubs, waarbij vijf
uit de hoofdstad, die qua inwo
nertal is te vergelijken met
Assen.
Koersen Hilversum
HILVERSUM (Eigen berichtgeving»
De van kop vertrokken Fritz Ha
nover (Ham» zegevierde gisteren in
1.21.8 in de internationale draverij.
Het was echter een dubbeltje op
zijn kant. want El Hadie (Koppejan)
die een formidabele slotaanval lan
ceerde, eindigde vrijwel gelijk, doch
werd op foto tweede. De favoriet
Cherie Spencer, die 40 meter aan
Fritz moest gewen, eindigde met ge
ring verschil in 1.20.3 als derde.
De 2900 meter koers had door een
aanrijding in de achterhoede, waar
bij Enny Six, Dinsdag en Frickson
R betrokken waren, een onregelma
tig verloop. Van de koplopers, die
geen hinder van de verwarring had
den ondervonden, zegevierde Gea-
tonka (Huiberts jr.) in 1.27.1 km-tyd
vóór Farm Lady en Duco H.
De avond begon met een enorme
verrassing, daar drie grote outsiders
de eerste plaatsen bezetten. Ondanks
meerdere fouten, waarbij de jury wel
zeer clement was, zegevierde Hya
cinth Paardekoopercw. f20.80) in
1.30.3 vóór Hendrik (cov. f74.20, kop.
f 50.50» en Hoss Peterhof. Het trio
was niet geraden: in willekeurig»
volgorde leverde dit nog f 3285.20 op.
UITSLAGEN
Ruimteschipprljs: 1 Hvacint (J. K.
W. Paardekooper) (1.30.3), 2 Hen
drik, 3. Hoss Peierhof. Toto win 20.80
pl 4,00. 8.80 4.80 kop 50.50 cov 74.20
trio 3.285.30.
Charlie brownprljs. 1. Goudvos
Heny (H J. Pools) (1.27.1), 2 Giovan
ni. 3. Fair Ladv. Toto w. 10.20 pl 2.20
2.20, 2.60 kop 8.90 cov 6.90.
Apolloprijs: 1. Geatinka (J. Huiberts
(1.72.1), 2. Farm Lady. 3. Duco H.
'oto winn 3.40 pl 2.10, 1,70. 2.50 kop
4.90 cov 3.50 trio 136.10.
Maanspin SnoopyprJJs, eerste afd.r
1. Franciso (P. Heynen) (1.25.9), 2.
Geluk Frances. 3. Gamin B. Toto 14.00,
pi. 4.10, 2.50. 3.60. kop 28 00. cov. 6.10
John Young prijs: 1. Fritz Hanover
(J Ham) (1.21.8), 2. El Hadie. 3. Che
rie Spencer. Toto winn 6. pl 2,50 1.80
1.40., kopp. 21,70., cov 4.90.
Eugene Cernan prijs: 1. Dumas Z (H.
J. Pools) (1.24.2). 2. George van Rhea.
3. Dorothea. Toto w. 5.60 pl 1.60 1.50
2.20, kopp. 9.30, cov 4.20, trio 97,60.
Thomas Stafford prijs (1 ste afd.)
1. Faola Hollandla (H. van Ooyen)
2.45.6 1.22.8, 2. Eberdlne Th. 3. Dyna
miet Hanover. Toto 2,60. pl. 1.50, 3.70,
1.80.. kopp. 3.70.. cov. 13.40.
Thomas Stafford prijs (2de afd.): 1.
Carrière (J Verhoeve) (1.24.8). 2.
Claude Williams, 3 Ekster S. Toto w.
6 40. pl. 1.80. 3.00. 1,40., kopp. 44.90. cov
10.40. trio 480.90.
Maanspin Snoopy prijs: 1. Grace Bs
win (M. Vergay) 1.28.3). 2. Eriola, 3.
Fresia Fez. Toto w. 3.90, pl. 2,20. 2 40,
kopp 12.30 cov 5.60.
Totale omzet f 222.043.
(ADVERTENTIE»
1 de extra milde
25 filterkings 1.75
Prioriteiten
Mijns inziens moet het beslist
mogelijk zyn prioriteiten te bepa
len. terwijl er extra-geld zal moeten
komen om de resultaten van de one-
komen om de resultaten van de on-
derzoeken te effectueren. Voorlopig i
liggen er de eerstkomende jaren vol- j
doende problemen ln ons eigen land.
De vervuiling van de Rijn en de j
Noordzee is meer het werk van po-
litici. Zij zullen de internationale re
gels moeten vaststellen. l
