ATLANTICS
Nederlandse marine - luchtvaartdienst
frees les op Franse basis
Comfortabel vliegtuig voor
strijd tegen onderzeeboten
voor vliegveld VALKENBURG
i
binders horen heter
dan de mens
s
h
in
UNIEK VOOR LEIDEN
t 1M
iAG 5 JULI 1969
LFTDSCH DAGBLAD
PAOTWA n
Breguet-fabriek in
te zijn de eerste vier
ten voor de Marine-
irtdienst bestelde
jcs gereedgekomen.
ri en vliegers wor-
itiomenfee/ op de
inse vliegbasis Ni-
kotfrons opgeleid voor
traiAiioe patrouille- en
^"leebootbestrijdings-
'"ig, dat 7 juli op het
"Ijfrliegkamp Valken-
>]ge» dienst wordt ge-
l]tll?Een onzer redacteu-
■tptoog onlangs met de
3'"3>icc naar Nimes-Ca-
'D1>|or 'n reportage over
ps-Nederlandse op
ts t en een kennisma-
09 lef de comfortabele
kic.
Dl) j
van de vier in Neder-
trinepak gestoken Atlan-
keri)
>on i
mog
tweede-generatie patrouillevliegtuig
„De Atlantic is een grote vooruit
gang op het gebied van de onder-
zeebootbestryding. Het zijn voor dit
doel mooie toestellen, die uitstekend
voldoen".
Hotelschool
Het technisch personeel van de
marinevliegkampen De Kooy en
Valkenburg, dat verleden jaar op
int li
arb
SS-GARONS is een basis van de Aéronavale, de Franse
esvjuchtvaartdienst, niet ver van de rijkelijk met histori-
"octfomeinse bouwwerken begunstigde stad Nimes. Het
1 Ienmp, dat dank zij de Mistral slechts één startbaan „groot"
de4 in het kader van het infrastructuurprogramma van de
tuPaar Amerikaanse maatstaven aangelegd.
1
de militaire orga
an het Atlantisch bondge-
p de rug toekeerde, verlie-
Amerikanen Nimes-Garons.
'n. zitten er Nederlanders,
Alderd man van onze Mari-
ienst, technisch en
trsoneel dat met Franse
It opgeleid voor de Breguet
itic. De eerste vier toestel-
dit nieuwe onderzeeboot be-
Vliegtuig zijn inmiddels in
'gespoten in de kleuren van
In juli zullen de Atlantics
To marinevliegkamp Val-
Wiiofficieel in dienst worden
i
plalgen bestelde Atlantics gaan
dfoaken van het 321 Squa-
na een „slapende periode"
zu&i actieve functie krijgt.
Okflant van de nieuwe lucht-
Cbrdt kapitein-luitenant ter
N^er F. H. M. Schreurs, die
lding heeft over het Neder -
jtachement op de Zuidfran-
Capitaine de frégate (zeg-
ransen
kwam vorig jaar
|r met de eerste „techneu-
Nimes-Garons en heeft
'Ibiemen verbonden aan een
•ogramma in het buiten-
;emaakt.
imenwerking met de Franse
Is op elk gebied uitstekend.
It al het mogelijke in het
i aan onze wensen tegemoet
ai". „Natuurlijk hebben we
ufegin wel wat problemen ge-
tuurlijk een aanpassing. Op Nimes-
Garons eet men in feite twee keer
per dag warm. „Een beste hap, daar
niet van, maar van een lekkere hete
nasipot hebben de Fransen nog
nooit gehoord, om van 'n „bakkie
leut" 's morgens maar te zwijgen".
Eenmaal in de zes weken mogen de
marinemannen op kosten van het
Rijk naar huis en dat long weekend
wordt steevast gebruikt om de Fran
se douane bij terugkeer te confron
teren met verbazingwekkende zaken
als koude loempia's en plastic zak
ken met nasi. Het kookplaatje op de
kamers doet de rest.
Tot de attracties die het dichtbij
gelegen Nimes de achterblijvers
biedt, behoren de stierengevechten,
die geregeld plaatsvinden in de ruim
2000 jaar geleden door de Romeinen
gebouwde arena. Als de Spaanse
torreros in dit kolossale monument
Het bovenste dikste deel is de
drukcabine met (van voor naar
achter) neusobservatiepost, cockpit,
central operations room. waarin ze
ven bemanningsleden de elektroni
sche opsporingssystemen bedienen,
rustgelegenheid, keuken (met koel
kast!), toilet en observatieposten.
Het onderste rompgedeelte wordt
bijna geheel in beslag genomen door
het gigantische bommenruim; negen
meter plek voor alle NAVO-onder-
^ebootbestrijdingswapensbommen,
doelzoekende torpedo's, mijnen en
dieptebommen. Voor de secundaire
aanvalstaak van de Atlantic, het
vernietigen van kleine, vijandige op
pervlakteschepen, kunnen aan vier
pylons onder de vleugels Nord AS-
12 draadgeleide raketten wor
den meegenomen.
Sinds de Israëlische torpedoboot-
jager Eilat op 21 oktober 1967 ver-
tuig is, maar een laboratorium met
vleugels!
Overal in. op en onder het toe
stel. bevindt zich detectieappa
ratuur. De radarantenne in de in
trekbare koepel kan een snorkel
van een onderzeeboot waarne
men op zeventig kilometer; de
uiterst gevoelige ECM-installatie
kan in enkele seconden de vijande
lijke radar analyseren; in het dikke
uitsteeksel aan de staart zit de mag
netic anomaly detector (zeg maar
MAD), waarmee door een gere
gistreerde verschuiving van het
aardse zwaartekrachtveld de aanwe
zigheid van een onderzeeboot kan
worden vastgesteld; geluidsdetectie
onder water geschiedt automatisch
met boeien, die een accurate plaats
bepaling van de vijand geven.
Het hart van het wapensysteem
van de Atlantic is de „aanvalstafel",
de taal. Engels ligt onze
eenmaal beter
lb%is. Daarom zijn de eerste
Ie tolken meegestuurd en is
id veel werk verricht met
len van teksten. Wat ons
—eigenlijk is tegen-
'Cis het weer. We zitten hier
--ankrijk, maar we hebben
^rmaanden niet meer dan
zon achter elkaar
op Nimes-Garons twee
iele Aéronavale-squadrons
lationeerd, uitgerust met de
Atlantic, heeft overste
I uitgebreid kunnen kennis-
de capaciteiten van dit
Nimes-Garons de spits afbeet, geeft
nu les aan nieuwe „zendingen".
Voor het praktykwerk lopen de
Nederlanders gewoon mee met de
onderhouds- en reparatiediensten
voor de twee Franse Atlantic-squa
drons. De taal blijft nog wel een
struikelblok bij deze integratie. Alle
handboeken zijn in het Frans ge
steld en zelfs de hogere Hotelschool
in Scheveningen, waar 29 marine
mensen vijf weken lang een spoed
cursus Frans volgden «naast enkele
niet onplezierige bijzaken
maakt iemand niet volledig wegwijs
in technische vaktermen
Majoor J. Klees die in een piep
klein klasje in een van de vliegveld-
gebouwen marinemensen vertrouwd
maakt met de elektronische appa
ratuur van de Atlantic: „Mijn col
lega en ik moesten eerst alles zelf
uit het Frans halen. Alleen de eerste
week hadden we een tolk. Het viel
echt niet mee. Pas na een week of
drie snapten we er meer van".
Ook de maaltijden vergden na-
'he
'Oli
onfclleen honden en katten, ook
grote vlinders kunnen to-
het frequentiebereik tot
lei-bz (evenveel trillingen per
waarnemen. Daarmee zijn
staat, ook tonen in het be
de ultra-akoestische trillin-
'ferentieerd te horen. In te-
(ing daarmee vermag de
hechts tonen tot 15.000 Hertz
3t en nog andere belangwek-
iltaten van nieuwste on-
igen werden onlangs tij-
bijeenkomst van de Werk
map voor Onderzoek in
medegedeeld. Een byzon-
t olijke ontdekking deed de
fcholoog dr. L. J. Adam van
a-universiteit in Bochum. Hij
kon in het tere lichaam van de veld
krekel een gehoorcentrum en een
motorisch „zangcentrum" aantonen.
Overtreffen sommige diersoorten
de mens met betrekking tot hun ge
il oorbereik, zo staat anderzijds de
homo sapiens met het oog op zijn
ontwikkelde, rijk gedifferentieer
de taal op ongeëvenaarde hoog
te. Bij de meeste vogels zyn het
slechts 25 „roepen", waarmee zij
zich verstaanbaar maken en zelfs
bij de „meesterzanger" onder de
zangvogels, de zanglijster, kan men
nauwelyks meer dan 200 ver
schillende toonseries onderscheiden.
Maar ook de tot de mensapen be
horende chimpansee vermag slechts
weinig meer dan 50 verschillende ge
luiden, die een bepaalde betekenis
hebben, voort te brengen.
in het centrum van de stad onder
luid gejuich hun spel beginnen, zijn
de Nederlanders van de partij.
Wandelgangen
Over de „kist" zijn de oordelen
onverdeeld gunstig, 't Vliegend per
soneel is vooral bly met de ruimte
in de Atlantic. Luitenant ter zee,
vlieger der eerste klasse T. J. H.
Heynders, die in januari dit jaar als
een van de eerste MLD-vliegers de
conversie-cursus voor de Atlan
tic volgde en na juli op het marine
vliegkamp Valkenburg zelf beman
ningen gaat opleiden: „Die Breguet
Atlantic is een witte-boorden vlieg
tuig. Je kunt er in je zondagse pak
in werken. Als je in de Lockheed
Neptune alleen maar gaat zit
ten ben je al smerig".
Inderdaad is het verschil in ruim
te en comfort tussen de Atlantic en
de Neptune (waarmee het 320 Squa
dron van de Marineluchtvaartdienst
al geruime tyd vliegt) opmerkelijk.
In tegenstelling tot de Amerikaanse
Lockheed-machine, waarin we tij
dens onze vlucht naar Nimes-
Garons moesten „zwemmen" om uit
de staart de cockpit te bereiken,
heeft de Franse Atlantic wandel
gangen.
Zelfs bukken is in de grote druk
cabine van de Atlantic overbodig,
ofschoon sommige leden van de
nieuwe bemanningen gewend aan
de benauwde Neptunus daar nog
steeds niet aan kunnen wennen
De Aéronavale is gaarne bereid
haar nieuwste aanwinst te demon
streren. Voor de hangar van Flotille
21, waarin manschappen en onder
officieren van de Koninklijke Mari
ne gezamenlijk met Franse collega's
sleutelen aan motoren, hydraulische
systemen en andere voor niet-inge-
wijden moeilyk te definiëren onder
delen, wordt een Atlantic „opge
start".
Als we de Breguet-machine moe
ten beschrijven, is het eerste wat
opvalt de merkwaardige configura
tie van de romp; een soort 8-vorm.
rassend en indrukwekkend tot zin
ken werd gebracht door een Styx-
raket van 'n (door de Sowjet-Unie
geleverde Egyptische motortor
pedoboot heeft de NAVO-leiding ho
ge prioriteit gegeven aan de bestrij
ding van deze scheepsklasse, die
sterk in de Rode vloot is vertegen
woordigd. Deze lichte en snelle pa
trouillevaartuigen evenals trouwens
bijna alle andere Russische oorlogs
schepen) zijn goed bewapend tegen
luchtaanvallen. In dit licht moet de
doeltreffendheid van de AS-12 be
twijfeld worden.
Knuppeltje
Met een knuppeltje kan de schut
ter voor de doorzichtige neus de
Franse raket feilloos naar zyn doel
sturen. De draadgeleiding vereist
echter, dat de Atlantic netjes in de
richting van het doel blijft vliegen
en dan vormt het bijna 32 meter
lange toestel met zijn vleugelspan-
wijdte van ruim 26 meter wél een
ideaal doel voor kanonniers en mi-
trailleurschutters
Mogelijk zal in de naaste toe
komst de Nord AS-12 worden ver
vangen door de Martel, een nieuw
Brits-Frans wapen met „televisie-ge
leiding". De tv-camera in de neus
van het projectiel projecteert het
terrein voor zich op een scherm in
het vliegtuig waardoor de richter
koerscorrecties kan aanbrengen,
terwyl het toestel afdraait en bui
ten vuurbereik van het aangevallen
doel blijft.
Vliegers zeggen dat de Atlantic
met zijn stijve vleugels in slecht
weer laag boven zee soms ..tikkerig"
is: onze vlucht op enkele tientallen
meters boven het zonnig blauwe wa
ter van de Méditerranée is echter
een pleziertochtje.
Vliegend
'dioratoriuni
Wanneer de gecombineerde
Frans-Nederlandse bemanning een
realistische onderzeebootopsporings-
aotie begint, komt men tot de ont
dekking, dat de Atlantic geen vlieg
waarop automatisch alle gegevens
verschijnen van de „opsporingssta-
I tions". Aan de hand van de beelden
op zijn piottafel leidt de tactische
j coördinator de aanvalsactie. Omdat
hij zelf niets ziet, staat hy voortdu
rend in verbinding met de vliegers
die hem informeren over het „bui-
tengebeuren". De Breguet-machine
heeft tevens een optisch piotbord
voor de navigator, die de machine
naar het doelgebied praat. De Nep
tunes. waarmee de Marine
luchtvaartdienst nu vliègt zijn van
een oudere generatie en ofschoon
hun instrumentenlast de afgelopen
jaren voortdurend is gemodificeerd,
missen zij de ruimte voor de
nieuwste elektronische snufjes.
Versnelde opdracht
Voordat een verkeerde indruk
wordt gewekt: De Atlantic is niet
J gekocht als vervanger van de Lock-
heed Neptune. Beide toestellen ver
richten naast elkaar hun patrouille-
taak. De negen Atlantics moeten j
j het gat vullen, dat in de onderzee- j
bootbestrydingscapaciteit is gevallen
door de versnelde uitdienststelling
van de Karei Doorman.
De eerste vier machines die nu bij
Breguet in Frankrijk pronken met
de kleuren van de Marine
luchtvaartdienst. waren oorspronke
lijk bestemd voor de Aéronavale en
Geschwader 3 van de Marineflieger
(W.-Duitsland). De Nederlandse or
der werd geplaa' t op het moment,
dat delen van de produktielijn al
waren gesloten. Levering van de ne
gen MLD-machines zou daarom pas
laat in 1970 kunnen geschieden. De
komst van de Atlantic werd echter
urgent door het vertrek van het
vliegkampschip. Dit noopte de ma
rineleiding tot een regeling met
Frankrijk, Duitsland en Breguet,
waarbij in de eerste helft van dit
jaar al vier toestellen konden wor
den geleverd.
Patrouillemissies met de Atlantic
kunnen zich uitstrekken over een
afstand van ruim zevenduizend ki-
lometer. Dit impliceert, dat het on- j
derzeebootbestrijdingsvliegtuig zo'n
twaalf uur lang boven het water
blyft hangen en dat de bemanning
al die tyd haar volle aandacht moet
richten op de gecompliceerde appa
ratuur.
Een half etmaal op een stoel ln
een kleine. kunstmatig (zwak)
verlichte ruimte, vóór fluoresceren
de schermen en ontelbare knoppen
en schakelaars; een moeilijke en
slaapverwekkende taak.
Een van de Franse bemannings
leden in aangename houding op een
bed-stoelcombinatie: „Gelukkig
hebben de laatste jaren ook de
vliegtuigontwerpers doorgekregen,
dat de inhoud van de brandstof
tanks niet de enige limiet is voor de
vliegduur van een patrouillevlieg
tuig, maar dat de operationele
waarde op langere duur vooral
wordt bepaald door het uithoudings
vermogen van de bemanning".
Daarom hoeft men in de Atlantic
niet te bukken, kan een goede maal
tijd uit een fraai ingerichte keuken
aan tafel worden genuttigd en kun
nen vermoeide operators onderzeil
gaan in het rustcompartiment. Het
twaalfkoppige team is zo samenge
steld, dat onderling van post kan
worden verwisseld.
tnderliond
Niets van dit alle6 in de Neptune,
waar op de terugweg naar Val
kenburg —een vraaggesprekje met
kapitein ter zee van technische
dienst A. H. D. Hoppener, hoofd Bu
reau Vlietech van de Koninklijke
Marine, verloopt als een judo-oefe
ning.
Omdat vier landen met de Atlan
tic gaan vliegen (Italië kocht als
vierde land achttien toestellen) is
een consortium opgericht, dat het
gemeenschappelyk onderhoud van
de vliegtuigen moet regelen. De
ze internationale organisatie kreeg
Overste F. H. M. Schreurs is
commandant van het Neder
landse detachement in Nimes-
Garons.
de naam CIGMA oftwel Centre In
ternational Gestion du Matériel.
Kolonel Hoppener: Momenteel zyn
studies gaande, die moeten ultrna-
hoe het reparatiepakket het bes
te over de vier landen kan worden
verdeeld. Nederland kan in prin
cipe rekenen op tien procent. Een
deel hiervan gaat naar de Neder
landse industrie, maar ook het Ma
rine Luchtvaart Technisch Bedrijf
op De Kooy speelt mee.
Het MLTB op het marinevlieg
kamp by Den Helder krijgt onder
meer in onderhoud een deel van het
startsysteem van de Atlantic-
motoren, alsmede elektrische, pneu
matische en hydraulische systemen.
Medio augustus komen de eerste
testbanken naar De Kooy.
Het besluit het onderhoud van de
Atlantic centraal te regelen via een
door computers gesteund multi-na-
tionaal centrum garandeert niet al
leen een optimaal gebruik van de
Atlantic, doch past tevens volkomen
in de ontwikkeling van dit vliegtuig,
dat het resultaat is -an een in 1958
door de NAVO geïnitieerd project
voor een maritiem patrouillevlieg
tuig. Fokker. ingeschakeld by
de produktie van vleugelmiddelstuk
ken voor de Atlantic, zal nu vrijwel
zeker kunnen rekenen op een on
derhoudscontract.
(ADVERTENTIE)
DE KASTEN-SPECIALIST
Hooglandse Kerkgracht 4749
heek Nieuwstraat - Tel. 01710-33078
aq modellen
ouu uniek in de kastenwereld.
Haarlem - Den Haag - Leiden
