PRAAG VERBIEDT ARBEIDERSRADEN 'tls elke dag verjaardag, met aardbei éfl ^schuit Stijlvolle van prins installatie van Wales Water onder de Sinai woestijn kan bloeien Intelsat viel uit E< Moskou contra zelf beheer fabrieken ïi "'Am IVOROL M Voor het eerst Biafra meldt sneuvelen van 1000 Nigerianen Vingertje pijn. Grote meid. Mama heeft jodium. Zonder bijt. betadine jodium Subliem PAGINA 2 LEIDSCH DAGBLAD WOENSDAG 2 ju^ENSI- (Van onze correspondente) WENEN (GPD) Op zijn weg terug naar het stalinisme in de politiek en het centralisme in de economie, houdt deTsjecho- slowaakse partijleider Gustav Hoesak ook geen halt voor het waarschijnlijk belangrijkste onderdeel van het actieprogramma van de hervormers: het zelfbestuur van de fabrieken door zo genaamde arbeidersraden. In het partijblad Roede Pravo is dezer dagen een verbod gepubliceerd om nog nieuwe arbeiders raden te benoemen, terwijl tegelijkertijd een „onderzoek" naar de statuten van de reeds bestaande arbeidersraden wordt aan gekondigd. nieuwe directeur Jan Marti nek gekozen. goede komt en hoeveel aan de arbei ders wordt uitgekeerd)bii organisa stellen van het salaris van de direc teur en zijn directe medewerkers, Het idee voor deze vorm van zelf beheer van de fabrieken door de ar beiders is voor het eerst door Karl Marx in „Das Kapital" ontwikkeld In de toekomstige samenleving zou den volgens hem de directe produ centen (lees: arbeidersi zelf in vrije samenwerking moeten beslissen over produktie en verdeling. Voor het eerst toegepast werd het pas in de jaren '50 in Joego-Slavië op initia tief van de toenmalige vice-president Mllovan Djilas. Door de allesomvat tende macht van de geheime politie en de bureaucratie, maar vooral door het dogmatische politieke beleid, dat elke decentralisatie in de weg stond, zijn de arbeidersraden in Joego-Sla vië nog geen overtuigend succes ge worden. De ervaring leert, dat deze vorm van zelfbestuur niet verenigbaar is met de streng dirigistische opvattin gen zoals die door de orthodoxe com munisten worden gehuldigd. In Hon garije zijn er in 1956 tijdens de revo lutie spontaan arbeidersraden ge vormd, die bij de daaropvolgende ge lijkschakeling even zo snel weer zijn geliquideerd. Toen de hervormers in Tsjecho-Slowakije de arbeidersraden in hun actieprogramma van april 1968 opnamen was dit de Sowjet- Unie dan ook een doorn in het oog. De conservatieve Kremlin-leiders be schouwden het delegeren van leiding en eigendom van de produktiemidde- len als een gevaar omdat daarmee tegelijkertijd ook politieke macht wordt afgestaan. Hoe centralistischer °iat de economie, hoe communistische.' i zoncie °PP°slt,le tegenover de het land, is hun leuze. Onder de werkende bevolking in Tsjecho-Slowakije is het experiment met de arbeidersraden intussen ge weldig ingeslagen. Algemeen werden te beschouwd als een beslissende stap op de weg naar een democratiesering van de bedrijven, waarbij tegelijker tijd wordt toegegeven dat dit experi ment alleen kans van slagen biedt wanneer er paiallel daarmee een de mocratisering in de partij plaats vindt. Bij een enquête van vorig jaar on der het personeel van grote indus trieën gaf 74 procent een positief (37) I antwoord op de vraag of de arbei- I dersraden een grotere bedrijfsactivi- teit ten gevolge zouden hebben. De pc raden hebben mede-zeggenschap b i geen of dacht dal de investeringen - Produktieschemas raden geen of een negatief effect op lange termijn: bij de bestemming van de winst (hoeveel het bedrijf ten zouden hebben Een van de meest in teressante ervaringen in deze korte tijd is geweest, dat de arbeiders bij het uitbrengen van hun stem voor lonache verander,n,enMJ he. va.l- d(, van de raden de voor ctnllnn van hpl calanc van n& nirpv- keur geven aar technici of andere kandidaten met hoge kwalificaties. enr. Voorlopig roo de arbeidersraad j w evenveel arbeiders als dos nog met re fstandlg kunnen be- opgerteld slissen en wordt de definitieve be- slissing na overleg met de raad overgelaten aan de directeur. De competities van de raden zijn in hun statuten nauwkeurig omschre ven. Het concept daarvoor is opge steld in de Skoda-fabrieken, waarbij door diverse andere bedrijven voor stellen voor correcties zijn ingediend. Gelijkwaardig Begraven Tezelfdertijd dat de Roede Pravo het eind van de arbeidersraden aan kondigde, is Ota Sik afgetreden als directeur van het Economische In stituut van de Tsjechoslowaakse Aca demie van Wetenschappen en als voorzitter van het Economische We tenschappelijk collegium van de academie. Sik vertoeft sind de inva sie in het Westen en doceert op het ogenblik economie aan de universiteit van Bazel. Op 29 mei j.l. is hij met een aantal andere vooraanstaande hervormers uit het centrale comité van de party gezet, hetgeen gelijk staat met een ernstige degradatie. In Praag wordt zijn aftreden als direc teur van het Economisch Instituut opgevat als een indirecte bevestiging dat de liberalisering van de Tsjecho slowaakse economie, zoals die door Sik in zijn concept van het .Nieuwe Economische Model" was neergelegd, en waarin de benoeming van de ar beidersraden een essentieel onderdeel vormde, met stille tram ten grave is gedragen. OWERRI (Reuter) In een Biafraans legercommuniqué wordt gezegd, dat de afgelopen maand naar schatting 1050 Nigeriaanse mi litairen bij gevechten in zuid-Biafra zijn gesneuveld. In het communi qué wordt geen melding gemaakt van Biafraanse verliezen. Het grote Nigeriaanse offensief dat werd ge lanceerd aan de vooravond van de DARMSTADT (DPA> De com municatiekunstmaan Intelsat-III. die stationair boven de Atlantische Oce-- aan hangt en sinds 28 december te lefoongesprekken telexboodsehappen en televisieuitzendingen tussen de VS en Europa- heeft overgedragen, is sinds maandag uitgevallen door een geblokkeerde antenne. Ter ver vanging zal de eerste commerciële kunstmaan Early Bird (Intelsat-I) weer in bedrijf gesteld worden, al dus een mededeling van het cen trale verbindingskantoor in Darm stadt. Deze zal samen met Intelsat-II het verkeer blijven verzorgen. Televisie verbindingen zijn dan slechts moge lijk wanneer de telefoonkanalen wor- 1® troepen 23 aanvallen gedaan en de uitgeschakeld. Early Bird is in meer dan 940 bommen laten vallen. 1965 gelanceerd voor de duur van j maar zij hadden geen winst geboekt, anderhalf jaar. maar blijkt nog In het mid denwesteiyke gebied van steeds ten volle bruikbaar Nigerië waren tegenaanvallen ge- daan. Biafraanse troepen waren j verder- doorgedrongen ten zuiden en zuidwesten van hun voomaam- jste steunpunten, aldus het commu- WOENSDAG Stadhuis (trouwkamer) S| sociale raadsvrouw 4-6 uur r. DONDERDAG G.G D.-gebouw E.H.B O. Donders 8-10 uur nam Kantine Royalfabriek (Roos* 20) „De Natuurvriend" 8 uurj£j£)]j VRIJDAG naar mnceera aan ae vooravond van ue Oegstgeest Rijnlandslyceum i> tweede verjaardag van de afschel- j '™rn d«1k.VvCNwISm8 uÏÏt Jerl ding van Biafra en dat nu voltooid stadagehooraaal Concert had moeten zyn, zou „geheel en al festival 8.15 uur nam. lel 1 zün mislukt", aldus dit communi- I 0llde Ve5t 13 EvangeUsatle Jeest qué. De operatie had nooit terrein- gem. Ecclesia 8 uur nam. -indij winst behaald, „ondanks herhaalde Titus Brandsmalaan 76 pogingen van de Nigerianen". In de noordelijke sectoren van Onitsja, Abagana en Okigwi hadden federa- boot" Clubhuiswerk handenarfcu. fes uur nam. Konlngskerk Ruilclub 7.30-1L iddae JNK Pieterskerkhof bij slecht Stadsgehoorzaal 1.30 uur nam. BelastingincideiU In Nigerië zijn gisteren zes politiemannen om het leven gekomen in een gevecht met mqué. dorpelingen, die demonstreerden over een belastingkwestie. Het gevecht deed zich voor in het dorp Akanran, op 25 km ten zuidoosten van Ibadan, waar belastingbeambten in actie wa ren gekomen tegen wanbetalers. De ze actie was voorafgegaan door een ultimatum van de overheid. Ook on der de dorpelingen vielen slachtof fers. De verhouding tussen arbeidersra den en vakverenigingen is er een van gelijkwaardige partners Men wil voorkomen dat de raden, zoals in Joego-Slavië het geval is geweest, meer macht krijgen dan de vakver enigingen. De vakverenigingen zou den als taak hebben de behartiging van de directe sociale belangen van de arbeiders en dus ook het vaststel len van hun lonen, pensioenen enz. De arbeidersraden zijn voor de eco nomische en technische plannen op lange termyn en stellen de premies en andere extra toelagen vast. De essentiële functie van de raden be schouwt men als die van een ge- rege ring. van het opkomen tegenover de ministeries voor de specifieke belan D f 1 tl J gen van het bedr«f- Het 20X1 het cen" I rOCI 1)11 oKOOcl tralisme en de sleutelposities van de politieke functionarissen, die tot dus- De manier waarop het zelfbestuur verre tot aan de benoeming van de in de Tsjecho-Slowaakse industrieën jongste hulparbeider toe alle kwe6- ls opgezet, heeft daarentegen by de ties betreffende de fabriek vanuit liberalere communistische partyen en Praag bedisselden, duidelijk voelbaar daar bovenuit by de Westeuropese beknotten. socl aai -democraten belangstelling Tot aan de invasie waren in ruim gewekt. De arbeidersraden nemen di- j honderd bedrijven arbeidsraden be- rect deel aan het beheer van de fa- j noemd. nadat de regering daartoe in briek. Zij worden in vrije geheime juni 1968 toestemming had gegeven, verkiezingen door het voltallige per- Het wachten was eigenlijk alleen nog soneel van de fabriek benoemd, op de wet, die de competenties van waarbij er tweemaal zoveel kandida- de raden zou verankeren, en die. ten moeten worden opgesteld als er naar men toen hoopte, in april 1969 plaatsen vacant zijn. De omvang zou worden aangenomen. Onder druk van een arbeidsraad is afhankelijk van de Russen gaf de regering even wel al In oktober 1968 order het „ex periment", zoals het toen opeens werd genoemd af te remmen. van de omvang van het bedrijf, maar zal maximaal dertig mensen bedra gen. Ongeveer driekwart van de raad bestaat uit wernemers van het be drijf zelf. een kwart uit financiële, technische en wetenschappelijke spe cialisten. Of ze al dan niet lid zijn van de communistische partij speelt bij hun benoeming geen enkele rol. De raad heeft het recht op grond van precies vastgestelde zakelijke cri teria de directeur te benoemen en te ontslaan, wat vroeger uitsluitend een aangelegenheid was voor de minister van Industrie. In december 1968 heb ben de arbeiders van de Skoda-fa brieken in Pilsen zodoende zelf uit tien kandidaten met de vereiste meerderheid van tweederde hun Twijfelachtig Op de plenaire vergadering van het centrale comité, eind mei 1969, werd besloten de liberalisering van de economie volgens de plannen van de hervormer prof. Ota Sik niet verder uit te voeren, omdat de „heersende crisis een strenge centralistische lei ding nodig maakte". Zoals nu uit de Roede Pravo blijkt, mogen er ook geen nieuwe arbeidersraden meer worden benoemd en is het voortbe staan van de reeds bestaande hoogst twijfelachtig. (ADVERTENTIE) WEERRAPPORTEN Van hedenmorgen 7 uur. S S J 2 I g c 1 e O u Amsterdam geh. bew 24 13 0 De Bilt mist 25 11 0 Deelen mist 23 10 0 Eelde zw. bew. 22 13 0 Eindhoven mist 25 12 0 Den Helder zw. bew. 1H 15 0 Luchth R'dam half bew. 25 14 0 T wente half bew. 22 10 0 Vllsslngen licht bew 23 14 0 Zuid-Limburg on bew. 25 13 0 Aberdeen zw. bew. 22 14 0 Athene on bew. 20 0 Earcelona zw. bew. 27 20 0 Belgrado zw. bew. 19 13 1 Berlijn geh. bew 23 15 0 Bordeaux onbew. 28 14 0 Brussel on bew. 25 13 0 Frankfort onbew. 25 13 0 Geneve regen 23 13 0.6 Grenoble zw bew. 25 14 0 Helsinki regen 17 11 14 Innsbruck zw. bew. 24 12 0 Kopenhagen motregen 19 15 0.1 l.issabon onbew. 21 27 0 Locarno regen 19 16 2 Londen zw. bew. 26 15 0 Luxemburg onbew. 26 Madrid onweer 17 Malaga mist 28 18 9 Mallorca geh bew. 32 18 0 München onbew. 20 9 0 Nice zw. bew. 24 19 0 Oslo zw. bew 23 12 0.5 Parijs licht bew 26 16 0 Rome half bew. 25 16 0 Stockholm regen 20 15 0.1 Wenen onbew. 22 8 0 Ztirlch zw. bew. 24 14 0 middag. veren slecht i Volksdanst kc en al ZATERDAG in de Stadsgehoorzaal Volksdansn. M 8 uur nam. eelde Oegstgeest (Het Witte Huls» Veekt werl sociëteit Palamedes 2-5.30 uur ZONDAG sklimi Zyislngel 2 Volle evangelle-z»iripn Spr. dhr. J. Zijlstra 10 uur voo Gemeenschap Zuid-West Hulpverlenings- en informatie *S'E Hulpverlening tel 24101 (b.g.g.uit p informaties tel. 33921. ik wi (ADVERTENTIE) aan het jubelende volk werd voor gesteld. Vljfmeihal Volksdansfestival fest nam. i die Rijnlandslyceum (Apollolaan meente voor oorspronkelijk cpa dom. afd. Oegstgeest, Spr. evan» naa d. Brugge 7.30 uur nam. Zund Steenschuur 6 Kerk van Jezus^ ei tus van de heiligen der laatste 11.30 uur voorm. Wassenaar (Rest. Bijhorst) ln-dienst 10.30 uur voorm. LEIDSL BIOSCOPEN Camera„Jerry als babv-slttt Dag. 2.30. 7, 9.15. Zond. ook Nachtvoorst, vrij en zat.: „De i res". 18 Jr. om 11.30 uur. I Ido: „De nichten". 18 Jr. Dg 7. 9.15. Zond ook 4.45. studio: „Therese en Isabelle", Dag 2.30, 7. 9.15. Zond ook 4.45. Trianon: „De langste dag". 14 Ji 2 en 8. Rex: „Fatale lust", 18 Jr. Daf 7. 9.15. Zond ook 4.45. Vri| e nachtvoorst.: „Sexy Carmen bat Jr. 23.30 uur. TENTOONSTELLINGEN Molenmuseum „De Valk" (DaT van 10 uur voorm. tot 5 uur nam dag 15 uur nam Maandags gei Jeugdmuseum (Koppenhlnkste Tentoonstelling over de natuur tiek uit grootmoederstyd. (ultsli zuterd. van 11-17 nm en na vt Crone6teinkade 2) Rijksmuseum van Oudheden j penburg 28)Werkd. 10 uur vod 5 uur nam.: zond 15 uur nani Rijksmuseun voor olkento (Steenstraat 1) dag. 105 u.: 'lags 1- uur nam. Ned.-Legermuseum: Geopend c dag tot ei met vrlldag 9 uur voo 6 u nam. zon. en feestdagen uur nam Rijksmuseum voor de geschldj der natuurwetenschappen Dag f uur zont 14 uur Heempark Oegstgeesterweg Kil polder) Flora van eigen bodem.1 van 8 uur voorm - 5 uur nam.;» mei t.e.m. oktober op zat en zontf uur nam De Lakenhal Tentoonstelling land Koning, schilderijen en tekifl gen, dag van 10 uur vóorm.-5 uurfl 's Zondags van 1-5 uur nam (t.e.il lull) Kunstzaal Heuff, Wassenaar: Sl derijen en prenten van Els en I| de Haas, maandag t/m zaterdag uur, bovendien op dinsdagavond er B 8-10 uur. (t/m 23 Juli). Avond- en nachtdienst der apothifl Geopend voor spoedeisende gi gi Fl len: apotheek van Driesum, r_ w-v. «iTV aiSV'-i. CAERNARVON (GPD, AP> Prins Charles, de 20-jarige erfge naam van de Britse troon, is gis teren op de binnenplaats van het zeven eeuwen oude kasteel Caer narvon geïnstalleerd als prins van Wales. Plechtig beloofde hij de kroon te zullen verdedigen te gen „lieden van onverschillig welk slag" en, als leenheer en be schermer, met de 2Vi miljoen Welshmen door sterke vriend schapsbanden te zijn verbonden. Vijf symbolen bezegelden de in stallatie, waarbij Prins Charles ge knield de eed aflegde: zyn moeder. Koningin Elizabeth, zette hem een (moderne) gouden kroon op het hoofd, stak hem'n gouden ring aan de vinger, overhandigde hem een goude scepter en een zwaard, en bekleed de hem met een paars-fluwelen man tel met hermelijnen bovenstuk. Ter wijl vierduizend genodigden toeke ken en een directe kleurentelevisie - uitzending naar schatting van een half miljard mensen in Engeland. Amerika en andere landen bereikte, las de Britse minister van Binnen landse Zaken. Callaghan, een offi ciële oorkonde voor, gevolgd door dezelfde tekst in het Welsh door de minister voor Wales, Thomas. Dit vormde het hoogtepunt van de in stallatieplechtigheid, die, behalve door de knal van een nabije explo sie, zonder haperen verliep. De machtige geelbruine muren van de paleisachtige vesting Caernarvon, daterend uit de 13-de eeuw, en het hoog tegen de hemel oprijzende sil houet van de nog altijd dreigende torengevaarten vormden het magni fieke decor van een glorieuze ge beurtenis. waarin historie en legende samensmolten. De enscenering was werkelijk shakespeareaans, behalve wachtingen. Waarom dit alles? Alleen traditie? Of veeleer terugvallen kleurrijk verleden, omdat het tech- I nocratische en vaak zielloze heden geen equivalenten bezit voor het ge voel van stijl, dat zo kenmerkend is voor het Britse bestaan? Al bij ai werd de plechtigheid door eenvoud en waardigheid ge kenmerkt. Het opperste expressie- de moderne elementen, die .at&ge- middel van Wales is de koorzang manager" Lord Snowdon. de echt- Kroonprins Charles, nu ook en deze was wel het meest indruk- genoot van Prinses Magaret, erin j prins van Wales, met zijn moeder wekkend, evenals het Welsh BBC- had gebracht. Hy ontwierp een rond Koningin Elizabeth tijdens de rit orkest. Een mijnwerkerskoor. door podium én een troon van gepolijst door de straten van Caernarvon I harp begeleid, schiep een heel bij en ingelegd leisteen uit Wales, over- in Wales na de plechtige installa- i zondere tie binnen de muren van het j koor kasteel. 110, tel. 20406. Apotheek R. Breest Smallenburg te LeiderdoiJscl op een Apotheek Voorschoten zijn de gén 1 week geopend. e I ng huifd door een als glas doorzichti ge plastic luifel. De rood or an je stoe len waren van lichte allure en con trasteerden prachtig met het groene grastapijt. atmosfeer en het grote men voerde uitsluitend wer ken van componisten uit Wales uit klonk prachtig in deze a-koes - tisch ideale ruimte. De hofcompo- j Daarna werd de prins door Ko- nist. Sir Arthur Bliss, had voor deze j ningin Elizabeth naar een van de gelegenheid fraaie fanfares gecom- I grote poorten geleid, waar hy, zoals I poneerd, die soms met orkest en de boreling van 700 jaar geleden, zang smetteloos samenvloeiden. Ned. Congresgebouw. 20.15 uur: f lijns Phllharmonisch Orkest ieuj DONDERDAG M'a Circustheater. 20.15 uur: Ned. FrE rastlchtlng en Nat. Ballet: Le Roan nol/PetroesJka van Strawinsky M>aij werking van R'dams Phllharm. Orf... en Ned. Operakoor. JJ< ing ADVERTENTIE an Behoud van Uwtande311 bul De gehele plechtigheid was een soort familie-pantomime, die de ko ninklijke acteurs op sublieme wijze opvoerden. Want deze dingen gaan hun in perfectie volkamen natuurlijk af. Men kan er zich steeds meer over verbazen dat voor de Britten, de Welsh inbegrepen, historie een le vend begrip is. Het is werkelijk fan tastisch dat men hier bijeen was om voort- te bouwen op een in de mist van het verleden vrijwel uitgewiste gebeurtenis, die in 1282 plaats vond, toen de Engelse Koning Eduard I met succes de Weslh voor zich wist JERUZALEM (AP) Israëlische' j geleerden zijn bezig met wat zij het vruchtbaar te maken. „Als we maar plantenkaart van de woestijn te ir een economische methode konden onderzoek van de einden hel „„Ie, op le p„mpe„. bybelse wildernis Sinai noemen, dat zouden wij uitgestrekt gedeelten van ooit is uitgevoerd. Wetenschappelijke de Sinai tot bloei kunnen brengen", onderzoekers van de Hebreeuwse zegt prof Bentor, hoofd van de geo- universiteit van Jeruzalem hebben logische afdeling van de Hebreeuwse het kasteel Caernarvon geboren zoon als hun onvervalste eigen prins aan te bieden. Wie Prins Charles de afgelopen weken voor radio en tv en in de ko ninklijke film in actie zag twijfelde er niet aan dat hem ook deze „be proeving" glansrijk zou afgaan. Hij was misschien een beetje nerveus, maar hy sprak met vaste, heldere en prettige stem eerst in het Welsh en daarna in het Engels zijn antwoord op de loyaliteitsbetui ging van Wales uit, waarin hij zei zich bewust le zijn van de verander de sociale omstandigheden en be loofde zijn best te zullen doen om te zich verspreid over de 96.000 vierkan te kilometer woestijn, waar Moze.s 40 jaar lang heeft gezworen met de kinder van Israël. De onderzoekers wijden hun aan Aan elke onder-expeditie wordt deelgenomen door 20 tot 30 personen, die zich in kleinere groepen van drie voldoen aan de in hem gestelde ver- j zich onder de Sinai genoeg water dacht aan alles: van voor-historische of vier splitsen als zij van een der bossen tot de mogelijkheden, de in- basis-kampen (Sjarm El-Sjeik of heemse bedoeïenen te helpen een Aboe Rodeis) uitgaan maar vooruitg- beter leven aan de bodem te ont- schoven kampen, waar zij vaak we- worstelen. Er zijn reeds enkele be- ken doorbrengen zonder iemand te langweikkende ontdekkingen gedaan, zien behalve van tijd tot tijd een militaire patrouille of de bemanning Een der onderzoekers gelooft, dat van een watertankwagen. Tot de projecten behoren een botanisch onderzoek om een ken: geologisch onderzoek naar mine len, die Israël zou kunnen gebruikej een onderzoek naar waterlag die zich tot in het eigenlijke Isn zouden kunnen uitstrekken en d£ zouden kunnen worden afgetapt; ge een grondige besturing van lyr wild in de Sinai, zijn treken voa(p plantingsgewoonten en vergel ij ki^e met de dieren van Israël; e> een landbouwkundig onderzot waarvan de bevindingen worden doorgegeven aan de militaire leidii.8 bevindt om de woestijn groen en die ze op haar beurt doorgeeft al', de 100.000 bedoeïen van de Sinai; een programma van medisch w; tenschappelijk onderzoek, dat t< doel heeft de ziekten van de woee tijn en naar overbrengers nauwkei^ rig te leren kennen, P

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1969 | | pagina 2