Portretten van
Roeland Koning
5^^
„Lnsitaanse bullebak"
ais agitatietheater
Concertgebouworkest
betreurt jaloezie van
t Residentie-Orkest
In Leidse Lakenhal
ilonument in Haifa
Ijeen reproduktie
van gedenkteken
in de Maasstad
SATE SPECIAAL
BAR-DANCING-CLUB
Premières bij het
Nationale Ballet
CONCERTIN
ZUIDWEST
Kinderen uit vele
landen exposeren
in Sted. gymnasium
Russen wijzen
bewering van
Chinezen af
Late premiere van Amsterdamse werkgroep
"In brons
bestendigcT
„Progressief
antisemitisme"
PONDERDAG 12 JUNI 1969
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 15
Een portret van Roeland Ro
llings dochtertje, dat in de La
kenhal is te zien tot medio juli.
AMSTERDAM (GPD) Het
mcertgebouworkest is blij met
!t rapport van de commissie-
olgens burgemeester
JERUZALEM (GPD) Burge-
lester Moshe Flieman van Haifa
eft beslist dat bij het ontwerp
or een zeeman smcnument van de
kende Israëlische beeldhouwer Ji-
Toemarkin van plagiaat volstrekt
li sprake is en dat het derhalve
worden uitgevoerd. Van bepaalde
nten was destijds beweerd, dat de
ostenaar min of meer het soort-
ijke gedenkteken in Rotterdam
d nagebootst.
)e zaak wekte in Israël grote be
ering, nadat enkele kranten van
1de monumenten foto's hadden op
tomen, die gemaakt waren door
i Israëlische student, die Neder-
id had bezocht en getroffen was
or hun gelijkenis. Toemarkin had
ii bij zijn verweer onder meer be
ipen op het oordeel van jhr. W.
adberg, oud-directeur van het
Bdeiyk Museum in Amsterdam, die
kele jaren in Israël vertoefde als
istiek adviseur van het Israëlisch
iseum in Jeruzalem.
let 25 meter hoge gedenkteken
worden opgericht op de helling
de Karmel aan de westelijke
gang tot Haifa. De kosten zullen
ijkelijk worden gedragen door de
tieente en de ministeries van ver-
er en defensie.
(ADVERTENTIE)
eet U nergens zo lekker
als in
'ZustóO
Dagelijks geopend van
82 uur
HOOFDSTRAAT 90.
NOORDWIJK AAN ZEE
Scholden over een herwaardering
van de Nederlandse symfonie
orkesten en hoopt dat de minis
ter van CRM het rapport zal
overnemen. Het Concertgebouw
orkest hoopt tevens dat dit rap
port zal leiden tot een salaris
schaal voor het orkest, die min
stens dertig procent boven die
van de provinciale orkesten zal
liggen.
In de afgelopen tyd' is dit hogere
percentage van 28 naar 20 procent
teruggelopen, waardoor het Concert
gebouworkest in een onmogelijke
concurrentiepositie is gekomen en
een afzuiging van 15 topmusici het
gevolg was.
Het spijt het Concertgebouw op
recht diat het Residentie Orkest en
het Rotterdams Philharmonisch Or
kest zich in diverse persputolikaties
tegen de bijzondere positie van het
Concertgebouworkest hebben uitge
sproken. Het Concertgebouworkest
kwalificeert de aanvallen als jaloe
zie op een positie die haar rechtens
toekomt. De reputatie van het
hoofdstedelijk orkest is in het bui
tenland groot, wat weer blijkt, uit
het feit dat 't Concertgebouworkest
in 1970 samen met de Berliner en
de Wiener Philharmoniker de Beet-
hovenherdenking in Bonn mag op
luisteren.
LEIDEN De grote overzichts
tentoonstelling van het werk van
Roeland Koning in de Lakenhal
doet hem kennen als een uiterst
vakkundige beroepsschilder. Dat
hij nooit de ambitie heeft gekoes
terd of kon koesteren om een
vernieuwer te zijn blijkt uit het
soms veel later weer terugkeren
in zijn werk van invloeden, die
hij vroeger heeft ondergaan.
Zfjn vroegere werk werd sterk be
ïnvloed door Van Gogh en de vroege
Mondriaan, maar dit tweetal moest
al snel wijken voor de Vlaamse pri
mitieven. Koning trekt zich terug
tussen de Egmonder vissers, die het
geduld hebben voor de lange zittin
gen, die zijn gedetailleerde portret
ten uit die tijd vereisten. Uit deze
periode zijn verschillende schilde
ryen en krijttekeningen in zwart en
bruin te zien.
In de jaren dertig waagt hy het,
onder de indruk van Breitner en
Sluyters, een wat lossere penseel
streek en wat fellere kleuren te ge
bruiken. Daarop beginnen echter de
portretopdrachten binnen te stromen
waarby hij voornamelijk steunt op de
grote vakkennis, die hij in Egmond
heeft opgedaan. Naast alle opdrach
ten, waaronder het schilderen van
fabrieken en van de afsluiting van
de Zuiderzee, maakte Koning bloem-
stillevens, meestal met kryt getekend
en verlevendigd met waterverf. Hier
in blijft de invloed van Van Gogh
doorwerken.
Zijn latere portrettten, waaronder
enige zeer recente vertonen een bre
dere penseelstreek en wat fellere
kleuren. Natuurlijk houdt het be
oefenen van het vak van portret
schilder in, dat er concessies gedaan
werden. Het snobisme van de op
drachtgever legt immers zijn beper
kingen op aan de vrijheid van de
schilder.
De wei-ken. die niet ln opdracht
zijn gemaakt, zouden dus een moe
ten tonen, ln hoeverre Koning bereid
ls geweest te experimenteren. Zelden
Is h(j echter in staat de invloeden
die hy onderging, af te schudden en
een eigen identiteit te krygen. Het
portret van zyn dochtertje is er een
fraai voorbeeld van, dat dit byna ge
lukte. Toch moet gezegd worden dat
binnen beperkingen. die men
onmogeiyk zeibeperkingen kórf noe
men, uitstekende portretten tot stand
gekomen zyn, waarvan men kan
zeggen, dat ze gelykend zyn, zonder
de geportretteerde te kennen.
Fred Leeman.
Het programma van premières
van Nederlandse choreografen by
het Nationale Ballet, dat 26 juni in
de Amsterdamse Stadsschouwburg
in het Holland Festival ten doop
wordt gehouden, begint met Ravel's
Bolero in een choreografie van Ro
bert Kaesen. De scenografie is van
Roger Chailloux in samenwerking
met Ger van Leeuwen.
Rudi van Dantzig's nieuwe ballet
zyn eerste choreografie sinds
„Ogenblikken" heet „Epitaaf"
(Grafschrift)de muziek is van de
hedendaagse Hongaarse componist,
Ligeti. Na de pauze besluit Koert
Stuyf het programma met zyn nieu
we choreografie „Mutation", waar
voor hy muziek gebruikt van Bob
Dylan en anderen. De kostuums zyn
van Ellen Edlnoff: de decors wor
den vervaardigd door een team kun
stenaars onder leiding van Koert
Stuyf.
LEIDEN Het initiatief van de
Commissie Zuid-West Aktief om de
bewoners van de wyk Zuid-West, die
er veelal moeiiyk toe komen om
concerten in het centrum van de
stad te beluisteren, nu eens kennis
te laten maken met de prestaties
van het Jeugdkamerorkest Leiden
valt te prijzen. De belangstelling
voor het concert, dat gisteren in de
St. Antoniuskerk werd gegeven, was
echter niet groot. Dit heeft dirigent
Henk Briër en de zynen er niet van
weerhouden om met veel enthousias
me te musiceren. Het programma
bestond uit werken, die het orkest in
het afgelopen seizoen al tot uitvoe
ring bracht. Het Concertino in G
voor strykorkest van Pergolesi, het
Vyfde Brandenburgse Concert van
J. S. Bach met als solisten Marjolyn
Hennes (viool) en Veronica Stein-
baoh (fluit), het concert in Es voor
hobo en strykorkest van Bellini (só-
list Han Kapaan) en als hoogtepunt
de met veel verve gespeelde Vijfde
Symfonie van Schubert, boeiden de
aanwezigen bijzonder.
Ook op deze avond waren de kwa
liteiten van het ensemble, alsmede
van de solisten zodanig, dat aller
goede naam ruimschoots bevestigd
werd. Henk Briër was wederom de
stimulerende aanvoerder, wiens ac
curatesse en muzikaal inzicht deze
jeugdige amateurs tot opmerkelijk
geslaagde vertolkingen dwingt.
TH. J. HANNEMA
ADVERTENTIE
sa»
LEIDEN In de hal van het Ste-
delyk Gymnasium aan de F ruinlaan
is gisteren en vandaag een exposi
tie gehouden van tekeningen uit
Zweden, Denemarken, Duitsland,
Ierland, de Verenidge Staten. Iran
en Australië. Het betreft hier teke
ningen van kinderen van 10 tot 17
jaar. De tentoonstelling is een idee
vam de heer Araki, een Iraanse te
kenleraar. Hij gelooft, dat het zeer
interessant en heilvol kan zyn het
werk van kinderen uit de hele we
reld eens met elkaar te vergelyken.
Daarom is er nu een uitwisselings
programma op touw gezet voor teke
ningen. De expositie in het stedeUjk
gymnasium gaat nog deze week
naar een andere school.
Op de foto: een Deense inzending
met rechtsonder een tekening van
een meisje (10), en drie collages
van een jongen van tien jaar en
twee meisjes van tien en elf (resp.
links boven, links onder en rechts
boven)
MOSKOU (DPA, Reuter) De
Russen hebben gisteren gereageerd op
het jongste Chinese protest tegen
grensschendingen door Russische een
heden. In een aan Peking gerich
te nota van het Russische ministerie
van Buitenlandse Zaken beschuldi
gen de Russen de Chinezen van het
organiseren van grensschendingen
•die dinsdag leidden tot een vuurge
vecht tussen grenstroepen van bel
de landen.
De Chinezen hebben in hun protest-
nota gesteld dat Russische soldaten
dinsdag het autonome gebied Oeig-
hoer ln Sinkiang zijn binnengedron
gen en daar een Chinese vrouw heb
ben gedood en een herder ontvoerd.
In werkelijkheid, aldus het Russische
antwoord, heeft zich het volgende
afgespeeld: dinsdag overschreed een
Chinese herder met een kudde scha
pen de Russische grens in het ge
bied van Semipalat.insk en drong
daarna 400 meter vei- op Russisch
gebied door. Hij had daarby de steun
gekregen van een eenheid Chinese
soldaten die heimeiyk over de grens
was getrokken. Toen Russische grens
troepen ingegrepen en de Chinezen
sommeerden het land te verlaten, be
gonnen dezen te schieten.
Vryuit De drie personen die
op 21 mei te Kopenhagen in hechte
nis werden genomen omdat zy zou
den trachten in Zuid-Amerika oud
premier Ben Goerion van Israël te
vermoorden, zullen nog deze week,
vermoedelyk zaterdag, in vryheid
worden gesteld.
AMSTERDAM (GPD) Dat
het de werkgroepen niet aan vol
hardend idealisme ontbreekt is
gisteravond in het Amsterdamse
Felix Meritis aangetoond, waar
na maanden ingespannen stude
ren onder zeer zomerse omstan
digheden de werkgroep van de
Nederlandse Comedie zich met
een late première toch nog pre
senteerde. Het ivas Gezang van
de lusitaanse bullebak" van Peter
Weisswaarmee de jongeren uit
de Stadsschouwburg meteen
scherp op het kompas van het
engagementstheater zijn gaan
varen-
De Duits-Zweedse schrijver maakt
het spelers en regisseurs met zyn
toneeloeuvre steeds moeilyker. Na
.Marait de Sade" heeft hy zich steeds
meer op een directe actualiteit ge
richt en daarby de zuivere theater
middelen steeds abstracter gemaakt,
waardoor het wel te verklaren is dat
de neiging om zyn werk op de plan
ken te brengen ei- niet groter op
wordt. Weiss biyft nog steeds op
Brecht geïnspireerd, maar juist waar
de grote Duitse dramaturg precies
wist hoe hy met speciale theatermid-
delen zyn publiek in beweging kon
brengen of tenminste de aandacht
richten op zyn bevindingen, doet
Weiss daar welbewust, afstand van
Misschien juist met iets teveel ko
ketterie. Weiss is ditmaal geïnspi
reerd geweest door het kolonialisme,
dat Portugal in Angola nog steeds
meent te moeten bedryven, gepaard
gaande met slavernij, uitbuiting, ge
welddadigheid. In elf scenes met een
half lyrische tekst geeft Weiss veel
informatie over de verhouding tus
sen Portugal (Lusitanië) en Angola,
de wantoestanden, de economische
relaties, het begin van de revolutie,
de rol van de kerk, de band met de
NAVO-landen en speciaal in de
Amsterdamse versie de weinig im
posante rol die minister Luns enige
tyd geleden in Lissabon speelde.
Met de afkeer van de meeste naar
voren gebrachte feiten kon men het
met Weiss eens zyn, maar ander-
zyds neemt hij toch een eenzydig
standpunt in, terwyi het vermengen
van authentieke feiten en fictiesce-
netjes ook nooit helemaal bevredigt.
Kortom is Peter Weiss met dit
soort agitatie-theater wel op de
goede weg? Een reportage in een
krant, een boek, een tv-documentai-
zyn ln onze wereïd dienstiger mid
delen om uitdrukking te geven aan
onbehagen over sommige situaties.
Het theater kan die alleen maar als
vertrekpunt aanvaarden om er sti
lerend mee naar mensen toe te wer
ken. Het is een misverstand te me
nen dat theater ontstaan kan door
byvoorbeeld een reeks „erge dingen"
achter elkaar hoorbaar te maken.
Het wordt pas drama in de weer
spiegeling, die zy op toneelfiguren'
zullen hebben.
Over de verdiensten van Weiss'
stuk valt te redetwisten, erg veel to
neel zit er niet in, al zou er zeker
wat meer concreetheid in gehaald
kunnen worden dan Leonard Frank
er in bracht met de modieus moder
ne styi vol kunstmatige opstellinkjes
en schreeuwgeluidendie him schok
kende bedoeling snel verliezen.
Men mag waardering hebben voor
de inzet waarmee Klttie Courbots,
Rein Edzard, Bruni Heinke, Peter
Hoeksema, Hiddie Maas en Karin
Meerman de intenties van schrijver
en regisseur zochten waar te maken.
De geslaagde muziek van Willem
Breuker Klonk vaak als een moder
ne variatie op Dessau.
HILLEGOM Van 13 juni tot 23
juli a.s. zal in de Technische School
aan de Garbialaan 4 te Hillegom
onder auspiciën van het gemeente
bestuur van Hillegom een tentoon
stelling van bronzen Nederland
se plastieken worden gehouden:
„In Brons Bestendigd".
De tentoonstelling bestaat uit 35
moderne bronzen plastieken j
van Nederlandse kunstenaars en
een serie van zeven wandtapyten
voorstellende de gelykenis van de
Verloren Zoon.
Deze expositie gaat een tournee
door Nederland maken na een zeer
succesvolle tournee door Duitsland.
De tournee vangt aan te Hillegom
en betekent derhalve een primeur
voor de Bollenstreek. Overdag kan
de tentoonstelling in klasseverband
bezocht worden door scholen voor
voortgezet onderwys.
De tentoonstelling is kosteloos
toegankelyk op werkdagen des
avonds van 8 tot 10 uur en op za
terdag en des morgens van 10 tot
12 uur.
BONN (AP) De Westduitse mi
nister voor Wetenschappen, Stelten
berg, heeft gisteren linkse (Duitse
en Arabische) studenten veroordeeld,
omdat zy maandag aan de universi
teit van Frankfurt de Israëlische
ambassadeur, Asjer ben Nathan, het
spreken onmogelyk hebben gemaakt.
Op een persconferentie zei hy,
dat het „buitengewoon betreurens
waard is, dat z.g, progressieve groe
pen aan een Duitse universiteit an
tisemitische opmerkingen maken".
Tydeuns de reae werd geroepen:
„Nazi-Kiesinger en Ben Nathan vor
men één kliek met Dajan". De am
bassadeur moest zyn rede over het
Zionisme beëindigen toen de beto
gers het podium opstormden.
De Sociaaldemocratische Party
(SPD) liet gisteren in een verkla-
Dezer dagen kreeg Toni
Boltini parkeergelegenheid
voor zijn karavaan bij „Huize
de Tien Akker", waar een
honderdtal bejaarde nonnen
verblijft. Als dank hiervoor
kwam men met enkele oli
fanten even langs om te be,-
danken. maar deze visite
werd een spontane voorstel
lingwaarbij enkele zusters
zelfs bovenop de dikhuiden
klommen, tot groot vermaak
van alle anderen.
ring weten: „Wat in Frankfurt
is gebeurd kan gevaarïyke gevolgen
hebben, omdat er zelfs in Israël men
sen zyn die niet kunnen of willen
vergeten en alleen maar wachten
om „de Duitsers" voor dergeiyke
incictenlten verantwoordeiyk tc stel
len".
De Duits-Israëlische vereniging
verklaarde, dat de kreten van de ra
dicale groepen ln Frankfurt deden
denken aan de nazi-terreur meüho-
ADVERTENTIE
'n Goede tip
voor Vaderdag:
zeg het met bloemen
Met een
royaal boeket.
Of een potplant
vol kleur.
Goed idee!
Hij is er vast blij mee.
