MEER OVER DE
LANGSTE DAG
Vervolg van pag. 17
9*
li
VERGETEN
OUDE BOOT
HUMOR
LEF
m
m
HOM)
I VRIJDAG 6 JUNI 19G9
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 19
Weer anderen maakten zich zorgen
over dingen die niets hadden te ma
ken met het aanstaande gevecht. Ser
geant John McCallion May var: het
zesde Britse luchtlandingsregiment
herinnert zich nog „de definitieve
klik waarmee de deur van het toestel
achter hem dichtsloeg en de opmer
kingen die de piloot over zijn kist
had gemaakt, voordat zij de lucht in
gingen: „Zij is nogal zwakjes en
slecht gehumeurd. Alsjeblieft, jon
gens. zit zo stil mogelijk". May dacht
de hele tocht, aan niets anders dan
aan de „zwakte" van het vliegtuig
waar hij inzat. Soldaat Stanley Fort
man had eenzelfde soort angst. Hij
vroeg zich af hoe het zou zijn om in
het water van Het Kanaal terecht te
komen. En soldaat Charles Bowerman
vertelde zijn makker Reginald New-
tor: dat zijn grootste zorg was dat de
Invasie weer zou worden uitgesteld,
dat ze op het laatste nippertje nog
zouden worden teruggeroepen zonder
dat ze in actie hadden kunnen ko
men.
Van hoog tot laag. iedereen was
geïmponeerd door het maanbesche-
r.en landschap van Normandië. Ge-
I neraal James M. Gavin van het 28ste
regiment noteerde op zijn rustige
emotieloze manier: „nergens leven te
ziengeen mensen, geen voertui-
genbruinrood terrein doorsneden
door smalle witte wegen en van tijd
I tot tijd een groepje witte huisjes
I meer naar rechts veel luchtafweer,
j een mooi gezicht die exploderende
projectielen".
Soldaat Henry Humberstone en zijn
mede-p^ssag.iers hadden zich voorge
nomen het Franse volkslied te zin
gen op het moment, dat zij de kust
louden^ hebben bereikt, maar ze ver-
gareh net Iedereen was in beslag
genomen door het buitengewoon vre
dige landschap beneden ons". Kapi
tein Colin Brebner keek uit zijn toe
stel. vond het „uitzonderlijk kalm",
totdat hij een netwerk van lichtspoor
munitie een ander vliegtuig zag „pak
ken". Het toestel vloog in brand en
daalde in spiraalbewegingen naar de
aarde. Hij vroeg zich af hoeveel man
nog op tijd hadden kunnen springen.
En zo geschiedde het! Toen deze
eerstelingen, deze toortsdragers van
D-day uit hun toestellen sprongen,
was er geen tijd meer om na te den
ken over de dingen die zouden komen.
Sergeant McCallion May zei het als
volgt: „Iedereen was bang om zijn
angst te tonen, en ik geloof dat dat
moed wordt genoemd voor je maat
verborgen houden hoe bang je eigen
lijk wel bent".
Terwijl de parachutisten slag le
verden in de duisternis van het
nachtelijke Normar.'dië kruiste de ge
allieerde Armada het Kanaal Kon
vooi na konvooi motortorpedoboten
en slagschepen, bevoorradingsschepen
en troepen transportschepen ploeg
den zich een weg door de hoge zee in
dit spektakelstuk, dat de maritieme
geschiedenis zou ingaan' als de groot
ste logistieke verplaatsing ooit vol
bracht. Ieder schip had zijn eigen
plaats in zijn konvooi en maakte zijn
reis volgens een van te voren precies
vastgesteld plan en met een vastge
stelde snelheid om voor anker te gaan
in de monding van de Seine. En dat
allemaal zonder radiostilte te verbre
ken. Het verbazingwekkende was dat
zich geen aanvaringen voordeden en
dat de reusachtige vloot niet werd
ontdekt.
lEN
(Door Cornelius Ryan)
geen orders gekregen om uit te varen.
Wat was er gebeurd? Door een fout
had de Neutralia inderdaad geen or-
ders gekregen. Men had het Indiase
schip over het hoofd gezien. Sterker
nogDe troepen die met de Neutralia
zouden worden vervoerd, werden pas
vijf dagen na D-day voor het eerst i
gemist. De legerleiding ging „op zoek"
naar het verloren transportschip en
kwam er al gauw achter dat het nog
steeds voor anker lag in veilige wa
teren. Aan boord: een troep zwaar ge
frustreerde militairen. Officiële rap
porten van de Britse admiraliteit zou
den later op ijzige toon spreken over
het feit. „dat het 2de Britse leger
door één of andere buitengewone oor
zaak het gemis van deze belangrijke
troepen niet had opgemerkt".
Wie zou in staat zijn het beeld te
schetsen, dat de geallieerde vloot bood
toen het op de zesde juni 1944 begon
te dagen al die duizenden sche
pen van kust tot horizon een zee
vol vaartuigen? Het moet angstaan
jagend zijr: geweest, zoveel kracht en
majesteit.
Sommige marine-officieren herin
neren zich een oude Engelse kanon
neerboot, die net voordat het Duitse
bombardement losbarstte, een vlagge-
sein gaf. Door verrekijkers keken ze
naar de veelkleurige vlaggen en zy
lazen Nelsons beroemde oproep aan
de vloot bij Trafalgar: „Engeland
verwacht van iedere man dat hij zijn
plicht zal doen". Onmiddellijk nadat
de vlaggen hun taal hadden gespro
ken opende de oude boot het vuur uit
zijn nog uit de Eerste Wereldoorlog
stammende geschut. Trots vuurde het
schip zjjr: kanonnen af. éénmaal
slechtstoen weigerden de ge-
schutsstukken dienst. Met de vlaggen
nog steeds gehesen werd de boot uit
de vuurlijn gesleept, onder luid ge
juich van de hele vloot.
Anderen zullen zich altijd de Ame
rikaanse torpedojager Satterlee blij
ven herinneren. Het schip lag zo
dicht onder de kust van Pointe du
Hoe dat vrijwel iedereen verwachtte
dat het zou vastlopen. De hele mor
gen van de invasie was de Satterlee
in het gevecht gewikkeld, alsmaar
dekking gevend aan de Amerikaanse
mariniers die zich een weg baanden
naar de metershoge rotsen om het af
weergeschut tot zwygen te brengen en
mitrailleurnesten uit te kammen, die
zoals na moeilijke en gevaarlijke
klauterpartijen bleek, in veel gevallen
niet eens bezet waren. De zeelieden
op andere schepen volgden het radio
verkeer van de Satterlee. Een stem
was voortdurend in de lucht met be
moedigende taal: „Volhouden mari
niers, volhouden. Wij zijn bij u. Geef
ons de kaartcoördir.aten. dan blazen
we die bastaards voor jullie op. Kop
op mannen, kop op". En vervolgens'
een bericht van de mariniers op de
kust: „Vreselijke beschieting", waar-1
op de Satterlee antwoordde: „Sorry.'
jongens, we zaten er een paar meter
naast, maar dit keer schieten we
raak. Volhouden, mar.nen. volhou-
den!"
Vele duizenden ponden aan explo
sieven ploften neer op de Duitse kust-
verdedigingswerken. Zwaar artillerie
vuur werd afgevuurd door de grote
slagschepen, zoals de Nevada, de
Texas, de Ramilies, de Nelson en de
Arkansas; en door kruisers als de
Quincy, de Tuscaloosa, de Ajax en de
Franse Georges Levgues en Mont
calm. En zelfs de torpedojagers gaven
een soort van artillerie-steun
aan de landingstroepen. Een kleine
gebeurtenis aan boord van de USS
Cormick is zeker de moeite van het
vertellen waard. De bemanning vocht
als bezetenen. Vlak voor zonsopgang
rende de 34-jarige commandant van
het schip, Robert O. Bear, met een
grote Amerikaanse vlag in zijn han
den over het schip. „Het was de
grootste vlag van de hele vloot", zo
verzekerde my éen van de opvaren
den, soldaat Louis A. Busby. „De
ouwe liep naar de luidsprekers en zei
Luister. Als de moffen goed kijken,
kunnen ze die vlag net zien. We moe
ten ze per slot van rekening een dui
delijk doel geven om op te schieten".
De Duitsers waren helemaal van de
kaart door de omvang van de vloot.
Luitenant-kolonel Friedrich Freiherr
von der Heijdte. commandant van het
keiharde 6de parachutistenregiment,
kreeg de dag van de invasie zoveel
verschillende rapporten over het ver
loop van de strijd in handen, dat hij
niet meer wist welk rapport hij moest
geloven. Hij gaf zijn troepen bevel op
te rukken naar Ste. Mère Eglise en
de stranden. Hij beschikte niet over
verbindingen. Zyn hoofdkwartier
maakte een totaal chaotische indruk.
Von der Heydte wist dat de paratroe
pen ten oosten van Caen aan land
waren gegaan en in het gebied rond
Ste. Mare Eglise en dat landingsacties
werden ondernomen in het gebied
rond Vierville-Colleville (het strand
Omaha) en in de omgeving van Lior.-
sur-Mer (het strand Sword). Het
klinkt ongelooflijk, maar om tien uur
's morgens wist men in de Duitse
hoofdkwartieren nog niets af van
troepen, die aan land waren gekomen
by La Madeleine (het strand Utah).|
ammmggmam
Von der Heydte besloot een kerkto- I
ren te beklimmen om op die manier
te proberen iets meer van de gealli
eerde troepenbewegingen gewaar te
worden. Vanaf de toren keek hy in
de richting var: het stranddeel Utah.
„Ik kon myn ogen niet geloven", zou
hy later zeggen. „Voor my lagen de 1
kust en de zee. De invasie was een
feit. Langs de hele horizon schepen,
honderden schepen, ontelbare lan-
dingsboten. Een en al bedryvigheid.
maar alles scheen zo vredig te ver
lopen. Ik moest toen ik daar zo stor.'d
te kyken een ogenblik denken aan
een prachtige zomerse dag op de
overvolle Wannsee by Berlyn".
Aan de andere kant van de Seine-
mond rolde r.iajoor Bruno Muller-
Lii.ow als burger een bekend Duits
kunstenaar van de ene verbazing
in de andere, terwijl hy de activitei
ten op de stranden volgde. Hij rende
naar zyn privé-vertrekken, pakte
schildersbenodigdheden, zette zijr,
ezel op een heuveltop en begon het
tafereel voor zich koortsachtig op het
doek vast te leggen. Verscheidene ma
len vloog er laag een vliegtuig met
parachutisten over hem heen. Maar
er werd niet op hem geschoten. Li-
now: „Ze moeten gedacht hebben dat
ik hardstikke gek was geworden".
Zyn schilderij hangt thans in West
Point. Amerika's beroemde militaire
academie.
De meeste mensen denken by
D-day aan honderdduizenden man
nen die er allemaal tegelyk probeer
den te komen. Dat is een volledig on
juist beeld. De eerste .golf" die over
het strand Omaha spoelde bestond
uit minder dan 1800 man, die ope
reerden over een breedte van drie tot
vier kilometer. De vyf strandstukken 1
samen werden by de eerste landing
bezet door niet minder dan 9000 man
Wat betreft het strand Omaha: Na
de eerste dunne lijn van 1800 man.
volgden nieuwe linies. Zy werden tot
stilstand gebracht aan de rand van
het water en de Duitsers dachten al
dat ze de invasie hadden afgeslagen
In slechts drie uur werden er alleen
al op Omaha 2000 Amerikanen ge
dood of gewond.
Er was op de stranden veel ellende,
ook veel heldenmoed, en humor. Ge
neraal Harold Blakeley van de 4de
Amerikaanse divisie zal nooit de koel
bloedigheid van zyn Engelse verbin
dingsofficier vergeten. Terwyl zij
naar de kust waadden vroeg Blakeley
hem: „Je hoeveelste landing gaat dit
worden?" Een granaat sloeg vlak
naast de twee manr.en in het water.
Zonder zelfs maar een ogenblik te
pauzeren zei de Britse officier: „Dit
wordt myn zevende, generaal ten
minste als u my toestaat dat ik Duin
kerken meetel".
Soldaat K. D. Sulkis probeerde in
het zeewater van het invasiegebied
Utah enigszins dekking te vinden te
gen de inslaande projectielen. Naast
hem hoorde hij een soldaat zeggen:
„Je weet toch hoop ik. dat je in wa
ter geen schuttersputje kan graven?"
Op het strand Omaha werd kolonel
Ulrich Gibbons door het afweerge
schut tot stilstand gedwongen Won
der boven wonder waren zyn jeep en
radioapparatuur nog niet getroffen,
maar zyn chauffeur en radio-telegra
fist waren spoorloos verdwenen. „Ik
hoorde e^n granaat recht op ons af
komen en ik nam een duik half onder,
half achter de jeep. De klap was ver-
schrikkelyk. Voorzichtig tilde ik myn
hoofd op en riep myn mensen: „Jon
gens, kom alsjeblieft hier. Zoek dek
king. Ergens helemaal van onder de
auto hoorde ik toen twee benepen
stemmetjes: Riep u ons kolonel?
Sommige mannen werden meer dan
éénmaal getroffen. Tweede luitenant
Ralph Frisby van de 29ste divisie
werd vijf maal getroffen: .De eerste
keer aan mijn voet. Het voelde aan
als een elektrische schok", herinnert
hy zich. „Vervolgens werd de hiel van
myn laars weggeschoten. De volgende
treffers kwamen in myn benen en
myn maag Ik was nog zo verdoofd
van de vorige treffers, dat ik het niet
eens voelde". Frisby werd aangespro
ken door een dokter: „Gaat het goed
met je?" Frisby dacht even na over
die vraag en kwam tot de conclusie
dat hy in tUden niet zo'n gekke vraag
had gehoord. Hy antwoordde: ..Dok.
vertel me eens. als je een schot in je
maag krijgt en je drinkt water, moet
het er dan uitlopen?" De arts knikte.
„Nou", zei Frisby, „dan is het wel
goed met me".
Sergeant Ernest Haynie stormde
voor zyn mannen tegen de rotsen van
het strandgedeelte Omaha op Hy
vuurde met zyn automatische Brow
ning vanaf de heup. Eenmaal boven
zag hy een soldaat liggen, getroffen
door een granaat. Bloed stroomde uit
zyn schouders, uit zyn mond.
„Die jongen was gewoon gek ge
worden. Hy was razend en wilde het
hele Duitse leger in zyn eentje te
lyf", vertelde Haynie my later. De
sergeant werd zo getroffen door het
ïyden van zyr. landgenoot, dat hy
woedend werd. Hy greep twee grana
ten, rende naar voren en slingerde
zyn projectielen in de richting waar
hy de Duitsers vermoedde, terwyl
hy schreeuwde: „Ik zal die klootzak-
ken wel voor je pakken".
Op het strar.d Omaha was het aan-
tal gewonden verbijsterend groot
Sergeant Haynie herinnert zich hoe
zelfs de gewonden nog terugvuurden.
„Ergens boven ons op de rotsen was
Duits afweergeschut bezig. De moffen
vuurden op een torpedojager, die het1
vuur beantwoordde", vertelt Haynie.
„Wy zaten in doodsangst, niet zozeer
voor het Duitse vuur. als wel voor het
vallende gesteente. Iedere keer dat
onze eigen mensen die rotsen troffen,
kwamen de brokken op onze hoofden
neer. Sommigen van ons waren al
zwaar gewond door het gesteente. Een
aalmoezenier zag op een gegeven
ogenblik wat er aan de hand was. Hy
zocht tevergeefs naar een Rode
Kruisvlag om de plaats waar wij la
gen voor de torpedojager te marke
ren. Het enige wat hy vond was een
witte lap. Hy dacht pylsnel na. liep
vervolgens op één van de zwaarge
wonden af en. terwyl hy de man zyn
excuses aanbood, gebruikte hij diens
bloed om het Rode Kruis-teken op de
lap aan te brengen. Er. met deze
„vlag" m de hand. rende hy op ons
toe. zich niet storend aan de links
en rechts om hem heen neerkomende
projectielen".
^üfeS SM-:W?' 'JÊÜ-
Van de vele verhalen die my over
D-day hebben bereikt sinds het ver
schijnen van myn boek. wil ik u het
volgende niet onthouden. Alle 5000
schepen van de geallieerde vloot sta
ken het Kanaal over, uitgezonderd
één. Dat was het oude Indiase lyn-
schip Neutralia, dat afgeladen vol
niet Britse infanteristen werd ver
geten en moederziel alleen achter
bleef in Engeland.
De Neutralia werd verondersteld uit
te varen op de avond van de vyfde
juni. Het schip lag voor anker buiten
Spithead. De troepen (van de 7de
Britse Divisie) stonden aan dek om
hun kameraden op andere vaartuigen
uit te zwaaien. Maar geleideiyk aan,
b\j het passeren van de uren, werd
het gezwaai en gejuich minder. De
officieren protesteerden by de gezag
voerder: er moest iets mis zyn', de
Neutralia scheen te worden vergeten.
De kapitein van de Neutralia had
In de warme junizon trekken
°P het Omahastrand Amerikaan-
$e troepen na hun debarkatie
landinwaarts.
Eén gebeurtenis is in het geheugen
gegrift van vele tientallen D-day
stryders. Op het hoogtepunt van het
gevecht verscheen er op Omaha een
Fransman van middelbare leeftijd
met zyn zoon. „Ze hadden meer lef
dan vyftig van ons", vertelde majoor
Elmore Swenson. „Ze hadden kans
gezien ergens een bootje te versieren
en terwyl wy door het Duitse vuur
vastgepind op het, strand lagen, za
gen we hoe zy het vyandelyke vuur
trotseerden en kalm voortroeiden om
de doden en gewonden uit het water
op te nemen. Wy schreeuwden naar
ze. we gebaarden dat ze dekking
moesten zoeken, dat dit geen plaats
was voor burgers. Maar ze stoorden
zich er niet aan. Ze gingen gewoor.
door met hun werk. Wie die mannen
waren en waar ze vandaan kwamen?
We zyn er nooit achtergekomen".
Ook de momenten waarop de strijd
werkelyk waanzinnig was. zullen door
velen nimmer worden vergeten. Eén
van de bloedigste gevechten van de
invasie werd geleverd door Ameri
kaanse mariniers. Inzet was de hoge
rotsparty Pointe du Hoe. Sommige
gewonden dachten dat ze gek waren
geworden, toen ze op een gegeven
moment mannen met brandweerlad
ders het water uit zagen komen. Maar
ze hadden geen delirium, want Het
waren inderdaad brandweerladders,
geleend van de Londense brandweer.
Ze werden tegen de rotsen aangezet;
mariniers klommen naar boven en
verdreven de Duitsers uit hun ver
dedigingswerken.
Gebeurtenissen als deze. hoe
vreemd ook. waren van onschatbare
betekenis voor het moreel van de
troepen. De mannen kwamen er die
eerste vreselyk* dag mee door Toen
eerste luitenant Harrison Holland
van de 29ste divisie uit zijn landings
voertuig sprong en op het Omaha
strand afging, was hy er .stellig var.
overtuigd, dat iedere Duitser uitslui
tend op hem vuurde". Hy zag links en
rechts van hem zyn kameraden val
len en hy had zich er al mee ver
zoend dat hem eenzelfde lot wachtte.
Voor zich zag hy een brandende
tank. Hy kroop er achter en dankte
God op zyn blote knieën dat hy tot
zover gespaard was gebleven. Plotse
ling viel er een pauze in het vuren
en Harrison hoorde aan de andere
kant twee soldaten met elkaar pra
ten: „Je hoort dat ding rechts te
dragen. Ik ken de voorschriften uit
m'n hoofd verdomme. ..De andere sol
daat werd blykbaar boos op zyn
maat. want duidelyk geïrriteerd hoor
de Harrison hem zeggen: „Mac, voor
de laatste keer je moet je veldfles
op je linkerheup dragen. Zo staat het
ln het handboek van de soldaat.
Eigenwys!"
Het kon allemaal op dit strand, op
deze zesde juni 1944; dood. helse el
lende. tragiek, heldenmoed en humor.
Op strand Sword stuurde comman
dant Philippe Kieffer zyn Franse
commando's op de kust af. De Duit
sers vuurden als gekken. Een van de
soldaten viel zwaargewond in het
water. Kieffer zag het gebeuren. Hy
sleurde de jongen r.aar het strand,
legde hem daar neer en zag toen. dat
de soldaat een oude helm droeg van
het type dat de Fransen droegen ty-
den6 de Eerste Wereldoorlog. „Hy b
Twee belangrijke hoofdrol
spelers, generaal Eisenhower
(links) en veldmaarschalk Mont
gomery rechtstijdens een oefe
ning voor de invasie in gesprek
met een troepencommandant.
van myn vader geweest", fluisterde
de zwaargewonde. .Hy droeg hem by
Verdun". Terwyl hy Kieffer aansprak
by z'n by naam zei de commando:
„Ga me daar nou geen douw voor ge-
ben. Pasha. straks mag je m'r: kop
naar Parys opsturen".
Ook de Britten leden op D-day
ernstige verliezen. Kapitein Basil
Spanse. een architect van naam. her
innert zich hoe hy op een kleine
Duitse bunker afliep, die kort daar
voor door de geallieerden op de Duitse
bezetting was veroverd. „Overal zag
ik de dode lichamen van Engelse sol
daten Ik voelde geen verbijstering,
geen walging of afkeer by het zien
van al die dode jongens. Slechts een
gevoel van nietigheid en verwonde
ring maakte zich van my meester
Wat kan ik nog meer vertellen over
deze dag. wat nog meer over de doden
en gewonden, over de dapperen, die
Europa onder bereik van de bevryder
brachten? Als de veteranen over de
moed en dapperheid var: D-day pra
ten, vertellen zy vaak het verhaal van
die sergeant van de eerste divisie, die
zyn jongens moed insprak met de
woorden: „Onthou ditals ze je te
pakken krijgen, zullen zy die
overleven zeggen dat jouw dood een
goede dood was. hier op de stranden
van Normandië".
Toen ik „De Langste Dag" begor. te
schrijven, moest ik myzelf noodge
dwongen beperkingen opleggen. Ik
nam my voor om uitsluitend de ge
beurtenissen van D-day neer te
schryven. waarby ik D-day liet uitlo
pen tot 66 uur: Van zonsopgang op de
vierde juni tot het middernachtelyk
uur van de zesde juni. Daardoor zijn
veel vermeldenswaardige gebeurte
nissen niet in mijn boek opgenomen.
Vele tientallen mensen hebben mijn
aandacht gevestigd op één bepaald
incident. Hoofdrolspeler in deze scène
is de Duitse majoor Werner Pluskat,
die als eerste de geallieerde vloot zag
naderen en daarvan melding maakte
by zyn superieuren. Deze Pluskat had
een hond, H&rr&s genaamd, die ken
nelijk het naderende onheil rook. In
ieder geval, de hond verdween van
het toneel. In myn post dook telkens
weer die vraag op wat er toch van
de hond van Pluskat was geworden.
Door stom toeval zou ik erachter
komen Tydens de gevechten op het
strand Omaha viel het oog van ge
neraal Norman „Dutch" Cota, ééh
van de dapperste officieren van' de
29ste divisie, op een hond die wel
wat op Harras leek. Hoe had het dier
het strand levend kunnen bereiken?
Niemand die op die vraag een ant
woord kon geven. Op 7 juni vond ma
joor Pluskat het tyd geworden om de
aftocht te blazen. Plotseling rende
Harras op zyn baas toe; het dier
blafte als een wilde en bleef blaffen,
ook nadat zün baas hem vriendelyk
had toegesproken. „Ik voelde dat er
iets niet goed zat", zou Pluskat me la
ter vertellen. ,Jk verborg me. Even
later dook er een Amerikaanse pa
trouille uit de bossen op. Harras red
de die dag myn leven". Het trouwe
dier overleefde de oorlog; stokoud
stierf Harras in 1954.
Een andere anekdote, die ik niet in
myn boek opnam, wil lk graag ter
afsluiting van dit verhaal vertellen.
In de nacht van de tiende op de
elfde juni kreeg de Duitse opperbevel
hebber van het westelyke front Veld-
maatschalk Gerd von Rundstedt een
telexbericht uit Berlyr:. De tekst luid
de: „In aansluiting op het onderzoek
dat werd ingesteld naar de gebeurte
nissen in de nacht van vyf op zes
Juni. vestigt OWK (Hitiers hoofd
kwartier» uw aandacht op een door
de geallieerden uitgezonden persbe
richt dat melding maakt van de ge
vangenneming van Duitse troepen
In onderkleding". De Duitsers hadden
blykbaar kar.s gezien deze melding
afkomstig van een oorlogscorrespon
dent te onderscheppen. Maar in wer-
kelykheid luidde het bericht anders
en hadden de Duitsers alleen maar
verkeerd vertaald. De eerste zin van
het Reutertelegram in kwestie luidde
namelyk: „Na meer dan 72 uur van
gevechten op de kusten var. Norman
dië zou men het verloop van de in
vasie als volgt kunnen samenvatten i
De Duitsers dropen af in hun blote
kont".
