Zenden mariniers werd
goedgekeurd
Kamer verdeeld over
toekomst van Statuut
Uitgangspunt
Indië-rapport
is verkeerd
Felle brand in Gouda
Militair in slechte conditie
VERKIEZINGEN IN CURACAO
Honderd miljoen voor sport bij
landmacht slecht besteed
Secretaris P.v.d.A.
vraagt ontslag
Dr. J. E. Hueting:
Twee miljoen gulden schade
WOENSDAG 4 JUNI 1969
LEIDSCH DAGBLAD
(Van onze reisredacteur H. Kolb)
WILLEMSTAD (GPD) De re
gering van de Nederlandse An
tillen moet de huidige statenver
gadering ontbinden en 'op zo kort
mogelijke termijn' verkiezingen
i uitschrijven. Een motie in die
zin. ingediend door de grote
steunpilaar van de regering, de
Democratische Partij is in een
gisteren gehouden buitengewone
statenvergadering over de recen-
I te onlusten met veertien tegen
zes stemmen aangenomen.
Een omdat de vakbonden na een
gesprek met gouverneur Debrot heb
ben besloten niet nog eens een al
gemene staking uit te roepen, nu
toch vaststaat dat de regering al
thans voor het moment zal verdwij
nen, lijkt de ergste spanning op
Curasao voorlopig geweken.
Intussen heeft de bijeenkomst van
de staten toch het nogal beschamend
toneel te zien gegeven van een re
gering die blijkbaar nog steeds niet
by machte is een helder beeld van
de gebeurtenissen en van hun oor
sprong te schetsen.
De uiterst nerveuze premier Kroon
zal daartoe over enkele dagen ..als
alle rapporten binnen zyn" de sta
ten opnieuw by elkaar roepen.
De vergadering van gisteren kreeg
by gebrek aan weerwerk van de re
gering dan ook het karakter van een
aantal toespraken. De inhoud daar
van moet Kroon toch duidelijk heb
ben gemaakt dat zyn politieke toe
komst niet eenvoudig zal zyn.
Enerzyds heeft de motie van de de- j
I mocratische party veel vaart gehaald
uit de argumentatie van de opposi
tie. anderzyds is het veelzeggend1
voor de wezenloze houding van de 1
regring dat zy via haar bloed-eigen
statenfractie moest worden gewezen
I op de onmogelijkheid om een blyk-
baar falend beleid ongehinderd voort
te zetten.
Oppositie
j De motie van de oppositie, die
eveneens het aftreden van de rege-
j ring Kroon op het oog had (en die
met zes tegen veertien stemmen
werd verworpen) verschilde op een
I zeer belangrijk punt van het werk-
stuk dat de Democratische Partij
I ter tafel bracht.
1 De laatste groepering nu al zo
een dertien jaar voor het regerings
beleid verantwoordeiyk legde nJ.
ook vertrouwen in het sociale, eco-
nomische en culturele beleid van de
1 regering vast. De oppositie wenste
dit beleid afgekeurd te zien.
Beide politieke blokken echter wa-
ren zich zeer wel bewust van de
I druk die dé oproerige vakbonden ach
ter de schermen uitoefenden met
i hun harde dreigement om desnoods
nieuwe onrust te riskeren teneinde
een naar veler mening verkeerde po
litiek te torpederen.
Imiddels twyfelt niemand er aan
dat ook na de komende verkiezingen
een regering met de signatuur van
de Democratische Party aan het be
wind zal komen.
Want al roept de oppositie nog zo
hardnekkig dat het huidige Antil-
len-gouvernement geenszins meer
steunt op de wil van de meerderheid
der bevolking, de wyze waarop hier
de democratie in praktyk wordt ge
bracht verschilt nogal van de keuri
ge idealen die in het koninkrijkssta-
tuut zyn vastgelegd.
Een statuut overigens dat door de
Democratische Party nadrukkeiyk
werd om-armd. maar dat een van
de opposanten toch bracht tot de
kreet: ..Wy voelen ons hier na de
komst van de nederlandse mari
niers als een tweede Tsjecho-Slowa-
kye".
DEN HAAG (GPD) De bezoldig
de secretaris van de Party van de
Arbeid, de heer C. Baan, heeft zyn
functie ter beschikking gesteld in
verband met moeilykheden, die tus
sen hem en het personeel van het
partybestuur zyn gerezen. De moei
lykheden, die van persoonlijke en
niet van politieke aard zyn, houden
verband met de reorganisatie van
het partij secretariaat.
Party-voorzitter A. Vondeling, die
weigerde een nadere aanduiding van
de moeilykheden te geven, zei dat
het partybestuur het besluit van de
heer Baan betreurt, maar respec
teert.
DEN HAAG (GPD)
De grote meerderheid van de Tweede Kamer steunt de
beslissing van de regering om mariniers naar Curacao te
zenden. Woordvoerders van regeringspartijen en van de
voornaamste oppositiepartijen waren het er gisteren over
eens dat de regering juist heeft gehandeld, gezien de ver
plichtingen die krachtens het Statuut op Nederland rus
ten.
Grote verdeeldheid bleek er in de Kamer te bestaan over
de vraag of die verplichting ook in de toekomst moet blij
ven bestaan en of het Statuut niet rijp is voor verandering
of zelfs opheffing.
Vlce-premicr Bakker die het
regeringsbeleid verdedigde, was het
er met de regeringsgezinde fracties
over eens dat slechts de andere ko-
ninkrijkspartners het initiatief tot
eventuele verandering van het sta
tuut mogen nemen. Een Nederlands
initiatief wezen zij af zeker als
het zou worden genomen onder
druk van de jongste gebeurtenissen.
Minister Bakker betrachtte zowel
in zyn verklaring als later in twee
de termyn grote terughoudendheid
by het bespreken va nde achtergron
den die tot de troebelen hebben ge-
leid. Wel bestreed hij de beschuldi-
I ging dat de Shell door haar perso-
neelsbeleid een van de grote veroor
zakers van de onrust is, zoals onder
I andere de socialistische woord-
j voerder Nederhorst stelde.
AMSTERDAM (ANP) On
danks grote waardering voor de
openhartigheid van het rege-
rings-rapport over de gedragin
gen van de Nederlandse militai
ren in de periode 19451950 in
Indonesië en de snelheid, waar
mee de benodigde gegevens ver
zameld zijn, heeft dr. J. E. Hue
ting nogal wat kritiek op het gis
teren verschenen rapport.
Het uitgangspunt is volgens hem
verkeerd. „Als de regering in haar
conclusie zegt. dat zy haar opvat
ting handhaaft, betekent dit dat men
reeds overtuigd was van het correc
te 'gedrag van de krijgsmacht.
Daarop volgde het onderzoek naar
de feiten. Dit is geen objectieve be
nadering van de historische gebeur
tenissen en wekt daardoor wantrou
wen."
In het rapport wordt gesproken
over groepen Indonesiërs als terro
risten en bandieten. „Het is een ver
keerd uitgangspunt de strijders voor
de vrijheid te zien als misdadigers."
aldus Hueting, die enkele maanden
geleden in het nieuws kwam door
tijn beschuldiging, dat Nederlandse
militairen oorlogsmisdaden hadden
gepleegd in Indonesië.
„De Nederlandse militairen heb
ben ze als grove misdadigers behan
deld en in vele gevallen zonder meer
uit de weg geruimd. Dit is tegen de
conventies van Genève en Den
Haag. Wie de reglementen leest, kan
tonder meer constateren, dat hier
gesproken kan worden van oorlogs
misdaden."
De bewering, dat het slechts om
In de afgelopen tien jaar heeft de
Shell 1422 man ontslagen en niet
10.000 a 15.000 zoals drs. Nederhorst
zei. Het trieste, aldus dc bewinds
man. is dat het arbeidsaanbod op
Curacao niet is aangepast a ar. de
vraag. Daarom werken op het ei
land met zyn grote werkloosheid
5.000 Portugezen, West-Indiërs, Su-
rinamers en Chinezen.
De minister beloofde dat hy
in zyn contacten met de Antilliaan
se regering zal wijzen op de nood
zaak de sociale wetgeving te verbe
teren. „Maar op de Antillen kan
ook niet alles in een dag. net zo min
als by ons".
Zoals te verwachten was, spitste
het debat zich toe op de toekomst
van het Statuut dat Nederland. An
tillen en Suriname in één koninkrijk
verenigt. Zowel drs. Schmelzer
(KVP), mr. Biesheuvel lARP».
Vonhoff (VVD) als Mellema (CHU)
waren het er over eens dat Neder
land niet de partner is die initia
tieven moet nemen om tot verande
ring te komen. De minister had de
ze opvatting eerder al in zyn ver
klaring krachtig verdedigd.
Vice-premier Bakker verde-1
digde gistermiddag het regerings-
beleid inzake Curagao. Naast
hem zit staatssecretaris Van Es
van Marine.
De oppositie dacht er anders over.
Mr. Van Mierlo (D'66) diende een
motie in met de volgende strekking:
Nederland moet streven naar „ten
minste een zodanige wyziging van
het statuut dat het inzetten van mi
litaire eenheden zoals thans gebeurt
in de toekomst onmogelijk zal zyn".
De tekst van deze motie, die by
de stemming mede de steun kreeg
I van de Party van de Arbeid en de
PSP was vrijwel letteriyk ontleend
aan de motie die het democratische
congres het afgelopen weekein-
j de over deze zaak had aangenomen,
j Drs. Nederhorst stelde in een mo
tie de zaak scherper: Nederland
moet streven naar een ronde tafel
conferentie om de betrekkingen tus
sen de drie ryksdelen aan een nieuw
onderzoek te onderwerpen. By de
stemming bleek de motie mede
goedkeuring te hebben van D'66,
PSP en de PPR.
De komst in de kamer van
PSP-er Gortzak (ex-CPN) leidde er
toe dat zowel de PSP als de CPN
met eigen moties kwamen over on-
mid'dellyke terugtrekking van de Ne-
j derlandse militairen. Beide moties
haalden het niet. De CPN stemde
I tegen de motie van de PSP.
de
de
de
ADVERTENTIE
een klein percentage gaat, is volgens
di*. Hueting niet steekhoudend. Uit
eigen ervaring weet hy, dat er op
grote schaal en regelmatig werd ge
moord en geplunderd. „Er wordt
over excessen gesproken, die in het
geheel van de actie slechts een klein
onderdeel vormen, maar premier De
Jong zal verbaasd staan, als de rest
van de „ysberg" boven water komt.
Dit rapport is pas een begin."
Dr. Hueting is van mening dat er
nog veel meer materiaal vooral
van particuliere zyde moet wor
den aangedragen. Een onafhankely-
ke commissie zou een verder weten
schappelijk onderzoek moeten instel
len.
„De moraal van het leger was be
paald niet hoog", aldus dr. Hueting.
Niemand had er een hoge dunk van.
De Indonesiërs waren in de ogen van
de Nederlandse militairen bruine
rakkers, waarmee je alles kon doen.
Er was bepaald sprake van een
systematische wreedheid, die stil
zwijgend en expliciet werd toegela
ten. De plundering van by voorbeeld
Kotagedeh ten zuiden van Djokja
karta is op grote schaal door de Ne-
derlandse militairen uitgevoerd, en
niet alleen door de gewone soldaten
die soms jaloers waren op de rijke
buit, die in opdracht van hogeren in
rang per jeep werden afgevoerd."
Ex-kapitein Raymond Westerling
vindt de feiten die in het rapport
van de onderzoekscommissie naar
excessen van Nederlandse militaire
zyde ir. het na-oorlogse Indonesië
worden genoemd, „zeer authentiek
en volkomen in overeenstemming j
met de gegevens in eigen bezit",
aldus verklaarde hy gisteravond in
de KRO-radiorubriek „Echo" Hy
verklaarde voorts er volkomen mee
te kunnen instemmen dat men J
thans, na 23 jaar, de zaak eens open
gooit. J
Kom. Laten we
die grijze gevel
eens opfleuren.
if Zó moeilijk is dat niet
Want planten
en bloemen
geven een vrolijk,
fris en fleurig balkon.
Een paar bakken....
de hele zomer feest!
GOUDA (GPD) Een felle
brand, die inktzwarte, verstikkende
rookwolken over Gouda's binnenstad
dreef, heeft dinsdagmiddag het be-
dryfscomplex van de groothandel in
levensmiddelen Reneman en Van der
Hevden N.V. tot een complete ruïne
gemaakt. De schade wordt voorlopig
op een bedrag van byna 2 miljoen
gulden geraamd.
Zes brandweerkorpsen streden een
uur lang onder hoogspanning tegen
een immense vuurzee, die 14 wonin
gen aan de aangrenzende Jan van
der Heydenstraat bedreigde.
Maar de brandweren van Gouda,
Reeuwyk, Waddinxveen, Haas
trecht. Moordrecht en Stolwyk klaar
den het een kordon van 30 stralen
om het brandende magazyn en kan
toor (met computerafdeling) te leg
gen.
Na een uur was het gevaar gewe
ken. De nablussing duurde tot laat
In de avond.
Het merkwaardige is, dat op de
zelfde plaats in het magazyn. waar
voor meer dan 1 miljoen aan goede
ren lag opgeslagen, maandagmiddag
ook brand werd geconstateerd. Ge
dacht werd toen aan kortsluiting,
maar een onderzoek door het streek-
energiebedryf wees uit, dat dit niet
het geval kon zyn.
Brandweerlieden van niet
minder dan zes korpsen waren
gistermiddag in touw om de gro
te brand in Gouda te blussen.
Ondanks het grote aantal brand
weerlieden brandde het gebouw
geheel uit.
By de brand ontplofte een grote
hoeveelheid spuitbussen met haar
lak, die als raketten over de spoor
baan Gouda-Utrecht schoten. Een
brandweerman werd door zo'n rond
vliegende spuitbus aan de arm ge
wond.
Het bedrijf, dat tegen brandschade
is verzekerd, telt zeventig perso
neelsleden.
'55
EDE (GPD) De Nederlandse
parate militair vertoont een
enorm gebrek aan lichamelijke
conditie. De meer dan 100 miljoen
gulden die de laatste 15 jaar ten
behoeve van de sportbeoefening
bij de Koninklijke Landmacht
zijn geïnvesteerd, zijn slecht be
steed.
By de parate eenheden van het
eerste legerkorps wordt gemiddeld
per week slechts één uur lichamelyke
vorming gegeven In plaats van de
drie uur die voorgeschreven zyn. Of
ficieren en onder-officieren tot en
met 35 jaar benutten voor niet meer
dan 15 procent de voorgeschreven
uren lichamelyke vorming.
Tot deze conclusie komt een groep
I officieren van de landmacht, die een
speciale studie heeft gemaakt van i
de sport-problematiek by de land- I
macht. Zy hebben ook vastgesteld,
I dat gedurende de eerste oefentyd
I geen minimaal verantwoorde com
pensatie plaatsvindt van de bewe-
I gingsarmoede waarmede de gemid
delde Nederlandse jongeman is be
hept op het ogenblik dat hy in mili-
I taire dienst komt.
De studiegroep geeft voor het gro-
j tendeels falen van de lichamelyke
vorming verschillende oorzaken aan.
j Eén daarvan is onvoldoende relatie
en coördinatie tussen opvoeding, on-
j derwys en defensie in Nederland. De
officieren en het kader zouden in het
I algemeen niet voldoende doordron
gen zyn van het grote belang van li
chamelyke gevormdheid van hen-
I zelf en van hun ondergeschikten.
Drastische wijziging
Een eis van lichamelyke getraind-
i heid zal volgens de studiegroep zon
der meer moeten worden voorge
schreven aan officieren en kader.
Mede in verband daarmee zou de
sportorganisatie van de landmacht
op tal van punten drastisch dienen
te worden gewyzigd.
Er moet zelfs, zo meent de groep,
een apart dienstvak militair lichame
lyke vorming en sport worden opge
richt, waarin alle sportofficieren en
-onderofficieren zyn opgenomen.
De studiegroep gaat verder uit
van de wenselykheid dat de lichame
lyke vorming in de landmacht, lucht
macht en marine wordt gecoördi
neerd Alle militaire opleidingscen
tra zouden moeten worden samenge
voegd tot een nationaal militair in
stituut voor de opleiding tot militai
re sportleiders. Daarby moet een
nauwe samenwerking ontstaan met
burgeropleidingsinstituten
Om dit doel te bereiken, pleit de
studiegroep voor het opnemen van
een sportadviseur in de organisatie
van het ministerie van Defensie.
In het verslag van de groep wordt
een apart hoofdstuk gewyd aan de
slechte situatie op het gebied van
militaire zwembaden. In 1959 heeft
de minister van Defensie bepaald i
dat in elk groot militair centrum
een eigen, overdekt inshructiebad
zou moeten komen.
Eén zwembad
De minister hoopte met die maat
regel het aantal niet-zwemmers on
der de militairen terug te brengen
van 65 procent tot 10 procent. Uitein-
delyk werd besloten één militaire
zweminrichting per jaar te bouwen.
De eerste kwam 5 jaar geleden ln de
legerplaats Oirschot. Daar ls het by
gebleven.
De studiegroep dringt aan op ver
dere bouw van militaire zweminrich
tingen in versneld tempo om de ach
terstand zo vlug mogelyk in te halen.
