"DE ZEE ZAG ZWART VAN SCHEPEN" Israël bang voor rellen Arabieren evoluon Niemand geloofde Pluskat Ruil-long in Brussel Uw Kunstgebit j DE EERSTE DUITSER DIE DE INVASIE AANSCHOUWDE: De eerste Ruimtevaarders ontmoeten elkaar BIJ HERDENKING JUNI-00RL0G IN BEZETTE GEBIEDEN 8 4 i i i Is Hoe koud is het in de kosmos? VLIEGDEKSCHIP MELBOURNE SNEED DUIKBOOTJAGER IN TWEE STUKKEN PAGINA 2 LEIDSCH DAGBLAD DINSDAG 3 JUNI 1969 ADVERTENTIE Hüiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiir'jiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii 'iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii (Van onze correspondent Rudolf Bakker) BONN (GPD) De herdenking van de geallieerde invasie op de stranden van Normandië op 6 juni 1944 nu 25 jaar ge leden is in de Bondsrepubliek geen thema. Terwijl oud strijders uit het geallieerde kamp zich opmaken naar Arro- manches, St. Laurent en St. Mère-Eglise te gaan, doen de Duitsers of ze zich het vijfentwintig jarig jubileum nauwelijks herinneren. Terwijl langs de Utah-beach, tegenover het duistere eiland St. Marcouf, arbeiders asfaltpaden aanleggen voor de parades op 6 juni aanstaandezullen vertegenwoordigers van de vroegere vijand er om begrijpelijke redenen niet bij zijn. De Bondsregering heeft een ander plan. Kanselier Kiesinger heeft uit nodigingen verstuurd voor de eerste grote parade die de Bundeswehr in haar bestaan zal houden. Ze vindt op i de Nürnburgring in de Eifel plaats. Datum: 6 juni 1969. Officiële aanlei ding: het twintigjarig bestaan van de NAVO. Vanuit Duitsland gezien zijn de i oorlogservaringen langs de Nonnan- dische kusten van Ouestreham tot Quinevllle bittere ervaringen. Met de selfde doodsverachting waarmee de bevrijders toenmaals de kogelregen uit de Duitse machinegeweren bin nenrenden - als ze niet- onder de last van hun bepakking al voor het berei ken van de kust waren verdronken lieten de Duitse soldaten zich in hun bunkers uitmoorden, als ze zich al r.iet vrijwillig in de lucht lieten vliegen. Over hun heldendaden valt •chter nimmer een woord. En tot het memoreren van de eigen heldendaden en het herdenken van de eigen doden zullen de Normandiëgangers zich deze 6-de juni beslist beperken. Intuaaen heeft zich ook de verbroe dering tussen de gewapende tegen standers voltrokken. Deze verbroede ring was er echter gedurende de oor logshandelingen al. Hiervan vertelt de toenmalige Duitse majoor Werner Pluskat. in 1911 in Pruisen geboren, op het ogenblik directeur van een fabriek, die onderdeel is van het grootste Westduitse cementconcem. Pluskat werd oridekt door de Ameri kaanse journalist Ryan als de eerste Duitse officier die de invasievloot in de ochtend van de 6de juni 1944 aan schouwde. De goede vijftiger vertelt nu in zijn dienstwoning in het dorpje Siglingen in Würtemberg. hoe hij als comman- dant van de strijdende troepen in Maagdenburg in '45 door de legers van generaal Omar Bradley ^..ein, Prachtkerl") krijgsgevangenen werd gemaakt. Direct al werd Pluskat ge confronteerd <„als geschenk van de Amerikanen", vertelt hij) met een twee meter lange majoor van de Amerikaanse infanterie, die de afde ling aan Amerikaanse zijde comman deerde en de kust moest bestormen die door Pluskat werd verdedigd. ..Wij spraken twintig minuten met elkaar" vertelt Pluskat. 's Avonds werd hij in de Amerikaanse officierscantine uit genodigd. waar hij als gevangene „van half acht tot half twaalf van gedachten kon wisselen met zijn te genstanders over zijn indrukken aan de Normandische kust". Omaha-beach Pluskat werd in 1930 beroepsofficier en hij was bij de eerste troepen die in 1940 Frankrijk binnenvielen. Hij was uitverkoren om Gibraltar te bezetten, wat niet doorging omdat Franco niet meewerkte. Daarna werd hij aange wezen om aan de invasie in Enge land <„Wir fahren gegen Engeland"» deel te nemen, die r.iet doorging om tal van andere redenen. Hij vocht in Rusland en was in juni 1944 comman dant van toevallig dat gedeelte var. de Normandische kust tussen Port- en-Bessin en de Pointe du Hoe dat de Amerikanen „Omaha-beach" hadden gedoopt. Pluskat was niet alleen de eerste die de invasievloot aan generaal Von Rundstedt in Parijs en generaal Jodl in het „Führerhauptquartier" kon melden (waar men hem niet geloof de), maar hij was ook de enige bevel voerende Duitse officier die kans zag de invasievloot in zijn sector een dag op te houden. Wir.ston Churchill schrijft in zijn memoires over het Amerikaanse vijfde corps, dat ten noordwesten van Bayeux „ongeluk kigerwijs tegenover een Duitse divisie kwam te staan die op volle sterkte was en op zijn hoede", en dat pas de zevende juni de kust kon worden ge nomen. Het verhaal van Pluskat hoe hij de invasievloot gewaar werd. moet men uit zyn eigen mond horen. Het is een essentieel onderdeel van de geschie denis van de invasie. Pluskat was op het moment dat zyn verhaal begint in z\jr; hoofdkwartier, „een kasteeltje, dat ook nog door Robespierre was be woond". Het is kort voor elf uur in de avond van de vijfde op de zesde juni 1944. Hij vertelt: ,Jk hoorde in de lucht plotseling een lawaai van motoren en daarop direct afweergeschut. Ik ren de naar de telefoon" en belde mijn regiment op om te vragen wat er aan de hand was. Ook daar had men geen idee, maar hoorde er wel gevechts- lawaai uit het noordoosten, in de buurt van Granville. Tien minuten later kreeg ik al een eerste bericht over talrijke luchtlandingsdivisies die onderweg waren en zelfs al naar be neden gesprongen zouden zijn. Ik stelde de hoogste alarmgraad in wer king: klaar om te vechten. Hinunelfahrts- koiniiiando Ik ben toen van mijn Chateau Etreham naar voren gereden en u kunt zich voorstellen met welke ge voelens ik die afstand van' tweeëneen- halve kilometer aflegde. Want we wisten: het Himmelfahrtskommando is begonnen. Ik ging zelf achter het stuur zitten. Een paar officieren wa ren bij mij. We waren allemaal, dat moet ik eerlijk zeggen, van zeer ge mengde gevoelens vervuld. Zat de vij and al op de loer? Ik had geen licht aan en stopte bij elke bocht de motor om beter te kunnen luisteren, maar er roerde zich niets". De nacht werd in volledige stil- te doorgebracht, af en toe onder- j broken door Pluskatdie zijn of-1 ficier en nog eens de 'kolossaal moeilijke opdracht' onder ogen j bracht, ledereen was nerveus en tot het uiterste gespannen. Plus- kat vertelt dan woordelijk ver- der: ik beti uit zenuwachtigheid met mijn hond een Duitse her- der, hij heette Haras naar bui- j ten gegaan en ik heb de zee af gekeken en afgeluisterd. Het ivas stikdonker. Geen lichtsignaal, geen morseteken. Toen ging ik j weer terug naar mijn officieren en zij 'Aber meine Herren, dass j 1st ja unheimlich, als de invasie i nu moet beginnen en men tegen- over ons aan land gaat, moet er 1 nu toch iets op zee te zien zijn. Ik kan nu wel zeggen en het is geloof ik achtentwintig jaar gele- den 20 gaat Pluskat verder dat ik nu nog diep onder de in druk ben van de Meisterleistung van de Amerikaanse en Britse troepen, die met tien- tot twaalf duizend oorlogsschepen van groot tot klein in volledige stilte be gonnen zonder lichtsignalen of morsetekens opstoomden. Ik heb daar nu nog diep respect voor en j ik neem er mijn hoed voor af. Tegen de ochtend om ongeveer half vier ben ik weer naar buiten gegaan om een beetje te wande- len en op de zee zag ik nevelslui- j ers en nog eens nevelsluiers en j meer niet. Ik stond daar en was zenuwachtig en toen werd het el- I ke minuut grijzer buiten zoals dat tegen de ochtend aan zee is als er nevel hangt. Toen ontdekte j ik door mijn verrekijker door een gat in de nevel iets zwarts, maar het verdweenen weer iets zwarts en weer weg. .Dat was j ongeveer vijf, tien minuten over half vier in de morgen, en onge- veer om tien tot vijf minuten voor vier trekt door een kleine j windvlaag de nevelsluier op en dan beleef ik een schouwspel zo- j als dat in de wereld nog nooit door iemand was aanschouwd en zoals niemand het waarschijnlijk ook nooit weer zal aanschouwen- De zee vlak voor ons zag zwart van de oorlogsschepen, op onge- j veer vier kilometer afstand: j lichte vaartuigen dat waren de stormboten die wilden lan den en daarachter grote boten en kleine scheepjes met infanterie en dan kruisers en helemaal ach- i teraan twee slagschepen. Ik heb dit beeld werkelijk opgezogen, zonder angst, als versteend. Daarop heb ik de sterkte geschat en ben naar de telefoon gerend, j Ik meldde: dat is het begin van de invasie. Mijn officieren heb ik naar buiten gejaagd en hun ge- zegd meine Herren sehen sie sich dieses einmalige bild an", j Kom dan zelf Pluskat vertelt dan hoe het hoofd kwartier in Parijs zijn schatting van 12 000 schepen aan nervositeit meen de te moeten wijten en Pluskat zei daarop tegen maarschalk Von Rund stedt: „Als u het niet gelooft, kom dan hierheen en kijk zelf". Als hij r.'a deze telefoongesprekken weer buiten komt, gaat het verhaal verder: „om tien minuten over vier ging vanaf het vlaggeschip van generaal Eisen-1 hower een lila lichtkogel omhoog en op dat ogenblik maakten alle schepen een manoeuvre en toen zag ik met mijn eigen ogen overal alle lopen van het geschut in myr. richting omhoog zwenken. Daarop begon een kanon- nade, zoals de wereldgeschiedenis die tot op dat moment nog niet had meegemaakt Pluskat wordt enkele malen zwaar gewond. In een ambulance op weg naar Parijs wordt hy door een En gelse „Lightning" beschoten en de auto vliegt in brand. By het einde' van de invasie is hy in Maagdenburg. Hy geeft er zich aan de Amerikanen van Omar Bradley over. Na de oorlog wilde oud-majoor Pluskat niet in de Bundeswehr. Hij j wil ook geen lid van een politieke party zyn. Zyn zoons heeft hy ver boden beroepsofficier te worden. Hij wil maar één keer in zyn leven zo bedrogen zyn. En met enthousiasme vertelt hy van zyn bezoeken aan' Nor mandië, na de oorlog. Hoe hy in zyn vroegere kasteeltje door de huidige bewoners wordt onthaald en door de vissers van Port-en-Bessin in de ar men wordt gesloten. Als de wereld-1 vrede bedreigd wordt is het door de j mannen die „von" of „de" voor hun naam hebben, vindt de huidige di-1 rekteur Pluskat. Deze mensensoort propageert het nationalisme en datj voert tot oorlog. PARIJS (AP) In het Ameri kaanse paviljoen van de 28ste Parij- se luchtvaarttentoonstelling, hebben twee Sowjet-Kosmonauten een be zoek gebracht aan de drie astronau ten van de Apollo VIII en een kyk- je genomen in dat ruimtevaartuig. Het was een plezierig bezoek, waarmee zowel de Sowjets Wladi- mir Sjakalow en Alexei Jelisejew als de Amerikanen James McDi- vitt, David Scott en Russell Schweic- kart bijzonder ingenomen sche nen te zyn. De Amerikanen hebben ook het paviljoen van de Sowjet-Unie bezocht. BRUSSEL (AP) Gisteren is in een ziekenhuis in Brussel, een long transplantatie verricht. De long is door het Academisch Ziekenhuis in Leuven aan het ziekenhuis in Brus sel geleverd. Op 14 november 1968 is in het Academisch Ziekenhuis van de universiteit van Gent een long transplantatie uitgevoerd, die de eerste in West-Europa zou zyn ge weest. De patiënt die toen een nieu we long kreeg, een 23-jarige arbei der maakt het goed. Pluskat, resp. 24 jaar geleden en zoals hij er thans uitziet. CAIRO/AMMAN (Rueter) Is- raël heeft de veiligheidsmaatregelen in het bezette Arabische gebied ver scherpt met het oog op mogelyke incidenten op 5 juni. de datum waar op twee jaar geleden de zesdaagse oorlog begon. Aanleiding tot de zorg van de Is raëliërs zyn vlugschriften die on der de Arabische bevolking circu leren. Hierin wordt aangedrongen op stakingen verzet en betogingen op 6 juni. Eén der vlugschriften roept op- van deze dag „een zwarte dag in de geschiedenis van de bezetting" te maken. Volgens het Jordaanse I blad „Al Destoer" dat dit meldde, heeft de Israëlische politie onlangs i In Nabloes een groot aantal arresta ties verricht. Guerrillastrijders Het semi-officiële Egyptische blad j Al Ahram heeft scherpe kritiek gele- verd op het „Volksfront voor de be- vryding van Palestina". Aanleiding I daartoe vormde het opblazen van een oliepypleiding door deze com- I mando-organisatie. vrydag j.l. Vol- 1 gens Al Ahram viel de actie niet te I rechtvaardigen en strookte ze niet met de Arabische belangen j Door de leiding werd olie van Saoedi-Arabië naar Libanon ge- I pompt. Hoewel ze voor een deel over gebied liep dat in handen was van I Israël (.de bezette Golanheuvels) werd laatstgenoemd land door de aanslag niet getroffen, aldus het Egyptische blad. WERKRAPPORTEN Van hedenmorgen uur. fl 3 Amsterdam De Bilt Deelen Belde Eindhoven Den Helder l.uchth. R'dam Twente Vllssingen Zuid-Limburg Aberdeen Athene Barcelona Belgrado Berlijn Bordeaux Brussel Frankfort Genève Grenoble Helsinki Innsbruck Kopenhagen Lissabon Locarno Londen Luxemburg Madrid Malaga Mallorca Mönchen Nice Parijs Rome Stockholm enen Zörich regen regen regen regen regen regen regen regen regen regen half bew. half bew. licht bew. geh. bew. zwaar bew. onbewolkt regen regen half bew. half bew. zwaar bew. half bew. geh. bew. zwaar bew. onbewolkt regen reeen onbewolkt onbewolkt onbewolkt zwaar bew. onbewolkt regen half bew. geh. bew. half bew. zwaar bew. 21 12 O 12 2 17 6 0.4 20 6 0 16 9 0.1 Wanneer het kwik daalt tot 200 gra den onder nul, spreekt de weten schap van kosmische temperaturen. Voor een koudgaskoelmachine is die temperatuur een koud kunstje. Veel van zulke boeiende en vernuftige zaken vindt u in het Evoluon. Een permanente tentoon stelling gewijd aan de mens, onze samenleving en de ontwikkeling van de wetenschap en techniek. Eindhoven Gesticht door Philips in 1966 12 6 03 20 11 0.5 i Bijna 60 vermisten PEARL HARBOUR (AFP. Reuter) Bij vlootoefeningen in de Zuidchinese Zee heeft het Australische vliegdek schip „Melbourne" dè Ameri kaanse duikboot jager „Frank E. Evans" overvaren. Deze ja ger brak in tweeën en het voor schip verdween in de golven, terwyi het achterschip aan de „Melbourne" bleef vastzitten. Van de 273 opvarenden van de duikbootjager zijn er to dus ver 216 terecht. Er is zeker één dode. Aan boord van de „Mel bourne", die o.a. een gat boven de waterlijn opliep, zouden zich geen persoonlijke ongelukken hebben voorgedaan. Wel is er enige schade. De ZOAVO-oefeningen, waar aan in totaal een zestigtal oor logsbodems deelnam wer den direct afgelast. Volgens de Australische lezing had de ..Melbourne", vlaggeschip van de Australische vloot, de „Evans" opdracht gegeven naar een positie achter de „Melbour ne" koers te zetten. Toen de duikboot jager een koers volg de die tot een aanvaring zou leiden. deed de „Melbour ne" nog moeite om de jager te ontwyken. maar slaagde hier niet meer in. Op de „Melbourne" in de Tweede Wereldoorlog voor de Britse marine gebouwd en in 1955 aan Australië overgedra gen rust niet veel zegen. In februari 1964 kwam het vliegdekschip bij een oefening in aanvaring met een Australi sche duikboot jager, de ..Voyager' 82 doden. In januari kwam het vliegdekschip in aanvaring met een Japanse vrachtboot. Op de foto de beschadigde boeg van de „Melbourne" na de aanvaring met de „Evans". Stadhuis (wachtkamer trouwzaal): Zitting Bouwfonds Nederl. Ge meenten 78 uur nam. Jeugdhuis (Breestraat 19). Spreek uur Chr. Emigratie-centrale. 7-8 uui nam. Zijlsingel 2 Volle Evangelle-gem. spr. dhr. J. Zijlstra 8 uur nam. I Witte Singel 25: Openbare verga- dering Leefbaar Lelden 8 uur nam. WOENSDAG Gymnastiekzaal Moussorgskystraat Zuld-West-Aktief Conditietraining 9 u. nam. Oude Singel 236 Spreekuur Schooi en beroepskeuzebureau 6-7 uur nam. DONDERDAG Kantine Royalfabrlek (Rooseveltstr.) Ledenvergadering „De Natuurvriend" 8 uur nam Micro-theater (Vestestr. 40) Impe rium met „Een slok aarde" 8 uur nam. Stadsgehoorzaal Autoshow fa Maas- I land 11 uur voorm. -10 uur nam. I Rijnlandslyceum (Apolloln. 1) Volle evangelie-bijeenkomst, afd. Oegstgeest. Spr. ds. K. van Twillert 8 uur nam. Kantine Royal McBee Zuid-West Aktief Bal voor ouderen 8 uur nam. Titus Brandsmaln. 76 „De Duik boot" Clubhuifwerk handenarbeid 8-10 uur nam. )-10 uur Oude Vest 13 Evangelisatie christen geinEcclesia 8 uur nam. Witte Singel 25: Openbare vergade ring Scholieren Aktlegroep Leiden (SAL) 8 uur nam. Sint Agneslyceum Leerlingenuitvoe ring Leldse Muziekschool. 8 uur nam. Jeugddorp Voorschoterweg Jeugdat- letlek Zuldwest-Aktie g, 2 uur nam. Oegstgeest (Het Witte Huls): Schaak sociëteit Palamedes. 2-5.30 uur nam. St. Leonardusparochiehuis (Haagweg 14). Afscheidsreceptie schoolhoofd P. J. W. van Adrichem 3-5 uur nam. LEIDSE BIOSCOPEN Camera: „Rosemarys baby", 18 Jr. dag. (beh. wo.) 2.30, 7. 9.30. Zond. 7 en 9.30. do., vn, za. nachtvoorst.: „Hol landse nieuwe" 18 jr, 24 uur. Zond. en woe.: „De man met het zwarte mas ker". a.l., 2.30 uur. 14 Jr. dag Luxor: „Help, mijn broer is hip", 14 jr. dag. 2.30, 7, 9.15, zond. ook 4.45. Rex: „Rosso, de Mexicaan". 18 Jr. dag. 2.30. 7. 9.15 zond. ook 4.45 Vr. en zat. nachtvoorst.: „Mini weekend" 18 Jr. 23.30 uur. Studio: „Het uur van de moord", 14 Jr. dag. 2.30, 7, 9.15 zond. ook 4.45. Trianon: „Casino royale", 14 Jr. dag. 2.30, 7.. 9.15 zond. 2.15, 4.30, 7, TENTOONSTELLINGEN Galerie Van der Vll6t: Don Ver- melre (marionetten), Lucas Goud zwaard (poppen), Paula Dietz (wand kleden), Guy van Hardengroek (kera miek). Ronnie Meerts (grafiek), dins dag t 'm zaterdag 9-6 uur (t/m 14 Ju ni). Molenmuseum „De Valk" (Dagelijks van 10 uur voorm. tot 5 uur nam. Zon dag 15 uur nam Maandags gesloten. Jeugdmuseum (Hoogl. Kerkgracht 4) Exposrtle „Colourform" (uitsluitend maandag en woensdag van 8-10 uur nam.) De lakenhal Dag. 105 uur: *ond. 15 uur Rijksmuseum van Oudheden (Ra penburg 23): Werkd. 10 uur voorm. - 5 uur nam.: zond. 15 uur nam Rljksmuseun voor rolkenkundei (Steenstraat 1) dag. 105 u.; 'b zon dags 1— -S uur nam. Ned.-LegermuseumGeopend maan dag tot er met vrijdag 9 uur voorm. 5 u. nam. zon- en feestdagen 18 uur nam Rijksmuseum voor de geschiedenis der natuurwetenschappen Dag. 104 uur zond 14 uur Kunstzaal Heuff (Wassenaar) Jan v. Tongeren, schilderijen en tekeningen, dagelijks (behalve zondag) 10-17 uur, dinsdagavond van 8-10 uur (t/m. 25 Juni). Buut 110 (Nieuwe Beestenmarkt 15) i Jue Frankhuyzen schilderijen en teke ningen dagelijks (behalve maandag en dinsdag) 20-1 uur (t/m. 24 Juni). AVOND- EN NACHTDIENST DER APOTHEKEN TE LEIDEN Geopend voor spoedeisende geval len: Zuider Apotheek, Lammenschans- weg 7. tel. 23553. De zaterdag-, enzon- dag-, avond- en nachtdienst van apo theek R. Breest mallenburg te Lei derdorp wordt waargenomen door de Zuider apotheek. De Oegstgeestse Apotheek ls ge opend. i Kon. Schouwburg 20.30 uur Haagse i Comedie: „Marya* van Isaak Babel. Kurzaal, 20.00 uur: leerlingen van mu- ziekschool mevr. Kolthoff-Grelinger. I WOENSDAG. Kon. Schouwburg 20.15 uur: Haagse I Comedie; „Veertig karaat" van Baril- let en Grédy. DONDERDAG Kon. chouwburg 20.15 uur: Haagse Comedie: „De humorist" van John Osborne. ADVERTENTIE voelt U de gehele dag niet! Geen vrees meer, dat de gebitsplaat van het gehemelte loslaat. Dentofix, het nieuwe, verbeterde, antiseptische poeder - 's morgens een weinig op de P l i 9®s,rooid houd» het gebit de gehele dag onwrikbaar op zijn plaats. Geen onaangename smaak. Dentofix verschaft U een gevoel van zekerheid bi| het eten, lachen, spreken en niezen. U vergeet, dat U een kunstgebit heeft. Verkrijgbaar in discrete, neutrale plas- «n dro^terÖ 2j5''bl' "P0"*1""1,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1969 | | pagina 2