Schijnwelvaart voedingsbodem
Acties studenten
wel aanvaardbaar
ARP WIL MEER
INITIATIEVEN
VAN REGERING
Geweld in beeld
Antilliaan profiteert niet
van toeristische explosie
Zeventien procent van
bevolking is iverkloos
WROK EN HAAT
Radicalen gispen WD
D'66 SPREEKT ZICH VOORZICHTIG UIT:
U)
lis
i vS
MAANDAG 2 JUNI 1969
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 7
(Door Sig. W. Wolf)
WILLEMSTAD (GPD) De explosie van geweld, plunde
ringen en terreur op Curacao heeft een rijke voedingsbodem
gehad in de schijnwelvaart die op de Antillen heerst sinds 1953
de reorganisatie bij de Shell raffinaderij plaatsvond en het
personeelsbestand van 21.000 werknemers terug werd gebracht
tot vijfduizend werknemers, nu zestien jaar later. In 1963 be
droeg het nationaal inkomen per hoofd der bevolking ongeveer
3600 gulden en in 1967 daalde dit cijfer tot 3200 gulden.
Treurzang
De terugslag van de olie noopte de
Antilliaanse autoriteiten tot het zoe
ken naar nieuwe bronnen van in
komsten. Dank zij de sluiting van
Cuba, het vakantieoord by uitstek
voor Amerikaanse toeristen, zagen
de Antillen in de toeristenindustrie
een dankbaar object dat in een am
bitieus programma voor hotelbouw
gretig werd aangegrepen. In vijftien
jaar tijds werden op de Antillen niet
minder dan veertien nieuwe hotels
gebouwd, luxueuse bastions die alle
beantwoorden aan de overdreven
eisen van de verwende dollartoeris
ten.
In 1962 bedroeg het aantal over
nachtingen op de Antillen 120.000, in
1967 was dit gestegen tot 350.000. Vol
gens een prognose van 't Antilliaan
se ministerie van Sociale en Econo
mische Zaken zal de totale capaciteit
van het hotelwezen in 1975 2500 ka
mers bedragen (thans 725).
De directe invloed van deze toeris
tische explosie betekende voor de
werkgelegenheid dat per hotelkamer
1,25 arbeidsplaatsen beschikbaar
kwamen. Daarnaast profiteerden ook
de taxi-bedryven, souvenir-winkels,
leveranciers van de toeristenboom.
Met het trauma van de olie-industrie
voor ogen besloot de Antilliaanse re
gering een industrialisatie-program
ma op te zetten dat in de eerste
plaats erop gericht was arbeidsinten
sieve Amerikaanse industrieën aan te
trekken die de Antillen als spring
plank voor de Euromarkt konden ge
bruiken. Op Curasao vestigden zich
de afgelopen jaren de elktronische
bedryven Solitron en Texas Instru
ments, op Aruba kwam een Ameri
kaans chemisch concern en in 1970
hoopt de International Salt Company
de zoutpannen op Bonaire rendabel
te kunnen exploiteren.
Ondanks de ambitieuze plannen
bleven de Antillen geconfronteerd
met het werkloosheidsprobleem. Ze
ventien procent van de beroepsbevol
king (70.000) is werkloos en het ziet
er niet naar uit dat dit cyfer gezien
de vrij trage ontwikkeling van de in
dustrie snel omlaag zal gaan. In Ne
derland brengt een werkloosheidsper
centage van vyf procent de vakbon
den al in rep en roer.
De lofzang op het toeristische
manna dat uit de Caraïbische zon
neerdaalde begon zelfs voor de meest
optimistische Antilliaan eentonig te
klinken en was voor de donkerkleu
rige Antilliaanse arbeider een steeds
herhaalde treurzang. Immers: de
donkerkleurige Antilliaanse werkne
mer in de toeristenindustrie kwam
niet verder dan het niveau van bor
denwasser, kamermeisje, taxichauf
feur. De donkerkleurige Antilliaan
zag steeds meer luxe bungalows en
villa's verrijzen terwijl hij genoegen
moest nemen met zijn krotwoning in
o.m. de wijken Pleur de Marie en
Buena Visto. Er reden steeds meer
en grotere Amerikaanse auto's, maar
hij moest genoegen nemen met zijn
derde-hands afdankertje dat als een
brok roest over de wegen hobbelde.
De werknemers merkten in het ge
organiseerd overleg met de werkge
vers steeds hoe de wensen voor deug
delijke sociale voorzieningen zoals
ontslagregeling, miniumloon en ziek
teverzekering voortdurend op de lan
ge baan werden geschoven en de
overheid pas bereid bleek wanneer op
het scherp van het mes werd geba
lanceerd een weifelende hand toe te
steken.
Deze overheid was voor de Antil
liaan synoniem met de bovenlaag van
lichtgekleurde Antillianen die reeds
eeuwen de touwtjes in de handen op
economisch gebied hebben en niet
tolereerde dat de donkerkleurige An
tilliaan in welk opzicht dan ook iets
in de melk te brokkelen had.
Het was de gevestigde orde van de
Maduros, Curiels, Hendersons, Hen-
riquez, die de handel, het bankwezen,
hotelwezen en het bestuursapparaat
beheerste en steeds meer wrok
haatgevoelens opriep. De handelshui
zen en winkels van deze families wa
ren dan ook de doelwitten die ge
ADVERTENTIE)
plunderd en in brand werden gesto
ken door de rebellerende stakers op
de zwartste dag die de Antillen in
hun historie hebben gekend.
Een jaar geleden verklaarde de
jonge politicus Suriel, oprichter van
de (oppositiepartij) Union Reformis
ts Antillano: „Hier wordt geregeerd
naar de gevestigde groeperingen toe.
De volksgroepen, die het het zwaarst
te verduren hebben, de arbeiders,
ambachtslieden, worden totaal verge
ten. Het kapitaal regeert en naar het
kapitaal wordt geregeerd. Alleen par
tijgenoten van het huidige bewind
van de Democratische Party komen
aan hun trekken. Deze partijgenoten
bezitten gezamenlijk 75 procent van
het kapitaal van de Antillen".
De jonge Suriel (32 jaar) kon toen
niet bevroeden dat de achtergestelde
groeperingen binnen een jaar hun
opgekropte gevoelens op zo"n explo
sieve wyze zouden uiten. Suriel: ,,De
Antilliaan is een rustig en vredig
mens. Hij voelt niets voor geweld
tenzij hy daartoe wordt uitgedaagd
door totaal sociaal en economisch
wanbeleid dat leidt tot chaos en ver
nedering van zijn mens-zijn".
(Van onze correspondent) uitlating van de liberale minister
UTRECHT (GPD) De Antfre- van Financiën Witteveen dat de an-
volutionairen vinden het nog te
vroeg nu al een definitief oordeel uit
te spreken over het kabinet-De Jong.
Fractieleider Biesheuvel wekte zater
dag op het Ant>-revolutionaire par
tijconvent de confessioneel-liberale
regeringsploeg op zich minder op de
stroom te laten meedrijven, maar de
structuurvernieuwing, die overal
baan breekt, zelf met een initiatief
rijk en duidelijk beleid richting te
geven. Hij vond het regeringsbeleid
tot nu toe te defensief van aard.
De Antirevolutionaire fractieleider
bleek niet zo erg ingenomen met de
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG (GPD) Na lange en
uitvoerige discussies heeft de poli
tieke partij D'66 zich een genuan
ceerd voorstander getoond van de
recente studentenacties. De partij,
die zaterdag en zondag te Den Haag
in congres bijeen was, vindt buiten
parlementaire acties zoals bezettin
gen aanvaardbaar en zelfs gewenst
om de democratise ringsdoeleinden
te bereiken als vast staat dat bij an
dere betrokken parttfen geen bereid
heid bestaat om tot open en serieus
overleg te komen. Het doel van de
acties moet zyn het overleg op gang
te brengen en bij het voeren van de
acties mag geen opzettelijke schade
worden toegebracht aan persoon en
goed.
De motie waarin dit oordeel is
vastgelegd werd zondag aangenomen
met 66 pet. van de stemmen voor,
32 tegen en 2 pet. onthoudingen. Het
grote debat over de studentenaoties
speelde zich zaterdagavond af tij
dens een van de sectievergaderingen
die aan de algemene ledenvergade
ring vooraf ging. Van verschillende
zijden werd vrij scherpe kritiek gele
verd op de kamerfractie.
Nieuw
Ook over andere vormen van on
derwijs heeft het congres zich uitge
sproken. Met ruime meerderheid
werd het voorstel aangenomen om
te streven naar nieuwe beheersvor
men van het openbaar onderwijs.
D'66 vindt het onjuist dat de over
heid zowel toezichthouder als be
heerder van het openbaar onder
wijs is. Een nieuwe beheersvorm
van het openbaar onderwijs moet in
principe overeenkomen met de be
heersvorm die nu alleen geldt voor
het bijzonder onderwijs. Verder wil
D'66 de middelbare-schooljeugd la
ten meepraten over de leerstof, de
werk- en leervormen van de docen
ten en de voorzieningen voor de leer
lingen. Leerlingen met twee a drie
jaar middelbaar onderwijs moeten
volgens D'66 adviserende inspraak
krijgen; oudere leerlingen een vol
waardig medebeslissingsrecht.
Ook voor het bedrijfsleven wil
D'66 meer democratisering. De on
dernemingsraden moeten veranderd
worden in personeelsraden met ver
gaande bevoegdheden. Alle perso
neelsleden doen mee aan de verkie
zing van de raden, één van de leden
moet tot voorzitter gekozen worden.
De personeelsraden moeten het recht
hebben de ondernemingsleiding ope
ning van zaken te vragen; om aan
vullende sociale regelingen met de
ondernemingsleiding te sluiten; om
zich tegenover de ondernemingslei
ding uit te spreken over verplaatsing,
uitbreiding of inkrimping van het be
drijf. wijziging van de produktieme-
thoden. duurzame samenwerking met
andere bedrijven: om met de onder
nemingsleiding overeenkomsten aan
te gaan inzake de voor het personeel
hieraan verbonden gevolgen. Voorts
moeten de personeelsraden het recht
kri/gen richtlijnen voor het onderne
mingsbeleid. neergelegd ln voorschrif
ten en plannen, aan te vullen. Ook
moet er een recht van beroep komen
waarvan de personeelsraden gebruik
mogen maken. De beroepsinstantie
moet bij wet worden ingesteld.
tirevolutionairen dan weer hier en
dan weer daar tegenaan zouden leu
nen. „Wij rollen liever niet om"l zed
hij, „maar steunen op ons program
en op onze eigen lndentiteit" Mr.
Biesheuvel noemde vooral het loon-
en prijsbeleid duidelijk de achilles
hiel van het kabinet en formuleerde
een serie wensen op het gebied van
de inkomens- en vermogensverhou
dingen. het landbouw- en mldden-
sta ndsbele id en de democratisering
van de bestuursstructuur, van de on
derneming en van het wetenschap
pelijk onderwijs die hij voor 1971
verwezenlijkt wil zien.
Geloofwaardig
Vanuit de radicale vleugel van de
ARP werd zaterdag opnieuw druk
uitgeoefend op de partijleiding om
bij de formatie van een nieuw ka
binet in 1971 niet opnieuw met de
VVD. ln zee te gaan. .Als wij onze
geloofwaardigheid als christelij
ke party, met de pretentie om een
rechtvaardige maatschappij na te
streven, willen verliezen, moeten wij
nog een keer een regering gaan vor
men met de VVD, die zo bij uitstek
de bestaande toestand symboliseert",
zei de vice-voorzitter van de Amster
damse kamercentrale, J. P. Fedde-
ma. Hy kondigde aan zich van elke
medewerking aan de veriaezingen te
zullen onthouden als opnieuw in de
richting van een coalitie met de li
beralen wordt gekoerst.
De heer Feddema, die ook waar
schuwde voor een te nauwe band
met de KVP, noemde prof. Diepen
horst een symbool van de paterna
listische. autocratische structuren
niet nog steeds de bestaande orde
beheersen. Ook anderen hadden kri
tiek op het optreden van de Antire
volutionaire hoogleraar in het ka
merdebat over de studentenonlusten
in Amsterdam. Mr. Biesheuvel vond
echter, dat prof. Diepenhorst on
recht wordt aangedaan omdat deze
niet slechts de bezetting van het
Maagdenhuis heeft veroordeeld,
maar zich wel degelijk ook voor een
„voortdurende hervorming van de
academie" heeft uitgesproken. Naast
kritiek bleek er in het convent ook
veel waardering voor het optreden
van prof. Diepenhorst te bestaan.
Een protestmars van 5000 betogers, die vrijdag in Willemstad op
Curagao werd gehouden, ontaardde in brandstichting en plunde
ring. Er vielen vier doden en 150 gewonden. Er werden 400 arresta
ties verricht. De schattingen van de schade lopen uiteen, maar be
loopt zeker in de tientallen miljoenen guldens. De foto's geven een
goed beeld van deze geweldsexplosie en haar gevolgen.
Links van boven naar benedendrie beelden van het begin van
de ongeregeldheden in Willemstad. Een personenauto wordt omge
gooid, in brand gestoken en staat even later in lichter laaie. Links
onder: juichende betogers in Willemstad.
Midden boven: op deze luchtfoto zijn duidelijk de verwoestingen
te zien, die zijn aangericht. Boven de ruïnes hangt nog rook. Midden
onder: plunderaars graaien in de etalage van een winkel, waarvan
de ruit is kapotgeslagen.
Rechts: twee Antilliaanse vrouwen kijken angstig om zich heen
bij het zien van het geweld van de betogers.
.4 iHr'
1#
