Oostenrijkers zijn terecht trots op
hnn Brenner
Autobahn
Tsjecho-Slowakije zit met
een Zigeunerprobleem
Wolven in Zweden
sterven uit
NOG SLECHTS
GEDEELTELIJK
GEREED
ZATERDAG 22 FEBRUARI 1969
LD EXTRA 4 V
J^e januarimiddag dat ik de gloednieuwe Brenner-Autobahn bereed, scheen de zon uit
een open wintersporthemel. De Oostenrijkers klaagden weliswaar over het slechte
weer, wat betekende dat het naar hun zin te weinig sneeuwde. Inderdaad was het Al
penlandschap met niet meer dan kleine plukjes vuile sneeuw bespikkeld en waren al
leen de toppen van de bergen rondom bedekt met de witte hoed.
Het opvallendst aan de Brenner-Autobahn op deze
januarimiddag was de absolute stilte. Af en toe
snelde een met modder bespatte Fiat op weg naar
Bolzano, of een gezapige Opel met een Oosten
rijkse boer, aan mijn gehuurde VW voorbij. Ove
rigens heerste het grote zwijgen, zelfs niet ver
broken door de koeienbellen die in die zomer de
Alpentoerist evenzeer in vervoering brengen als
de liefhebber van zuidelijker streken het nachte
lijke gezang van de krekel-
Ook het eerste tolkantoor leek verlaten. De tol
gaarders dommelden in hun hokjes, die op de
schuitjes van een reuzenrad lijken. De vrijbrief
van tol die ik bij mij had, bracht enige opschud
ding. Maar ze was ondertekend door de leider van
de ,3renner Autobahn A.G." in Innsbrück, dr.
Knoflach in hoogst eigen persoon en het inge
wikkelde Oostenrijkse nummer op mijn Volkswa
gen dat ik niet meer zou kunnen reproduceren
kon de brave ambtenaar ook na lange studie
niet tot een verbod inspireren: hij moest me wel
doorlaten. Over de tolgelden wordt in de met veel
vlijt ontworpen folders van de Brenner Autobahn
A.G. niet graag gesproken. Ze vormen blijkbaar
een onaangename inbreuk op de Oostenrijkse gast
vrijheid, waarover men ook als goede gast weet te
zwijgen. Tolgeld heet hier overigens „Maut" en
een tolkantoor is een „Mauthaus".
Zestig Schillingen tol
De Maut is geen kinderachtige zaak. Over de
totale afstand van de Italiaanse grens, tot daar
waar de Oostenrijkse Autobahn alleen nog maar
uit goede voornemens bestaat, en dat is tien kilo
meter ten noorden van Innsbruck bij het plaatsje
Volders, betaalt de beryder van een personenauto
opvallendste kunstwerk hier is de zogenaamde
Europabrug die op 190 meter hoogte het Silltal
overspant en waarop de Oostenrijkers ontzettend
trots zijn. Dit gedeelte werd door de staat be
taald en tussen '59 en '73 gebouwd. Kennelijk was
na deze krachtmeting het geld op en in deze treu-
rige situatie kwam het tot oprichting van de meer
genoemde „Brenner Autobahn A.G die met grote
leningen van particuliere banken vooral in het
buitenland kans zag de 2,7 miljard Schillin
gen by elkaar te brengen voor de voltooiing van
het project.
Het derde en laatste traject kwam pas kort ge
leden gereed en in feite is het nog niet helemaal
klaar. Het voert van Matrei tot op één kilometer
vóór de Italiaanse grens pp de Brenner-pas. Hier
komt een gigantisch douanekantoor met twintig
doorlaatposten, bemand met Oostenrijkse en Ita
liaanse grensbeambten. De Italianen bouwen door
het vrachtverkeer nog een doorlaatpost twintig ki
lometer verder, op hun eigen territoir in het
zuidelyker gelegen Sterzing, in goed Italiaans Vi-
piteno geheten.
60 Schillingen, dat is ruim acht en een halve gul
den.
Voor de Nederlandse toerist, die zich van Ouden-
ryn tot Kufstein heeft zitten opwinden over de fi
les die hem de doorgang naar het land waar de
citroenen bloeien, zullen versperren, is dat mis
schien niet veel, wanneer het werkeiyk helpt. Dit
staat overigens nog te bezien, maar daarover later
Op het ogenblik is de toestand naar de Brenner als
volgt. Van München over de Duitse Autobahn ko
mend heet het Duits-Oostenrijkse grensstation
Kiefersfelden. Hier begint de narigheid. De vier-
baansweg versmalt zich tot een halve gereed ge
komen Autobahn en zo gaat het door tot Kuf
stein. Vanaf Kufstein is alle verkeer op de éne
oude weg aangewezen tot Volders, dat rond 10 km
noordeiyk van Innsbrück ligt. Hier is een klein
gedeelte gereed van de Autobahn tussen de Duitse
grens en de nieuwe weg over de Brenner, die
gedeeltelijk al wordt aangelegd, gedeelteiyk nog
niet eens is aanbesteed.
Europabrug
Ten oosten van Innsbruck begint dan de verdien
de glorie van de Oostenrijkse stratenmakers. Eerst
het stuk tussen Innsbruck-oost en Innsbruck-zuid
met de fraaie tunnel. Het werd tussen '65 en '67
gebouwd en door de ,3renner Autobahn A.G." ge
financierd. Daarop volgt het oude traject, name-
ïyk dat tussen Innsbruck-zuid en Matrei. Het
Op ranke poten zweeft de Europabrug
even ten zuiden van Innsbrück over het dal.
Italianen niet klaar
Het doortrekken van de Autobahn op Italiaans
gebied biyft enigszins een deprimerende zaak. Na-
tuurüjk had aan beiden zyden van de grens de
nieuwe autoweg geiyktydig klaar moeten zijn en
„natuurlijk" waren de Italianen weer niet klaar-
Maar zelfs de de directie van de Brenner Auto
bahn A.G. in Innsbruck heeft hier verzoenende
en verzachtende woorden: de geografische omstan
digheden zyn aan gene zyde van de Alphen nog ge
compliceerder dan aan deze zijde en ook zU zelf,
de Oostenrijkers, waren vlak voor de pas op moei
lijkheden gestuit. Met het resultaat dat de vlie
gensvlugge rijder na zijn 60 Schillingen te hebben
opgebruikt kort voor de grens in de modderplas
sen duikt.
Weg door het dal
En daar komt de vraag op. wat de automobilist
die gedwongen is in het hoogseizoen de Brenner-
pas te gebruiken, nu eigeniyk het best kan doen.
Niet aardig tegenover de Brenner Autobahn A.G..
maar misschien niet onverstandig is het eens te
proberen eenvoudig het oude tracee te volgen, de
oude zo vermaledijde weg. In de eerste plaats
spaart men de „Maut" uit. In de tweede plaats
kan men het geluk hebben er niet achter een file
vrachtwagens te blijven hangen en sneller op de
pas be zyn dan de argelozen die daarboven in
massa toch weer vast zullen lopen op de flessen
hals op de overgang en de oude slechte weg daar
achter. Zo is men dan vóór de anderen aan de
Brenner, daarby moreel gesterkt door het geluk
ken van een goede list en in staat de kwellingen
die nog komen zullen als een man te verwerken.
De directie van Innsbruck hoopt trouwens ook
dat de toeristen het dal dat zij vroeger zoveel
„intensiever" beleefden, niet helemaal zullen ver
geten. In een folder wyst ze er op dat men „in de
dorpen eindelijk weer de kruidige berglucht
kan inademen en dat men er zonder moeite een
parkeerplaats kan vinden". Het spreekt vanzelf
dat de neringdoenden in het dal de gigantische
betonnen constructies boven hun hoofden met
leedwezen zagen verrijzen. Al mogen ze blij zijn.
voortaan van de gaswolken te zyn verlost, die uit
de roetzwarte uitlaatpijpen van de vrachtwagens
kwamen als deze in de tweede versnelling kreu
nend en rammelend omhoog kropen.
Nederland op 4de plaats
De Nederlandse toerist komt op de vierde plaats
In het verkeer op de Autobahn, vertelt dr. Knof-
v - V - A -
lach van de Brenner Autobahn A.G. in Innsbrück.
Wij komen na de Oostenrükers, de Italianen en
de Duitsers met 12 procent van het totale verkeer.
Dan pas volgen de Engelsen met vier procent.
Een hommage aan onze „Kundschaft" is dan ook
dat de officiële Autobahn-folder die bij de tol
kantoren worden uitgereikt onder meer in een
Nederlandse editie verkrügbaar is.
Het is een geschrift waarin de auteur de kwalitei
ten van het hem toevertrouwde object allerminst
onder de korenmaat houdt. De superlatieven rol
len over elkaar heen als de dreunende donder
en men krygt het gevoel tussen Innsbruck en de
Brenner kennis te maken met een van de zeven
wereldwonderen. Niet-Oostenrijkse experts zijn
het er mee eens dat de bouw van de Brenner Auto
bahn een knap stuk werk is, dat in de mooie tijd
van vier jaar kon worden volbracht. (Hoe lang
werkten Nederlandse arbeiders aan het nieuwe
kruispunt Oudenrijn?). Overigens onderscheidt het
zich niet zoveel van de veelvuldige koene pres
taties ieder met de eigen moeilijkheden die
elders worden getoond, zoals by bepaalde kunst
werken in het Duitse Autobahnnet, of byvoorbeeld
by de dammen door onze eigen Oosterschelde.
Als ik. enigszins gebruind na de korte solorit over
een verlaten Brenner, in het kantoor van dr. Knof
lach ben teruggekeerd, uit de hoeder van Oosten-
Als een betonnen ring slingeren grote mo
ten van de Brenner Autobahn zich rond de
berghelling.
rijks trots een wens. Hij vraagt of het niet moge
lijk zou zijn dat Koningin Juliana binnenkort de
Autobahn officieel bezoekt, als zy weer in St. An
ton is.
Kortgeleden leidde dr. Knoflach de Westduitse
kanselier Kiesinger over de nieuwe strada rond
en hy heeft er een knipsel van in zyn zak. Op de
vraag van een journalist of de kanselier niet boo6
was dat zyn landgenoten op deze weg tol moeten
betalen, terwyi eigen Duitse wegen tolvry wa
ren, antwoordde Kiesinger diplomatiek dat ieder
land zelf moest weten hoe hy zijn wegen finan
cierde. Aldus staat in het knipsel te lezen.
De behulpzame dr. Knoflach vertelt ook nog dat
binnenkort Koningin Elisabeth van Engeland de
Brenner Autobahn de eer van een bezoek zal doen.
Wanneer dit zou zyn, kan dr. Knoflach echter nog
niet zeggen. Maar natuurlyk wenst men hem suc
ces. Als de Italianen nu ook eens opschieten (ze
zouden in 1971 klaar zyn) staat de Nederlandse
autoryder tussen de Kagerplassen en het Garda-
meer niets meer in de weg dan ruim 1500 kilome
ter Autobahn. Een reden om dan toch maar trein
of vliegtuig te nemen. Ofgewoon op de fiets naar
het Veluwe randmeer?
4 ls de zigeunerbevolking van Tsjecho-
Slowakije zich blijft vermenigvuldigen
in het huidige tempo, zal het land binnen
de eerstvolgende tien jaar meer dan een
miljoen zigeuners herbergen.
Zelfs de Zigeunerhond piekert erover, wat de bes
te manier is om de enorme Zigeunergemeenschap
pen te doen opgaan in de socialistische maat-
schappy van dit land.
Uit een kort geleden in „Zemedelske Noviny" ge
publiceerd rapport is gebleken, dat een kwart mil
joen Zigeuners leeft in bouwvallige achterbuurten,
ten.
In het begin van deze eeuw hebben de autori
teiten naar methoden en middelen gezocht om
de weerspannige Zigeunerbenden onder te bren
gen in nederzettingen, hoofdzakelyk in Zuid-Mo-
ravië. Tydens de nazibezetting zyn tienduizen
den. vooral bejaarden en jeugdigen uitgeroeid. In
Bohemen en Moravië zyn ongeveer 5.000 perso
nen van een totale Zigeunerbevolking van 6000
zielen naar concentratiekampen gestuurd. Weini
gen zyn teruggekomen. Naar schatting zyn 2000
kinderen in zulke kampen om het leven gekomen,
velen door zogenaamde medische experimenten,
uitgevoerd in het beruchte concentratiekamp te
Auschwitz.
Pas in 1958 is het hoofdbestuur van de Tsjecho-
slowaakse communistische party begonnen het
vraagstuk aan te pakken.
staan van ziekten onder hen. Een sociaal onder
zoek inzake het Zigeunerprobleem werd in 1965
begonnen, maar moet nog steeds worden voltooid.
In Bratislava en Brno heeft de Zigeunerhond, die
1500 goed onderlegde en maatschappelyke geïnte
greerde Zigeuners telt, aangeboden de autoritei
ten te helpen het probleem op te loos. Zij hopen
hun mede-zigeuners ervan te overtuigen, dat het
aanvaarden van een moderne levenswijze beter
is dan in hun overbevolkte achterbuurten te bly-
ven leven.
Hoof
Er schü'nt echter enige hoop te zijn dat de gro
te massa van de Zigeuners van Tsjecho Slowakye
een geordend leven in de socialistische maatschap-
py zal aanvaarden. Voor de jeugd bestaat de
mogelykheid onderwys te ontvangen, maar
weinigen profiteren daarvan. Er is werk voor de
volwassenen, maar weinigen zyn daar dol op.
In het rapport wordt onthuld dat weinige zigeu
nerkinderen een of andere vorm van onderwys
ontvangen en dat de gezondheidstoestand ook
een groot probleem is. Tuberculose en trachoom
een door onvolwaardige voeding veroorzaakte
oogziekte zyn zeer verspreid in de Zigeuner
gemeenschappen
Ernstiger evenwel is de enorme styging van het
geboortecyfer in de ongeletterde gezinnen, die
volgens het rapport hun zielental in de eerst
volgende tien jaar tot ver boven het miljoen kun
nen vermeerderen.
Leven op laag peil
Maar pogingen om de grote Zigeunerge
meenschappen te verdelen en in vaste woon
plaatsen onder te brengen liepen op niets
uit, ofschoon er grote sommen geld aan
ten koste zyn gelegd. Het merendeel van de Zi
geuners zette hun leven op laag peil voort en him
aantal groeide in de loop van de jaren gestadig
aan. Overbevolking en ongezonde levensomstan
digheden bevorderden op grote schaal het ont
Van de tien, in het wild levende en wet
tig beschermde, wolven in Zweden, zal
er binnenkort geen enkele meer in leven
zijn, waarmee deze diersoort zal zijn uit
gestorven. Aldus een rapport van prof.
Haglund, een expert op roofdierengebied,
dat kortgeleden verscheen.
Dit is het gevolg van de tegenstellingen tussen
Lappen en natuurliefhebbers, waarvan de eers
ten de roofdieren, die hun rendieren aanvallen,
willen uitroeien en daar bijna in geslaagd zyn,
terwyl de natuurliefhebbers hopen op een uitbrei
ding van de wolvenstam.
Men rekent erop dat de laatste wolven zullen
sterven van ouderdomszwakte, alhoewel theore
tisch de mogelykheid bestaat dat de kleine kudde
versterking krygt vanuit noord-Noordwegen of
noord-Pinland, waar nog enkele kleine wolven-
stammen bestaan.
Door de onderzoekingen van prof. Haglund, is
men in Zweden vry goed geïnformeerd over het
bestand van roofdieren. In het wild leven nog on
geveer 300 beren, waarvan er jaarlyks ongeveer
30 worden afgeschoten. Het aantal lynxen ligt
rond de 100. De veelvraat komt nog slechts in
kleine aantallen voor en men verwacht dat dit
plompe roofdier binnen afzienbare tyd het lot
van de wolven zal delen en ook zal uitsterven.
Het snel toenemend gebruik van sneeuwscooters
by de illegale jacht op deze dieren, is er voor-
nameiyk de oorzaak van dat verschillende soor
ten nu vry wel uitgestorven zyn.
