ynthese drie wijzen
ïvan de taal
V oor bi j ganger
Haarlemmerstraat fijn als promenade?
mJc?
Prof. Janssen ontving
Leitls ere-doctoraat
4
DIESREDE VAN RECTOR
alles
Forum economische
machtsconcentratie
r Consument zegt ja
Behoudzucht
Structuralisme
DE WEEK
VAN DE HOND
weet
heeft
VAATWASMACHINES
Svnthese
ACAD. EXAMENS
IEMC0 N.V.
Dienstverlenings-
centrum voor
Leidse bejaarden
ORGELDRAAIER
Meer ruimte,
meer mensen
en meer gela
ZAKENMAN
ZEGT JA,
MAAR MET
ATTRACTIES
ARIVRIJDAG 7 FEBRUARI 1969
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 3
tie Ch|
rig t
Mor
LEIDEN Een dag voor de eigenlijke dies natalis heeft de
ersperlctor 1T,agn'ficus van de Leidse Universiteit hedenmiddag in
neei e Stadsgehoorzaal de traditionele rede uitgesproken ter ge-
igenheid van de verjaardag van de universiteit. Prof. dr. L.
Ezn behandelde zoals gebruikelijk in die rede een
cjuengkonderwerp, namelijk drie wijzen van benadering van de
sJaL stelde dat alleen samenspel van grammatici, linguïsten
uur^i technologen uitzicht biedt op een beter taalbegrip.
rect°ra^e oratie werd het eredoctoraat in de genees
sten-^nde uitgereikt aan de Noorse anatoom dr. J. B. Jansen
raarbij prof. dr. W. J. C. Verhaart, die onlangs met emeritaat
£eSaan> als promotor optrad.
ten
.2 uui
o 4-5
3p het terrein van de taalkunde,
lus prof. Kukenheim, werken drie
irten van onderzoekers: gramma -
linguisten en, meer en meer.
•fenaren van de exacte weten-
ipen.
(merkelijk voor de instelling van
grammaticus is zijn behoudzucht,
lie-zjn ingeworteld respect voor de styl
r vocan de grote schrijvers. Fransen
len in hun taal een kunstobject.
Hen- (aaraan gedurende eeuwen door ge-
rdt ppraties is gewerkt en waarvan de
fbraak niet geduld wordt. De spel-
evenals de taal, is het resul-
t van eeuwenoude collectieve ar-
De spelling vereenvoudigen is
bt aspect negeren, een in de ogen
de beschaafde Fransen even
rerpelijk vandalisme als histo-
•he gebouwen afbreken. Het
Ont#ans 111 h0°e mate een leestaal
-worden. Een fonetische spelling
aag dan functioneler zijn, maar er
fordt niet altijd en overal naar ra-
e eifonaliteit en functionaliteit ge
raagd. In Frankrijk maakt de
relcspellingshervormer geen schijn van
lans. Alle redelijke, logische en
ent#aktische argumenten zijn in het
teld gebracht tegen de bizarre ge-
gdcoiolgen van de traditie, maar zij zijn
Kfeeds afgestuit op de Franse men-
aliteit, die in de gangbare spelling
schat van cultuur en nationale
jeschiedenis voelt, die zij koestert
een kostbaar familiebezit.
Cem
anis»
Lu
Hun
Öieoi
[orsi
Nonchalance
Linguïsten trachten een soort ver
ing te geven van het taalgebruik,
interesse ligt niet zozeer op het
iretische. In Franrkijk noemt
men ze graag ..les purs," omdat z
registreren en niet de pretentie heb
ben een norm voor te schrijven of
een waardeoordeel int te spreken.
Stijlproblemen ziin dus niet in de
eerste plaats hun aangelegenheid.
Een linguïst en een grammaticus
zijn totaal verschillend van instel
ling. De grammaticus is meer de
vertegenwoordiger van het besliste
weten. Immers, hy beschikt over
geschreven literaire teksten, waarin
het taalgebruik vastligt. De linguïst
boeit het meest de gesproken taal,
waarin een grote vrijheid heerst en
waarin soms van anarchie gespro
ken kan worden. De polemiek tussen
de linguïst Martinet en de purist
Etiemble komt voort uit een mis
verstaan van de interesses van lin
guïsten en grammatici. De laatsten
hebben een praktisch beroep, een
ambacht zou men by na zeggen.
Maar taalkundigen beoefenen een
wetenschap, met alle onzekerheden,
die dat begrip inhoudt. De linguïsten
onderschatten de schooltraditie, die
door de grammatici wordt verde
digd met een hardnekkigheid, die.
dat moet erkend, soms ook dicht tot
intolerant dogmatisme nadert, zoals,
anderzijds, de predileotie van de
kant van de linguïsten voor de vrij
heid afglijdt naar nonchalante
chaos.
Wij zien tegenwoordig, aldus prof.
Kukenheim. naast technici, ook ma
thematici en statistici zich met taal
wetenschappelijk onderzoek bezig
houden. Zij presenteren, de realia
van hun experimenten, ofschoon zij
hunnerzijds moeten erkennen, dat
ondanks de meest geraffineerde
techniek, bepaalde aspecten van de
taal buiten bun bereik blijven, omdat
(ADVERTENTIE)
Deze week extra tips en wetens
waardigheden voor uw hond
DE PIL voor de hond is niets nieuws.
Een héél eenvoudig middel tijdens
de loopsheid. Géén hinderlijke be
langstelling van de buurthonden.
Rustig wandelen.
HUIDJEUK, HAARUITVAL. KRAB
BEN voorkomt U het beste met onze
TRIOZON-TABLETTEN
Tijdens deze .Week van de hond"
een paar aantrekkelijke aanbiedin
gen;
STERKE. OVALE 40 cm 4.95
IlONDEMANDEN50 cm 7.75
65 cm 11,95
85 cm 14,95
ONBREEKBARE. plastic eetbak
voor maar 2,95
CESCHENK VOOR UW HOND
bij aankoop van honde-artikelen
krijgt U gratis een heerlijke BUF
FELHUID-STRIP
Waarom? Om uw hond goed te doen.
Goed voor het gebit en de spijsver
tering. Voorkomt verveling en kapot
te schoenen of meubels Geheel
verteerbaar, ongevaarlijk.
Nieuwe Rijn 50 Tin 208 24 (01710)
..Economische machtsconcentra
ties" was gisteravond het onderwerp
van een door de Leidse afdeling van
de Studentenvakbeweging <SVB» ge
organiseerde teach-in in Den Burcht
Voor deze gelegenheid was een fo
rum samengesteld, bestaande uit
het PPR- kamerlid Aarden, PSP-ge-
nieenteraadslid Herman Amptmeij-
er, de heer Holle van het Ned. Ver
bond van Ondernemingen, de heer
De Roos, econoom T. H. in Tilburg
en de heer Terpstra (CNVi. Voor
zitter was PvdA- bestuurslid mr. R.
J. in 't Veld. econoom in Leiden.
By wijze van inleiding spraken de
forumleden zich er in enkele zinnen
over uit of economische en politieke
machtsconcentraties altijd het zelf
de waren Amptmeijer». meestal
(Holle) of niet altijd (De Roos).
De heer Terpstra voegde daar aan
toe dat in ieder geval naar openheid
van die machten moet worden ge
streefd. Het kamerlid Aarden ten
slotte, achtte politieke en economi
sche macht niet zonder meer identi
ficeerbaar.
Dc heer Amptmeijer, stelde dat
zijns inziens cumulatie van functies
leidt tot machtsconcentratie. In
een fel betoog zette hy uiteen, dat
een vraag als die naar de keuze tus
sen kleurentelevisie en opheffing van
de woningnood voorgelegd zou moe
ten worden aan 't Nederlandse volk
Doordat nu onderhandeld wordt o-
ver dergelijke vragen door vertrou
wensmannen, kunnen de T. V - fa
brikanten nu hun propagandistische
invloed doen gelden ten gunste van
de kleurentelevisie en ten nadel van
de huizenbouw. Ook het kiezen van
vertrouwensmannen is een kwestie
•an centralisatie van de macht.
Later zette de heer Aarden zijn
voorstel uiteen, een parlementaire
enquête te houden naar recente
machtsconcentraties, met name by
fusies De meeste andere leden van
het forum betwijfelden de waarde
daarvan, omdat de opzet te beperkt
was en bovendien mensen die onder
vraagd zouden worden, waarschijn
lijk niet tot openbaarmaking van de
gevraagde gegevens bereid zouden
zyn
ADVERTENTIE
Kies uit 10 modellen
A.E.G.
BOSCH
ERRES
GEN.
ELECT.
MIELE
RONDO
Prof. dr. L. Kukenheim Ezn.
de marges van onzekerheid niet al-
I leen breed zijn, maar ook nogal eens
die marges door de taalgebruiker
geëxploiteerd of misbruikt worden.
Het structuralisme benadert de
taal alsof taalelementen dingen zijn
en alsof modellen identiek zijn aan
de werkelijkheid. Het structuralisme
dat met een technische benadering
alleen vraagt „Hoe werkt „het", ne-
geert de geschiedenis van de mens,
j die geen vrede kan hebben met struc-
turen, die ten slotte slechts hulp-
gen.
Wij leggen een classificatie aan. die
wij de grenzeloos ingewikkelde wer
kelijkheid opleggen en scheppen
daardoor voor onszelf problemen,
omdat de classificatie nooit past.
Wat de taalstudie betreft, ziet prof
Kukenheim als enige oplossing tot
het bereiken van een beter begrip en
bevredigender resultaten het samen
spel van grammatici, die de stabili
teit verzorgen en het doorgeven van
ons cultureel erfdeel, van linguïsten.
die de grote algemene lijnen aange
ven en onderzoeken, welke dieper
liggende oorzaken de taal doen func
tioneren en in beweging zetten en
van technologen, die naast theoreti
sche redeneringen van linguïsten
exacte methoden ter beschikking
stellen. De wetenschappen beginnen
dan weer op het punt, waar de tech
niek haar greep op de taal verliest
en uitgepraat is. Door dit interdisci
plinaire samenspel zou bewaarheid
worden het oude woord van Predi
ker, dat zegt, dat twee beter is dan
een. maar dat een drievoudig snoer
niet spoedig gebroken wordt.
Aan de Leidse Universiteit zijn
geslaagd voor het doctoraal examen
Ned. recht mej. M. van Doorn (Lei
den) en mej. E. M. van Haren (Lei
den).
In Nijmegen is geslaagd voor het
kandidaatsexamen pedagogie oud-
stadgenoot F. J. Lambooy in Arnhem
LEIDEN Tijdens een in de
Stadsgehoorzaal te Leiden gehouden
bijeenkomst ter viering van de 394
ste dies natalis van de Leidse Uni
versiteit zijn, na de diesrede van de
rector magnificus prof. dr. L. Kuken
heim Ezn. aan prof. dr. J B. Janssen
emeritus hoogleraar in de anatomie
en oud- directeur van het Anato
misch Instituut te Oslo. de bul en de
kappa, behorende bij het hem ver
leende eredoctoraat in de geneeskun
de uitgereikt.
De erepromotor van prof. Jans
sen. prof. dr. W. J. C. Verhaart, eme
ritus hoogleraar in de neurologi
sche wetenschappen, gaf in zijn toe
spraak een overzicht van de weten
schappelijke loopbaan van de nieu
we eredoctor de vierde eredoctor
in de geneeskunde waarbij hij con
stateerde, dat ofschoon hij ook en
kele andere onderwerpen ter hand
heeft genomen, de morfologie der
kleine hersenen altijd de kern van
prof. Janssens levenswerk is geble
ven. Hy is er hierbij in geslaagd vor
ming en opbouw van het centrale
zenuwstelsel der gewervelde dieren
en speciaal van de kleine hersenen
van de zoogdieren te belichten en
het grondplan ervan bloot te leggen.
Het is duidelijk, aldus prof. Ver
haart, dat prof. Janssens eigen ge
schriften, alleen al hem als een voor
aanstaand geleerde kwalificeren,
maar daarnaast is er nog de Oslose
neuroanatomische school, die hele
maal uit zyn leerlingen en hun leer
lingen bestaat en waarvan Alf Bro-
dal en Fred Walberg nu de leiders
zyn. Van deze school komen steeds
grote aantallen publikaties en er zyn
bovendien tegenwoordig nauwehjks
publikaties van anderen op neuro-
anatomisch en fysiologisch gebied,
waarin niet een of meer medewer
kers ervan worden genoemd.
GRATIS PROEFPLAATSING.
Van huisvrouwen
f WOU
LEIDEN Mede op initiatief van
de Federatie voor vrouwelijke vrijwil
lige hulpverlening komt er in Leiden
een dienstverleningscentrum voor be
jaarden. De Nederlandse Vereniging
van huisvrouwen, die tot de federa
tie behoort, besloot op voorstel van
bestuurslid mevr. Lubach in de gis
termiddag in de Stadsgehoorzaal ge
houden jaarvergadering f 1000 hier
voor beschikbaar te stellen.
De prys van verdienste werd uit
gereikt aan mevrouw J. Zitman
Schoppen. Deze was. even voordat
mevrouw De GeusEggink haar de
onderscheiding toekende, uit het be
stuur getreden als vice-presidente.
Mevrouw Zitman ontving de prys op
grond van haar activiteiten als be
stuurslid, met name voor haar In
spanningen by de jaarlykse klap
roosactie.
Er traden gisteren nog twee be
stuursleden af. die zich niet herkies
baar stelden: de dames I. A. M.
SchophuizenBlekkink en M. E. R.
Bakx—Timans, respectievelyk secre
taresse en 2de penningmeesteresse-
In de drie vacatures werd voorzien
door de verkiezing van de dames T.
M. H. KeegstraKoboszill, M. C.
MetselaarRegeer en M. A. Po-
theineter Kuile.
pan»
eni
f do.
3.30.
(Tekst Hans Melkert Foto's LD/Holvast)
:aterdag de Haarlemmerstraat domein van de voetganger. Lei-
den heeft daarmee zijn eerste promenade, om een groot woord
jr. te gebruiken. Een promenade verlangt n.l. iets meer dan het
r pure afsluiten voor verkeer. Het best een gelijk plaveisel, maar
Jk in elk geval een bloemetje in het midden zijn nodig om een
^voetgangersstraat aantrekkelijk te maken. We leven nog in de
14 jtot en met de zomer durende proefperiode en over die dingen
en een verdere afsluiting van het centrum! kan dus wor-
.den gedacht als Leiden ,,ja" zegt tegen de Haarlemmerstraat-
ioi promenade. We vroegen het in „Voorbijganger" aan winkeliers
en winkelenden. Hun reacties is in het algemeen positief. Dat
mevr. Den Haan plezieren, die als wethouder met deze zaak
te maken heeft. Zelf vindt ze de afsluiting plezierig: „Je ziet
Ja^,kinderen op driewielertjes en rolschaatsen. Dat kan nu weer".
jWat de aanpassing van het plaveisel en versiering van de straat
als promenade betreft merkt ze terecht op. dat dit pas kan
de straat de gehele week zou worden afgesloten.
I-
Belangrijk Is wat de consument,
iet winkelend publiek, ervan vindt.
We stelden de vraag aan een flink
aantal winkelenden. Daarbij viel op
dat de dames het op prijs stellen op
zaterdag rustig in de Haarlemmer
straat te kunnen winkelen. De herer
daarentegen zijn minder „in" voo;
de promenade, omdat ze moeite heb
ben elders een plekje voor dc aut
te vinden. Je vraagt je soms wel al
of Leiden zó groot is, dat het per sc
per auto naar het centrum moet ko
men...
Vooral moeders met kinderwagens
olyken het prettig te vinden gebruik
te mogen maken van de ryweg, waar
ze met hun „voertuig" meer ruim
te hebben dan op de smalle trot
toirs. Mevrouw Kleijn uit de Ann:
van Saksenstraat zegt het zo: „Heer
lijk om hier op zaterdag te winkelen
Je kunt met de kinderwagen uit de
voeten en je hoeft ook niet steed
achter de jongens aan te hollen, die
op andere dagen gevaar oplevere
in het verkeer". Mevr. Koeze uit di
Van 't Hof f straat heeft er één kree
voor: „Fyn!" Ze winkelt by voor
keur op zaterdag in de Haarlemmer
straat.
Een man, die is ingenomen
met de afsluiting van dc
Haarlemmerstraat op zater
dag. is orgeldraaier J. P. Mink
uit de Joubertstraat, die zijn
door een paard getrokken
Sleutelstaddan als enige
voertuig de straat instuurt
..Het is op zaterdag beter dar
op woensdag, wanneer wi
hier ook spelen", zegt hij. ..E
is op zaterdag meer ruimte
dan op woensdag (dan moe.
ik gaatjes zoekener zijn
meer mensen op straat en ei
komt meer aan geld in d
bus". En Jan Mink ,.manst
verder, terwijl de Sleutel
stad" een nieuive deun be
gint
Wat vindt het zakenleven van
de Haarlemmerstraat van de pro
menade? De heer A. van Raven-
zwaaij, de bedrijfsleider van de
Hema. zegt niet over vergelijken
de cijfers te beschikken, omdat de
sterk vergrote en gemoderniseerde
zaak openging op ongeveer het
zelfde tijdstip als de promenade
Hij heeft er zonder cijfers toch
zijn mening over.
„Misschien is dat in de zomer be
ter. maar ik vind de Haarlemmer
straat zonder auto's een kale boel.
Niet, dat ik auto's zo mooi vind,
maar omdat er niets anders voor in
de plaats is gekomen, waarby ik denk
aan bloembakken e.d. Zoals het nu
vaak is. heeft de straat te weinig pu
bliek om de gehele breedte te vul
len. waarby komt. dat het publiek
zich vaak angstvallig aan de trot
toirs houdt. Dat is jammer en daar
om loop ik zelf demonstratief in het
midden aldus de heer Van Raven-
zwaalj. die vooral het gedeelte van
de Haarlemmerstraat tussen de
Blauwepoortsbrug en de Mare te
stil vindt. Hij is vóór de promenade
maar één ..met attracties" en al6 het
even kan een grote parkeerplaats in
de nabyheid. Als autoryder weet hij
uit ervaring, dat autobezitters naar
een gemakkelijk te bereiken winkel
centrum met parkeerruimte ryden
Als „stem van een middenstander'
de mening van drogistery-assistent
Janco Meyer, die tot de merkwaar
dige conclusie is gekomen, dat de
Haarlemmerstraat op zaterdagoch
tend stiller is dan vroeger en op za
terdagmiddag drukker. Hy vindt de
promenade wel gezellig en is „vóór"
Meningen van andere middenstan
ders liggen ook op deze ..gulden mid
denweg". maar er zyn natuuriyk ook
afwijkende.
