JV.P.B. religieuze organisatie,
die beslist geen kerk is
J
Kerkdiensten Leiden en omgeving
IVan leden wordt geen
I belijdenis gevraagd
IJsclub
JVED. PHOT. BOND (BIJNA 190 JAAR) ZEER ACTIEF
DE MUUR
Woord van
bezinning
Fbly-Golor
Fbly-Golor
\fetnavorvd
première
R>ly~Golor
SATERDAG 1 FEBRUARI 1969
BA
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA IS
DEN HAAG (GPD) „De Nederlandse Protestantenbond
jis beslist geen kerk. U kunt onze bond vergelijken met een ijs-
<club. Als het niet vriest, kun je er weer rustig voor bedanken.
JJe kunt je per briefkaart opgeven als lid van de NPB en je kunt
]ook weer per briefkaart voor het lidmaatschap bedanken. Wij
^vragen geen belijdenis. De leden behoeven niets te verklaren.
<Het is veel moeilijker je bij een kerk aan te sluiten dan bij onze
Jorganisatie".
95
i Dit zegt ds. J. Zuurdeeg, predikant-
jsecretaris van de N.P.B.. een orga
nisatie die vrijzinnige protestanten
^bijna een eeuw geleden, in 1870, heb-
I leden ook in het geheel niet of hun
kinderen werden gedoopt of niet. Ze
vonden dat te kerks of verouderd.
Altijd heeft de bond zich aan de re
gel gehouden, dat de doop in een
samenkomst van de afdeling alleen
kan worden bediend, als een kerk
medewerking verleent. Dat bracht
soms wel enige problemen mee. In de
gesticht. De leden van deze j eerste plaats lopen de opvattingen
•nd. waarvan het bureau gevestigd i van de voorgangers van de afdelin-
is aan de Nieuwe Gracht in Utrecht, i Ben wel uiteen. Ze hebben ook niet
behoren tot verschillende kerken of all*n dezelfde status. Sommige voor-
Itot geen enkele kerk. i gangers zijn predikant in een be-
1 Maar gaat een organisatie als de j paalde kerk. Anderen hebben het
N.P.B. voor het besef van de leden voorgangersexamen van de N P B.
niet heel spoedig een kerk worden? afgelegd en zijn predikant bij geen
2L
^Functioneert zij in veel opzichten
«niet als kerk? Tot aan de eeuwwis
seling organiseerde de N.P.B. lezin-
«gen over allerlei onderwerpen, maar
«omstreeks 1900 gingen de afdelingen
♦s zondagsmorgens samenkomsten
houden. Daarmee kwam de behoefte
«aan voorgangers op. In de eerste ja-
xren van deze eeuw benoemde by-
voorbeeld de Haagse afdeling een
voorganger. Dat was een predikant.
«Al spoedig gingen ook andere afde
lingen daartoe over. Deze functiona-
rissen werden geen predikant bij de
N.P.B. Ze bleven predikant in hun
eigen kerk dat was in de meeste
^gevallen de Ned. Herv. Kerk en
«kregen daar dan de bevoegdheid van
emeritus. Ook hadden veel afdelin-
Jgen een eigen gebouw. Zo waren er
dominees en kerken van de N.P.D.
Dan gaven de afdelingen catechisa-
ties, ze hadden een Zondagsschool en
kenden het avondmaal. De gelijke-
nis met een kerk was treffend.
De problematiek van een organisa-
tie. die misschien wel veel op een dieI18t preekt, maar dat de doop door
kerk lijkt, maar het principieel niet
is en het ook niet wil zijn. zal mis-
schien voor velen niet zo belangrijk
zyn. Als je 's zondags een religieuze
samenkomst bezoekt, waar je geest-
verwanten aantreft, waar je je thuis
voelt, wat doet het er dan toe of het
een kerk of vereniging is, die zo'n
vergadering organiseert? Dat is een
formele zaak.
Dat het karakter van de N.P.B.
echter ook consequenties heeft voor
de praktijk, blükt uit de kwestie van
de doop. Een „eigen" doop kende de
N.P.B. niet. De bond heeft altüd op
het standpunt gestaan, dat dopen
een kerkelijke handeling is, die al-
leen met medewerking en toestem-
ming van kerkeraden kan geschie-
^en'
Een eeuw geleden, toen de N.P.B.
werd opgericht, interesseerde het veel
enkele kerk. De eerste categorie moet
zich uiteraard houden aan de bepa
lingen van de kerkorde van hun
kerk. de tweede niet. De voorgan
gers. die predikant in de Hervormde
Kerk zijn geweest, hebben de rech
ten van een emeritus en mogen dus
kerkelijke handelingen verrichten,
maar volgens de kerkorde van de
Hervormde Kerk kunnen zij alleen
de doop bedienen met toestemming
van de plaatselijke kerkeraad.
Een ander punt is. dat niet alle
hervormde kerkeraden dezelfde me
ning hebben over het gebruik van
het doopformulier en over het bekle
den van het ambt door een vrouw.
Als de kerkeraad van de hervorm
de gemeente medewerking verleent,
gebeurt dat op verschillende manie
ren. Soms zendt de kerkeraad een
ouderling naar de samenkomst waar
de doop wordt bediend, soms ook
staat zij een kerkdienst aan de af
deling af. Het komt ook wel voor dat
de voorganger van de N.P.B. in de
een hervormde predikant wordt be
diend. Als een hervormde kerkeraad
niet meewerkt, vraagt de afdeling
aan de kerkeraad van de remon
strantse gemeente of de doop onder
zijn verantwoordelijkheid kan wor
den bediend. Dan worden de kinde
ren in een remonstrants doopregis
ter ingeschreven.
Veel ouders vonden deze regelin
gen omslachtig en ingewikkeld. Bij
hen kwam de vraag op waarom een
kind niet gedoopt kan worden door
dezelfde man of vrouw die ook hun
huwelyk kerkelijk heeft beves
tigd. Waarom kan men in de afde
lingen van de N.P.B. niet dopen zon
der dat men i-ekening houdt met al
lerlei kerkelijke bepalingen? Het
hoofdbestuur, de voorgangers en de
besturen van de afdelingen hebben
zich op deze zaak bezonnen. Men
heeft onlangs besloten, dat de doop
daar waar dit door ouders gewenst j
wordt en-'of daar waar de plaatselij
ke kerkelijke situatie dat nodig l
maakt kan worden bediend zonder
dat inschrijving in kerkelijke regis-
ters vereist is.
De N.P.B. heeft besloten zelf voor- j
gangers op te gaan leiden. Lükt zulk
een besluit er ook niet op dat de j
N.P.B. zich min of meer als kerk j
beschouwt? Nee, zegt ds. Zuurdeeg,
d'«? opleiding is noodzakelijk. Tot
nog toe was 99 pet. van de voor- I
gangers predikant in de Ned. Herv.
Kerk. Zij konden dat om allerlei mo
tieven niet blijven. Zy vonden de
kerk te dogmatisch of te weinig be
weeglijk. Het aantal vrijzinnige stu
denten in de theologie, dat hervormd
predikant wordt en dat in aanmer
king komt om voorganger van een
afdeling ran de N.P.B. te worden,
loopt terug.
Tientallen jaren hebben we leen
tjebuur moeten spelen bij andere
kerken. Wij zien de bron nu opdro
gen. Daarom nemen we nu zelf een
opleiding ter hand. Deze duurt twee
jaar en vindt plaats in Amsterdam.
Misschien gaan we er ook nog wel
één organiseren in een andere stad,
bijvoorbeeld in Leiden.
Natuurlijk kent iedere stroming
de tendens van groepsvorming. Elke
godsdienstige stroming ook, zegt ds.
Zuurdeeg, maar dat wil niet zeggen
dat de N.P.B. een kerk zou worden.
Dat kan zij trouwens ook niet zijn,
want ze heeft veel leden die bij geen
enkele kerk behoren of willen be
horen. Het aantal leden, dat niet bij
een kerk is aangesloten, bedraagt j
ongeveer 40 pet. Het neemt ook toe.
Er zijn veel mensen die wel gods- j
dienstig zijn, maar die zich niet be-
vredigd voelen in een kerkdienst. In
het algemeen gesproken kennen de
afdelingen drie soorten leden: een j
groep die 's zondags de samenkom
sten bezoekt, maar in de week niet
deelneemt aan de activiteiten, een
Het Prins Hendriksoord te
Lage Vuursche, dat geëxploiteerd
wordt door de Stichting voor so
ciaal werk van de Ned. Protestan
tenhond.
categorie met wie liet omgekeerde
het geval is en een aantal leden die
en 's zondags en in de week mee
doen. De leden, die alleen belangstel
ling tonen voor de activiteiten door
de week, beschouwen we als volwaar
dig. In het bestuur van een afdeling
zijn zij vertegenwoordigd.
De bond telt ongeveer 100 afde
lingen, die samen 15.000 leden tellen
Bij de volkstelling gaven 26.000 men
sen op dat zij tot de N.P.B. behoor
den. Blijkbaar rekenen sommigen
zich tot de N.P.B., al zijn ze officeel j
niet ingeschreven als lid. De kinde- j
ren uit gezinnen, die bij de N.P.B.
behoren, zijn in deze aantallen niet
meegerekend. Het bezoek aan de
samenkomsten op zondag is goed,
30 a 40 pet. van de leden komt in
deze bijeenkomsten.
Ander werk
De NP.B. verricht ook veel maat
schappelijk en cultureel werk. Sa
men met de Remonstrantse Broeder
schap exploiteert de bond het vor
mingscentrum Venwoude in Lage
Vuursche en het conferentieoord „De
Hoomeboeg" te Hilversum. Verder
Wanneer over de muur gespro
ken wordt, dan weten we onmid
dellijk welke muur bedoeld
wordt: de Berlijnse muur, de
muur. die een afschuwelijke
scheiding teweeggebracht heeft,
tussen miljoenen landgenoten
en familieleden. In de geschie
denis spelen muren een grote
rol. Bij iedere stad in de oud
heid. Overbekend is de bijna
25000 km lange Chinese muur,
die in de loop van enkele eeu
wen opgericht werd als bescher
ming tegen de invallen van de
nomaden-volken langs de noord
grens van het eigenlijke Chi
na.
Inderdaad kunnen wij een
muur zien als bescherming van
een stad en haar bevolking. In
het Oude Testament wordt God
dan ook vaak als de Bescher
mer van zijn volk door een muur
gesymboliseerd.
De stadsmuren hebben even
wel hun tijd gehad. Muren ble
ken niet alleen ontoereikend te
zijn voor het bewaren van vrij
heid en zelfstandigheid, maar
zij bleken ook remmend te wer
ken op de ontplooiing van stad
en inwoners. Een muur werkt
niet alleen beschermend, maar
ook wurgend.
En datzelfde geldt voor alle
beschermende maatregelen, die
wij vaak menen te moeten tref
fen Het oprichten van muren
behoort in onze samenleving
zeker nog niet tot het verleden
Heeft iedere vorm van discrimi
natie niet in wezen de bedoeling
een muur ter beveiliging en ver
dediging van zichzelf op te trek
ken? En discriminatie is niet
een verschijnsel, dat we alleen
in Amerika of Zuid-Afrika moe
ten zoeken. Neen, wij hebben er
allen mee te maken en werken
er allen min of meer aan mee.
Discrimineren betekent „on
derscheid maken". En daar zijn
wij goed in. Het is immers zeer
belangrijk waar je woont en nog
belangrijker welk beroep je uit
oefent. Wij maken daarin niet
alleen onderscheid, maar spre
ken daarbij maar al te vaak
een veroordeling uit. En iedere
veroordeling is het oprichten
van een muur. Y'ij distantiëren
ons van de anderen. Vroeger
was de godsdienst vaak
een oorzaak van scheiding en
werkte als een muur tussen de
verschillende geloofsrichtingen.
Men meende door een isolement
beschermd te zijn. Maar geluk
kig heeft men begrepen dat een
isolement alleen maar onvrucht
baar is. Zo zijn grote culturen
door hun isolement ten onder
gegaan. De ontmoeting van ver
schillende culturen, de ontmoe
ting van verschillende geestelij
ke en godsdienstige stromingen
werkt daarentegen stimulerend,
inspirerend en vernieuwend.
Maar niet idereeen vertrouwt
deze gang van zaken. Toen Je-
zes de kring der „zondaren" bin
nenging, werd hem dit hoogst
kwalijk genomen door hen, die
een muur opgetrokken hadden
tussen zichzelf („de goeden") en
de anderen. Maar die „goeden"
verstikten zelf in hun sfeer van
hoogmoed eigengereidheid en
schijnheiligheid.
Er wordt tegenwoordig vaak
over communicatie gesproken
en grote waarde wordt gehecht
aan de communicatiemiddelen.
Maar al die middelen zyn waar
deloos, als wy niet zelf by een
werkeiyke ontmoeting betrok
ken zyn of ons er by betrokken
voelen. Muren neerhalen eist
niet een politieke, economische
of militaire inspanning, maar
een persoon! yke instelling en in
zet.
Van koning David is de uit
roep bekend: „Met myn God
spring ik over een muur". Ja
als gelovige springt men over de
muren heen. Werkeiyke pogin
gen tot communicatie eisen zulk
een instelling. Als wy maar ge
noeg over door anderen en door
onszelf opgetrokken m uren
heenspringen, dan verliezen al
die muren hun waarde, dan zul
len al die muren verwaarloosd
worden en vergaan!
H D. Raymaekers
Oudkatholiek pastoor
Leiden
heeft de N.P.B. enkele stichtingen in
het leven geroepen. De stichting voor
sociaal werk exploiteert het herstel
lingsoord Prins Hendrikoord te Lage
Vuursche en organiseert vakantiewe
ken, voornamelijk voor bejaarden, ge
handicapten en kinderen. Voor de
bejaarden zorgt de vryzinnig protes
tantse stichting voor bejaardenzorg.
Ook richtte de N.P.B. de coöperatieve
vereniging voor vryzinnig protes
tantse bejaardenzorg „Braamhage"
in Soest op. Het centrum telt 60 wo
ningen en 64 flats. Dan is er nog de
vryzinnig ohristeiyke gezondheidsko
lonie „Naar Buiten", die tehuizen in
Lunteren en Oostvoorne bezit.
De N.P.B., nu bijna honderd jaar
oud, is dus zeer actief. Maar hoe
staat het met de gedachte waaruit
zü in 1870 werd geboren? Men zegt
wel eens, dat de vrijzinnigheid uit
de vorige eeuw haar tijd heeft gehad.
Wat vindt u daarvan? hebben we ds.
Zuurdeeg gevraagd. Nee, dat geloof
ik niet, antwoordde hy. Onze ge
dachten winnen veld. Hoe groot is de
verdraagzaamheid niet geworden!
Veel dogma's zyn gerelativeerd.
Daartoe heeft de N.P.B. bygedragen.
ADVERTENTIE
'Doe het thuis
ookzèlïmetde
nieuwe
Kleurshampoo
(want kleur
maakt uw 'haar pas mooi
en"ö<g JiaMr'i# Weer stralend
mooi, want het is-dé»klèür,
die't'hem doet f
Kleurshampoo
nu met
Keratine-
verzorging-
wast en kleurt
in één thulsbehandeling
èn..". beschermt Uw haar
tegen weer en wind
van de
nieuwe uitvoerige film over
na het nieuws van 7 uur
op Nederland 1
Leiden Hervormde Gemeente.
Pieterskerk: 10 u ds P. Kloek.
Hooglandse Kerk: 10 u ds P. L.
Schoonheim (H. Avondmaal).
Marekerk: 1C50 u ds J. P. van Roon
te Katwijk aan Zee, 5 u ds L. Kievit.
Bethlehemkerk (Driftstraat)10 u ds
E. Saraber te Voorschoten.
Maranathakerk (Lage Morsweg)10
ds H. J. van Achterberg. 6.30 u Evan
gelisatie-dienst.
Bevrijdingskerk (Montgomerystr.)
10.30 uds Joh. Poort, 7. u ds Joh.
Poort.
Koningskerk (Koningstraat)10 u ds
L. Kievit.
Vredeskerk (Burggravenlaan)10 u ds
A. J. Laming (medewerking kerkkoor)
(HA.). 10 u (Jeugdkapel) dhr. J. H.
Segaar.
Ver. Vrijz. Hervormden (Aula As
serstraat) 10.30 u ds M. J. Wagen
voorde.
Egllse Wallone (Breestroat)7 u ds
A. Richardot.
Academisch Ziekenhuis: 10.00 u ds P
J. van Malssen.
Diaconessenhuls: 10.30 uds H. W
Hemmes.
Lutherse Kerk: 11.45 u Studenten-
dienst.
Geref. Kerk: Zulderkerk: 10 udr
v d. Zwan. 5 u dr Dronkert.
Petrakerk: 10 u ds J. P. v. d. Stoel te
A'dam. 6.50 u ds N. Korenhoff. leger-
Zes experts op het gebied van
kunstuitgaven zyn deze week in het
consulaat-generaal van Israël in
Amsterdam bUeengekomen om „het
mooiste kunstboek ter wereld" te kie
zen. Uit 21 landen waren 222 boeken
ingezonden om mee te dingen naar
de nieuwe biennaleprijs. die door het
Israël Museum in Jeruzalem zal wor
den toegekend ter gelegenheid van de
opening op 24 maart a.s. van een
nieuwe als bibliotheek ingerichte
vleugel van het museum. By deze
gelegenheid zullen de pryzen wor
den uitgereikt. De beslissing van de
jury zal half februari in Jeruzalem
worden bekend gemaakt. De byeen-
komst deze week stond onder voor
zitterschap van dr. W. Sandberg,
eertijds directeur van het Stedeiyk
Museum in Amsterdam en voorma
lig adviseur van het Israël Museum
in Jeruzalem. Leden van de jury
zijn: Will Burtin. New York. Henry
Friedlander Jeruzalem F. H. K
Henrion Londen Jacques Nathan-
Garamond, Parys, en dr. Willy Rotz-
ler, Zürich..
pred. (Dienst met belangstellenden).
Oude Vestkerk: 10 u ds C v. Om
men te Werkendam. 5 u dr v. d.
Zwaan.
Beloftekerk: IC u dr Dronkert. 5 u
ds J. P. v. d. Stoel.
Bevrydingskerk9 uds N. Koren-
hoff. 5 u ds C. v. Ommen.
„Groemhoven": 10 u ds Moolhuizen.
„De Mirt" IC u ouderendienst) de
heer Bakker.
RK Kerk. Par, H. Lodewijk (zat 19
uur) 8.30. 9.45. 11. 12.15, 18 u. Par
Herensingel (zat. 19 u) 8, 9.30, 11, 12.15
18.30 u (bijkerk Tlmorstr.) 9.30 en 11
u. Par H. Petrus (zat. 19 u) 8. 9.15
10 45. 8 u Par. Hartebrug (zat. 19.30
U) 7.30. 9, 10.15, 12. 19 u 10.45. 12.15.
19 u. Par. H. Antonlus (zat. 19 u) 8
9.30. 11. 12.15. 19 u. Par. Haagse
Schouw (zat. 19 u) 9.30. 11.30. 18.30
u Studentenparochie zat. 19.30. 11.45 u.
Christian Science (Steenschuur 6):
10.30 u dienst.
Oud Kath Kerk Cronesteinkade 2)
9.46 u h.m.
Vrije Kath. Kerk Vreewijkstr.) 10.30
H.M.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 5 u ds J.
H. Carller.
Leger des Heils: IC u Helligings-
dtenst 7.30 u verlossingssamenkomst.
Baptistengem.: 10 u en 5 u ds O.
H. de Vries te Bllthoven.
Geref. Kerk (vrijgem.): ïo en 5 u
ds J. v. d. Haar.
Nieuw Apostolische kerk (Hoge Rijn
dijk 24)9.45 u dienst.
Rem. Gem.: 10.30 u prof dr G. J.
Hoenderdaal.
Evang. Chr. Gemeenschap Middel-
stegr. 3) 10 en 5 u dhr Dlkkes.
Doopsgezinde Gem.: 10 u ds H. van
Bilderbeek
Evang. Luth. Gem.: 10.15 u ds J.
Happee.
Geref Gem 10 en 6 u leesdienst.
Aarlandervten Herv. Gem 10 u
ds G. van Doorn. 7 u ds Vink te Kat
wijk aan Zee. Geref. Kerk: 9.30 en 6.30
u ds Booy te Linschoten Chr Geref
Kerk: 9.30 u en 6.30 u de heer H. de
Graaf te Apeldoorn.
Alphen aan den RUn Advents-
kerk Jullanastraat: 10 u ds. M. Hane-
maaijer. 6.30 u ds P. A. Lefeber. Kruis
kerk Gouwsluis: 10 u ds Joh. Stehou-
wer. Opstandingskerk 10 u ds P A
Lefeber. 6.30 u ds M. Hanemaafler Ge
bouw Nabfi Jeugdkapel de heer H. G
A. Hogeweg 10 u Zaal Opstandings
kerk: 10 u Jeugdkapel mevr. Chris-
tiaanse Martha-Stichtlng Rijn
stroom": 10.30 u ds I. J. Walpot. Ouds-
hoornseweg: 10 u ds G. f'adée. Sions-
kerk: 9.30 u de heer D Scheepmaker
te Utrecht 6.30 u ds. H Koudstaal.
Gebouw Onderweg: 10 u ds J. H. Bo-
gers in de kerk aan de Oudshoornse-
weg: 6.30 u ds J G. van Ieperen te
Katwijk aan Zee Alphen-Noord Aula
I 9 30 u. 10 u ds J Irlk te Oegstgeest
I Geref. Kerk: Maranathakerk Raad
huisstraat: 10 u ds G A Westerveld.
6,30 u ds A Bornnin, «"ïvat.oriVerk W
de Zwijgerlaan: 10 u d6 J. Stolk te
c> o
Waarder. 6.30 u ds G. A Wester
veld. Alphen aan den Ryn-Noord: Goe
de Herderkerk: 9 30 u ds A. Borman,
6.30 u ds G O. Veenhuizen.
Geref Kerk (Vrijgemaakt); 9.30 en
6.30 u ds H. Sein ol te.
Chr. Geref Kerk: Jeruzalemkerk
Grijpensteinstraat: 9.30 u Dienst des
Woords. 2.30 uds H. C. van der Ent
te Katwijk aan Zee.
Oud Gerei. Gem Kerkgebouw
Hooftstraat 240: 9.30 tn 4 uur lees-
diensten.
Rem. Geref. Gem Van Mandersloo-
straat: 7 uds M. W. Nleuwenhuizen-
Den Herder te Leiden.
Baptisten gemeente: 10 en 6.30 u ds
Gravendeel.
Volle Evangelie-gemeente (Kinder
vreugd) 10 en 7 u dienst.
Bodegraten Herv. Gem t Anker:
9 en 10.30 u ds A. van Noort, Ame-
rongen. 6.30 u ds Balke. Salvatorkerk:
10 u ds Cirkel (H. Doop), 6.30 u ds
C. A. van Harten. (R. Kath. Kerk: za- j
terdagavond 7 u jeugddienst) 8. 10.
11.30 en 5.30 u. Geref. Kerk: 10 u ds
B. J. F Schoep 6.30 u ds Wesbonk.
Utrecht. Gerf, Kerk (Vrijgem): 9.30,
en 4.15 u ds H. Scholte. Geref. Gem j
10 en 6 u leesdienst Evang Luth.
Kerk: 10.30 u ds G. te Winkel. Evan
gelisatiekring: 10 u eredienst. 6 45 u Jb
Klein Haneveld.
Boskoop Herv. Gem 9.30 u ds
A, de Leeuw. 6.30 u Jeugddienst. Chr
Gerei. Kerk: 9.30 en 4.30 u ds J Man- 1
ni. Geref. Gem.: 9.30 en 6 u d6 Chr
van Dam uit Werkendam Geref Kerk:
9.30 en 5 u ds Brederveld uit Leiden
Aula-Mavo-school Mendelweg. 11 u ds
Brederveld uit Leiden R K. Kerk 7.50
u. 9 u„ 11 u. en 6.30 u zaterdag
avond 7 u). Vrijz Prot Geloofsge
meenschap: 10 u ds zh H van Hyle-
kema Vlieg uit Maasdijk.
I Hazerswoude Herv. Gem 10.30
u ds L. Boer. 6.30 u ds L. Bier „Issa-
schar". Geref. Kerk 9 en 5 u ds Brink
llillegom Herv Gem 10 uds J j
Bronsgeest Jr., Bed H Doop. 7 u ds
C Boogaard Dor] t"'ils Venneperweg: j
7 u ds J v. d Velden, van Lisse, i
Jeugddienst: 10 u Jeugdkapeldlenst In
de kantine van Leeuwestein. Pastoor-
laan Geref Kerk: IC en 5 u ds W
H Pouwels. Chr. Geref. Kerk: 10 en
5 u (geen opgave) R K. Kerk (zater- i
Cagvond 7 u) 7. 830. 10. 11.30. 12.45;
5 30 en 7 u (St Jozef) izaterdagavond
7 u) 8.30. 10. 11.30 en 5 u.
I Hooginudc Herv Gem.: 10 u ds
W L. Heijmans te Boskoop.
Katwyk aan den Rijn Herv. Gem
Dorpskerk): 10 u ds A. Makkenze, 6
u ds A. Baas Ontmoetingskerk)10 u
i ds A Baas: 6 30 u ds A Makkenze
(Gymnastieklokaal school Narcisstraat)
10.30 u ds C. R H ter Haar Romeny,
vlootpredikant M V.K. Valkenburg; Ge
ref. Kerk: 9.30 u ds R. de Vries te
Katwijk aan Zee; 5 u ds A. C. van
Beek. RK. Kerk (zaterdagavond 7 u)
7.45. 9.30. 11.15. 7 u; De Wilbert:
(zaterdagavond 6.30 u) 6.30 u
Katwijk aan Zee Herv Gem
Nieuwe Kerk: 10 u ds W. Chr. Hovius
(HO.), ds J. C. Hunnik. Oude Kerk:
10 u ds A, Vink (H.D 6 u ds C
v. d. Bergh. Ichtuskerk. 10 u ds Jac
de Vos (H.D.). 5 u ds W. Vroegindewev
Pnlëlkerk: 9.30 u ds C. v. d. Bergh
(HJO.)6 u ds Jac. de Vos. Groen van
Prlnstererschool10 u ds C M. Krij
ger. van Den Haag. Ziekenhuis Over-
duin: 2 u n.m. ds J. G. van Ieperen
Zeehospitium: 8.30 u vm. ds J P. van
Roon. Wijkgebouw „De Hoeksteen" 10
u ds B. van Beveren, Dovenpastoor te
Hilversum Bediening van de H. Doop
Geref. Kerk: Vredeskerk 10 u ds W
Bakker. 5 u ds R. de Vries rriumfo-
torkerk: 10 u ds A. C. van Beek 5 u
ds W. Bakker. Chr. Geref. Kerk: 10 en 5
u ds H. C. van der Ent. Geref Kerk
(vrijgem.): 9 en 7 u ds Mulder. 10.30
en 5 u ds C. J Breen. Geref Gem
(Remisestraat): 10 en 5 u leesdienst
Koudekerk aan den RUn Herv
Gem 10 u ds Quak iH D 7 u ds
Holst te Scheveningen.
10 u en 7 u ds Makklnga.
Leiderdorp Herv. Gem (in Ge
ref. Kerk. Hooftstraat): 9 u ds J P
Honnef (Doopbedlening). 5 U ds A. J.
Lamping te Leiden (Jeugddienst,
Scheppingskerk11 u ds J G. van
leperen te Katw(jk Zee Geref Kerk
(Hooftstraat): 10.30 u ds F Minne-
ma. 6.30 u ds J van Drie (Schepping. -
kerk)9.30 u ds van Drie. 5 u ds
Mlnnema. Ver Vrijz Hen (Gebouw
Lindelaan 122a): 7 u ds T. Bruinsma
te Leiden R K Kerk 9.10.30 en 12 u.
Leiniuiden Herv. Gem 9.30 uds
L. P. J. Wapenaag. 7 u ds A. J. Kret te
Leiden. Geref. Kerk 9.30 U ds A P.
Heiner te Ter Aar, 7 u ds D Averes.
Lisse Hen- Gent (Grote kek) ds J
van der Velden. 7 u ds H. G Oostln-
ga (Jeugddienst). Helv. kapel 10 u ds
H G Oostinga (H Doop) Geref.
Kerk: 10 en 5 u drs A. E. van der
Woude. Chr Geref. Kerk IC en 4.30
u ds D. H. Blesma Geref Gem. 10 en
4 u ds W Suyker. (Donderdagavond
7 .30 u ds W. Suyker). Geref Kerk
(Vrijgem): 10 en 4.30 u ds J J. Ver
leur. Oud Geref. Gem 9.30 en 3 u
leesdienst (Donderdagav. 7.30 u Lees-
aienst). Ned. Prot Bond: Geen dienst
R.K. Kerk (H. Agatha) (zaterdag
avond 7 u) 8.30, 10.15. 11.45 en 7 u
iMaria-kerk) Zaterdagavond 7 u), 8.30
10.30, en 5.30 u (Engelbewaarders) iza
terdagavond 7 u). 7.30, 8.45, 10.45 en
I Nieuwkoop Herv Gem 10 u ds
I J Gebraad te Nleuwveen, 6.30 u ds
1 G van Doorn te Aarlanderveen. Geref.
Kerk: 9.30 u en 6.30 u ds D. Krone-
meijer. Chr. Geref. Kerk: 9.30 u en
6.30 u de heer J. van Leeuwen Rem.
I Geref Gem 10 u ds T. Elders-Mayer.
I Nleuwveen Nerv. Gem.: 9.30 u ds
I J. C. van Hunnik te Katwyk aan Zee,
6.30 u ds J. Gebraad. Geref. Kerk: 9.30
I 6 en 6.30 u ds H. Post te Oegstgeest
Noordwyk-Binnen Herv. Gem..
I 10 u ds A. Westra (Sasse.M'ielm)7 u
ds D. Keunlng. Geref. Kerk: 950 u ds
H. Ljjesen, 5 u ds C. Warner. (Van
den Berghstlchtlng)li u ds H. HJese
Ned Prot Bond: 10.30 u ds A. Werner
(Wassenaar). RK Kerk (zaterdag-
J avond 7 u) 8. 9 30, 11.15 en 5 30 u.
j NoordwUk aan Zee Herv Gem
t0 u ds D Keunlng (H.D.). (De Rank)
I 10 u Jeugdkerk. 5 u ds P. Kloek (Lei-
1 den). Geref Kerk: 10 u ds C Warner.
5 u ds H Lljesen. (Sole Mio) 10 u
ds W. Dekker. Herv Ger Evangelisa
tie VGLO-school, Schoolstraat 2): 10
u ds G. van der Kamp (Den Haag) 7
u ds W. Vroeglndeweij (Katwyk aan
Zee) R.K Kerk (zaterdagavond 7 u)
i 7 80. 9. 10.30. 12 en 7 u.
I Noordwijkerhout Herv Gem 10
u as A H Smits. Bed H Doop. 7 u
ds H. S J Kalf van Bennebroek. De
Zilk (In aula R.K. Meisjesschool) 7 u
ds A H Smits R.K. Kerk (St Vic
tor) (zattrdagavond 7 u) 8.30. 10. 11.30
en 6 u (St. Jozef) 7.30. 8 45. IC 15 11.30
en 7 u. (De Zilk) (zaterdagavond 7 u)
8.30. 10 en 11.30 u
Oegstgeest Herv Gem (Grone
Kerk) 10.30 u ds H. P. Huisman (au-
luskerk): 10 u ds W E Verdonk (HD)
Gemeentecentrum i7 u gespreks-
dienst. Vrijz Herv (Gemeentecen
trum): 10 30 u dr T Bruinsma Geref
Kerk: 10 tn 5 u ds W J Smldt te
Voorschoten Geref Kerk (Vrijgem
i Rynlandalvceum8 30 en 3 u ds J
v. d Haar RK Kerk (zaterdagavond
7 30 U) f). 10.30. 12 en 6.30 u (Bona-
enturakapel), (zaterdagavond 6.30 u.)
8 en 10 u.
Oude Wetering Herv Gem
9 30 u ds Lalleman Geref. Kerk: 9 30
u ds J. Dethmers te Woubrugge .6.30 u
ds. S. Hoekstra. Rem. Geref. Gem. 7 u
dr A W Cramer.
R(jn sa terwon de Herv Gem 9 u
en 7 u ds Leenmans. Chr Geref Kerv
i 9.30 u Dienst des Woords. 2 15 u ds
I G. Bouw te Scheveningen.
RUnshurg (Grote Kerk): 9.3C u
ds H. v Gosllga, 5. u ds I. J. Wisse I
(Bethel Kerk): 9.30 u ds I. J. Wisse. I
ft u ds H. v. Gosliga. Chr. Geref Kerk;
i 10 u en 5 u ds G de Vries Geref.
Kerk (Vrygem.): 10 en 2.30 u ds Los
uit Den Haag. Geref. Kerk: Petrakerk:
9.30 u ds Langeler. 5 u ds Bijleveld.
Maranathakerk: (voor kerkgangers Ra-
penburgkerk)10.16 u ds Byieveld. 6
u ds v. d. Linde Maranathakerk: 8.45
u ds v. d Linde, 4.30 u ds Bosma.
Sassen helm Herv. Gem. 9 en 1050
u nog niet bekend; 5 u ds A Westra.
Geref. Kerk 10 u ds H. v. d. Berg; 5 u
ds. J D te Winkel. Chr. Geref. Kerk
10 en 5 u ds L. S den Boer. Ned
Prot. Bond geen dienst. R K. Kerk
zaterdagavond 7 u) 8 9 30. 11 en 550
Valkenburg -- Herv. Gem.; 10 u en
6.30 u ds G Zonneveld. Geref. Kerk
10 u ds Bosma, o.30 u ds Langeler.
Geref Kerk (vr(jgemaakt) 8.30 en 5 u
ds T.de Haan.
Voorhout Herv. Gem.: 10 u cïhr
J. W. Höffnaar te Voorhout. R K.
Kerk (zaterdagavond 7 u) 7.30. '950.
10.30. 11.45 en 5.30 u.
Voorschoten Herv. Gem (Dorps
kerk) 10 u ds Meyering; 7 u ds v. d.
Geest Hulp en Heil: 10 u Dienst Rijn
dijk: 10 u ds Vossers Lelden. Geref.
Kerk: 9 u 10.30 en 5 u ds Modde
raar. Geref. Kerk vrijgemaakt) 10 en
5 u ds J. Bos. R.K, Kerk (Laurentlus
(zaterdagavond 7 ui 750. 9. 10.30. 12
en 5 u i Moeder Godszaterdag
avond 7 u) 8. 10. 11.30 en 6 u.
Waddinxveen Herv. Gem 9.30 u
ds L. Roetman en 6.30 u ds T. Lange-
rak. (Herv. wykgebouw) 9.30 u ds J
van den Heuvel en 6.30 u ds T. van 't
Veld. (Bethel) 9.30 u ds T van 't Veld
en 5 u kand H. Smith. (Immanuel-
kerk) 9.30 u en 8 u dr A van Haar
lem. Geref. Kerk 9 10.30 u en 1650
u ds Boot Chr. Afgeseh Gem 9.30 u
en 5 u ds A P Verloop Oud. Ger
Kerk IC u en 6.30 u leesdienst
Warmond Herv Germ. 10 u ds.
J. M. Snijders (Doopdienst) 7 u ds J
G. B Jansen uit Oegstgeest. R. K.
Kerk (zaterdagavond 7 u) 8. 9.30 en
1150 u.
Woubrugge Herv Gem.: 9.30 en
6.30 u ds Franken Geref. Kerk: 9.30
u ds Averes te Leimulden 6 30 u ds
Dethmers. Ned Prot st. Bond: 7 u (O
Raedhuys) prof dr Smits uit Den
Haag.
Zevenhoven - Herv Gem 950 u
ds Reljenga; De Hoof 7 u ds Reyenga.
Geref Kerk 9.30 en 7 u ds H. G. A.
Melndera
Zoeterwoude Herv. Gem.: 10 u
de heer E. Loerakker; R. K. Kerk
(zaterdagavond 8 u) 8 45. 10.30 en 12 u.
Zwanimerdnm Herv Gem: 10 u
ds Van Beem te Utrecht Heilig avond-
maaJ 6.30 u ds J Th. W. Quak te Kou
dekerk aan den Ryn; Oeref Kerk
10 u ds S Hoekstra te Oude Wetering
6.30 u ds SJ Tlemersma; Rem. Geref.
Gem.: Geen dienst.
