S NOORDZEEBADPLAATSEN
in de winter slechts
schijnbare rust
mPa
ÉÊSt a1
Dagjesmensen vroeger en nu
iy£
Buitenlanders
naar onze
stranden
door
j Cees Combee
jSCHE BIJLAGE LEIDSCH DAGBLAD
WOÖfSDAO 23 JANTJARI I960 PAGINA 9
volop winter. Beslist geen weer
je Nederlandse kust vakantie te
jden. Enige weken intensief de
ort beoefenen of een verblijf aan
(zegt men) zonnige Spaanse kust
r inslaan. Terecht. Óp dit mo-
nog rust in de Nederlandse
ien. Uiterlijke rust echter. De
5motors zijn al geruime tijd druk
or het badseizoen 1969. Die voor-
jen begonnen reeds enkele we-
jet einde van het vorige seizoen,
lien, die bij de vreemdelingen
zijn betrokken, eerst zelf van
verdiende rust hadden genoten.
iteiten dus achter de schermen. Dat
beeld goed merkbaar in de bad-
Katwijk en Noordwijk. Wie de VW-
aan de Katwijkse boulevard of aan
in Noordwijk binnenstapt merkt het
ipels folders voor buitenlandse reis-
iaan de deur uit- Er zijn en dat
ad klinken, maar het is zo reeds
joekingen verricht. De WV-direc-
ytteren door afwezigheid, omdat ze
buitenlandse relaties te bezoeken.
WV-directeur Chris Verplancke
november reeds in de Scandina-
aden. En hij heeft, evenals zijn
se collega A. Dekker, nog meer
s" voor de boeg. West-Duitsland
belangrijkste leveranciers van
or onze vreemdelingenindustrie
dit jaar niet overgeslagen. Wan-
volgens plan verloopt zullen ook
en Frankrijk nog even worden
i Uit deze landen stijgt de toeris-
merkbaar, vooral tijdens het bol-
ten toegevoegd: Finland. In samenwerking
met de VVV „Arnhem" en de Finse Voetbal
bond wil men voetbalclubs bewegen naar ons
land te komen. Zij kunnen dan het nuttige
aan het aangename paren: trainen op een
van onze vaderlandse voetbalvelden en trips
maken, onder andere enige dagen Katwijk.
Dit is reeds eerder gedaan met Zweedse voet
balclubs. Met succes!
Maar ja, zal men zeggen, deze aantallen zijn
in het geheel van de gigantische toeristen-
stroom nauwelijks belangrijk- Ze zijn een
druppel op een gloeiende plaat, 't Is leuk, dat
er Zweden, Noren, Denen en Finnen naar
Katwijk komen, maar de hoofdmoot moet
toch uit oostelijke richting West-Duits
land en dan voornamelijk het Roergebied en
Noordrijn-Westfalen komen. Die opmer-
menstoet rijdt op zaterdag 26 april van
Haarlem naar Sassenheim. Tienduizenden
buitenlandse toeristen kan men dan ver
wachten.
Voor het eerst beleven de WV's in die pe
riode iets van de drukte, die tijdens het top-
seizoen de meest gewone zaak van de wereld
is. Duizenden gasten moeten worden onder
gebracht. In hotels en bij particulieren. Ve
len van hen hebben niet vooraf besproken.
Zij zijn op goed geluk naar de duin- en bol
lenstreek gekomen, omdat de weersomstan
digheden gunstig waren. Ook zij moeten wor
den ondergebracht. Men laat in de badplaat
sen de mensen nu eenmaal niet graag de
nacht in hun auto doorbrengen. Meestal is er
nog wel een gaatje te vinden. Anders wordt
.Jt_
- y
foorspellingen
de vooruitzichten voor het badsei-
Wanneer men het aan de VVV-
van Katwijk en Noordwijk
ilen zij nietszeggend de schouders
igen zich (nog) niet aan prognoses,
gevaarlijk. Het verleden heeft het
Aan te vroeg in enthousiasme uit-
woorden „hangt" men de zegsman
te vroeg voor voorspellingen.
kers hebben nog geen ongelijk ook, want in
het geheel van het toeristenbezoek spelen
deze cijfers totaal geen rol. 't Is echter een
aardige aanloop enmisschien het begin
van een grotere stroom.
Charles Belmon kon met geen mogelijkheid
zeggen wat in het seizoen 1969 de invloed van
de b.t.w. op het Duitse toeristenverkeer naar
Nederland zal zijn. Hij verwachtte, dat
de prijzen van hotels en pensions met min
stens vier procent omhoog zullen gaan. Bel
mon was echter niet zo somber gesteld. Hij
geloofde wel, dat het nodig zal zijn, dat de
Nederlandse toeristencentra er iets tegenover
stellen. De concurrentie op de toeristische
markt is groot. Dat weet iedereen en ook in
Duitsland maakt men propaganda met goed
kope vliegarrangementen naar Spanje, Ita
lië en Joegoslavië. Nederland moet op zijn
zaak letten, zei hij. Een opmerking, die de
vreemdelingenindustrie wel in' de oren moet
knopen.
een beroep op vrijwilligers gedaan om kamers
beschikbaar te stellen.
In die aprilmaand komen ook de „Tulip-
tours" van de Engelse vliegvelden rond Lon
den en van Southend al heel vroeg op gang.
Voor zo'n f 100 kan men reeds een dagtocht
maken en voor iets meer kan men gebruik
maken van meerdaagse arrengementen. Da
gelijks vliegen meerdere toestellen naar de
Rotterdamse luchthaven Zestienhoven. Daar
andere het minder gunstige weer en de vrees
geen plaats meer te kunnen bemachtigen
zijn de voorspellers in het ongelijk gesteld. Op
het strand was het helemaal niet zo druk en
de rode en blauwe gevarenvlaggen hebben in
deze juli-maand meer gewaaid dan ooit te vo
ren. Men kan ook wel eens wat al te optimis
tisch zijn!
Men moet wel respect hebben voor de „toe
ristenwervers" uit de Noordzee-badplaatsen.
Ze doen alles om zoveel mogelijk vreemde
lingen naar de kust te halen. Ook de VW-
directeuren van Katwijk en Noordwijk Ze
hebben het niet gemakkelijk. Op de Euro
pese markt ontmoeten ze veel concurrentie.
Joego-Slavië, Spanje en Italië komen op de
f*
worden de bolbloemenliefhebbers in bussen
geladen en de rit door de bollenstreek begint
De dagjesmensen keren 's avonds weer huis
waarts. De deelnemers aan de meerdaagse
reizen worden ondergebracht in de badplaat
sen. Zij brengen echter voor de WV's geen of
heel weinig drukte mee. De Engelse reisbu
reaus hebben hun eigen adressen, voorname
lijk hotels in Scheveningen, Katwijk en
Noordwijk en met de eigenaars hebben ze
contracten afgesloten.
Hoogseizoen
\rkereii is in de badplaatsen een
Meem. Deze toto werd vorig jaar
in Noordwijk aan Zee op een zon
ing tijdens het bollenseizoen. Overal
'aten stonden links en rechts van
auto's geparkeerd.
(Foto LD/Holvast)
paar maanden. Ja. dan hebben de
mensen in onze badplaatsen de be
over concretere cijfers. Dan zijn
ras van de buitenlandse reisorgani-
•bureaus binnen en dan kunnen ze
toorspelling wagen. Zeker over de te
ïn toeristenstroom tijdens de paas-
rond het Bollenstreekcorso,
"at voor mensen als de heren Ver
en Dekker zo moeilijk is? Ze heb-
d te kampen met het weer. En dat
is voor het badbedrijf een onbere-
factor Is er een in weerkundig op
stekend voorseizoen, dan komen bij-
de Duitsers, w oonachtig in het
rvuilde" Roergebied en in Rijnland-
Q, heel gauw een weekeindje naar
odse kust. Men kan nu ook op een
radag talrijke auto's met Duitse
borden op de boulevards zien staan.
Roergebied naar Katwijk of Noord-
ekent het een ritje van een uur of
die Duitsers moeten we het hebben,
oen het overgrote percentage van
sten. Charles Belmon. directeur van
'erlandse toeristenbureau in Essen,
de dat het Duitse toeristenverkeer in
dopen seizoen heslist niet minder is
dan in de geweldige zomer van 1967.
55 procent van alle Duitse toeris-
b'ederland was in 1968 afkomstig uit
'jebied.
gaf nog meer cijfers: eenderde van
fisten naar Nederland kwam uit de
'Publiek en zij boekten ongeveer an-
miljoen overnachtingen in hotels en
Door het samenvallen van de va-
en de natte zomer werd de toeris-
enigszins verplaatst. Hoofdzakelijk
'naseizoen.
Om even terug te keren naar het bolbloe-
menseizoen. De komst van de buitenlandse
toeristen hangt voor een groot deel af van de
natuur. Pasen valt dit jaar vroeg. Op 6 en 7
april- Zal de bollenstreek dan al getooid zijn
met velden vol kleurige narcissen, hyacinten
en tulipa's en zal Lisses Keukenhof reeds in
al zijn schoonheid prijken? 't Is mogelijk,
maar het weer moet dan in alle opzichten
meewerken. Veel koude kan de groei vertra
gen. Plannen maken mooi, zelfs een plezie
rige bezigheid! Men kan nu reeds reizen uit
schrijven. Uitstekend. Of het een echt Blom-
sterkarnaval op deze dagen zal worden moet
worden afgewacht. De natuur laat zich niet
dwingen. Ook niet door de leiders van de toe
ristenindustrie.
Gunstiger perspectieven voor veel kleuren
pracht biedt beslist de tijd kort voor en na
het Bollenstreekcorso. Die prachtige bloe-
Nu naar het hoogseizoen. Dat duurt van 15
juli tot 15 augustus. In die periode moet de
grote klap vallen. Ook voor de WV's. Daar
om reizen de VW-promotors al vroeg in het
jaar grote delen van West-Duitsland af om
oude relaties te bezoeken en nieuwe „klan-
ten"te kweken. Ze hopen, dat de vakantie
spreiding dit jaar eindelijk eens gestalte zal
krijgen. Er zijn wel beloften gedaan. Afge
wacht dient echter te worden of ze in de
praktijk ook uitgevoerd zullen worden.
Dat kweken van nieuwe relaties is geen een
voudige zaak. WV-directeur Chris Ver
plancke zei het enige jaren geleden eens
kernachtig zo: „Een VW-directeur verkeert
bij zijn wervende activiteiten in een merk
waardige positie. Hij moet om in commer
ciële bewoordingen te spreken een artikel
aanprijzen, dat hij zelf niet maakt of kan
uitkiezen en waarvan hij de prijs, noch de
kwaliteit, noch de service kan beïnvloeden.
Een vreemd uitgangspunt voor „marketing".
Toch wordt er van hem verwacht, dat hij
met al zijn inzet getuigt van de waarde van
zijn produkt".
Hoe het badseizoen 1969 zal uitvallen is nog
een mysterie. Eerst wanneer het heel „dicht
bij" is, zal men een (voorzichtige) prognose
kunnen maken. Maar het blijft een voor
spelling. meer niet- Dat hebben we vorig jaar
juli gezien. Toen werd een overstelpende
drukte verwacht en het eindresultaat was,
dat het juist in die maand langs de kust geen
heksenketel is geworden. Wel een goede
maand voor de toeristenindustrie. Men was
afgegaan op het samenvallen van de vakan
ties. Door allerlei omstandigheden onder
Jong geleerd, oud gedaan. Deze kleine, goed
„ingepakt" tegen de felle zonnestralen, is
niet bang voor het zilte nat. Mamma kijkt
belangstellend toe. Dit tafereeltje werd ge-
gemaakt op het Noordioijkse strand.
(Foto LD/Holvast)
dinaviërs
de VW-directeuren in Katwijk en
ilk niet scheutig zijn met cijfers,
Ratwijks directeur Chris Verplancke
redelijk vroeg met getallen op de
Hij kon reeds in november mede-
er dit jaar rond Pasen ongeveer
todlnaviërs in twee groepen naar de
«n badplaats zullen komen in het ka-
het Blomsterkarnaval. Het is een reis
begin en eindpunt Kopenhagen.
1 de organisator en er wordt onder
h de grote warenhuizen propaganda
blaakt. In het vorige seizoen trok het
"karnaval (bloemencarnaval) zo'n
Hdinavische gasten naar Katwijk en
"prezen bollenstreek. Er is ook weer
land aan deze Scandinavische ke-
Dagjesmensen! Ja, die waren
er voor de oorlog veel. In
drommen gingen ze op een
mooie zomerdag naar de bad
plaatsen. Meestal als het vakan
tie was. Zo'n dagje uit naar zee
of bos was een hele belevenis.
De ouderen zullen zich dat nog
wel herinneren. Men kende toen
nog niet zo het enige weken met
vakantie gaan. Die vreugde was
alleen beschoren voor gezinnen
met een beter gevulde beurs.
Aan die dagjes uit bewaren ve
len nog heel prettige herinne
ringen. Leidenaars namen de
„blauwe" tram naar Katwijk of
gingen zelfs te voet.
Een dagje naar Katwijk. Dat
was heel wat. Je teerde er da
gen op. Vooral als je uit een
bosrijke streek kwam, dan was
de zee „je van het". Eerst met
de tram, dan met de trein naar
Leiden en tenslotte weer met de
„blauwe" van de Sleutelstad
naar Katwijk, 'k Zie al die
trams nog staan op het Sta
tionsplein. Je zag ze al vanuit
de trein als die uit Utrecht het
Leidse station binnenliep. Wat
me heel erg goed is bijgebleven
zijn die rieten zittingen. Je
vocht er voor om een plaatsje
dicht bij de bestuurder te krij
gen.
Aan zo'n dagje Katwijk gingen
heel wat voorbereidingen vooraf.
Moeder was de avond tevoren
reeds druk bezig met het klaar
maken van stapels <goed> beleg
de boterhammen. Het was im
mers feest. Pinda's en zuurtjes
weet u nog wel die sinaasappel
en oitroenschijfjes, die zo lekker
licht waren en waarvan er veel
in een ons gingen) werden in de
tas gedaan, de kogelflessen met
limonade volgden en 's morgens
vroeg, kort voor het ver
trek werd er nog een thermos
fles koffie bijgedaan voor pa.
"k Kan me nog goed herin
neren, dat moedier op een goe
de dag in de zomervakantie tot
me zei: „Wanneer het morgen
goed weer is gaan we naar Kat
wijk". 'k Heb die nacht geen oog
dicht gedaan. Steeds weer werd
ik wakker. Maar eindelijk was
dan het ogenblik daar, dat de
deur zorgvuldig werd afgesloten
en de reis begon. Heel goed
weet ik nog, dat de uitwatering
en het Prins Hendrikkanaal me
het meest boeiden. Vooral de
schepen die er in lagen. En met
enige eerbied keken we naar die
huisjes, waarin die mannen
woonden die de moed durfden
opbrengen met zo'n klein
scheepje het grote water op te
gaan.
't Hoogtepunt van de dag was
als vader aan het einde van de
middag tracteerde op een „Cou
pe Brittenburg": ijs met hazel
noot en nog veel meer lekkers.
Zo'n dag was om voordat je het
wist ende koek zat er weer
voor een jaar op.
In dat dagtoerisme is grote ver
andering gekomen. Vooral in de
na-oorlogse tijd. Maar wat is
er niet veranderd. De houten
huisjes van de badmannen
maakten plaats voor etablisse
menten, waar men allerlei
dranken kan nuttigen en waar
men zelfs belegde broodjes en
uitsmijters kan bestellen. De
tenten hebben plaats gemaakt
voor bad cabin es en het oude
Katwijk van voor de oorlog is
x»k niet meer.
E)r zijn nu nog voldoende men
sen, die op een mooie zomerdag
naar zee gaan. En de mensen
van de vreemdelingenindus
trie pikken er een graantje van
mee. Velen gaan niet meer met
een „pak" brood op pad, maar
gebruiken iets in de restaurants
of in de strandetablissementen.
Dat dagtoerisme beperkt zich nu
niet meer tot de zomervakantie.
Ook in het voor- en najaar ko
men duizenden op een zonnige
dag naar de badplaatsen. Kijk
maar eens hoeveel auto's er op
en in de nabijheid van de boule
vards geparkeerd staan. En men
laat zo ongemerkt in de bad
plaatsen heel wat achter. Van
dat dagtoerisme profiteren uiter
aard de strandexploitanten het
meest. Van de bus en van de
auto gaan de mensen meestal
meteen naar het strand, huren
een of meer cabines en blijven
zitten tot het klokje van naar
huis gaan tikt.
Dat dagtoerisme zouden ze in de
badplaatsen niet graag missen.
Het vormt naast de verhuur van
kamers een belangrijke bron
van inkomsten. Ook voor de
middenstand. Ongemerkt neemt
men een herinnering aan Kat
wijk of Noordwijk mee naar huis.
't Is goed als men in de bad
plaatsen ook het dagtoerisme
een goed hart blijft toedragen
en zorgt, dat dit mede betrok
ken wordt in de propagandisti
sche activiteiten van de VW'i.
Een fraaie overzichtsfoto van het Katwijk-
se strand, genomen vanuit de Vuurbaak. Op
de voorgrond de bomschuit KW 88. waarmee
in lang vervlogen tijden de garnalenvangst
werd uitgeoefend.
(Foto LD/Jaap van Duijn, Katwijk aan Zee)
markt met de (veelzeggende) slagzin „Al
tijd zon!". Die zon kunnen onze VW-direc
teuren voor de Noordzeekust helaas niet ga
randeren. Dan de prijzen. Een 15-daags ver
blijf aan de Spaanse kust kost inclusief vlieg
reis niet veel meer soms zelfs goedkoper
dan veertien dagen hotel aan onze stranden.
Een moeilijke opgave dus. Tegenover al die
aanlokkelijke aanbiedingen uit het buiten
land zal men iets moeten kunnen stellen:
goed verzorgde kamers, uitstekende maaltij
den, vriendelijke bediening, goede service en
redelijke prijzen. Voorwaarden om de con
currentie het hoofd te bieden. De buitenland
se gasten kunnen ook goedkoper terecht,
wanneer zij kamers met ontbijt bij particu
lieren huren.
Niet uit het oog mag worden verloren, da*
de meeste hotels in de badplaatsen zelf voor
de werving van hun gasten zorgen- Ze heb
ben hun eigen vaste relaties in de privé-sec-
tor er zijn gasten die reeds jarenlang in
hetzelfde hotel komen, een voorbeeld daar
van is „Huis ter Duin" in Noordwijk en bij
het reisbureauwezen in het buitenland. Daar
door is er. vooral in het hoogseizoen, maar
weinig kamerruimte over voor de WV's om
in de hotels gasten onder te brengen. Alleen
die kamers, die men niet zelf heeft kunnen
bezetten worden opgegeven aan de VW-kan-
toren. Het overgrote deel van de gasten, dat
door bemiddeling van de WV's wordt onder
gebracht komt dan ook terecht in de privè-
sector. Dus bij de inwoners van de badplaat
sen, die er een gewoonte van hebben ge
maakt, kamers met ontbijt te verhuren. Dat
aantal is zeer aanzienlijk. Neem Katwijk
Dat maakt reclame met 30.000 bedden. Noord
wijk kan er ook vele duizenden bergen!
Iedereen in de badplaatsen, die gewoon is een
graantje mee te pikken van de vreemdelin
genindustrie. is nu bezig zich voor te bereiden
op het nieuwe seizoen. De hotels en de hui
zen van de kamerverhuurders krijgen een
nieuw verfje en behangetje, de strandexploi-
tanten zijn in de „schuren" druk doende hun
etablissementen, badcabines en strandstoelen
toonbaar te maken en de middenstanders
zorgen, dat de voorraden voldoende zijn, zo
dat zij straks geen nee behoeven te verkopen
als de toeristenstroom op gang komt. Ieder
jaar weer blijft het een gissen hoe het sei
zoen verloopt en hoe uiteindelijk de uitkoms
ten zijn. Ook nu, In 1969, weer!
Er is in de na-oorlogse jaren op het ge
bied van verhuren in de badplaatsen
Katwijk en Noordwijk nogal enige ver
andering gekomen.
Vroeger kon men te kust en te keur gedeel
ten van huizen: huren tijdens de zomermaan
den. Daar werd een druk gebruik van ge
maakt. Men kende toen ook nog niet die gro
te toevloed van buitenlanders. Het wa
ren meestal gezinnen afkomstig uit onze gro
te steden of uit andere plaatsen: in het land,
die voor veertien dagen of een maand een
zit- en enige slaapkamers met gebruik van
keuken huurden. Dat kostte zo'n f 25 per
week in die vooroorlogse periode. Moeder de
vrouw deed dan normaal het huishouden,
eventueel bijgestaan door dochters, als zij
zo rijk was deze te bezitten.
In de na-oorlogse periode hebben de Kat-
w ijkers en de Noord wij kers zich geworpen op
het verhuren van kamers met ontbijt. Daar
zagen ze meer brood in. Bovendien veran
derde langzamerhand de wijze van met va
kantie gaan. Het doorbrengen van een va
kantie in het buitenland kwam steeds meer
in trek en is nu gemeengoed geworden. Het
grootste percentage van de Nederlandse wer
kers trekt In de vrije weken de grens over.
Met de auto, de trein en het vliegtuig. De
WV's hadden bemerkt, dat buitenlanders
graag naar onze onvolprezen Noordzee
stranden kwamen. Daarom gingen ze propa
ganda maken in het buitenland. In het bij
zonder in West-Duitsland. En met succes.
Daarvan getuigen de badseizoenen van de af
gelopen jaren. De verhurende kustplaatsen
bewoners varen er (financieel) wel bij. En de
restaurants en de middenstand profiteren er
ook van. Dat staat onomstotelijk vast.
