SOESTDIJK-ARCHIEF
DOOK ONDER IN HET
GOOIS MUSEUM
Verzamelwoede van
Wim Rust kent
geen grenzen
■LD EXTRAü
In een Waardense woning van het jaar 1900
of daaromtrent zitten we tegenover Wim
Rust: verzamelaar vanverzamelingen.
Nu eenenzestig, Amsterdammer van geboor
te (1907), maar al vele jaren Gooier. Meer dan
veertig in elk geval.
Wim Rust, schrijver ook van enige boeken en
vele artikelen over historie (van het Gooi), por
selein en aardewerk en antiquiteiten. Eigenaar
en behoeder van een collectie porselein, aarde
werk, steengoed en glas", die waarschijnlijk
haars gelijke niet heeft. Een colictie één van
zijn vele die hem in het nieuws heeft gebracht,
omdat Wim Rust zijn verzameling aan de ge
meente Naarden heeft aangeboden op voorwaar
de dat ze in haar geheel een passend „onderko
men" krijgt. Deze collectie zou daardoor niet al
leen voor het Gooi, maar in feite voor geheel Ne
derland bijzonder waardevol zijn.
Foto links: Chinees bord (porcelein) uit het begin van de
17de eeuw, de tijd van keizer Wan-li. Foto rechts: Delfts bord
van aardewerk, met typisch Chinees 'decor uit het derde
kwart van de 17de eeuw. Men wilde in Delft wellicht doen ge
loven dat men Chinese borden maakte.
paar geschenk bij het huwelijk in 1937
wegvoerde. De archiefkast vol kostbare
stukken (over het goed Soestdijk, maar
uiteraard ook over de Oranjes, die het be
woond hebben) werd mot paard en wa
gen, met de gekroonde E van Koningin Em
ma er nog op, naar Hilversum overgebracht
en in een klein kamertje in het souterrain
van het Goois museum verstopt. Stevig ach
ter slot. Zelfs voor de NSB-wethouder Have-
kate, die eens het gebouw kwam inspecteren
om het te kunnen vorderen, slaagde men er
in dit vertrekje verborgen te houden.
Collectie groeide
Na de oorlog kwam dan toch het echte lera-
remschap, nadat het aanbod voor een conser
vator-baan aan het Westfries museum, in
Hoorn was afgeslagen. Hij werd leraar in
Middelburg en Vlissingen, later nog in Gou
da. Bij de lessen in deze steden ontstond de
behoefte aan steeds meer „materiaal" om
aan de scholieren getoond te worden, een be
hoefte die mede aanleiding werd tot een
steeds verdere en snellere uitgroei van de
Die collectie moet nu inderdaad een waardig
onderdak krijgen. Wim Rust is bereid haar
te schenken aan die instantie, die haar dit
onderdak biedt. Pas dan zal ook de beschrij
ving van elk van deze vele duizenden stuk
ken (wel „beschreven", maar nog nimmer
goed gecatalogiseerd) volledig tot haar recht
kunnen komen.
Weekeindbijlag» Leidsch Dagblad
LDEXTRALDEXTRALDEXTRALDEXTRALD
EXTRALDEXTRALDEXTRALDEXTRALDEX
LDEXTRALDEXTRALDEXTRALDEXTRALD
EXTR A T .nPTXTR A T .DFXTR A T .DKXTR ALDEX
L.DEXU KALUEAl KrtLL)£,Al ItA TRALD
EXTRALDEXTRALDEXTRALDEXTRALDEX
LDEXTRALDEXTRALDEXTRALDEXTRALD
EXTRALDEXTRALDEXTRALDEXTRALDEX
LDEXTRALDEXTRALDEXTRALDEXTRALD
Zaterdag 4 januari 1969
r-r ie te Wim Rust, die deze unieke eoi-
lectie hierover straks nog wat meer
bijeenbracht?
Af vertelt hij ervan hoe hij als jongen
in twaalf zijn eerste „vondst" deed. Dat
is op de Gooise heide bij Blaricum. Hij
•nd daar een scherf, waarvan hij intuïtief
iststelde, dat ze héél oud moest zijn. Die
herf bevindt zich nog steeds in zijn verza-
eiing: ze dateert uit de tiende eeuw-.
jonge Rust bleef liefhebberen en
Ideren. Hij leerde het métier van niemand
Portret van Willem V (1769) van H. ZX
typers.
nder dan de professoren H o 1 w e rd a
ei den) en Hudig (Amsterdam) en bleef
verzamelen: aardewerk, steengoed, por-
ein enscherven.
tnt scherven, zo zegt hij nu, zijn in feite
i leermateriaal haast belangrijker dan ga-
stukken. Zo'n scherf dwingt je meer
ierven te zoeken, ze samen te voegen tot
i geheel, te zoeken naar wat wél en wat
|t bij elkaar hoort, hoe de structuur van
t materiaal is
scherf is nooit doel tenzij men uit
Domein-archief van het Paleis Soestdijk in
het Goois museum „ondergedoken" is ge
weest.
Het was baron R. W. C. van Boetzelaer uit
Laren, die de conservator Rust hierover be
naderde en hem in contact bracht met jhr.
W. Roëll, die korte tijd later door de Duit
sers gefusilleerd zou worden. Op een
gammele fiets trok Rust naar Soestdijk,
waar hij juist nog kon zien hoe de „Grüne"
een auto van het toenmalige kroonprinselijk
collectie-Rust. Trouwens, ook de opdracht
om een boek over „Nederlands porcelein" te
schrijven werkte daaraan mee. Dit gaf hem
in elk geval toegang tot tal van belangrijke
verzamelingen welke zijn belangstelling
steeds verder deden toenemen.
Nu vinden we dan in het huis aan de Naar-
dense Fortlaan deze wonderlijke, maar ook
wonderschone verzameling. Naast tal van
andere verzamelingen als bijv. een collectie
tin, een verzameling, welke de ontwikkeling
van tekening tot ets laat zien, een Oranje-
collectie (o.m. een prachtig olieverfportret
van stadhouder Willem V van de hand van
Hendrik Diederik Kuypers 1769) enz. enz.
Mondiaal
De „Mondiale" collectie porcelein, aarde
werk, steengoed en glas omvat prachtige
exemplaren uit alle tijden en bij wijze
van spreken alle landen. Prachtige va
zen, kommen, borden, beeldjes... zeer
zeldzame stukken, die getuigen van liefde,
vakmanschap en kunstzin bij de makers.
Stukken uit eigen land, Loosdrecht, Weesp,
Amstelland, Den Haag, Delftuit ande
re Europese landen wat zagen we bijv,
geen prachtige dingen uit Bohemen,
uit Duitsland, Zwitserland, Frankrijk, Enge
land! maar ook uit Azië en Amerika.
Vooral ook uit Japan en China, maar daar
naast ook de Delftse „chinoiserie": hier zelf
ontworpen naar Chinese motieven vervaar
digde decors, welke notabene later weer
in China nagemaakt werden. Wim Rust heeft
er frappante voorbeelden van.
Zelfs onder de vloer
Ze zijn overal in dit merkwaardige huis, dat
door Wim Rust en zijn hoogebejaarde moe
der bewoond wordt, te vinden. In de kamen
en in de gangen, in, op en onder kasten,
aan de wanden, ja zelfs onder de vloer. Dan
moet het karpet even weggerold en een luikje
(ook restant van de onderduiktijd) geopend
worden.
Wim Rust in zijn woonkamer temidden
van een klein deel van zijn collectie.
Groepje kleurig Hon
gaars aardewerk uit de
17de en 18de eeuw.
vondsten van scherven de aard en de om
standigheden van een historische calami
teit wil vaststellen maar middel om tot
een verdieping van inzicht in de ontwikke
ling van de dingen te komen.
Geen specialisme
Vandaar ook, dat Wim Rust eigenaar
trouwens van zeer vele prachtige gave spe
cimen van oude en moderne technieken
er zich nooit op heeft toegelegd zich te spe
cialiseren, een bepaalde beperkte „bran
che" steeds verder uit te breiden en te com
pleteren. Compleet word je toch nooit, is zijn
opvatting. Hij verzamelt dus liever over een
zo breed mogelijk terrein: mondiaal en van
alle tijden".
De jonge Rust was in het begin van de
jaren dertig intussen leraar geworden Dat
wil zeggen: hij bezat de bevoegdheden van
m.o. tekenen en kunstgeschiedenis. Maar het
was crisistijd en hij was duswerkloos
leraar.
Museum
Uit die dagen dateren dan ook zijn eerste
activiteiten voor de Gooise historie. Hij stond
nl. aan de wieg van het Goois museum in
Hilversum (1933). Dat Goois museum (een
stichting) begon metniets. De eerste
collectie werd letterlijk bij elkaar gezocht:
vondsten van opgravingen in het Gooi, voor
werpen uit eigen particuliere verzamelingen,
een oud Goois weefgetouw.
Sjouwen
En verderde boer op. Wim Rust kan
er bijzonder smakelijk van vertellen. Hoe hij
bijv. voor dertig centen bij de afbraak van
een oud poortje aan de Turfpoortstraat in
Naarden een sluitsteentje kocht van de 17de
eeuwse bierbrouwerij van Nagtglas. Dat
steentje zit nog ergens in een muur van het
Goois museum. Denk er alsjeblieft om als
het straks afgebroken wordt't Is waar
devol
't Was trouwens allemaal centen- en dub
beltjes-werk. Als het even kon werden de
aanwinsten per fiet naar het museum ge
bracht, zoals bijv. eens een zwaar ijzeren
raam met antieke ruitjes van het Larense
Zevenend naar Hilversum, om twee kwartjes
vracht te besparen.
Zo werd het Goois museum opgebouwd, met
Heyenbrock als directeur en Wim Rust als
bestuurslid en (aanvankelijk onbezoldigd)
conservator- Trouwens: ook de concierge
kreeg geen salaris. Alleen vrij wonen. In het
souterrain.
De oorlogsjaren braken aan. Rust had intus
sen ook nog les gegeven aan eenkap
persvakschool (etaleren), maar in de bezet
tingstijd was hij als conservator van het
Goois museum ook bij enkele zéér merk
waardige gebeurtenissen betrokken.
Paleis-archief
Waarschijnlijk is nog nooit gepubliceerd, dat
met zijn (en anderer) medewerking het z.g.
■MM»,
