Dit jaar schoolvorderingentest
Scholieren vieren feest
bij opening nieuwbouw
Koninklijk brons
voor N. Breedijk
Handel vlot op eerste
marktdag nieuwe jaar
KWALITEIT WATER
IS GROOTSTE ZORG
Géén toelatingsexamens op middelbare scholen
R. DUURSMA
OVERLEDEN
Vergelding
Rectificatie
ZATERDAG 4 JANUARI 1969
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 3
(Van één onzer verslaggevers)
LEIDEN Dit jaar zal Leiden bij het middelbaar onderwijs
geen toelatingsexamen kennen, maar zullen de leerlingen
moeten meedoen aan de schoolvorderingentest. Het toelatings
examen voor het middelbaar onderwijs in 1873 verplicht
gesteld voor de hbs, in 1876 ook voor het gymnasium is
vanaf het begin een bron van controverse geweest. Het exa
men werd samengesteld door leraren van de ontvangende
school, die vaak helemaal niet op de hoogte waren van de leer
stof van de lagere school, de mogelijkheden van een 12-jarige
leerling en de techniek van de moderne testmethoden.
Daarbij kwam nog, dat de lagere
school verre van gelukkig was met
de steeds weer terugkerende training
voor dit examen, waardoor minder
begaafde, niet voor het MO geschikt
geachte leerlingen vaak in een hoek
gedrukt werden. Een andere veel ge
uite klacht was dat bij dit examen
de zelfstandigheid, kritische zin, be
gaafdheid en rijpheid van het kind
niet naar voren kwamen.
Voor de toelating tot de middelbare
school zijn sinds 1963 vereist een ge
schiktheidsverklaring van het lagere
schoolhoofd en een onderzoek door
de ontvangende school. Van de vier
mogelijkheden voor dit onderzoek:
een toelatingsexamen, een proefklas
op de lagere school, een psycho
logisch onderzoek of een schoolvor-
deringentoets, heeft de contactcom
missie van het voortgezet- en lager
onderwijs van Leiden en omstre
ken voor de laatste methode geko
zen.
DE TEST
Dit betekent dat in het afgelopen
Jaar voor de laatste maal in Leiden
toelatingsexamens zijn afgenomen
(ADVERTENTIE)
3600 meter expositieruimte in de
grote
HOBAHOHALLEN te Lisse
van 6 t.m. 10 januari a.s.
GEOPEND: maandag 6 januari
10.00—22.00 uur; di. 7, wo. 8, donderd.
9 jan. 9.0022.00 uur, vrijdag 10 jan.
9.00—18.00 uur.
voor het middelbaar onderwijs. Alle
zesde-klassers uit de regio Leiden
die in Leiden het voorbereidend we
tenschappelijk onderwijs (VWO) of
het hoger algemeen voortgezet onder
wijs (HAVO) willen gaan volgen,
zullen in februari en mei van dit
Jaar aan een schoolvorderingentest
moeten meedoen. Een advertentie,
die half januari in de kranten ver
schijnt, zal duidelijk maken hoe ou
ders hun zoon of dochter daarvoor
kunnen opgeven.
De wetenschappelijk begeleider
van deze af examen is het hoofd van
de afdeling schoolpsychologie van de
Leidse universiteit, dr. P. van der
Broek. HU vertelt hoe de schoolvor
deringentest precies in elkaar zit:
„We zUn begonnen met een hele
hoop docenten van lagere en middel
bare scholen vragen te laten maken,
wel drie keer te veel. Die vragen
hadden betrekking op rekenen en
taal. Uit die overstelpende hoeveel
heid hebben we tenslitte een serie
geselecteerd van twee keer zoveel
vragen als we uiteindelük nodig
hebben. Dit leverde een toets op
die nu wordt voorgelegd aan ongeveer
250 lagere-schoolkinderen in Haar
lem, een met Leiden vergelükbare
stad."
lijke waarde van het hele geval moet
natuurlijk nog blijken, daarvoor
zullen we de kinderen op de middel
bare school blijven volgen."
Deze schoolvorderingentest. het
resultaat van een intensieve samen
werking tussen lager en voortgezet
onderwijs, is een aangelegenheid voor
Leiden en omstreken. Elders wordt
de toelating weer anders aangepakt.
„Het is nog toekomstmuziek" voegt
de heer Van den Brink hier aan toe,
„in hoeverre we naast dit onder
zoek naar kennis en inzicht er een
intelligentietest bij kunnen doen.
Maar we hebben nu al een belang
rijke stap vooruit gedaan."
HAARLEM
LEIDEN In alle stilte is giste
ren op Ockenburg in Den Haag de
crematie geschied van het stoffelijk
overschot van de heer R. Duursma,
de op 63-jarige leeftijd overleden di
recteur van de Leidse lagere land
en tuinbouwschool.
De heer Duursma was sinds de
oprichting van de school in 1948 di
recteur en hij heeft in zijn twintig
Leidse jaa-en alle krachten aan dit
onderwijs gegeven. Hij maakte os. de
bouw van die nieuwe school aan de
Boenhaavelaan mee.
Zijn belangstelling voor de VEBO
was groot en zijn interesse hadden
voorts de activiteiten van de platte
landsjongeren.
Voordat hij naar Leiden kwam,
was de heer Duursma hoofd van een
openbare school in Hitsum. In 1964
vierde hij zijn veertigjarig jubileum
bij het onderwijs.
Leidse chr. kweekschool wordt
dinsdag in Oegstgeest geopend
LEIDEN/OEGSTGEEST - De
leerlingen van de Leidse chr.
kweekschool gaan het „versie
ren". Dinsdagmiddag wordt hun
nieuwe school, een modern ge
bouw aan de Hazenboslaan te
midden van de snelgroeiende
nieuwbouw van Oegstgeeest, offi-
ADVERTENTIE)
IS
kaas
uit het
vuistje
de u van
uit
het vuistje
in
de mond
cieel geopend en daaraan is een
feestelijke week vastgeknoopt.
Die begint maandag met het ver
sieren van het nieuwe gebouw en het
Inrichten van allerlei tentoonstellin
gen. De leerlingen gaan in optocht
van de oude school inde Paulus
Buysstraat naar het nieuwe gebouw,
waarbij leraren en leerlingen voor
eigen vervoer zorgen en alle midde
len van vervoer zijn toegestaan.
Dinsdagmiddag om twee uur wordt
de school officieel geopend, 's Avonds
komen ouders en andere genodigden
bijeen voor een programma met to
neel, muziek en diavertoning, het be
zichtigen van de nieuwbouw en van
de tentoonstellingen.
Afscheid
Woensdag wordt afscheid genomen
van de oude school met een traditio
nele binnensportdag en een feest
avond met toneel, musical een bij
drage van de Vereniging van Leidse
oud-kwekelingen en een bal op mu
ziek van het Amsterdamse Confetti-
combo. De helft van de leerlingen
maakt deze avond mee. De andere
helft komt vrijdagavond aan de beurt.
Leden en genodigden van de Vereni
ging van oud-kwekelingen besluiten
het feestprogramma zaterdag, waar
na op maandag 13 januari de lessen
normaal beginnen.
Donderdag en vrijdag zijn nog bij
zondere dagen met ernstige en vro
lijke programma-onderdelen. De don
derdag begint met een cabaretpro
gramma onder het motto „Klachten
en wensen voor het onderwijs anno
1969", gevolgd door een teach-in over
„Onderwijs en de modern volwasse
ne" en een broodmaaltijd, die door
de leraren wordt opgediend. De lera
ren worden vrijdag, „in de clinch"
genomen bij 'n ddiavertoning van zot
te situaties, waarna een opvoering
volgt van „Farce Majeure". De heer
Kroon vertoont een door hem ge
componeerd klank- en -lichtbeeld
„Die Sohöpfung".
De scholieren in Haarlem hebben
het examen in taal juist achter de
rug, dr. Van den Broek licht het
systeem toe: „De vragen zijn zo ge
steld' dat er maar één antwoord op
mogelijk is. De beoordeling ook
door onderwijskrachten kan dus maar
op één manier grebeuren: goed of
fout. Er zit geen subjectiviteit meer
in."
De helft van de In Haarlem ge
bruikte vragen gaat de test in Lei
den vormen. „Deze proef in Haar
lem levert ons ook de normen. We
hebben nu veel meer informatie van
tevoren dan bij een toelatingsexa
men. Daarbij bleek achteraf al
tijd: het is te moeilijk of te makke
lijk geweest. De moeilijkheidsgraad
is nu vooraf bekend. Ook weten we
nu hoe langer de kinderen er onge
veer over mogen doen."
Het is niet nodig om elk jaar
weer in een andere stad te experi
menteren: „om niet steeds weer de
zelfde lijsten te hoeven gerbuiken.
kun je elk jaar bij Je serie vaste
vragen een pakket nieuwe vragen
stoppen, die uitgeprobeerd worden
voor het volgende jaar", aldus dr.
Van den Broek.
SYSTEEM NU
Hij zet het oude en het nieuwe
systeem naast elkaar: „Ik vind het
Dr. P. van den Broek, die de
schoolvorderingentests weten
schappelijk begeleidt met de se
lectie en rangschikking van de
vragen, de opzet en uitvoering
van de ijking en de statistische
verwerking van de resultaten.
(Foto LD/Holvast)
grote voordeel dat we nu proeven
krijgen die verantwoord zijn opge
zet met vragen die gemakkelijk be
ginnen, geleidelijk iets moeilijker wor
den, en waarbij het gemiddelde kind
ook aan de gemiddelde score kan
komen. We onderzoeken niet zo veel
meer zaken dan vroeger, maar we
doen het op een betere manier, en
ik verwacht dat dit ook tot veel
betere uitkomsten leidt. De uiteinde-
Sterrenwereld
in Hoogl. kerk
LEIDEN —In verband met de
drie wijzen, die op aanwijzing van
een ster naar Bethlehem reisden,
wordt zondagochtend om tien uur
in de dienst in de Hooglandse kerk
onder leiding van dr. P. L. Schoon-
heim met gegevens over sterren van
de Leidse sterrewacht en uitstalling
van amateurkijkers de sterrenwereld
onder de aandacht gebracht.
LEIDEN Ter gelegenheid van
zijn pensionering heeft de heer N.
Breedijk uit Oegstgeest gistermid
dag uit handen van de wethoud-
ster van bedrijven, mevr. N. A.
den Haan-Groen, de ere-medaille
in brons verbonden aan de orde
van Oranje Nassau ontvangen. De
heer Breedijk is de laatste 37 jaar
werkzaam geweest als tuinman op
Endegeest.
Sinds zijn indiensttreding in 1931
heeft hij de zorg gehad voor de
groententuin achter Voorgeest. Hij
gaf daarbij leiding aan een groep
van meestal 20 patiënten, die mee
hielpen met de verbouw van sla, bo
nen en peen. En dat deed hij op
bekwame wijze, zoals de geneesheer
directeur tijdens de ongedwongen bij-
Mevrouw Den Haan-Groen
bevestigt het koninklijk ereme
taal op de rever van de heer Bree
dijk.
(Foto LD/Holvast)
eenkomst in het kasteeltje van En
degeest opmerkte. „U had de wind
er onder omdat u respect inboe
zemde door uw manier van werken",
aldus dr. C. J. P. Stoten.
Naast zijn gezonde, maar lichame
lijk zware buitenberoep heeft de
heer Breedijk tijd gevonden om be
stuursfuncties te bekleden in de Na
zorg t.b., een speeltuin-, buurt- en
bloemistenvereniging. De gepensio
neerde is nu van plan om samen
met zijn vrouw rustig van de oude
dag te genoeten, maar hij komt nog
wel eens langs, zegde hit toe, om te
kijken hoe alles er bij staat".
Gemeentebestuur
van Antwerpen
bezoekt Leiden
LEIDEN Maandag zal een de
putatie van het Antwerpse gemeen
tebestuur een werkbezoek afleggen
in Leiden. De deputatie zal bestaan
uit drie schepenen (wethouders) en
vijf hoofdambtenaren van diverse
departementen
Opmerkzaam gemaakt door publi-
katies in de Belgische vakpers toon
de het Antwerpse gemeentebestuur al
enige tijd geleden belangstelling voor
het Leidse gemeentebeleid, vooral
waar dit de voorlichting betreft. In
december brachten naar aanleiding
daarvan enkele Belgische ambtena
ren een bezoek aan het Leidse stad
huis, dat nu wordt gevolgd door een
werkbezoek van de uit acht perso
nen bestaande delegatie.
Na de begroeting door het college
van burgemeester en wethouders om
streeks elf uur zal het gezelschap een
bezoek brengen aan de Mytylschool
in de Vogelenbuurt. vervolgens lun
chen met het college, waarna een
bezoek wordt gebracht aan de vuil
verbrandingsinstallatie. Ook een na
dere bespreking van het voorlichtings
beleid staat op het programma.
Osservatore niet
blij met artikel
van progressieven
V ATI KAAN STAD (AP) L'Os-
servatore Romano heeft vrijdag de
petitie betreurd waarin een aantal
vooraanstaande roomskatholieke
theologen het verlangen uitspreken
naar grotere onafhankelijkheid van
de hiërarchie en minder conservatie
ve controle vanuit Rome.
De verklaring van de theologen was
gepubliceerd in Concilium, een inter
nationaal theologisch tijdschrift dat
in Nederland wordt uitgegeven, en
trok vorige maand grote aandacht in
de wereldpers.
In een niet-ondertekend commen
taar schrijft l'Osservatore vrijdag dat
de verklaring het karakter had van
„protest en pressie".
Pater Eduard Schillebeeckx o.p..
naar wiens werk een onderzoek
wordt ingesteld door Rome. behoorde
tot de ondertekenaars van de petitie.
De theologen drongen er bij de paus
op aan vrij onderzoek mogelijk te
maken en vaart te zetten achter de
plannen tot instelling van een inter
nationale commissie van theologen
die hem in het Vatikaan van advies
zou moeten dienen. ..Wij moeten het
betreuren", schrijft l'Ossprvatore Ro
mano, „dat door de publikatie van
zo'n document, dat was gericht aan
de bevoegde en verantwoordelijke ge
zagsdragers, een groep bekende en
beroemde theologen met voorbij
gaan van de normen voor elke wet
telijke dialoog betrokken is ge
raakt bij een vorm van publiciteit die
het karakter draagt van protest en
pressie".
Het blad suggereert dat de petitie
wel eens een averechts effect zou
kunnen hebben wat betreft de inste1-
ling van de internationale commissie
Het blad geeft verder te kennen dat
zijns Inziens de theologen zeker geen
recht hebben op volkomen vrij onder
zoek naar zaken van geloof en leer.
TEN kwart eeuw geleden, op 4 ja-
nuari 1944, heersten er versla
genheid en rouw in Leiden: als
vergelding voor een aanslag op de
met de bezetters collaborerende
directeur van het Gewestelijk
Arbeidsbureau, werden door de
Duitsers 37 Leidenaren in gijze
ling genomen.
Drie van hen, de arts Flu, het
schoolhoofd Douma en de leraar
De Jong, die allen grote bekend
heid en achting genoten, werden
zogenaamd vrijgelaten en „op de
vlucht" doodgeschoten. Vieren
dertig werden in de nacht op
transport gesteld naar de con
centratiekampen Vught en Ha
ren. Op enkele eerder uit gevan
genschap ontslagenen na ver
toefden zij daar zeven maanden,
tot zij de vrijheid herkregen, toen
de geallieerde legers hun opmars
vanuit Frankrijk begonnen.
Jaarlijks komen op deze datum
de „Leidse gijzelaars" nog bijeen:
vogels van zeer uiteenlopende
politieke pluimage, maar allen
vervuld van weerzin tegen mis
dadige vergelding als deze. Dit
jaar zijn het er nog maar veertien
van de vierendertig. De groep
wordt uiteraard geleidelijk klei
ner. Maar weer zullen deze veer
tien. naast het ophalen van her
inneringen, tegenover elkaar die
weerzin bevestigen.
Het is tragisch dat dit, een
kwart eeuw na de Duitse wan
daad, gebeurt in een wereld,
waarin vergelding naar het prin
cipe „oog om oog. tand om tand"
weer zo sterk opgeld doet. De we
reld is er, ondanks alle hoge ver
wachtingen, in deze kwart eeuw
blijkbaar geen zier menselijker
op geworden, en dat moet ook die
Leidse gijzelaars tot verbittering
stemmen.
LEIDSE VEEMARKT
Arrestatie van Albanezen In het
autonome gebied Kossovo in Joego
slavië zijn 27 personen gearres
teerd wegens deelneming aan pro-
Albanese betogingen. Van de aan
gehoudenen zijn 17 reeds veroor
deeld tot gevangenisstraffen tot 30
dagen. De meeste arrestanten zijn
leraren, studenten en leerlingen.
Baby als gijzelaar Passagiers en
bemanningsleden van de donderdag
gekaapte DC-8 van de Amerikaanse
luchitwaar tma at^happij „Eastern
Airlines" hebben na hun terugkeer
in Miami verklaard dat een gewa
pende neger een baby met zijn moe
der als gijzelaar heeft gebruikt om
de piloot te dwingen naar Havanna
te vliegen.. Met baby en moeder was
hij toen de cockpit binnengegaan.
Omzetten slachtvee
niet meegevallen
LEIDEN Na alle feestdagen
is de eerste marktdag in het jaar
één van de moeilijkste om te ver
slaan. De berichten van andere
markten zijn öf onvolledig öf
ontbreken geheel. In breder ver
band heeft men ook geen houvast.
Daar komt nog bij, dat men op
een marktdag vlak na nieuw
jaarsdag (plus ditmaal de B.T.W.-
invloed) voorzichtig aandoet.
Vooral wat betreft de slachtvee
afdeling wil men eerst weten hoe de
omzetten rond de feestdagen zijn ge
weest. En zijn we goed ingelicht, dan
zijn die omzetten niet meegevallen.
Wat betreft het handelsverloop
viel alles mee De aanvoer was gelijk
aan die van de laatste markt in 1968.
Totaal gezien waren er wel enige ver
schuivingen, zoals Iets meer rund
vee en varkens. Daartegenover waren
er enkele schapen minder. Totaal
aanvoer 2350 dieren.
ER IS VOLDOENDE
DEN HAAG (GPD) Niet de
totale hoeveelheid water, maar de
kwaliteit ervan en de beschikbaar
heid op de juiste tijd en de juiste
plaats, ook in droege perioden, vra
gen de meeste zorgen.
Dat blijkt uit de nota over de wa
terhuishouding van Nederland die
minister Bakker aan de Eerste en
Tweede Kamer heeft gestuurd. De
nota geeft een uitvoerig gedocumen
teerd overzicht van de middelen
waarmee de watervoorziening van de
bevolking, industrie en de landbouw
de eerstkomende dertig jaar veilig
gesteld kan worden.
De nota waterhuishouding handelt
niet alleen over de watervoorziening
maar ook over de aloude taak van
de waterlozing. De nadruk va'lt ech
ter op het steeds belangrijker vraag
stuk van de watervoorziening. Voor
zover daarbij de kwaliteit in het ge
ding is, wordt veel aandacht ge
schonken aan de vereiltingspro-
blemen.
Nederland wordt in de nota in twee
voorzieningsgebieden verdeeld, die
ruwweg gescheiden door een lijn die
loopt van Arnhem vla de Veluwe
naar Amsterdam en IJmuiden Het
noordelijk gedeelte zal voor zijn wa
terhuishouding vrijwel geheel ge
oriënteerd zijn op het IJsselmeer, via
de IJssel kan het IJsselmeer vol
doende aanvoer krijgen van zoet
Rijnwater.
Voldoende water
De nota laat zien dat „de beschik
bare hoeveelheid water omstreeks het
jaar 2000 voldoende is om in de ge
raamde waterbehoefte op dat tijdstip
te voorzien", als tijdig de nodige
maatregelen worden getroffen. Dat
geldt dan, rondom het jaar 2000 dus,
ook voor zeer droge zomerperioden
zoals die gemiddeld eens in de twin
tig jaar voorkomen. De nota sugge
reert overigens niet, dat over goed
dertig jaar het eind van een bevre
digende waterhuishouding in zicht
komt. Zij laat ook voor later tijden
het nodige perspectief open.
De nota schat, dat Nederland over
een dertigtal jaren moet kunnen be
schikken over zo'n 32 miljard kubieke
meter per jaar. Verreweg het grootste
deel van deze hoeveelheid is nodig
voor doorspoeling en verversing.
Tegenover de behoefte van straks
staat een gemiddeld jaarlijks aanbod
van 110 miljard kubieke meter.
Verzilting
Het grote vraagstuk voor de water
huishouding in beide delen van het
land is de bestrijding van verzilting
en vervuiling van het oppervlaktewa
ter. Tegelijkertijd moet echter aan de
groeiende scheepvaart- en industrie-
belangen worden tegemoetgekomen.
Het zijn juist de zeehavens met hun
achterwaartse verbindingen en de in
dustrie die de verzilting en de ver
vuiling in de hand werkt.
Grotere havens, betere toegangswe
gen, diepere kanalen bedreigen de
zoetwatervoorziening door de zoutpe-
netratle van het zeewater. De indus
trie heeft deze betere scheepvaart
verbindingen en havenaccomodatiess
nodig voor verdere ontplooiing, maar
tegelijkertijd heeft de groeiende in
dustrie ook meer behoefte aan zoet
water van goede kwaliteit. Om de
zaak nog ingewikkelder te maken, de
Industrie produceert een toenemende
hoeveelheid vervuild afvalwater.
Gebruiksvee
De aanvoer van gebruiksvee was
gelijk aan die van vorige week. De
tijd van het jaar is er naar. dat de
aantallen nooit groot zijn. De han
del was zowel voor melk als vare
koeien goed. Bij het jongvee is nog
weinig te doen. Ook de nuchtere kal
veren-aanvoer is nog beperkt.
Noteringen: melkkoeien van f 976
tot f 1250 en f 1675, vare koeien van
f 725 tot f 1000 en f 1400.
Slachtvee
De afdeling slachtvee-runderen
was al in vroeg in de morgen uitver
kocht. De handel was vlug, mede ook
door de beperkte aanvoer Men kon
echt niet merken, dat de slagerijen
weinig hadden verkocht. Een goed
dier bracht een hogere prijs op.
Hetzelfde lot ondergingen de vette
kalveren ook hier nog weinig aan
voer maar een zeer vlotte handel met
hogere prijzen.
Notering per kg geslachtgewicht:
Runderen (slacht) van f 3.60 tot
f 4.25 en f 4,80.
Notering per kg levend gewicht:
Vette kalveren van f 3,75 tot f 4,20 en
f 4,50.
Wol vee
Ook bij het wolvee dezeflde gang
van zaken met iets mindere aanvoer.
Alles werd willig verkocht tegen aan
trekkelijke prijzen en praktisch alles
voor de export. Heel goede dieren
liepen boven notering op tot f 200
per stuk.
Notering: vette schapen f 100 tot
f 115 en f 130, vette lammeren van
f 125 tot f 140 en f 180.
Nog even en de nieuwe oogst (de
kleine lammetjes) verschijnen weer
op de markt.
Varkens
Het is bijna onmogelijk voor wat
betreft de prijzen van varkens en
slachtvarkens een Juiste blik en over
zicht te krijgen, daar alles de laatste
i weken te ongeregeld is verlopen. De
indruk is wel. dat de prijzen zich
konden handhaven, maar dat is niet
zeker vast te stellen.
Biggen en lichte varkens waren
zeer goed aangevoerd en het ging ook
in deze afdeling goed. De biggen gin
gen weer in prijs omhoog. Ook de
zeugen lagen goed in de markt.
Notering: zeugen van t 375 tot
f 400 en f 450, lichte varkens van f 90
I tot f 100 en f 120, biggen van f 72
tot f 77 en f 82.
Geiten
BIJ de geiten was de aanvoer nor
maal en de handel redelijk.
Notering: van f 12.50 tot f 40 en
f 75.—.
LEIDEN In de kerk-agenda
van deze week is een foutje geslo
pen. Niet ds. De Jong preekt zon
dagmorgen 10.30 uur ln de Mare-
kerk, maar ds. H. van Niel ultSohe-
veningen.
