5 Haagse Comedie
Ösborne-drama
speelt
opnieuw
„ADRIANUS VII"
GEDROOMDE PAUS
Venus
op
mars
Brabanderee fijn kijkspel
rhinocaps
3m
Caesar en Cleopatra
verstopte neus?
TYPISTES
Bouwfonds Informatie
in het Stadhuis te Leiden.
ASSISTENT-ACCOUNTANT
DE HUMORIST
MANSCHOOTOP fVRT miiUrlmilio met
EX-ECHTCENOTE 1 midflelmatlg met
Hfc,
Opmerkelijke Centrum-première
set
ijs
gei
- het moderne
U „dampbad"
iBLADRECLAME IS NIET TE VERVANGEN
hl-
GEMEENTE LEIDEN
DERDAG 2 JANUARI 1969
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 13
DEN HAAG (ANP) De Haagse
politie heeft gisteren een 42-jarige
chauffeur-koopman aangehouden
ROTTERDAM (GPD) Het
I wegens poging tot moord cq dood- jsjjeuw Rotterdamsch Toneel is het
siag op zijn gewezen echtgenote. De j nieuwe jaar begonnen met een mid-
man had op de Hoefkade. waar de delmatige voorstelling
18
druiEN HAAG (GPD) In het gedrukte programma, dat de
igse Comedie heeft doen samenstellen als begeleiding van
C> Humorist", waarvan gisteravond in de Koninklijke
iouwburg in Den Haag de première ging, staan enkele re-
JQ len opgesomd, waarom het Haagse gezelschap dit uit 1957
erende stuk van de Brit John Osborne opnieuw op het re-
toire heeft genomen.
vrouw woont, vanaf de straat drie
I schoten met ten pistool op haar af-
I gevuurd, toen zij voor het raam
stond. De vrouw werd niet geraakt.
Het pistool, waarmee de schoten wa-
van Shaw's
.Caesar en Cleopatra" onder regie
van de Engelsman R. D. Mcdonald
Shaw tekent de grote Romein niet
als de stereotype militaire politicus
uit de geschiedenisboekjes, maar als
een man, wiens grote gaven over
straald worden door een creatieve in-
t L
;fi
kan men er o.tn. in lezen
The Entertainer" naar het
leel van de artistieke leiding
de Haagse Comedie een van
omes belangrijkste drama's
behorende tot. het beste ivat
lijttoneelschrijfkunst na de twee-
wereldoorlog heeft voortge-
oor'ht. Een andere reden van
na ruim tien jaar opnieuw
e,nH»n van „De Humorist" het
7 in augustus 1958 bij de
gse Comedie in Nederlandse
rtrtfiière hangt min of meer
•he e eerst9enoemde samen:
vindt het noodzakelijk een
we generatie deze Osborne te
kennen, vooral ook waar in
recente verleden gebleken is,
ernieuwde kennismaking met
MAler, eerder werk van deze au-
Js r een uitermate boeiende er-
ng opleverde.
ss Bescheiden
ïhisl' zUn areume"
Ti in te brengen is. al lijkt het
de Haagse Comedie uit een overi-
begrijpelijke bescheidenheid, een
de allebelangrijkste redenen
heeft doen drukken: het feit.
dit gezelschap een ideale bezet
voor dit indringende stuk op
leen kan brengen. Want zonder
de belangrijke inbreng van de
medespelenden ook maar iets te
ui afdoen, steunt dit tragische
ndefelgebeuren toch in de eerste
ts op twee sleutelfiguren: de ti-
2^1 en die van Phoebe, zijn tweede
En wie zich de voorstelling
tien jaar geleden nog voor de
tel. t kan halen, zal zich herinneren
IJzersterk de creaties waren, wel-
'aul Steenbergen en Ida Wasser-
30S als de humorist en zijn vrouw
;raaet toneel zetten. Zij spelen die
n ook nu weer, in een enigs-
andere opzet, maar door
yjjiibergen zelf geregisseerd van-
W.elfde instelling en met dezelf-
Hij als Archie Rice, de
fdiant, die zijn hele leven te-
mislukking heeft moeten
ndelten en die, ook wanneer zijn
bloedloze moppen steeds
heler goed aankomen bij het pu-
naD! tegen beter weten in wat bleke
en enschimmen blijft najagen, tot
'als een weerzinwekkende, veel-
„er. maar tegelijkertijd als in-
'-zielige mislukkeling de onder-
niet meer kant ontgaan.
steeg dan nog een grootvader Billy
Rice toevoegde, die geheel was opge
trokken. zoals het auteur Osborne
voor ogen moet hebben gestaan: als
de oude. eens beroemde artiest, die
haarscherp ziet wat er in het gezin
van zijn zoon aan de hand is, maar
die zich graag op de golven der nos
talgie naar de herinnering aan de
glamour van het theater-van-vroeger
laat drijven.
Weemoed
Osborne heeft in „De Humorist"
namelyk niet alleen de figuur van
Archie Rice op weg naar de onder
gang willen schetsen, maar ook zijn
weemoed willen uiten over het verlo
ren gaan van een typisch brok Enge
land van weleer. Zelf heeft hij daar
van destijds gezegd: ..De music-hall
ligt op sterven en daarmee een veel
betekenend deel van Engeland. Iets
van het hart van Engeland is ver
dwenen, iets dat behoorde aan ieder
een
Het is ook geheel aan deze sfeer,
dat Hep van Delfts zeer geslaagde
„lagen-decor" beeldend bijdraagt,
evenals trouwens de muziek van Jur-
riaan Andriessen. als in de echte mu
sic-hall door een in de zaal zittend
ensemble schetterend gespeeld.
Alles bij elkaar een prachtige
voorstelling, deze nieuwe Haagse
versie van „De Humorist", waarop
ook nu weer voor alles en iedereen
Paul Steenbergen zijn stempel drukt.
De Bruijn
r Paul Steenbergen
als de humorist
ren afgevuurd, werd onder een auto telligentie. Hij wil geen militaire
drie machtsPolitiek voeren al is de mili-
zenden. Het stuk is een comedie van
de macht, de ernstige ondertoon is
onmiskenbaar, maar het blijft een
comedie.
In de regie van Macdonald werd net
niet duidelijk naar welke kant de
visie op het stuk zou doorslaan. De
ernst kreeg bij Luc Lutz als Caesar
een onverwachte nadruk, de dubbele
bodem van de comedie kreeg zoveel
accenten, dat van de luchtige spit
se toon van Shaw niet veel overkwam.
Simone Rooskens als de zeer jonge.
teruggevonden. Er zaten nog cirie taire n^.ht de basis van een beleid. 116-jarige Cleopatra, was in de eerste
scherpe patronen in. De dader had een diplomatiek spel binnen de bedrijven kinderachtig en niet zo on-
de vrouw zeven jaar geleden verlaten, grenzen van de mogelijkheden der j bevangen kinderlijk
Twee jaar daarna was zij hertrouwd.
als Shaw zich
mensen. moet hebben gedacht. Na haar „op-
Hij speelt dat spel ook met de leiding" door Caesar werd zij in haar
Sinds die tijd hadden zij en haai I prme Cleopatra, van wie hij een volwassen momenten uitstekend,
contact creatuur naar eigen beeld maakt: i maar In de kinderlijke passages viel
I een Romeinse oosterlinge, aan wie zU weer In de eerste speelstijl terug.
gewezen echtgenoot geen
meer gehad.
hij later haar Marcus An toni us zal 1
Jaap Joppe
HAARLEM GPD Onder de ^nig succes werd gepubliceerd en pas
XIo na de dood van de auteur de aan-
vele premieres waarop het - dacht trok dank zij ttn opzien ba -
derlandse schouwburgpubliek elk rend boek over diens merkwaardig
nieuw jaar wordt onthaald, was leven. Rolfe, in 1860 geboren als
er deze keer maar één, gewijd aan j zoon van een Anglicaanse piano
een werkelijk nieuw en eigentijds
toneelstuk. Dat was de opvoering
van „Adrianus VII" van Peter
Luke, waarmee de toneelgroep
Centrum gisteravond in de Haar
lemse Stadsschouwburg het jaar
1969 begon. Een opvoering waar
mee Centrum zijn voortreffelijk
niveau van de laatste jaren heeft
bevestigd.
..Adrianus VII" is de dramatise
ring van een semi-biografische ro
man van de Engelse schrijver Frede
rick William Rolfe die in 1904 zonder
fabrikant, werd namelijk op 26-
Vale fleur
l naast deze Paul Steenbergen,
de tragiek van deze Archie, die
perj hij zelf ergens zegt „al dood
Ier zijn ogen is", weer zeer in
nend met alle vale fleur van de
^Olervende vaudeville in de meest
ENJlÜke zin over het voet-
bren®t- een diep-ontroeren-
Wasserman- Als het murwge-
tegen beter weten in nog
ds naar Archie opkijkende
;76f$wtje Phoebe, hat vergetelheid
Bjt in de drank en goedkope bios-
ïin
,_|ast dit leidende tweetal. Inge-
Elzevier als een sterke dochter
i die enkele nederlagen in haar
rv<h bestaan tevergeefs tracht te
gglpenseren door in het oude gezin
.fwendbare aftakeling een halt
roepen en Manfred de Graaf
'zoon Frank, die enkele malen zin-
mJ mag laten horen, dat zijn „Ana-
^"-uitstapje hem geen kwaad
gedaan. Waaraan Gijsbert Ter-
4
ST
jed,
AMSTERDAM (GPD) Na drie
eeuwen heer Gijsbrecht van Aemstel
met zijn hemelse gerecht op nieuw
jaarsavond is gisteravond deze tradi
tie doorbroken. Geen Vondel meer in
de Stadsschouwburg In Amsterdam,
maar zijn volkse Breughaeliaanse
broeder Bredero zorgde voor het
amusement, met de première van
„De Spaanse Brabander", waar nie
mand achteraf rouwig om geweest
kan zijn.
De Spaanse Brabander is meer
dan 350 jaar oud, maar het is vro
lijker en bepaald minder zwaar en
tragisch van toon dan Vondels stuk.
Hier geen door het noodlot geteister
de Gijsbreght, maar een verrukke
lijke fantast, armoedzaaier en op
lichter Jerolimo (Bob de Lange) met
zijn al even armoedige, maar zeer
oprechte knecht Robbeknol (Henk
van Ulsen) bevolkten het toneel.
Regiseur Erik Vos heeft er overi
gens geen gouden eeuws Amster
dams schilderij van gemaakt. Het de
cor is plezierig rommelig, volks en
ontdaan van alle chique. Er lopen
ook geen hoge heren in rond. maar,
zoals Brcderode ze beschrijft, „ledig-
gangers, vagebonden, armen, hoeren
en verspieders", die dobbelen, drin
ken, stelen, in ontucht hun brood
zien.
Een gaaf in elkaar zittend stuk
drama is De Spaanse Brabander
eigenlijk niet. De kleine episo
des hebben betrekkelijk weinig bin
ding met elkaar, zij het dan ook dat
er één draad door het verhaal heen
loopt: de geweldige armoede en ver
paupering die in de tijd vooraf
gaande aan de gouden eeuw heerste
in het binnenste van Amsterdam. In
het decor van Wim Vesseur is de- 1
ze oude afbraakbuurt van Amsterdam
ARNHEM (GPD) Toneelgroep
I Theater heeft van Goldoni's blijspel
j l'Amante Militaire Venus op mars)
I op de eerste januari-première in de
I Arnhemse Schouwburg een opgewekt
kijkspel gemaakt. Het stuk van de
Venetiaanse toneelvernieuwer die het
j ongebreidelde improviseren in de co-
media dell-arte aan banden legde en
de acteurs aan een vaste tekst bond,
Is door regisseur en spelers ditmaal
gezellig doorgeprikt naar een voor
stelling die het bijzonder sterk heb
ben moest van het improviseren in de
tekst en van de koddigheid van de
I typische comedia dell-'arte-figuren
als Arlecchino en Pantalone.
i Bij het improviseren heeft vertaler
Dolf Verschoor een stevig handje
i geholpen door de tekst te actualise-
j ren met hedendaagse begrippen en
j spitse toepassing uit het reclamejar-
gon. Goldoni drijft de spot met het
I martiale gedoe van een Spaanse le
gereenheid in een Italiaans stadje.
waar zich 't bekende liefdesspel ont-
wikkelt tussen Spaanse officieren en
lieftallige maar strijdbare Italiaanse
I schonen.
j Het verhaaltje wordt door een ra-
I felig draadje bijeen gehouden en niet
I alle scènes konden op spanning wor-
den gehouden. Zeer geslaagd was de
pantomime van Arlecchino «knap ge
speeld door Peter van der Linden)
als hy zich in zyn cel wil ophangen,
maar de scène viel wel wat uit het
kader van het stuk. Sjoukje Hooy-
maayer speelde wervelend Corallina
Penneke Andreae 'Rosaura) en Mar-
larige leeftijd r.-katholiek. Hf) stu
deerde voor priester. maar werd van
college in Rome weggestuurd omdat
hii de ..roeping" niet zou hebben. Hij
trachtte daarna beurtelings als le
raar, als schilder, als schrijver, als
uitvinder op fototechnisch gebied en
ais musicus zijn brood te verdienen
(en op al die gebieden had hij on
getwijfeld talent), maar kwam tel
kens weer in conflict met zijn omge
ving en stond vrijwel permanent aan
de rand van het bankroet.
Jeugddroom
In „Adrianus VII" heeft hij op
een curieuze manier gestalte gege
ven aan zijn jeugddroom, priester te
worden en die droom nog gesubli
meerd door de fantasie dat hij het
dan ook wel tot Paus zou hebben
gebracht. Op de troon van Petrus
zou hij dan hebben afgerekend met
de mensen die zijn werkelijke leven
hebben verbitterd door de vernede
ringen die zij hem laten ondergaan:
de kerkelijke autoriteiten, de anti-
Papisten. de vertegenwoordigers van
de bekrompen en inhalige burgerij.
Het is een geschiedenis waarin
Flolfe op een fascinerende wlize
vorm heeft gegeven zowel aan zijn
opvattingen van pen zuivere dienen
de taak van de kerk als van zijn
eigen hulpeloosheid en tekortkomin
gen als mens. aan zijn diepe ge
voelens van miskend en vernederd
te zijn zowel als aan zijn Ideeën van
wat hy zou hebben kunnen doen als
men hem maar de kans had gege
ven. Peter Luke heeft dat alles in
zyn toneelbewerking heel duidelijk
gemaakt en met de twee-eenheid
Rolfe-Adrianus een boeiende drama
tische figuur geschapen, zoals hij
ook de hele paus-fantarie voldoende
heeft losgemaakt van het literaire
origineel om het als toneel volkomen
aanvaardbaar te maken.
Maar het is vooral aan de regis
seur Walter Kous te danken dat
dit in deze opvoering heel sterk tot
leven is gekomen, visueel in een
prachtig kijkspel en spiritueel ln een
voortreffelijke uitwerking van situa
ties en karakters. De vertolking van
de titelrol door Allard van der
Scheer is een meesterlijke prestatie,
vooral door de sublieme contraste
ring van gelovigheid en aardsheid en
de fyne trekjes van het grote en het
kleine in Rolfe's karakter. Het spel
gesymboliseerd in een grote toren.
De tekstbewerking van deze
moeilijke begrijpelijke taal van Bre-
voor rekening van Guus
*Scène uit de Spaanse Braban
der met Henk van Ulsen en Bob
E. v. H. de Lange.
griet de Groot (Beatrice) speelden stond trouwens over de hele linie op
aantrekkelijk de rollen van de ver- ho°* niv?a". met Frans Vorstman
liefde meisjes. Joop Keesmaat voldeed ala wn menselijke bisschop,
zeer wel als Don Alonso en Erik van W,m van den Heuvel als een prole
der Donk maakten de ruwe Don Gar- f pp anbi-papist. Elisabeth Hovtink
cia waar. Onno Molenkamp was de a's rancuneuze hospita, Ferd
hanig stappende en naar de traditie Stomeberg als hooghartige pause
dwaas gemaskerde Pantalone. Hans i ^staatssecretaris. Sara^ Heyblom
I Croiset vierde de vrije teugel in zijn 4
regie. Frank Raven zette een machtig
kanon in het decor, dat overigens
weinig functie vertoonde, evenals het
oude draaiorgeltje. En zo is het gezel
schap Theater dan lichtvoetig het
nieuwe toneelseizoen ingedanst.
als trouwhartige oude dienstbode
een wel erg sentimentele dames
romanfiguur). Peter Aryans als een
■.vyze oude kardinaal en vooral Joop
Admiraal, die de kleine maar zeer
belangrijke ro' van Rolfe's jeugd-
^p'eeelbeeld heel gevoelig en over
tuigend vertolkte.
>chi
rde:
oed
hic
of
da
ate:
12.0
ver
l'SO
Hoe werken die Rinocaps inhalatie-capsules?
Uitknijpen in een zakdoek en opsnuiven. Of in
heet water gebruiken als dampbad, 's Nachts:
uitknijpen op kussen of pyama.
Makkelijk, die Rhinocaps inhalatie-capsules. Kunt
u overal en altijd gebruiken.
Haal weer opgelucht adem met Rhinocaps.
N.V. PHILIPS-DUPHAR
Mm COMPANY
Afwisselend werk op de af
deling verkoop, die een
succesvolle reeks van mo
derne produkten voor het
bedrijfsleven behandelt, een
prettige werksfeer in een
aangename omgeving, een goed salaris
en uitstekende secundaire arbeidsvoor
waarden.
Dit kunnen wij bieden aan de
die onze gelederen willen komen ver
sterken.
Een Mulo-opleiding en goede typevaar
digheid moeten wij wel als minimum ver
langen.
Meldt u zich eens telefonisch of schrif
telijk voor een gesprek met onze Perso-
neelchef. U zult er geen spijt van hebben.
miNNESDTA (NEDERLAND) N.V.
ROOSEVELTSTRAAT 65 LEIDEN TEL. (01710) 34541
Bouwplannen van het
Bouwfonds.
U vindt in bijna elke gemeente
in Nederland. Bouwfondshui
zen en mogelijkheden om een
Bouwfondshuis te laten bou
wen.
Spaar voor een
eigen huis.
Spaar gemakkelijk via een
Bouwfonds spaarrekening bij
de Rijkspostspaarbank. Safe
en toch 5% rente.
Hypotheken van het
Bouwfonds.
Het Bouwfonds biedt veilige
hypotheken tot 90% van de
totale stichtingskosten.
Vrijblijvende informatie:
Elke dinsdag van 19-20 uur krijgt u op
het stadhuis te Leiden geheel
vrijblijvend alle inlichtingen
die u maar wenst. jj
Bij de Gemeentelijke Accountantsdienst kan worden ge
plaatst een
afhankelijk van opleiding en ervaring ln de rang van
KLERK. BUREELAMBTENAAR le KLASSE OF
ADJUNCT-ADMINISTRATIEF AMBTENAAR
te verwachten salarisgrenzen resp van f 626,— tot f 818
van f 758.— tot f 939— en van f 788— tot f 1000,— per
maand: vakantie-uitkering 6%, vanaf 23 jaar minimaal
f 600,— per jaar).
Gegadigden dienen in het bezit te zijn van het praktykdlplo-
ma boekhouden en of het diploma Moderne Bedrijfsadmi
nistratie dan wel te studeren voor het laatstgenoemde di
ploma en enige ervaring te hebben in controle, of boek
houdkundige werkzaamheden.
Eigenhandig geschreven sollicitaties binnen één week na
het verschijnen van dit blad te richten aan Burgemeester
en Wethouders, Stadhuis, Lelden.
