Maanreizigers verzorgen zes
kwartier tv-show uit ruimte
Wedloop
nog open
Geen extra
afvallers NIEUWE UITGAVEN
medici
6.95
Vluchtige vrijage met buurvrouw maan (slot)
Zondagse kerkgang
rem op verbetering
van de visaanvoer
Wm'j
j'Mm
ITRALEND LAK
Ze hoopt erop,
ze vraagt het u niet
Het raakt haar hart,
toch geeft ze nooit
een stille wenk.
Want iets moois van goud
moet je plotseling, zo maar,
heel onverwacht krijgen.
Goud maakt zo blij.
De juweliers van Nederland
nodigen u uit
vrijblijvend te komen kijken
naar hun cadeaus van
goud en zilver.
00
Mary Bell naar
detentiecentrum
in Zuid- Londen
Televisieshows van
Tonny Huurdeman
rtJÜXLüHÏ
VRIJDAG 20 DECEMBER 1968
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 15
ADVERTENTIE
(Van onze redacteur ruimtevaart)
LEIDEN Op de dag voor Kerstmis, omstreeks half negen
jn de ochtend Nederlandse tijd, zullen v ermoedelijk de eerste
mensen met eigen ogen de ..achterkant" van de maan aan
schouwen. Deze grandioze primeur in de ruimte is met geen
enkele ontdekkingsreis in de geschiedenis van de mensheid
vergelijkbaar. Maar hoe sensationeel deze vluchtige kerst
vrijage met de maan van drie Amerikaanse ruimtevaarders ook
mag zijn, zij betekent niet dat Amerika thans voor ligt in wat
de laatste jaren bestempeld is tot de Russisch-Amerikaanse
yedloop naar de maan.
Een vlucht om de maan. hoe ge
ïmpliceerd en spectaculair dan ook,
s heel wat eenvoudiger dan een lan-
img op onze buur in het heelal, en
n dat opzicht is de marathonloop in
Ie ruimte nog volledig open 4meri-
a beproeft in deze vlucht slechts
en deel van de apparatuur welke
:oor een landing nodig is. Rusland
leeft dit vermoedelijk al gedaan met
«bemande capsules. De Russen
echten over het algemeen meer aan
m zo sterk mogelijke automatische
luchtregeling waarbij ruimtevaar
iers weliswaar nuttige „ballast'* zijn
paar toch niet onmisbaar voor het
lagen van een vlucht. De Ameri-
anen mikken meer op actieve deel-
eming van de bemanning aan het
Uxhtverloop. De Russen hebben
eeds tweemaal een onbemand rUim-
tvaartuig om de maan geslingerd en
«ar de aarde laten terugkeren, de
imerikanen nog niet. Die doen het
dans voor het eerst met een be
lande capsule, die bovendien een
iental omwentelingen om de maan
il maken alvorens terug te keren,
etgeen de Russen ook met onbe-
unde capsules nog niet hebben ge
resteerd. Maar bepalend voor de
and in de wedloop naar de maan
deze kerstvlucht geenszins. Die
edloop is pas beslist, vermoedelijk
i het komende jaar. wanneer de
rrstfc mens zijn voetstappen in het
laanstof zal drukken.
Niettemin: de Amerikanen schij-
m thans toch een grandioze pres-
itie te zullen leveren met spectacu-
re effecten die miljoenen op aar-
in hun ban zullen houden. Ook
Nederlandse televisiekijkers zul-
i op nog niet nauwkeurig vastge-
slde tijdstippen directe opnamen uit
maancapsule tijden de vlucht
aar en om de maan kunnen zien.
Iiema
Het tijdschema voor de vlucht ziet
r in grote lijnen als volgt uit.
De lancering met behulp van de
Iturnus-V vanaf Kaap Kennedy
loet morgen om 13.45 uur Neder-
intise tijd «wij geven verder alle
Mstippen in Nederlandse tijdsreke-
ïngt plaatsvinden. Het is de bedoe-
ADVERTENTIE)
voor feestelijke mode
alleen bij
tart lak siert iedere nunc
h/anie pvwp niet chique
ncnvq en
ykol hakje.
hng dat de Apollo-capsule eerst
tweemaal een baan om de aarde
doorloopt, waarvoor ongeveer drie
uur nodig is. Mogelijk worden dit ook
öne omlopen, maar in de opgave van
de volgende tijdstippen nemen wij
aan. dat na de tweede omwenteling
om de aarde de Apollo in de richting
van de maan kan worden gestoten
door de derde trap van de Satumus,
die daarna wordt afgestoten Pas 66
uur na de lancering zal de Apollo
de directe omgeving van de maan
hebben bereikt, namelijk dinsdag om
kwart voor acht 's ochtends. Dan
kan de eerste omloop om de maan
beginnen en omstreeks half negen
zulien voor het eerst mensen de
„achterkant" van de maan kunnen
zien Geheel onbekend terrein is dit
overigens niet. want onbemande
ruimtevaartuigen zoals de Russische
Sondes en vooral de Amerikaanse
Lunar Or bi ter hebben al tiendui
zenden foto's van de altijd van de
aarde afgekeerde maanzijde ge
maakt en overgeseind.
Het is de bedoeling, dat de Apollo
tien omwentelingen om de maan
maakt op ongeveer 112 km hoogte.
Iedere omwenteling duurt ongeveer
tweè uur. In elke omwenteling zal de
radio- en televisieverbinsing tussen
capsule en aarde 3 kwartier geheel
zijn verbroken, omdat de Apollo zich
dan vanaf de aarde gerekend achter
de maan bevindt. Radio- en televisie
signalen kunnen zich in het heelal
slechte via rechte lijnen voortplan
ten.
Kritiek moment
In de kerstnacht, dus in de och
tend van eerste Kerstdag om vier
uur moeten de tien omwentelingen
zyn voltooid. De boordraket van de
Apollo moet de capsule 5an uit de
maanbaan stoten in de richting aar
de Dit is een zeer kritieke operatie.
Zou de boordraket weigeren, dan zijn
de ruimtevaarders gedoemd in hun
maanbaan te blijven en daar het le
ven te laten. Dergelijke gevaren be
staan echter bij iedere ruimtevlucht,
want een bemand ruimtevaartuig kan
een baan om de aarde ook slechts
verlaten door remraketten in te
schakelen. En het is echt niet ple
zieriger om in een baan om de aar
de om het leven te komen dan in een
baan om de maan. Dat zijn nu een
maal risco's die aan het experiment
verbonden zijn. Ontdekkingsreizigers
in vroeger tijden liepen heel wat
meer risico's die aan het experiment
verbonden zijn. Ontdekkingsreizigers
in vroeger tijden liepen heel wat
meer risico dan de drie mannen,
die thans als eersten een vluchtig
bezoek aan de maan brengen.
Na de terugvlucht naar de omge
ving van de aarde moet de capsule
op 27 december om 17.15 uur Neder
landse tijd landen in de Stille Oceaan
ten zuiden van Hawaii, waar het dan
nac-hi is.
Landingsplaats
Tijdens de derde omwenteling om
de maan moet de Apollo boven de
„Zee van de Rust" komen, het ge
bleet waar hoogstwaarschijnlijk de
eerste landing van Amerikaanse
ruimtevaaroers komende zomer zal
plaats vinden. Anders moet van een
strook van 48 km lengte in dit ge
bied 1200 foto's maken met een 70-
mm-camera. Hij heeft voor zijn foto
grafische taak drie camera's ter be
schikking voor zwart-wit- en kleu-
ren-foto's.
Tijdens de vlucht om de maan is
de onbekende achterzijde van het he
mellichaam voor tweederde door de
zon verlicht. De datum van de lan
cering is juist gekozen om zowel de
voorzijde van de maan bij vrij laag
staande zon te fotograferen als om
de achterzijde bij zo gunstig mogelijke
belichting te kunnen observeren.
len miljoenen op aarde niet zo vlot
en efficient te kunnen reageren als
gewenst zou zijn.
zijde" van de maan die twintig keer
beter zijn dan wat men tot nu toe
heeft weten te bereiken.
Eovendien hebben de astronauten
een zwaar, bijna overbelast program
ma Zy moeten de apparatuur van
de Apollo testen, allerlei proeven ne
men die van belang zijn voor vol
gende vluchten en daartussen door
ook nog onder niet altyd makkelijke
omstandigheden rusten.
Duizenden foto's
Een van de belangrijkste taken van
de bemanning is het fotograferen van
de maan. Daarmee is speciaal Wil
liam Anders belast, de enige nieuwe
ling ir» de ruimte van de driekoppige
bemanning. Anders zal van een hoog
te van 112 km 'n paar duizend plaat-
Als een ster die op aarde wacht
voordat zij de hemel op kan zoe
ken, schittert in de nacht de Sa
tumus, die morgen drie ruimte
vaarders naar de maan moet sto-
ten.Op Kaap Kennedy wordt dag
en nacht doorgeiverkt aan de
laatste voorbereidingen voor de
vlucht. In het duister worden
honderden schijnwerpers op de
torenhoge raket gerichtwaar
door dit stralende effect ontstaat.
jes schieten van het maanlandschap.
Deae foto's, die mee terug worden
gebracht naar de aarde, zijn van veel
betere kwaliteit dan de van groter
hoogte genomen foto's van de Lunar
Orbiters die bovendien naar de aar
de moesten worden overgeseind waar
onder de kwaliteit sterk heeft gele
den. Anders verwacht foto's van de
bekende maanzijde mee te nemen die
dnemaal beter zijn dan de tot nu toe
bestaande, en van de „achter-
Televisie
feestelijke roos run zwart
t gom eert dit fijn
loenlje van ztrarl
fc 'n Ju u: cell je
Uw voeten
Er staan enige directe televisieuit
zendingen uit de Apollo op het pro
gramma en wel tijdens de vlucht
naar de maan op 22 december om 21
uur en op 23 december op hetzelfde
tijdstip. Tijdens de vluchten om de
maan zijn er tv-uitzendingen gepro
jecteerd op 24 december om 14 uur
en 25 december 01.30 uur. Op de
terugweg naar de aarde zullen nog
eens beelden worden uitgezonden op
25 december 16 uur en op 26 decem
ber om 22 uur. Voor elke uitzending is
ruim een kwartier uitgetrokken.
De Apollo-bemanning is niet zo
heel erg gelukkig met deze directe
telelvisie-uitzendingen. aangezien op
ieder moment van de vlucht moei
lijke omstandigheden kunnen optre
den en de ruimtevaarders vrezen on
der de druk van de ogen van tiental-
DEN HAAG (ANP) De brief
van minister dr. G. Veringa van
Onderwijs en Wetenschappen en
die van de plaat.singscommisse aan
eerstejaarsstudenten geneeskunde
hebben niet het gewenste resultaat
bereikt. Het aantal afvallers is. in
vergelijking met andere jaren, met
groter geweest.
Dit blijkt uit het rapport, dat de
plaatsingscommissie heeft uitge
bracht. Er waren op 16 september
van dit jaar 1975 eerstejaars in de
medicijnen geplaatst van wie zich
in november 1914 inderdaad hadden
laten inschrijven, terwijl de maxi
mum-capaciteit van de zeven me
dische' faculteiten 1435 eerstejaars
studenten bedroeg. In Leiden, waar
de capaciteit 200 bedraagt, waren
299 eerste jaars geplaatst en 272 in
geschreven
De plaatsingscommissie geeft in
het rapport voorts een overzicht van
de vier voorgaande cursusjaren. In
het najaar hadden zich aangemeld
en werden geplaatst: 1702 en 1411
eerstejaars in 1964. 1802 en 1466 in
'65, 2002 en 1631 in '66 en 2020 en
1639 eerstejaars in 1967.
Zeepost Met de volgende sche
pen kan zeepost worden verzonden.
De data. waarop de correspondentie
uiterlijk ter past moet zijn bezorgd,
staan, tussen haakjes, achter de
naam van het schip vermeld.
Argentinië: ms. ..Alioth" (27 12»,
Brazilië: ms. „Ahoth" <27 12». Chili
ms. „St. Constantine" (23 12». Ver
enigde Staten van Amerika: ms.
..Atlantic Saga" (24 12»; Z.-Afrika
(Rep.» ra.l v. Z.-W -Afrika: ms. ..Ta-
bora" <27/12».
Inlichtingen betreffende de ver-
zend'ingsdata van postpakketten ge
ven de postkantoren.
Het aardige en het goede, door
Iris Murdoch. Uitg.: Contact, Am
sterdam.
De operaminnaar, door Klaus Rif-
bjerg. (Contact».
De mooie zomer, door Cesare Pa-
vese. (Contact).
Bel Ami, de vrouwenverleider, door
Guy de Maupassant. (Contact).
Tussen tekst en uitleg, door An-
kie Peypers. (Contact».
Sherlock Holmes-verhalen, door Sir
Arthur Conan Doyle. (Contact).
De Israëlische keuken, door T. Sa-
lomonson. Serie Van Dishoeck-boek
jes Uitg.: C. A. J. van Dishoeck,
Bussum.
Soepen- sausen- salades, door T.
Salomonson. (.Van Dishoeck).
Kaas, soorten- herkomst- recepten,
door F Sander. (Van Dishoeck».
De Indiase keuken, door Sheelagh
i van Mastrigt. (Van Dishoeck».
Snijbloemen het jaar rond. door B
de Vries. (Van Dishoeck».
Handwerken, door A. Koese-Tam-
meling. (Van Dishoeck».
Mannequin of fotomodel, door
Gerda Siemer. (Van Dishoeck).
Klokkemkijkboek, door W. F. J. Ha-
na. (Van Dishoeck).
Het bed 5000 jaar waken en sla
pen, door Car la Catalan! (Van Dis
hoeck».
Het schaakspel in de kunst- en
cultuurhistorie, door E. H. Schuyer.
(Van Dishoeck».
Om hier te leven, door Juan Goy-
tisolo Literair Paspoort. Uitg. De
Bezige Bij- Meulenhoff, Amster
dam.
Het Klooster, door A. Strindberg
(De Bezige Bij
ige bollierpunip
pralend lak.
artistieke gesp
Wl em antic-gold
wA Vlotte
*ke hak.
D«nHaag Spuistraat 14,
Itiden Haarlemmerstraat 53
"otterdam Schiedam Vlaardirtgeo
Dordrecht Breda Tilburg
LONDEN (AP» Mary Bell. het
elfjarige meisje uit Newcastle dat
levenslang gekregen heeft omdat zy
twee kleine jongens gewurgd heeft,
zal voor het ogenblik naar een de
tentiecentrum in Zuid-Londen ge-
braent worden, aldus is de ouders
gisteren meegedeeld.
In een brief van de minister van
Binnenlandse Zaken Callaghan
wordt gezegd dat het centrum waar
gewoonlijk mensen vastgehouden
worden in afwachting van berech
ting, uitmuntende faciliteiten heeft
voor het soort medisch onderzoek,
observatie en beoordeling die nodig
ziin". Later zal een beslissing wor
den genomen over de behandeling
en verzorging op lange termijn. Ook
zullen schikkingen getroffen wor
den dat de ouders het kind kunnen
bezoeken.
DEN HAAG (ANP) Doordat
men dc bemanningen van vissers-
1 vaartuigen de gelegenheid wil geven
het weekeinde thuis door te brengen
en zondags naar de eigen kerk te
gaan, is hel vrijwel onmogelijk om
J verbetering te brengen in de visaan
voer .Daarvoor zou namelijk nodig
I zjjn dat de schepen op zaterdag of
zondag zouden uitvaren om op vis-
1 vangst te gaan. om dan op woensdag
of donderdag binnen te lopen, op tijd
i voor de vrijdagmarkt.
Thans is het zo. dat de schepen
van de 4- of 5-daagse visvangst
terugkeren na de vrijdagse visafslag.
Als gevolg daarvan is er tegenwoor
dig op vrijdag zelfs niet voldoende
vis meer beschikbaar. Daarentegen
zyn er vaak ruime aanvoeren op za
terdag en maandag, dagen die wei
nig geschikt zijn om de vis aan de
consument te brengen.
Dit bleek gistermiddag tijdens de
I vergadering van het Produktschap
voor Vis- en Visprodukten ln Den
Haag. waarin de commissie voor de
j detailhandel in vis zich zeer veront
rust toonde over de minimale aan
voer van verse vis in goede kwali
teiten. Naar aanleiding van vorige
klachten heeft het dagelijks bestuur
van het Produktschap de visaanvoer
in IJmuiden en Scheveningen van 1
juli tot 21 september Jl. laten na
gaan.
In de vergadering kwam naai- vo
ren, dat het gehele visbedrijf met dit
probleem is gemoeid. Het dagelijks
bestuur zal daarom de oorzaken van
de moeilijkheden gaan analyseren en
zonodig hiervoor een commissie in
stellen.
Uit het onderzoek van de visaan
voer in IJmuiden was gebleken, dat
van de weekverkoop gemiddeld on
geveer 43 procent op maandag wordt
verkocht, 18 pet. op dinsdag, 7 pet.
op woensdag. 12 pet. op donderdag
en 20 pet. op vrijdag. Bijna de hellt
van de weekverkoop heeft dus op
maandag plaats. De vrijdagverkoop
daarentegen bedraagt nog niet de
helft van die op maandag
De door de voor het weekeinde te
rugkerende visserschepen aangevoer
de vis. blijft staan tot maandag. Dtt
komt de kwaliteit niet ten goede, het
geen samen met het zeer grote aan
bod prijsverlagend werkt voor de re
ders.
De situatie in Scheveningen bleek
in zoverre anders, dat ook op zater
dag vis wordt verhandeld. De ver
deling van de weekverkoop bleek
daar te zijn: 24 pet. op maandag. 12
pet op dinsdag. 10 pet. zowel op
woensdag als donderdag. 19 pot. vrij
dag en 25 pet. op zaterdag
HILVERSUM (GPD» De NCRV-
televisie maakt op net. ogenblik een
serie shows rondom cabaretière Ton
ny Huurdeman. De eerste show, die
in januari wordt uitgezonden, heeft
als voorlopige werktitel„Heden
kijkdag' en speelt in een venduhuis.
Tonny Huurdeman zal geen gasten
ontvangen in de show. Teksten voor
deze show worden gemaakt door
Will yvan Hemert. Tij zal tevens de
regie voeren.
Dagboek van een oude dwaas, door
J. Tanizaki. (De Bezige Bij».
Vaders, door Herbert Gold (De Be
zige Bij).
Helena op Ithaka. Een opera zon
der muziek in drie bedrijven, door
Mamix Gijsen. Uitg.: Meulenhof,
Amsterdam.
Spiegel van de Nederlandse poëzie,
door Victor E. van Vriesland. (Meu
lenhoff).
Chitty - Chitty - Bang - Bang,
door Ian Fleming Uitg.: A. W. Bru-
na en Zoon. Utrecht.
Handwerken met kralen, steentjes
en parels, door Marianne StradaL
Uitg Zomer en Keunings. Wagenin-
gen.
„Ada Kok", door Henk Llchten-
veldt, uitgegeven door N. Kluwer n.v.,
Deventer.
Onze Olympische zwemkampioene
heeft de vele belevenissen tijdens
haar met. zovele successen gevulde
carrière op schrift gesteld, waarbij
haar pen werd vastgehouden door do
Amsterdamse journalist Henk Lich-
tenveldt. Het is een vlot, lezenswaar-
I dig werkje geworden, maar veei
nieuws staat er eigenlijk niet in.
Britse voetballers willen na afloop
van hun carrière nog wel eens met
schokkende onthullingen op de prop
pen komen, maar daar is Ada Kok
het meisje niet naar. Z<ij vertelt wel
een voorval bij de Olympische Spe
len 1968 die weer eens het dilettan
tisme van de Nederlandse medische
begeleiding aan de orde stelt. Op ze
kere dag in Mexico kreeg Ada een
I telegram van dr. Rol ink, waarin
stond dat zy naar Haantje moest
gaan. de masseur van de wielerploeg.
Hy op zyn beurt bleek in het bezit
van een brief van Rolink te zyn,
waarin deze zei dat Ada extra vita
minen nodig had. Haantje voelde er
echter niets voor haar die te geven
sinds de narigheid met Collard. Daar
op ging zij naar dokter De Jongste
en die zei: „Ada als je dat nodig
hebt. wil ik Je dat best geven". Waar
om in hemelsnaam liep een verzoek
van Rolink over deze schijven, waar
om was dat in Nederland al niet be
handeld. waarom was er geen recht
streeks contact tussen de heren Ro
link en De Jongste?
Roos en zwaard, door Sandra Pa-
retti. Uitg.: A. W. Bruna en Zoon,
Utrecht.
's Morgens om zeven uur, door Erie
Malpass. (Bruna»
Zo wel.Zo nielt Moderne etiquet
te door Eva M. Borer. Uitg.: Van
Holkema en Warendorf. Bussum.
Pinkeltje en de boze tovenaar, door
Dick Laan. (Holkema en Warendorf).
ADVERTENTIE
IM fef
Schaken De eerste party in
de beslissingstweekamp schaken om Voor de vogelwereld in noord- i latenzoals Einar Oekvist iiit
het nationale kampioenschap tussen Zweden is de winter een harde I Trundavan bij Pitea aan de Bot-
de dames Heemskerk en Tuk is don- tijd. vooral als de sneeuw hoog nische Golf. die een klein stukje
derdag in remise geëindigd. De twee- en de temperatuur laag is. Maar boter op zijn neus legt. waarop
kamp wordt in Arnhem gehouden en dan zijn er vogelvrienden, die de een tam meesje er vlug bij is om
duurt tot en met 22 december. 1 kleine diertjes niet in de steek het weg te halen.
Kinder- klanken-kleuren-plaat,
waarop 12 geliefde artiesten
24 kinderliedjes zingen.
mèt alle teksten en een
bijgevoegde langspeelse
plaat met tekeningen om
zelf in te kleuren.
Zó'n prijs voor zó'n plaat
kan alleen maar
tijdelijk zijn! En de
netto-opbrengst komt ten
goede aan het
Blo-Kevalidatie-centrum
(stichting Bio-Vacan tie oord)
voor gehandicapte kinderen.
fsHtrlobaar <UU ptc
