N TRAPPISTENKLOOSTER
'J f\ IT1 n 1 I\ï r C r Y D t1 D T Af r \ttI? ivf nzrjz.
UIjLFiIM bü£i Al IjIiI iVl l 1\ 1H/1M zsnzz""—'-—
Winkel in Londen voor
linkshandigen
jIJDAG 13 DECEMBER 1968
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 7
>n jij-
uitver-
i» kuiv
'ue1|*j°|F7 ijdens de telefonische afspraak had de Trappisten-pater schertsend
!V0"rdf gezegd, dat de bezoeker zeer welkom zou zijn en „dat er al een
poeiertje voor 'm klaar stond". Dan zou hij zelf eens kunnen bele
ven hoe 't er in het klooster tijdens allerhande voedingsexperimen-
i aan toe was gegaan. Maar toen de genodigde in de gastenrefter van
t klooster ontvangen werd, was de vasten al hoog en breed voorbij, stond
geen moeilijk poederachtig gerecht klaar, maar wel een middagmaal
n drie gangen. „Sober, algemeen-menselijk, maar goed'', zei een jonge
jnnik, die zich blijmoedig als „de keukenpiet" voorstelde. Zo'n alge-
en-menselijk noenmaal omvat dan groentensoep, sperciebonen, aard-
pelen, gebakken ei, plantaardige jus, een vrucht toe, dit vegetarisch ge
el al naar believen te begieten met limonade of bier. Kortom, een aan
name, maar nogal ongeschikte inleiding op een gesprek over vasten en
rsterven en over experimentele diëten het onderwerp dat de bezoeker
ar het klooster had gedreven.
het bloed. Zelf ls het lichaam niet in staat li-
aulo
klooster: de St. Benedictus-abdij der
ppisten (ook wel: „Achelse Kluis") in het
e Kempengebied bezuiden Valkenswaard.
lie „poeiers": maizena-achtige, sterk-ge-
££1 entreerde mengsels van uiteenlopende
All instelling, vervaardigd door het Unilever
;tlc$iirch laboratorium in Vlaardingen. Enke-
Ms aren achtereen zijn zij tijdens de zesweek-
6.! istenperiode in maart-april toegediend
vrijwillig meewerkende Trappisten-mon-
in. Met als voornaamste doel na te gaan
3} de beste soort vet is voor het handhaven
W ferkrijgen van een aanvaardbaar cho-
irol-gehalte van het bloed.
\rvetting
ers gezegd: voor de voorkoming en gene-
van hart- en vaatziekten. Cholesterol is
n boa van de belangrijkste onderdelen van de
i bo< [vetten, en voor velen een vaag, dreigend
tal (9 p, dat zich hinderlijk schuift tussen de
nsti; en zijn onbekommerde welvaartsgenie-
eren Want de medische wetenschap heeft
l0"1 jesteld, dat bepaalde vetten het choleste-
e .fehalte van het bloed verhogen, terwijl
re vetten het tegenovergestelde doen.
terec
-j cstaat op zijn minst een onweerlegbaar-
gelijke samenhang tussen een hoog cho-
prol-gehalte en het verschijnsel van de
jerosclerose", de vervetting der bloedva-
die al op jeugdige leeftijd kan beginnen,
ulgd wordt door verkalking, en die hart-
faatziekten (zoals het hartinfarct) tot ge-
heeft.
tel slachtoffers
slachtoffers van deze ziekten zijn talrijk.
aS%de Ver. Staten en welvarende landen
West-Europa gelden zij als doodsoorzaak
Omer één. Vijftig procent van alle men-
np rt sterft aan deze ziekten. Het aantal van
nlkkr overlijdensgevallen is in de V.S. al
ofVp maal zo groot als het aantal doden ten-
idwWge van kanker. In Nederland doet zich
lba* soortgelijke verontrustende ontwikkeling
59.f' Vooral in de „produktieve" leeftijdsgroe-
i van 40 tot 60 jaar vallen de slachtoffers
I de hart- en vaatziekten.
srgemeenschappen vormen uiteraard
proefgroepen voor bepaalde medische
onderzoekingen. De leden van zo'n groep heb
ben in grote trekken dezelfde leefwijze en
dag indeling, treden weinig of niet in contact
met de buitenwereld, gebruiken allen hetzelf
de menu op dezelfde tijdstippen. Nog mooier
wordt het als er drie van die Trappisten
kloostergemeenschappen vlak bijeen liggen,
zoals in Zuid-Nederland, waar zich op korte
afstand van de Achelse kluis de kloosters van
Zundert en Tilburg bevinden. Negentig kern
gezonde monniken in de leeftijden van 20 tot
60 jaar stelden zich beschikbaar voor een
reeks van voedingsexperimenten, die zich over
vier of vijf jaar uitstrekte.
Menselijke finale van wat zich voordien al
een jaar of tien in het dierenrijk had afge
speeld. In het biologisch laboratorium van
Unilever waren witte ratten, eenden en ko
nijnen gevoed met mengsels, waarin verza
digde en onverzadigde vetten in wisselende
verhouding voorkwamen. Daardoor was het
mogelijk een samenhang tussen een hoog cho-
lesterol-geholte en een zekere graad van athe-
roselerose vast te stellen. Sluitstuk vormden
dus die monniken, per klooster verdeeld in
groepjes van drie, die tijdens de vasten telken
een eigen mengsel (uit een totaal van tien)
kregen toegediend. En dat natuurlijk zodanig,
dat alle verschillende diëten in alle drie kloos
ters werden versterkt om vergelijking van de
uitwerking van die diëten in de drie gemeen
schappen mogelijk te maken.
„Brave lieden
Een pater: „Ze maakten graag van onze dien
sten gebruik, die mensen van Unilever. Ze
zeiden van ons. dat we brave lieden zijn, die
zich aan de regels houden. We gaan immers
zoveel niet uit; wat bruiloften en verjaar
dagen en zo nee, alles is heel keurig ge
regeld". Een terrein voor proefondervinde
lijk onderzoek, waarvan menig wetenschaps
man droomt.
Voordat het voedingsexperiment begon werd
van alle medewerkende monniken een week
voor de vasten het bloed op cholesterol-ge hal
te onderzocht, op de eerste dag van het Uni-
lever-dieet nogmaals. Ook stapten alle mon
niken met pij en al op de weegschaal. „U
blijkt overigens op gewicht", luidde de ver
zekering van de leider van het onderzoeks
team. dr. A. J. Vergroesen. En daarin ver
schilde deze versterving van de traditionele
vasten, die deze toch al sober levende Trap
pisten kilo's vermagerd de paastijd doet in
gaan.
Tijdens die voedingsexperimenten dus geen
afvaldieet, maar een met veel melksuiker aan
gemengde substantie, waaraan het laborato
rium in Vlaardingen met behulp van meng
machines een half jaar heeft gewerkt. De
monniken kregen dit vastenvoedsel in een ki
lo-bus uitgereikt en mochten het met water.
Nescafé of magere cacao-poeder aanmengen.
„Lekker zoet", zei een pater, „er waren er die
het bijna droog aten. Als je dat spul op had,
nou, dan had je beslist geen honger meer.
Maar na een uur of twee, dan begon het weer
te knagen, dan ging je maar gauw naar de
refter om weer wat binnen te krijgen. Ja, dat
kon. zoveel als wij wilden. Alle deelnemers
hadden hun eigen genummerde bus met voed
sel. Daardoor konden die dokters nagaan hoe
veel de betrokkene van zijn mensel gege
ten had".
De monniken vonden het allemaal tamelijk
smakelijk, maar aangezien het spul zoutarm
was en na enige tijd hoogst eentonig, begon
nen zij snel naar pittiger zaken te verlangen.
Rauwe wortelen, sla, augurken, mochten zij
eten zoveel zij wilden, verder een sinaasappel
of twee appels per dag. Maar het waren voor
al zoetzure uitjes, die het verlangen naar een
hartiger beet stillen moesten. „Als 's ochtends
de pot nog vol was, nou dan kon je er zeker
van zijn, dat die 's avonds tot op de bodem
was leeggeten. Die uitjes gaven je een ande
re smaak in de mond. Na het eerste jaar gin
gen we wel allemaal van die worteltjes en
groenten af, ach, dat dieetvoedsel was zo vol
waardig. je hoefde er eigenlijk niets bij. De
eerste week wel, dan was je wel eens duizelig,
gewoon omdat je niet genoeg had gegeten.
Dr. Vergroesen: „Een merkwaardige klacht
van een minderheid, die aanvankelijk blijk
baar de gebruikelijke indeling van drie maal
tijden per dag heeft aangehouden. Dat was
de bedoeling niet. De deelnemers moesten van
hun mengsel eten zodra zij eetlust hadden"
nolzuur te vervaardigen, zodat het door mid
del van de voeding moet worden toegevoerd.
Maar met de consumptie van alléén linolzuur
zouden andere, eveneens noodzakelijke vet
ten aan het lichaam worden onthouden. Dr.
Vergroesen: „Het gaat er niet om alle ver
zadigde vetten uit te bannen, het gaat er wél
om het verstoord geraakte evenwicht te her
stellen".
3. Plantenmargarine zou altijd goed zijn zo
meende men. Maar dat hangt geheel af van
de daarin verwerkte plantenvetten, waarvan
er verschillende verzadigd zijn. Voor de be
strijding van hart- en vaatziekten zijn die
margarines goed, waarin een hoog percenta
ge (van 25 tot 55 pet) linolzuur is verwerkt.
Steeds populairder en terecht worden de
dieetmargarines (o.a. Becel, Crok Vitol, Ve-
gana) waarin een goed evenwicht tussen ver
zadigde en onverzadigde vetten ls bereikt. De
daarin verwerkte zonnebloem-, mais- of soya-
olie dragen onder alle omstandigheden bij tot
verlaging van het cholesterol-gehalte.
Dr. Vergroesen vertolkt het inzicht van me
ning onderzoeker op dit terrein als hij zegt:
de voedingsindustrie zal zich de nieuwe in
zichten in de werking van de verschillende
soorten vet steeds meer eigen moeten maken
en de produktie bevorderen van voedingsmid
delen, waarin die nieuwste bevindingen zijn
verwerkt. We zullen moeten uitzoeken wat
praktisch haalbaar is. Daarbij zal ook de re
gering een grote taak te vervullen hebben
Evenwicht
In de keuken: sobere, vegetarische maal
tijden, bereid in moderne apparatuur
men. aldus dr. Vergroesen, opnieuw met na
druk enige populaire misvattingen afwijzen.
1. Ten eerste dat ter voorkoming van hart
en vaatziekten een vetarm dieet gewenst zou
zijn. Een vetarm dieet is een soort boerenbe
drog. Als onvoldoende vet wordt toegevoerd,
maakt het lichaam zelf zijn vetten uit suiker
en zetmeel. Een vetarm dieet kan wel degelijk
ook tot adervervetting leiden. Ook om andere
reden is het onderdrukken van vetconsumptie
onjuist. De mens wordt eerder dik van suiker
dan van vet, dat de eetlust, anders dan suiker,
langdurig onderdrukt.
2. Een tweede misvatting is dat verzadigd vet
zuur (reuzel, boter, room yoghurt, enz.) per
se slecht zou zijn. Daarvan is geen sprake,
wanneer dit maar wordt geconsumeerd in een
evenwichtige verhouding met onverzadigde
vetten. In meervoudige onverzadigde vetten
(zonnebloem-, mais, soya-olie) bevindt zich
het linolzuur, dat wezenlijk bepalend is voor
het laag houden van cholesterol- gehalte van
Weloverwogen voedingsprodukten, waarin
evenwicht is bereikt tussen verzadigde en
meervoudig onverzadigde vetten zijn te meer
noodzakelijk, omdat bij de tegenwoordige
stand van de voedselindustrie veel dierlijke
verzadigde vetten „onzichtbaar" in het voed
selpakket zijn verwerkt en via de sluipwegen
van brood, gebak, koekjes, ijs e.d in het
lichaam worden opgenomen daardoor mo
gelijk een bijdrage leverend aan de ontwikke
ling van adervervetting en- verkalking.
Als die harmonischer samenstelling van het
voedselpatroon tot stand zal zijn gebracht, is
een belangrijke oorzaak voor het ontstaan
van hart- en vaatziekten weggenomen.
Eén oorzaak maar zeker niet de enige.
Want als deze volksvijand steeds veelvuldiger
toeslaat, dan houdt dat verband met dit ge
hele complex van verschijnselen, waaraan de
mens in een steeds ingewikkelder maatschap
pij is onderworpen: de spanningen, waaraan
hij in zijn welvaartsstreven en- jacht is on
derworpen. het gebrek aan lichaamsbeweging
(regelmatige fysieke inspanning maakt de
opbouw van nieuwe bloedvaten mogelijk), het
overmatig roken met gevolg de opname van
te veel nicotine en andere giften in het bloed.
Dit alles, natuurlijk, is welbekend. Het is het
monnikenwerk van heden en toekomst mid
delen te beramen en uit te voeren, die de
noodlottige samenhang van deze verschijn
selen kunnen doorbreken. Voor dat experi
ment is meer nodig dan een handvol vastende
monniken in Brabantse kloosters.
Boerenbedrog
De resultaten van de onderzoekingen zullen,
na uitvoerige bewerking in Vlaardingen, on
getwijfeld in de openbaarheid worden ge
bracht. Maar mede op grond van de experi
menten in de drie Brabantse kloosters kan
Soep, aardappelen, groenten, een ei en
fruit: het menu waarop de broeders en pa
ters leven merendeels tot in hoge ouder
dom.
T ILL1AM Gruby heeft in de Shaftesbury Avenue bij Piccadilly Circus in Lon-
M/ den een winkel geopend, waarin uitsluitend artikelen voor linkshandigen
YY te k°°P z\)n- 0°k de verkopers zijn linkshandig. Ze bieden aan: scharen, blik
openers, aardappelschillers, eierkloppers, schilderspaletten, elektrische strijk
ijzers en soortgelijke artikelen voor hen, die linkshandig zijn.
Volgens statistieken wordt op elke twaalf Britten er één linkshandig geboren. Dat be
tekent niet dat ze dit gebleven zijn. Maar velen zijn dit wel. En voor dezulken opende
Gruby zijn winkel. Hij zocht contact met fabrikanten en velen van hen zagen er wel
wat in, artikelen voor linkshandiqen te vervaardigen. Wat er zo al niet te koop is,
vindt men bij Gruby in een catalogus vermeld. En dat is heel wat. Zelfs vulpennen.
Want. zo beweert Gruby, rechtshandigen trekken de pen over het papierterwijl links
handigen de pen duwen. Daarom moeten de punten anders zijn.
HM
