Van moeten en willen
Literaire prijzen:
Femina en Medicis
Upton Sinclair - 90 -
in rusthuis overleden
S JAK li
eu de choooladefabrie
kou.ii mm.
VOOR DE JEUGD:
Wereldberoemd schrijver:
Twee jaar meewerken aan de opbouw van Kameroen,
Kenia, Zambia, Ivoorkust of Ceylon betekent ook
een nieuwe ervaring voor uzelf
Expositie van het
L. A. K.
STICHTING NEDERLANDSE VRIJWILLIGERS
Inspraak gewenst
bij bisschopskeuze
DINSDAG 26 NOVEMBER 1968
LEIDSCB DAGBLAD
PAGINA IS
je helemaal niet wilt. Voor die leeftijdgroep zijn dan ook de
meeste fantasievolle, lekker-gekke boeken geschreven. Het kan
niet anders of door die fantasie speelt een stuk van de werke-
lijkheid-van-het-moeten mee, want wie beter dan een auteur
kan het kind via een speels gegeven voerzoenen met „het land
waar grote mensen wonen"?
(II) I Dat kleine, zelfs piepkleine men
sen een grote rol kunnen spelen en
Als je tussen de 8 en de 10 jaar bent, dan moet je zoveel wat I dus niet hoeven te wensen groot te
Zijn. is het thema
Erich Kastner „De kleine man" (uitg.
Van Goor). Kastner kent dit pro
bleem. letterlijk en figuurlijk, en
daarom is zijn verhaal over Maxje,
die een circus groot maakt, zo écht
geworden. Een echtheid verpakt in
spanning en tomeloze fantasie, die
van de bladzijden spat.
De Zweedse Astrid Lindgren is al
lang tot klassiek verklaard ,o.a. in
„Karlsson van het dak" (uitg.
Ploegsma), die het jongetje Erik
brengt, omdat andere mensen niet in
Karlssons bestaan geloven.
Lea Smulders heeft voor de kinde
ren gekozen in haar „Vadertje Wal
vis" (.uitg. Cantecleer), door de va
der van Nicolaas te laten verande
ren in een walvis. Het komt wel weer
Hans Andreus behoort tot de zee-
reinig e satire-schrijvers bij ons
zijn vijf delen van de Meester
pompelmoes-serie (uitg. Holland),
raarin hij zich naast de meester be
dient van Joachim de geleerde kater,
de Fleurige Hond en Gerrit de tuin-
traai, om allerlei voor kinderen on-
jerijmde toestanden uit het volwas-
ien leven aan de kaak te stellen,
.v Voor Paul Biegel is het gedram van
(é-moet een reden om voor het kind
'jj jen heel nieuwe wereld te scheppen,
toals in „Ik wou dat ik anders was",
raarin Anders van de dieren de ta-
fel van zeven leert, die hij er op
iflhool niet ingestampt krijgt. Even
pools is het navrante „Het lapjes-
dat het ouderlijke „Ik heb nu
>n tijd" tot een klein drama uit-
jpimt. (Uitg. Holland),
let leven van een eigen leven, vlak
angs alles heen, spreekt het duide
lijkst in de poezenserie van Mies
Jouhuys „Pim en Pom" (uitg. Arb.
Pers) verhaaltjes, versjes en dialo-
pn vol boeiend woord- en beeldspel.
Voor de „sterke" geesten is „Sja
de en de chocoladefabriek" van
Boald Da-hl (uitg. De Fontein) het
einde. Er kan gegruweld worden om
het lot van vier onuitstaanbare kin
deren; er kan fyn sentimenteel mee-
jeleefd worden met de arme Sjakie,
die tenslotte de wonderlijke chocola
defabriek van de even wonderlijke
Willie Wonka erft. Er zijn rissen op-
ommingen van onvoorstelbaar heer
lijk snoepgoed. En een koor van mo-
raalzingers zorgt voor het geestelijk
tegenwicht bij zoveel lichtzinnigheid.
De voortreffelijke vertaling van Har-
hét Freezer bewijst het belang van
joede vertalers.
Op de werkelijkheid afgestemd zy.i
.Jossy wordt een Indiaan" en „Sjon
Karko" van Miep Diekmann (uitg
Leopold). Maar het blijft een fantas
tisch avontuur zoals de Arubaanse
Jossy poogt een echte Indiaan te
rorden, en zoals de Bonairiaanse Li
la en Julio proberen de wens te ver
rullen van een wezentje, dat in een
schelp woont. Het leven van kinderen
in andere landen is nog te weinig on
derwerp in boeken voor 810 jarigen
en wat zij ervan op de teevee te zien
hijgen is meestal te schematisch.
(red.).
jean Dulieu met zijn talrijke Pau-
lussen zijn niet meer uit een kinder-
boekenkast weg te denken. Maar of
Paulus en de Eikelmannetjes" (uitg.
'löegsma) er staat? De wijze waarop
'aulus zich aan zijn ongewenste ko-
Ingschap onttrekt, omdat hij niet
langer geleefd wenst te worden,
heeft al duizenden kinderen een hart
onder de riem gestoken. Een stuk
werkelijkheid, dat moeilijk te prui
men valt tussen 810 jaar, is dat
veel helden van hun voetstuk vallen.
In „Vicky en de sterke mannen (uitg.
Ploegsma) neemt Johnson het op
voor een pienter Vickingjongetje dat
het bruut geweld te slim af is, en zo
de betrekkelijkheid van held-zijn aan
toont.
v i
goed, maar zo eens eventjes zonder
vader te zijn, wensen ze allemaal.
Want dan beleef je zoveel nieuws aan
hem als hij weer opduikt
Tegenover zoveel fantasie lijken de
Jip en Janneke-boeken (uitg. Arb.
Pers) van Annie M. G. Schmidt mis
schien wat te alledaags, maar ze Zijn
onmisbaar om het jonge kind te le
ren. waar ieders plaats is. wat mag.
wat moet, wat je graag wilt. Niet
voor niets borg een jonge agent, die
Annie Schmidt wou bekeuren, zijn
boekje op onder de kreet: „Wat heb
ik nou in m'n fuik? Jip en Janne-
ke!". Over veredelende invloed ge
sproken.
Tot de internationaal groten hoort
zeker Jiri Trnka, de onovertroffen
Tsjech, die als zoveel lamgelegde
kunstenaars tijdens de oorlog voor
kinderen begon te werken en een
hoogtepunt bereikte in zijn „5 jon
gens en 5 olifanten" (uitg. Van
Goor). Een zelfde abruptheid als er
van Trnka persoonlijk uitgaat,
spreekt uit de taal van dit boek over
een onmogelijke kater en, een pesteri
ge akbouter, die in een geheimzin
nige tuin 5 jongetjes dwars zitten.
Tot slot een auteur, die voor
ons een begin betekent: Hans Wer
ner met zijn „Mattijs Moodmuziek",
net bekroond, en het nieuwe „Mar
cus Napoleon" (uitg. West Fries
land), ook weer met de opvallende
illustraties en lay-out van Niek
H'smstra. Dit boek is nog sterker dan
het eerste, nog speelser. Marcus, die
veel hoort omdat hU altijd aan ta
fel zijn mond moet houden leert
baron Peperzak kennen. Hij weet
hem te verlossen uit de klauwen van
zün oppermachtig personeel en ieder
een te bevrijden van de fictie dat
een ander leven niet mogelijk is. Een
typisch Werner-boek met bladzüden
vol spiegels, waarin we onszelf in alle
schamelheid, maar ook heerlUkheid
kunnen zien staan.
Miep Diekman.
Elie Wiesel en Marguerite
Yourcenar loensen elkaar geluk
met de gewonnen -prijzen.
PARIJS (GPD) Het lite-1 mes die de jury van de Femina j 65-jarige romancière en histo-
raire prijzenseizoen is in Parijs vormen hebben haar onder-
gisteren voortgezet met de uit- scheiding, voor het eerst in
deling van de Prix Femina en haar geschiedenis, met algeme-
Medicis. De letterlievende da-1 ne stemmen toegekend aan de
BOUND BROOK (New Yersey) (AP) De wereldberoem
de schrijver Upton Sinclair, die 63 jaar lang onvermoeibaar
strijd voor sociale rechtvaardigheid heeft geleverd, is gisteren
in de ouderdom van 90 jaar in een rusthuis in Bound Brook
overleden.
In 1906, toen hU 28 jaar oud was,
werd Upton Sinclair beroemd met
„The Jungle", waarin hy de vervul
ling van de vleesconservenindustlre
ADVERTENTIE
Bent u tussen 21 en 35 jaar oud, vakbekwaam, ondernemend en tactvol?
Beschikt u over doorzettingsvermogen en teamgeest Kom dan twee jaar helpen
met het realiseren van ontwikkelingsprojecten in bovenstaande gebieden en
leer eigen initiatief ontplooien in een ander land, temidden van een ander volk.
Zet u twee jaar in om het verschil tussen arm en rijk in de wereld te helpen
verkleinen. Er is momenteel behoefte aan enthousiaste krachtenbij voorkeur
ongehuwd, in de volgende sectoren.
In Chicago beschreef. Dit boek leid
de tot de Amerikaanse wet op de
zuiverheid van levensmiddelen.
Dit boek werd evenals vele ande
re van Sinclair in tal van talen ver
taald.
Winnaar van
Pulitzerprijs
In 1942 kreeg hU een Pulitzer
prijs voor zijn roman „Dragon's
teeth", een verhaal dat in Hitler-
Duitsland speelde, waar zijn boeken
enkele jaren tevoren verbrand wa
ren.
Upton Sinclair is sinds juli 1967.
toen hij in verband met 'n darmziek
te werd geopereerd, bedlegerig ge
weest.
Toen hfj 83 jaar oud was werkte
hij zijn autobiografie bij en eerst
toen kwam een einde aan de stroom
boeken, artikelen, pamfletten en
brieven die hij placht te schrijven.
Sinclair werd op 20 september 1878
geboren. Hij begon te schrijven toen
hij 14 jaar oud was. Hij werd daar
toe aangespoord door een grauwe
jeugd in een verarmd maar aristo
cratisch gezin uit het zuiden. Zijn
vader was vertegenwoordiger van
een drankenfirma en helaas aan de
drank verslaafd.
Met zijn geschriften bekostigde hij
zijn studie aan het College of the
city of New York en later aan de
Colombia universiteit.
Upton Sinclair heeft in totaal 98
boeken geschreven.
Daarvan noemen wij „De Metro
pool" (1908), „Pelgrimage van de
liefde" (1911). Koning Cool" (1917),
„Olie" '1927) en „Lief hebbende
Eva" 1961). In 1906 was hij socia
listisch kandidaat voor het congres
voor New Jersey, in 1920 als zodanig
in Californië. Met de opkomst van
het fascisme en het communisme in
Europa kreeg hij belangstelling voor
buitenlandse zaken. In 1940 publi
ceerde hij de roman „Het einde der
wereld".
Upton Sinclair is driemaal gehuwd
geweest. Zijn huwelijk met Meta Ful
ler in 1900 eindigde elf jaar tater ln
een scheiding. Het paar had e«n
zoon. Davis. In 1913 trouwde Upton
Sinclair met Mary Craig. Zij over
leed in 1961; in hetzelfde jaar
trouwde hij met Mary Willis.
rica Marguerite Yourcenar, die
sedert de laatste wereldoorlog
in de VS leeft.
De Prix Medicis kwam dit
jaar in handen van de schrij
ver Elie Wiesel, die uit Joodse
ouders in Hongarije werd ge
boren.
L'oeuvre au noir", waarmee Mar
guerite Yourcenar de Femina-prljs
won, is een historische roman, waar
van d® schrijfster de formule echter
radicaal vernieuwde omdat zij de le
zer vanuit het verleden voortdurend
terugvoert naar het heden om tus
sen gisteren en vandaag de brug van
haar morele cn politieke meditaties
te slaan.
Ook „Un enfant du genocide" (Een
kind van de volkerenmoord), het
boek dat Elie Wiesel zijn prijs be
zorgde, is een roman waarin de dra
matische vraagstukken van onze tijd,
speciaal dan nog wel de positie van
do Joden temidden van de andere
rossen, vanuit de eigen ervaringen
van de schrijver aan de orde werden
gesteld.
Elie Wiesel werd als kind al door
de Duitsers naar het vernietigings
kamp van Auschwitz gedeporteerd,
waar hij zijn hele familie achter
moest laten, alvorens, aan het einde
van de oorlog naar Frankrijk te
kunnen ontkomen.
ADVERTENTIE
LEIDEN In de Galerie Walen
kamp, Nieuwsteeg 3, wordt morgen
avond om half negen een expositie
geopend van naturalistische situaties
van de kunstenaars Boezem. Dibbets
en Van Elk. Deze expositie duurt tot
18 december.
Vrijdagavond 29 november om acht
uur wordt in het trappenhuis van het
Leids Akademisch Kunstcentrum een
expositie geopend van „sereens" van
Bert van den Oever.
Administratieve beroepen
Eert administratieve kracht met middelbare schoolopleiding die de
boekhouding en de correspondentie kan verzorgen.
Hebt u belangstelling voor een van deze functies? Vult u dan onderstaande coupon in en verzendt u hem
vandaag nog aan de
MUZENSTRAAT 30. DEN HAAG
Ik verzoek U nadere inlichtingen over "1
de werkzaamheden, opleiding, financiële en sociale voorzieningen van de vrijwilliger; 3 j
vakopl.
(als brief verzenden) I adres:-beroep:
woonplaats:andere vakbekwaamheden
geb.datum:geh./ongehuwd
GRONINGEN <GPDi —Tachtig
j procent van de Groningers, die zon-
dag een week geleden de jongeren-
mis in de Sint Josephkerk te Gro-
i ningen bijwoonden, wensen inspraak
j by de bisschopskeuze.
Dit biykt uit de enquête, die door
een groep mensen rond het jongeren-
I pastoraat is gehouden. De nieuwe
j bisschop ziet men als een gewone
J man die zich eniger mate onder
scheidt, maar zich dient aan te pas
sen by de doorsnee gelovige.
Zestig procent van de ondervraag-
den is van oordeel, dat de bisschop
mag demonstreren als hy dat wenst
Wanneer een priester wenst te trou
wen. zal de bisschop desnoods een
conflict met de Paus moeten aan
gaan. meent 77 procent van de geën
quêteerden.
*ToenJu'V} Wood Z"B hoe bra"l °P het schilderij stond, dat
William Hutchinson van haar had gemaakt nadat zij ,Miss Pears
1968" was geworden, barstte z\j in lachen uit. De driejarige Susan
onthulde gistermiddag in Londen dit schilderij van zichzelf
Agrarische beroepen
Wij zoeken jongemannen met kennis van - ook tropische - landbouw,
de akkerbouw, de veeteelt en de landbouw-coöperatie.op HLS of
MLS niveau of een daarmee gelijk te stellen ervaring;
Medische beroepen
Er is voldoeninggevend werk te doen voor verpleegsters A met
kraam-, wijk- en kinderaantekening en voor een verpleegster OK;
Sociale beroepen
Voor leraressen naaien en huishoudkunde, landbouw-huishoudkunde
of land- en tuinbouw, maar ook voor maatschappelijk werksters
(speciaal t.b.v. de community development) ligt hier een boeiende
en nuttige taak;
Technische beroepen
Ervaren auto- en landbouwmachine-monteurs alsmede electrotechnici
met L.T.S.-opleiding kunnen hun \/akbekwaamheid ten volle ontplooien
en aan anderen meedelen
