Wereld van leesavontuur
Eerste toneelstuk van
Schouwburgdirecties
trekken aan de bel
Gij sen in premiere
Wordt Jewtoesjenko
poezie - professor
Slik de
pijn weg.
„Bij gereformeerden
kan meer dan bij ons"
Hl t i rouwt jè
Stavoren
OOR DE JEUGD:
van
vMk
Kerkelijk Leven
Babii Yar
wordt geveild
Helena op Ithaka"
Voor jou, van Sint
voor jou een Certina
Toneelbestel beheerst door grote drie
lekasin
IN KLEM
Rel om erebaantje
LDA o
22 NOVEMBER 1968
LEiDSCH DAGBLAD
PAGINA 29
(ADVERTENTIE*
(I)
Éajn van die boeken uit je
rjaren, die je je hele le-
meesleept. Ze hebben je
meegegeven, wat niemand
'reven kon in de periode,
Ljn je dacht een vondeling
Ijjjn; in die tijd, waarin je
de klem in je mond rond
en zeker wist dat geen
L je begreep,
straks nemen de kinde-
van deze tijd op hun beurt
lievelingsboeken mee de
uit. Die stapel zal groter
dan de onze. Want er zijn
[je en ook meer kinderboe-
Jan vroeger. Maar welke
jb vormen de meest kleuri-
en best houdbare uitzet
Jr later? Aan de „klassieke"
[jen ze vanzelf, want die
ten wij nog.
Lfckio, van Collodi; De scheeps-
||ens van Bontekoe, van Fabri-
Afkes Tiental, van Nienke van
jjum; Prikkebeen van Gouver-
de talrijke Bolke de Beer avon-
van Hildebrand; Fulco de
[peel, van Kieviet; Alleen op de
id, van Malot; Winnie-de-Poeh.
Uilne; de Daantjes-serie van
IfeveenHuckleberry Finn, van
t Twain,
jjsterke boeken.
M titels uit het moderne re-
jdre kunnen het er tegen opne-
Maar welke van deze titels ééns
llllassiek zullen zijn? Dat bepa-
Ipen juries, geen critici, geen
jers, maar de kinderen zélf.
Prentenboeken
m, litteratuur begint met kij-
Eindeloos kijken in prenteboe-
H Het prentenboek van nu is het
[Lnboek van vroeger niet meer.
i^e zijn harder, gedurfder,
en de platen zijn stuk voor
Ueine kunstwerken,
ist grote namen als Sendak met
lelcker-griezelverhaal voor jon-
„Max en de Maximon-
Papas met zijn fijn-ironisch
over rassendiscriminatie
Joden voor ezels" heeft de we-
lers onze bloedeigen Hollandse
jToI geplaatst. Zijn „schilderij-
kwel voor het winterboek ,De
fcboom" als het zomerboek „Het
jiardje" tekst Frans van An-
- en „Het Vrouwtje van Sta-
tekst Marijke Reesink
een verloren gegane we-
Maar het kleine kind kent
'ftrkent die wereld.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Dinteloord, J. C. de
Bie te Ederveen, te Makkum, J.
van der Schee, te Hoogeveen, te Ak- I
ker en Murmerwoude, H. Henge-
veld, te Musselkanaal. Bedankt voor
Melissant, A. J. Mulder, te Ter Aa.
GEREF. KERKEN
Beroepen en aangenomen naar
Rotterdam (als ziekenhuispredi
kant) F. Minnema te Leiderdorp.
Beroepen te Alkmaar (wijk Eg-
mond) M. Boukema a.s. emeritus
predikant te Den Haag die dit be
roep aannam. Aangenomen naar
Middelburg H. van Benthem te Apel
doorn.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te 's-Gravenhage P. N.
Ribbers te Enschede.
EVANG. LUTHERSE KERK
Beroepen te Amersfoort Baarn
Soest G. Fafie te Hilversum.
GEREF. KERKEN VRIJGEMAAKT
Beroepen te Almkerk, H. Klezen-
brink, kandidaat te Wapenveld.
I
10 december wordt het
rspronkelijke manuscript van
rtoesj enko's beroemde ge
ilt Babii Yar bij Sotheby in
oden geveild. Voor het eerst
rdt een manuscript van de
■teche dichter op deze ma-
(T in het Westen verkocht.
Btói, ar is de naam van een
rots bij Kiew, waar dui-
Joden door de nazi's
vermoord en werd het
--v..,^rp van Jewtoesjenko's
pemdste gedicht, dat hij als
doelbewuste aanklacht te-
.- het antisemitisme schreef.
R werd voor het eerst in 1961
1de literaire Gazette in Mos-
f. gepubliceerd, maar is daar
in de Sowjet-Unie nooit
r-r afgedrukt, hoewel Jewtoe-
,Jnko bij zijn openbare voor
lichten dit werk bij voorkeur
Vleest.
|Het gedicht leverde ook het
Jana voor de 13de symfonie
f Sjostakowitsj.
- u-K SUitKikt
Naast deze unieke prentenboeken
van uitgevéry Lemniscaat. is er van
uitg. Holland het puntig-speelse „Van
een eekhoorn en een neushoorntje",
waarin illustrator Steadman en
schrijver Dam jan het thema van ik-
wou-dat-ik-anders-was raak neerzet
ten.
Ook alle kleine voetballertjes van 6/
7 jaar zijn niet vergeten. Thomas en
zyn voetbalvaders van Clemens Par
ma, met stoere platen van Felix Go-
ra is een echt wensdroomverhaal van
onze tijd. Want welke Jongen zou
niet door de grote Pele geadopteerd
willen worden, zoals het het zwer
vertje Thomas overkomt? Een extra
compliment voor vertaler Jan Cot-
taar. en uitg. Nijgh en Van Ditmar,
die onze jongetjes dit boek verzorgde.
a:>.
kerde, Paardeboom" (uitg. Van
Goor) en Dick Bruna de tra
ditie voortzetten. Als nieuwe injec
ties kwamen de onnavolbare mooie
prentenboeken uit Midden/Europa, b.
v. Zabransky waarbij Harriet Laurey
nieuwe versjes maakte voor „Kindje
ben je blij", en Paul Biegel voor
„De Kukenhaan". Het is het aller
mooiste, wat uitgeverij Holland
hier naartoe kon halen.
En versjes
Er zijn maar weinig échte dich
ters voor kinderen, maar enkele zeer
groten hebben we toch. Na Nelly Bo-
denheim met haar „Handje Plak" en
„Het regent, het zegent" heeft het
lang geduurd eer een Han Hoekstra
met „Het verloren schaap" (uitg.
Meulenhoff), Annie Schmidt met
„Het fluitketeltje" (uitg. Arb. Pers);
Chris Scheffer met „Hikkerde, Pik-
AD V ERTENTIE
l
Blokboekjes
Het enorme gezwoeg achter de
schrijvers, illustratoren, uitgevers
en vertalers om hét ideale over-
gangsboek voor kleintjes te vinden
van prentenboek naar leesboek is
enkele jaren geleden geconcretiseerd
in de „I can read"-serie, by ons
bekend als de Blokboekjes van uit-
gevery Ploegsma. Ze worden stukge
lezen, zelfs door de kleine boekheide-
nen; koploper biykt in de praktijk
de Kleine Beer-reeks van Ho-
melund-Minarik. Heel speciaal voor
inventieve, op avontuur en katte-
kwaad beluste jongetjes zyn „En de
kat zei: miauw", „En de dief zei:
hap!" van Bonsall, naast „De gehei
me club van drie" door Myrick. Na
deze eerste litteratuur- ervaringen
waarby het samen-kijken, samen-le
zen en vooral het voorlezen van groot
belang zijn, ligt er voor de 7/8 ja
rigen een wereld aan leesavontuur
open.
Miep Diekman
MANAGUA (AFP) De volksver
tegenwoordiging de Midden-Ame
rikaanse staat Nicaragua heeft giste
ren verklaard zich op voet van oor
log met het buurland Honduras te
beschouwen na bestudering van een
grensincident tussen beide landen.
Het grensincident zou zich hebben
voorgedaan in Santa Isabel. Solda
ten uit Honduras zouden de plaats
zyn binnengedrongen en twee perso
nen hebben gedood, onder wie het
plaatselijke hoofd van politie.
omdat je alsmaar moppert:
tijd is geld.
Omdat je eigen klokje niet
de juiste tijd vermeldt.
Omdat jij altijd maar aan
ons denkt en nooit jou
zelf iets schenkt...
omdat dit uurwerk
uitgedacht is door
een meesterbrein en
omdat daarmee
jouw problemen uit
de wereld zijn.
rtinaG
voor al die momenten
dat je het beste wilt geven.
de snelle en zekere pijnverdrijver
Brassbandconcert
in Nieuw-Vennep
NIEUW VENNEP Donderdag 28
november geeft de bekende Brass
band .Amsterdam" oJ.v. Meindert
Boekei een populair concert in de
J. B. Veeriszaal (Mulder—Vogem)
in Nieuw-Vennep. Deze brassband
is een koperensemble met een In ons
land nog vrywel onbekende bezet
ting, zoals deze In Engeland veel
gebruikt wordt.
Solistische medewerking wordt
verleend door de zangeres Rika van
Eenennaam, winnares van de beker
der gemeente Haarlemmermeer.
(Van een onzer redacteuren)
LEIDEN Er zit weinig
schot in de plannen om te ko
men tot een nieuwe constella
tie in het Nederlandse toneel
leven. Evenals in radio- en te
levisiewereld hebben de steun
pilaren van het bestel, in dit
geval de drie grote westelijke
gezelschappen. Haagse Come-
die, Nederlandse Comedie en
Nieuw Rotterdams Toneel, een
reeks troeven in handen, waar
van zij in feite geen afstand
willen doen.
In 1967 hebben zii de buitenwacht
geconfronteerd met een Toneelplar
waarby zy ervan uitgingen, dat zij
er in de eerste plaats waren voo;
het bespelen van de eigen schouw -
sohouwburgen. Er moest huns in
ziens een einde komen aan het ge
reis en getrek van acteurs, van by-
voorbeeld Den Haag naar Gronin
gen en Maastricht.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Leemte
JRUSSEL (GPD) In de Kon. Vlaamse Schouwburg in
Jsel is gisteravond het eerste toneelstuk van de Vlaamse
ijver Marnix Gijsen in première gegaan. „Helena op Ithaki"
titel. De thans 69-jarige auteur heeft het stuk „een opera
per muziek" genoemd.
taa (zoals Gysen zyn held
is na jaren teruggekeerd naar
1 waar Penelope ia op hem heeft
Helena en Menelaos komen
hetgeen natuurlyk een
tot gevolg heeft. Odysseus be
kt hy zich dood verveelt en
1 weer op reis wil gaan. Wan
tij Is vertrokken komt Telego-
k zoon van Odysseus en Kirke
j'-haka om zyn vader, die hy
kat, te zien. Hy vertelt Pene-
ke hem als een onbekende rei-
■fctvangt. hoe hy die ochtend
heeft gedood. Deze ging
nadat hy diens hond, „een
met grote slagtanden" dat
Bjsr d.? keel sprong, een speer
PpiU had gestoken.
w*nd vraagt de man hem hoe
^t. „ik ben Telegonos, ik kom
Ito, Kirke was myn moeder".
[zegt hy Op een vraag van Penelo-
peia of hy van de man die hy dood
de de naam kent. antwoordt hy:
„Neen. die heeft hy my niet gezegd.
Het enige dat ik weet is de naam van
het beest. De man noemde hem Ar-
gos, zyn lieve Argos".
Toejuichingen
Dat is het slot van het stuk, dat
gisteravond door een tot de laatste
plaats schouwburg langdurig is toe
gejuicht.
Marnix Gysens ..Helena" is na
mely k een wonderiyke mengeling van
drama en biyspel geworden. Op een
manier die men evengoed Shakespea-
riaans als Anouilh's kan noemen,
heeft de auteur zyn heldenfiguur
vermenselykt door ze als gewone
mensen te laten praten. Hy heeft ze
het onmenselyke, het heldhaftige, het
klasslek-doenerlge ontnomen. Ook al
biyft hun levenshouding van de „een
voud en stille grootheid" die Win-
ckelmann als criterium heeft gesteld.
„Er is", zo heeft Gysen gezegd,
„geen enkel gewichtig onderwerp dat
in dit stuk niet wordt aangeraakt
Het is boordevol wysheld en kolder.
Grootse uitspraken lopen er hand in
hand met gemeenplaatsen". De au
teur meent, dat het toch „theater" is.
Nu, dat ls het ook wat bij de op
voering wel is gebleken. Maar het is.
ondanks het feit dat het boeit, toch
ook hier en daar teveel redeneerstuk
geworden. Zeggen we liever een „bab
belstuk. Hoe amusant er ook wordt
gepraat.
Doorgaan
Volgens dit toneelplan zouden re
gionale gezelschappen de leemte per
streek of provincie moeten opvullen.
Een deel van deze gezelschappen
draait inmiddels. In Limburg werkt
een eigen theatergroep en het zui-
delyk toneel Globe vervult een der-
gelyke rol m Noord-Brabant. In het
noorden werkt de Noordercompagn e
en in het oosten van het land ie
toneelgroep Theater Centrum ten-
slotte bespeelt met name de schouw-
burger van Utrecht en Haarlem,
maar draagt ook zorg voor voorstel
lingen in de provincies Noord-Hol
land en Utrecht.
De „grote drie" hadden het mo
ment voor hun „coup" niet slecht
gekozen. Ei" was immers al een aan
tal jongere toneelgrepen aan het
opereren en de schouwburgdirecties
in den lande konden niet veel meer
doen dam het „toneelplan" tegen
sputterend aanvaarden. Wel maak
ten zy vorig jaar meteen de vol
gende kanttekeningen.
A. Een definitief plan om het
gehele Nederlandse toneelbestel te
herzien, moest, zo vonden zy, in alle
rust worden uitgewerkt. Hierbij
zouden vooral de kwesties van een
evenredige verdeling van speelbeur
ten en de financiële conseuenties
onder ogen moeten worden gezien.
B De Nederlandse Vereniging van
Toneelgezelschappen zou moeten af
zien van de zogenaamde exclusieve
opvoeringsrechten. Dit betekent dat
het alle gezelschappen vrijstaat om
belangryke successtukken op te voe
ren. die tot nu toe aan één gezel
schap zijn voorbehouden.
C. De regionale gezelschappen
moeten op een goed peil worden ge
bracht (wat onder meer betekent
dat een reeks acteurs en actrices
van grote gezelschappen naar de
regionale gezelschappen moeten ver
huizen) en zy moeten zich in de
aangewezen streek vestigen.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiirï?.
der gepraat moeten worden. Ook de
drie voorwaarden van de schouwbur
gen zyn nog niet aanvaard door' de
toneelgezelschappen.
Daarom hebben de schouwburg
directies zich dit najaar tot de mi
nister gewend om dat gesprek als
nog op gang te brengen. De uit
komst van dat overleg tussen minis
ter en schouwburgdirecties is er nog
niet. Intussen verloopt de tijd. De
grote gezelschappen gokken er wel
licht op dat niets zo bestendig is als
een voorlopige toestand. Rotterdam
en Den Haag hebben grootse plan
nen voor de uitbreiding van de
speelgeüegenheid in de eigen stad.
De Haagse Comedie gaat experimen
teren met een klein theater, Rotter
dam wil zelfs een schouwburg met
drie speelmoeelij kheden neerzetten
naast de bestaande gebouwen.
Deze grote gezelschappen redene
ren dat diegenen die in de Randstad
Holland wonen en een voorstelling
van een van de .grote drie" wiilen
zien, dan maar naar de .grote drie'
moeten toekomen De verbeterde
vervoersmogeiy kheden spelen hen
daarby in de kaart. De Haagse Co
medie voelt er bijvoorbeeld in prin
cipe nu al eigenlijk niet meer voor
om in Leiden te spelen. Eén argu
ment is dat de huidige schouwburg-
accommodatie onvoldoende is. Maar
daarnaast wordt wel opgemerkt dat
er voor Leidenaren voldoende ruim
te ls in de Koninklyke Schouwburg
in Den Haag als ze de Haagse Co
medie wil'len zien.
Dat brengt ons op de plaats van
Leiden in dit voorhoedegevecht
de toneelwereld. Op dit moment is
Dit toneelstuk heeft de kenmerken
van een eersteling. Daar kunnen we
al direct bü zeggen: laat Gysen in
's hemelsnaam doorgaan met voor
het toneel te schrijven want ondanks
te kortkomlngen is zijn Helena méér
waard dan veel van hetgeen we te
genwoordig te zien krijgen.
er geen regionaal gezelschap aange
wezen voor Zuid-Holland. Dat is ai
niet best. Voorts is de toneelaccom
modatie in de Sleutelstad op dit
moment abominabel. De ouae
schouwburg vervalt en voor een
nieuw bestaan plannen, die nog geen
eoht definitieve vorm hebben.
De gemeente wil nu komen tot de
hoog nodige restauratie van de oude
schouwburg, die, gezien zyn respec
tabele leeftyd, een uniek Nederlands
cultuurmonument genoemd mag wor
den. Daarnaast houde het Leldse ge
meentebestuur vast aan een grote
schouwburgzaal, voor toneelstukken
met grote montage, musioalsope
rette, ballet, jazz- en feestavonden.
Het is een ambitieus plan, maar
één dat zeker kans van slagen biedt.
Maar dat slagen vergt wel een uit
stekende organisatie die slagvaardig
is en een vooruitziende blik heeft.
Er zullen free lance voorstellingen
moeten worden aangetrokken, et
moet veel propagandistisch werk
worden verricht in en buiten Leiden
etcetera. Misschien zou Leiden er
ook goed aan doen een regionaal
Zuidhollands toneelgezelschap aan
te trekken als vaste bespeler van de
Leidse toneelzalen. Die mogelijkheid
moet er in zitten in een gebied met
zoveel inwoners en een universiteit,
die een eigen dramaturgische afde
ling aan het opbouwen is.
De kerkelyke „wetten" (kerkorden
lopen steeds achter by de (inter-)
kerkelyke ontwikkelingen, zoals de
overigens in ruimer verband be
werkstelligde burgerlijke wetge
ving achter ontwikkelingen in de
maatschappy aan komt. Wat is de
uitwerking in de kerkelyke praktyk?
„Ik heb het gevoel, dat in de Geref.
Kerken veel kan, meer dan by ons",
zegt ds. M. Groenenberg, predikant
te Utrecht en praeses van het college
van hervormde visitatorengeneraal.
Hy schreef in „Hervormd Utrecht"
over „Zinvolle dingen op kerkelyk
gebied":
„We krygen wel aardige dingen,
kerkelyk gesproken. In Veldhoven
ON.-Br.) is er een vrij grote her
vormde gemeente en een kleine ge
reformeerde kerk. De verhoudingen
zyn, zoals dat In het zuiden is, uit
nemend. Men heeft nu besloten, dat
de kleine gereformeerde kerk een pre
dikant zal beroepen, die tegeiykertyd
bystand zal verlenen in de hervorm
de gemeente: hy zal huisbezoek doen,
diensten leiden enz. Ik vind dat zeld
zaam. Ik heb het gevoel, dat in de
gereformeerde kerken veel kan, meer
dan by ons. Niet omdat we conser
vatiever ztfn. maar omdat de plaat
selijke gemeente soms by de gere
formeerden toch een groter zelfstan
digheid geniet. Wy regelen alles sa
men op het hoogste niveau. Met de
luthersen is er een consensus. Men
mag er over en weer preken, dopen
enz. Met de remonstranten hebben
we een aantal afspraken, waarby ook
veel kan. Met de gereformeerden
hebben we (nog) niets. Op het hoog
ste niveau zal er wel moedlyk Iets te
regelen zyn. Maar ondertussen gaan
er op het laagste niveau allerlei din
gen ontstaan, die verheugend zyn".
Proefjaar
Deze drie voorwaarden heeft ook
Cultuur-minister Klompé overgeno
men. toen het er om ging om te
komen tot een reorganisatie van
het toneelbestel. Het jaar 1968-1969
zou een proefjaar vormen voor die
hervormingen. Intussen zou er ver-
LONDEN (GPD) -- In Ox
ford is gisteren een merk
waardige verkiezing begon
nen, n.l. die voor een hoog
leraar in de dichtkunst. Kies
gerechtigd zijn 30.000 afgestu
deerden aan de universiteit
van Oxford, maar men is al blij
indien er een kleine 1000 ko
men opdagen.
De kiezers moeten in het prach
tige Sheldonian Theatre, de 18de
eeuwse aula van de .universiteit,
persoonhjk in tegenwoordigheid van
een in toga gehulde onder-vice-kan
selier hun stem uitbrengen.
Deze unieke verkiezing vormt één
van de excentriciteiten van het my
sterieuze Britse bestaan en vindt
zyn oorsprong in 1708. Toen schonk
de Londense advocaat Henry Birk-
head de universiteit van Oxford een
legaat voor het genoemde hoogle
raarschap.
Dit professoraat is echter géén
normale hoogleraarsfunctie. maar
een „erebaantje". De functionaris
behoeft elk trimester slechts één
college te geven, moet om het jaar
de oratie voor de afgestudeerden
houden en als één van de beoor
delaars optreden by de jaarlijkse
wedstrijd In opstellen en poëzie.
De huidig? verkiezing heeft de
aandacht getrokken vanwege de kan
didaatstelling voor deze functie van
de Russische dichter Jewpeny Jew
toesjenko en de agitatie tegen hem
door zyn Joegoslavische collega
Mat ja Beckovic. die kritiek op hem
uitoefende wegens zyn stilzwygen
over de Russische inval in Tsjecho-
Slowakije en omdat hy „in Moskou
in zyn schulp kruipt maar moedig
is in Rome".
De Engelse schrijver Kingsley Amis
noemde Jewtoesjenko een miezerige
P-seudo-liberaal en deed gisteren in
een brief gepubliceerd in de Times
een scherpe aanval op hem.
De favoriet onder de elf kandi
daten het grootste aantal in de
geschiedenis is mevrouw dr. Enid
Starkie, die Franse literatuur do
ceert. gevolgd door Rov Fuller, die
de eerste dag de meeste stemmen
op zich scheen te hebben verzameld.
Een andere rivaal is de dichteres
Kathleen Lee uit Cambridge.
