lultuur wordt nog teveel
als franje beschouwd
Romeinse nederzetting in
Zwammerdam ontdekt
osteir
In
con
n
1
[installatie culturele raad leiden
[eeks van
iroblemen
Dr. A. Zwaveling tot
Leids lector benoemd
BRILJANT
Prof. mr. B. de Goede
gewoon hoogleraar
J2M
"ETnrnoiIB
f
sL
VORMING VAN
HET KIND
v. d. Water
„Leids" gas naar
Moerkapelle
Voorbereiding voor Boerliaave-lierdenking
med. iaculteit
in Suriname
Goedkopere
uitgave van
„Posthumus"
Ameleoranna en de
groene paraplu
jnderdag 14 november 1968
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 15
jJDEN Zonder enig vlagvertoon is gistermiddag in het
Stadhuis de Culturele Raad Leiden geïnstalleerd. In feite
f betekende dat de transformatie van de nimmer goed van de
[grond gekomen commissie van advies'in culturele zaken in
een anders gefundeerd adviesorgaan.
Culturele Raad is in het leven geroepen omdat het Leidse ge-
\entebestuur zijn verantwoordelijkheid voor het culturele leven
\aadwerkelijk gestalte wil geven. Het contact met de burgerij zal
worden bevorderd door middel van secties, waarin afgevaardigden
nan diverse culturele verenigingen en instellingen zitting zullen
inemen. De leden van de culturele raad zullen op hun beurt als
die-voorzitters fungeren.
De heer S. Sannes treedt voorlopig
voorzitter van de Culturele Raad
Voorlopig omdat naar zijn me-
ig deze functie zich moeilijk laat
mbineren met het wethouderschap,
de raad heben voorts zitting prof.
A. Brouwer (vice-voorzitter)A.
{sveld (penningmeester),C.
Buurman, prof. T. H. Lunsingh
irleer, mevrouw G. H. M. van
—Te Nijenhuis, mevrouw W.
(d~ Hulst—Mengerink, mejuffrouw
Kuenen, dr. P. Provó Kluit en J.
Lij ten. Als adviserende leden maken
ook drs. Wurfbain en dr. J. M. Roo-
senschoon deel uit van de culturele
raad. Secretaris is de heer J. Padt.
De burgemeester van Leiden sprak
in zijn installatietoespraak de hoop
uit dat de culturele raad als advies
orgaan van het gemeentebestuur zijn
eigen verantwoordelijkheid waar zal
weten te maken door haar telkens
weer te stellen en haar niet bij voor
baat of na enige tegenslag te laten
vallen. Dit is een noodzaak, aldus
mr. G. C. v. d. Willigen, omdat de
cultuur nog steeds geen volwassen
positie heeft, teveel nog als franje,
als een sympathieke maar in zich
zelf bestemming vindende sector ge
zien wordt. Hij twijfelde er niet aan
of de raad zal het terrein van de
>EN In de gemeente
zijn gevestigd een openbare
een roomskatholieke school voor
ïentair buitengewoon onderwijs
imbeciele kinderen. Deze scho-
hebben onlangs andere huisves-
gekregen. De openbare school
idergebracht In het schoolgebouw,
na opheffing van de openbare
voor gewoon lager onderwijs
de Da Cost.astraat is beschikbaar
De rooms-katholieke
il is gehuisvest in het school-
iw aan de Haverstraat en heeft
i dependance in het schoolgebouw
- de Da Costastraat.
Dwel bij de openbare als de bij-
idere school bestaat ernstig be-
lefte aan enkele hulpen, die de
rkrachten assisteren bij het de
ilingen aanleren van enkele pri-
aire gewoonte- en gedragsregels,
-8 als netjes eten, zindelijk ztfn, aan-
uitkleden, enz.
m kangezien de twee scholen in de
huisvesting nauw zullen gaan
nwerken, zal volstaan kunnen
orden met de aanstelling van een
sistente aan elke school. Eén assis-
nte kan haar diensten verlenen in
gebouw aan de Da Costa-
raat, alwaar de kinderen van plm.
jaar af zijn ondergebracht, en één
16J sistente in het gebouw aan de Ha
rstraat, alwaar de jongste kinde-
n zijn gehuisvest.
Aangezien aan de bijzondere school
als enige tijd een assistente werk-
M lam is, is het gewenst de vergoeding
tie»F het schoolbestuur met ingang
1 augustus 1968 toe te kennen.
De kosten, die met een en ander
sd ïmoeid zijn, bedragen globaal
8.700,- per assistente per jaar. In-
len de raad overeenkomstig dit voor-
el van B en W. besluit, zal voor
jaar 1968 een krediet nodig zijn
f5.000,-, namelijk f 1.500,- voor
et openbaar en f3.500,- voor het
aaa jzonder onderwijs.
5W
kunst in zijn volle breedte tegemoet
treden. Burgemeester v. d. Willigen
somde bij deze gelegenheid enkele
problemen op, waarmee het Leidse
gemeentebestuur in het culturele
vlak te maken heeft. Afgezien van
het schouwburgprobleem is er vol
gens de burgemeester log een ander,
meer principieel probleem. Het pro
bleem namelijk van de verticale cul
tuurspreiding, waarbij de cultuur niet
langer een bijverschijnsel kan zijn
van het levenspatroon van een bo
ven- of middenlaag. Een voortdurend
probleem is volgens de burgemeester
ook de te krappe huisvesting van cul
turele instellingen, en activiteiten
gemeentelijke zowel als niet-gemeen-
telijke. Mr. v. d. Willigen noemde
doelbewust het woord voortdurend,
omdat het hier wel zeer bepaald
voor Leiden een structureel vraag
stuk betreft. „Leiden is een oude stad
met de erfenis van benijdenswaardige
monumenten, maar ook van een on
voorstelbare veelheid van allesbehal
ve monumentale panden. De monu
menten vormen een grote potentiële
rijkdom, maar vragen anders dan
tot nu toe veelal met gelukkige re
sultaten incidenteel gebeurt in feite
een grootse en planmatige aanpak
wil ei- enig perspectief ontstaan'.
Na de installatie door de burgemees
ter gaf de heer Sannes een nadere
omschrijving van de taak van de
culturele raad.
LEIDEN Bij K.B. is dr. A. Zwa
veling. wetenschappelijk hoofdamb
tenaar bij de afdeling heelkunde van
het Leids Academisch Ziekenhuis
aan de Leidse Universiteit benoemd
tot gewoon lector in de heelkunde
met een bijzondere opdracht voor de
klinische oncologie.
Dr. A. Zwaveling. die in 1927 in
Oud Schoonebeek in Drente is gebo
ren. bezocht de HBS in Hoogeveen
en studeerde vervolgens geneeskunde
aan de Rijksuniversiteit in Utrecht.
Na enige jaren als militair arts werk
zaam te zijn geweest, werd hij in
1957 aangesteld als gouvernements
arts in Indonesië. Van 1958 tot 1964
ontving dr. Zwaveling, die inmiddels
naar Nederland was teruggekeerd,
een opleiding tot chirurg bij prof. dr.
M. Vink in Leiden. In 1960 promo
veerde hij, eveneens bij prof. Vink.
cum laude op een proéfschrift geti
teld „Implantatiemetastasen; chemo-
therapeutische prophylaxe en groei
in geïnfecteerd milieu".
Dr. Zwaveling, die in het academie
jaar 1963/1964 een studiereis maakte
naar de Verenigde Staten, waar hij
wetenschappelijk onderzoek verricht
te in de tumorkliniek van de Univer
sity of Wisconsin in Madison, is lid
van een aantal commissies op het ge
bied van de kankerbestrijding. Hij is
om zijn verdiensten op oncologisch
terrein door het Nederlands Kanker
Instituut in 1963 onderscheiden met
de gouden Rotgansmedaille. Vorige
week vrijdag, daags nadat hij was
teruggekeerd uit Paramaribo, waar
hij doceerde op een Boerhaavecur-
sus, heeft dr. Zwaveling in Utrecht
voor zijn onderzoek op het terrein
van de cytostatica de Dr. Saai van
Zwanenbergprys ontvangen.
(ADVERTENTIE)
advertentie
juwelier - horloger
Haarlemmerstr. 181
In het kader van de voorziening
van de gasloze gemeenten in het ver
zorgingsgebied van de Stedelijke Pa-
brieken van Gas en Elektriciteit met
aardgas zullen de gemeenten Moer
kapelle en Zevenhuizen thans op
korte termijn op het openbare gas
net worden aangesloten, waar
door ook de ingezetenen van deze ge
meenten de gelegenheid zullen heb
ben van de komst van het aardgas
verbonden voordelen gebruik te ma
ken.
Uit een daartoe ingesteld onder
zoek is gebleken, dat bij de ingezete
nen een grote belangstelling voor
aansluiting op het gasleidingnet be
staat. Verwacht mag worden, dat
ook door deze verbruikers in een
ruime mate gebruik zal worden ge
maakt van aardgas voor ruimtever
warming.
De raden van deze gemeenten heb
ben zich inmiddels in gunstige zin
uitgesproken over het aangaan van
een overeenkomst van gaslevering
met de gemeente Leiden. De over
eenkomsten zullen worden aange
gaan voor een eerste periode van
vijfentwintig jaren en daarna, be
houdens opzegging met inachtne
ming van een opzegtermijn van drie
jaren, telkenmale stilzwijgend wor
den verlengd met vijf jaren.
S. SANNES
voorlopig voorzitter
PARAMARIBO (ANP) Als eer.
van de maatregelen ter voorberei
ding van de oprichting van de me
dische faculteit aan de Surinaamse
universiteit hebben de ministers van
Onderwijs en Volksontwikkeling en
van Volksgezondheid, overeenkom
stig een beslissing van de raad van
ministers, een commissie ingesteld
Deze zal tot taak hebben via het
college van curatoren voordrachten
te doen voor de benoeming van
hoogleraren, lectoren en docenten bij
genoemde faculteit
In deze commisie zijn o.m. be
noemd prof. dr. J. R. von Ronnen,
radiologie, en prof. dr. J. D. Ver
linde, microbiologie, beiden hoog
leraar aan de Leidse medische facul
teit.
LEIDEN De Nederlandse Stu
denten Raad heeft een goedkope uit
gave verzorgd van de Nota-Posthu-
mus over de reconstructie van het
universitair bestel. De NSR was van
mening, dat de prijs van de oor
spronkelijke van ministeriële zijde
uitgegeven nota van f 3.60 te hoog
was voor algemene aanschaf en dus
bestudering door studenten. Van de
goedkope (f 1) onverkorte en onge
commentarieerde uitgave is een eer
ste oplage verschenen van 5000
exemplaren.
i-W I
-* 'i 'ktnï*
- -
m*'
LEIDEN In de Stadsgehoorzaal
wordt morgenmiddag een voor ieder
een toegankelijke nationale Boer-
haave-herdenking gehouden ter gele
genheid van het feit, dat de wereld
beroemde Leidse medicus drie eeu
wen geleden dn Voorhout werd gebo
ren. Tijdens deze bijeenkomst, die
om drie uur aanvangt, zal het woord
woord worden gevoerd door prof. dr.
F. L. R. Sassen over het geestelijke
klimaat te Leiden ten tijde van Boer-
haave, en door prof. dr. J. Dankmey-
er over de vraag of Boerhaaves faam
gerechtvaardigd is. Tijdens de bijeen
komst zal voorts een aantal zilveren
en bronzen herdenkingspenningen
door de rector magnificus worden
uitgereikt aan personen en instellin
gen die zich bijzondere verdiensten
hebben verworven op het terrein van
de studie van Boerhaave en zijn tijd
of het realiseren van Boerhaave's in
tenties.
Het bestuur van de Leidse Universi
teit heeft indertijd de Amsterdamse
beeldhouwer Eric Claus opdracht ge
geven, een penning te ontwerpen ter
gelegenheid van de Boerhaave-her
denking. Deze penning wordt thana
voor het eerst uitgereikt. De afbeel
ding op de voorzijde van de penning
is geïnspireerd door de barmhartige
Samaritaan. Op de keerzijde, die het
profiel van Boerhaave toont, staat
zijn lijfspreuk „Simplex veri sigil-
lum". Op bijgaande foto de voorzijde
van de penning, die in bronzen uit
voering ook in beperkt aantal te koop
is.
Uit onze populaire afdeling
Vieux, per liter 8,95
Jonge Jenever per liter 8,50
Oude Jenever per liter 8,75
Citroen Jenever per liter 7,95
Bessen Jenever per liter 7,25
Framb. Brandewijn per liter 7,25
Dry Gin per fles 9,75
Scotch Whisky per fles 15,60
Franse Cognac per fles 13,55
Vodka per fles 9,79
Sherry medium dry per fles 3,95
Landwijn, rood en wit, per fles 1.75
Valpolicella. reuze fles
1.6 liter 3,45
Pilsener, per krat
20 HALVE LITERS 9,70
Al uw orders worden gratis
thuisbezorgd.
Wijnen en gedistilleerd.
STEENSTRAAT 8 - TEL. 21361
HERENSTRAAT 6 - TEL. 30069
HAARL.STRA AT 204 - TEL. 21611
LEIDEN —Bij KB. is prof. mr.
öe Goede, sinds 1966 gewoon hoog-
jj. aar in het staats- en bestuursrecht
de juridische faculteit van de
5 Nederlandse Economische Hoge-
jchool te Rotterdam, aan de Leidse
P^rsiteit benoemd tot gewoon
hoogleraar in het staats- en admini-
i watief recht. Prof. De Goede zal
n «aarnaast het ambt van buitenge-
jj ff00ri hoogleraar in de beginselen van
«et publiek- en privaatrecht alsmede
^waterstaatrecht aan de Techni
ci P H°Eeschool te Delft voorlopig
"to vervullen.
Mr. b. de Goede werd in 1915 te
geboren en behaalde aan het
11iSte"Jk Lyceum aldaar het eind-
p Ploma te Utrecht. In 1951 promo-
^de hij aan de Leidse Universiteit
bij prof. mr. J. V. Rypperda Wierds-
ma op een proefschrift, getiteld „Het
beheer in het waterstaatsrecht". In
1954 werd mr. De Goede, die tot dan
werkzaam was geweest op de Provin
ciale Griffie van Gelderland, be
noemd tot gemeentesecretaris van
Utrecht. Vier jaar later volgde zijn
benoeming tot buitengewoon hoogle
raar aan de Technisch Hogeschool
te Delft.
Mr. De Goede, van wiens hand een
aantal publikaties zijn verschenen, is
vanaf 1965 voorzitter van het Insti
tuut voor Bestuurswetenschappen te
Den Haag. Sedert vorig jaar vervult
hij eveneens het voorzitterschap van
de Staatscommissie voor de Water
staatswetgeving
LEIDEN Onder auspiciën van
de Leidse Jeugd Actie geeft de kin-
deroperettegroep „Masker ette" za
terdag 23 november in de Schouw
burg een opvoering van het kinder
zangspel „Ameleoranna en de groe
ne paraplu." De tekst van dit spel
werd geschreven door de dames J.
P. Stam-Dresselhuys en W J. Stam-
van der Staay. De muziek ls van
Tonny Weidner.
LEIDEN De heer H. Louwrier,
administratief hoofdambtenaar A by
het Academisch Ziekenhuis, is be
noemd tot ridder in de orde van
Oranje Nassau.
ZWAMMERDAM (ANP)
In het begin van dit jaar is het
Instituut voor prae- en proto
historie van de Universiteit
van Amsterdam begonnen met
een proefonderzoek op een
door de „Vereniging Johannes-
stichting" verworven terrein
van circa vijfenveertig hectare
ten noord-westen van het voor
malige station der Nederland
se Spoorwegen in Zwammer
dam.
Aanvangende bij het vroegere sta
tion werden op een oost-zuid-oost-
west-noord-west over het terrein lo
pende zandrug vijftien in een lUn
geprojecteerde proefputten gegraven
in enkele gevallen uitgebreid tot
proefsleuven tot voorbü de boer
derij „De Hooge Burgt". Tengevolge
van afkleien en omwerken van het
terrein was de uitslag dezer prospec
tie vrijwel negatief.
Vervolgens werd op ongeveer twee
honderd meter ten west-noord-wes
ten van het stations-emplacement
loodrecht op de proefputtenreeks een
sleuf gegraven, die de zuidelyke oe
ver van de Oude Rynbedding bleek
te snyden. Deze was in de Romeinse
tijd kennelyk gebruikt als stortplaats
voor afval. Verschillende lagen vie
len daarin te onderscheiden. De on
derste laag bevatten tegen de zandi
ge oever waarin een driedubbele
reeks nog onverklaarde palen
hoofdzakeiyk neronisch en flavisch
materiaal.
Bescherming
O
Tegen de oever liggende takken
wekten de indruk intentioneel ter be-
scherming van de walkant te zijn
aangebracht. Daarboven, en meer de
j rivier in, een grote hoeveelheid ma-
I teriaal waarbij veel baksteenpuin
j uit de tweede eeuw en de eerste
helft van de derde eeuw. In de bed
ding kwam een zware west-noord
west-noord-west-oost-zuid-oost ver
lopende paalfundering (een kade?)
aan het licht.
Onder de mobilia uit de diepst on
derzochte lagen bevinden zich terra-
sigillata, leder enzovoort, tot het be
palen van het karakter van de Ro
meinse vestiging vormt de sleutel een
bijzonder fraai bewaard gebleven
(.jnoorpatina") bronzen umbo met
od de rand twee gepunctéerde in-
scripties. Op de aanwezigheid van
1 ruiters wijst ook de vondst van een
i ijzeren paardebit. De bovenste laag
j bevat een uitgelezen assortiment aan
ceramiek uit de periode iid-iiia.
van grote kiezelstenen, ca. 100 m
resp. ca, 105 m verder ongeveer 1.5
m brede dito funderingen.
Ter weerszijden van de twee laatst
genoemde funderingen gemaakte
vlakken wezen uit. dat resp. vrywel
haaks gesneden waren een „poer"
voor een zuil van het peristylium en
de westmuur van een principia. Na
het verrichten van aanvullende punc
ties werd de gehele plattegrond ont
sloten met uitsparing van twee de
proefsleuf flankerende profieldam-
men en een mediane profieldam
loodrecht daarop.
Peristylium
Van de principia (ca. 27 x 43 m)
met iets naar achteren uitspringend
sacellum, jpet aanweerszijden twee
vertrekken, een peristylium van 6 x
4 zuilen is het open front (4 zuilen
of pijlers) naar de Rijnoever gericht.
Uit één der poeren is afkomstig een
tegula-fragment met stempel exger-
inf. Opvallend is, dat lengte en
breedte van de principia vrywel
overeenkomen met die van de stenen
principia van het laatste castellum
(6) in Valkenburg (Z.H.) (ca. 27 x 41
m).
Direct achter de principia kwamen
de porta decumana en aansluitende
delen van de zuidmuur in de vorm
van een breuksteenfundering te-
voorschyn, met daarbuiten minstens
drie grachten.
Na vaststelling van de ombuiging
van de grachten aan de zuid-west-
kant kon de breedte van de achterzy-
de van het castellum worden bepaald
op iets minder dan 140 m. Ook aan
de noordkant langs de Oude Ryn-
oever werd de grachtengordel
aangesneden. Indien de daar vastge
stelde vyf grachten qua periodiciteit
zullen blyken te correleren met de
zuidelyke, bedraagt de diepte van het
castellum slechts ca. 90 m. In dat ge
val zou Zwammerdam een extreem
voorbeeld zyn van het castellumtype
„met breed front", dat met name ge
presenteerd wordt door Utrecht, Val-
l"°nburg (Z.H.) en Hod HilL
Houten gebouwen
De fundering van de principia
doorsnijdt een zware brandlaag (half
gebakken bepleistering van houten
barakken). De onder, in en boven
deze brandlaag verzamelde mobilia
suggereren een datering van de ca
lamiteit in de periode nero-vespasia-
nus waarbij vanzelfsprekend ge
dacht wordt aan het Jaar 69. Onder
en naast de principia tekenen zich
reeds standsporen van houten ge
bouwen af. Op de van dit terreinge
deelte afkomstige terra sigillata
staan stempels. Uit een gracht kwam
een imbrexfragment met gedeeltelijk
retrograde stempel leg (in een vaan
del! je).
Nog onzeker is de betekenis van
de het eerst aangesneden fundering;
die wel zeker buiten het castellum
gelegen is. Het gebouw bleek over
het gehele oppervlak onderheid ta
zijn. Gedacht wordt aan een badge-
bouw. Ernaast werd een vierkant*
houten put aangetroffen, die puin an
2de-eeuwse scherven bevatte.
De prospectie, aanvankeiyk uitge
voerd in het kader van een veldcur-
sus voer studenten in archeologisch*
vakken van de Universiteit van Am
sterdam vanwege het Instituut voor
Prae- en Protohistorie, werd beëin
digd op 21 juni. Met de dageiyks lei
ding waren belast de heren J. K.
Haalebos, ass. I.P.P., en H, N. Don
ker, techn. ass. IJP.P.
Deze tekening laat de Romein
se nederzetting zien, die op het
terrein van de Johannesstichting
in Zwammerdam werd blootge
legd.
(Foto Leldsch Dagblad)
Stempels
Op baksteenmateriaal uit de bed
ding werden stempels aangetroffen
van de ex(ercitus) ger(man?cus) in-
f-(erlor) en de l(egio) x g-(emina).
Een op 50 m ten zuiden van de proef
puttenreeks (met een zgn. dieplepel
voor leggen van kabels gebezigde
graafmachine) gegraven proefsleuf
sneed op ca. 200 meter west-noord
west van het stationsemplacement
een 15 m lange onderheide fundering
