is het Vuil water meer bestrijden Interview met hart Luth. Kerk jaar „Onderwijs is geen zaak van negotie" f Slik de 1 pijn weg. PIERROT Kamer van Koophandel hield ledenvergadering lekasin GERO CASSETTES v. d. Water Lutherherdenking in R.K. Kerk VOOR OF TEGEN KOOPAVOND Twee donderdagen winkels tot 9 uur 's avonds open VRIJDAG 1 NOVEMBER 1968 LEIDSCH DAGBLAD de snelle en zekere pijnverdrijver (ADVERTENTIE) ADVERTENTIE Voor juwelier - horloger Haarlemmerstraat 181 pp LEIDEN „Water is het belangrijkste levenselement en als zodanig onvervangbaar. Het bezit unieke chemische en fysische eigenschappen, die het bij uitstek geschikt doen zijn voor de vele, dikwijls essentiële functies in het leven en in de samen leving. Zonder water is geen biologisch leven mogelijk. Alle levende organismen bestaan voor een belangrijk deel uit water. Het is voor de mens mogelijk geruime tijd in leven te blijven zonder het nuttigen van voedsel; zonder water sterft hij on herroepelijk binnen enkele dagen". JUWELIER - HORLOGER MAARSMANSSTEEG 21 LEIDEN - TEL. 20778 Het is niet alleen noodzakelijk, dat men voldoende hoeveelheden water ter beschikking heeft, het moet ook een geschikte kwaliteit bezitten". Tot deze conclusies kwam gistermiddag prof. dr. P. G. Fohr van de Vereniging Krachtwerktuigen in Amersfoort in een causerie, welke hij hield in de ledenvergadering van de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Rijn land. De beschikbaarheid van voldoende en goed water is ook, aldus spreker, voor de landbouw, de tuinbouw en de veeteelt een levensbelang. Maar ook in het industriële bedrijf vervult het water een aantal belangrijke functies. Voorts zette prof. Fohr uiteen, dat de wa/tervoorziening t.b.v. de bevol king en de industrie kan putten uit twee bronnen, t.w. het grond- en op pervlaktewater. Nu is de kwaliteit van het beschik bare oppervlaktewater in ons land zodanig, dat we dit water niet zonder meer zouden kunnen gebruiken t.b.v. de watervoorziening. Zeker bij drink water, doch in de meeste gevallen ook bij bedrijfswater, zal het onttrokken oppervlaktewater eerst een reini gingsproces moeten ondergaan. Vies Het ls een enigszins pikante zaak te moeten constateren, dat de watercon sumenten bevolking en industrie die groot belang hebben bij gezond oppervlaktewater, in sterke mate bij dragen tot de verontreiniging van dit oppervlaktewater, aldus spreker. Het is een duidelijke taak voor de overheid regelend in te grijpen en in het kader van een waterkwaliteitsbe heer de lozing van afvalwater kwa litatief en kwantitatief aan banden te leggen en om zo een ontoelaat bare verontreiniging van het opper vlaktewater te voorkomen. Prof. Fohr ging hierna uitvoerig in op het collectief zuiveringssysteem, dat thans reeds ih vele gemeenten besta aten ter hand is genomen door waterschappen o.a. door het Hoog heemraadschap van Rijnland. Kosten De kosten voor zuivering van het industriële afvalwater in fabrieks- installaties of centrale zuiveringsin richtingen kunnen hoog oplopen. De ze kosten moeten echter gezien wor den als een integrerend deel van de totale produktiekosten, welke nu een maal door de fabrikant zo laag mo gelijk gehouden moeten worden met het oog op de rentabiliteit, de concur- rentie-positie en de continuïteit van het bedrijf. Aanvankelijk heeft de industrie zich, aldus prof. Fohr, ook in Neder land t.a.v. de vuilwaterbestrijding bij zonder aarzelend, haast afwijzend op gesteld. Deze houding is in de loop der jaren echter geëvolueerd naar een meer positieve instelling en een toe nemende bereidheid samen met de waterbeherende overheid te werken aan een doelmatige en verantwoorde oplossing van de zo in elkaar grijpen de problemen van vuilwaterbestrij ding en watervoorziening. Thans beschikt de Nederlandse In dustrie over een eigen instituut, dat technische voorlichting en bijstand kan verlenen op dit gespecialiseerde terrein. Industrie Nadat prof. Fohr aandacht had geschonken aan de (raam) wet Verontreiniging Oppervlaktewate ren, waarin allerlei beroepsmoge lijkheden en procedures zijn vastge legd, zette hij uiteen, dat de totale kosten worden omgeslagen over al le afvalwaterproducenten in het ter ritoir van het waterschap. Voor de industrie is het belangrijk, dat zij als zodanig in waterschappen met de actieve zuiveringszaak kan bezig eijn en haar invloed kan uitoefenen op de gang van zaken. Gezien de grote belangen van de industrie als afvalwaterproducent, doch ook als waterconsument, is dit bij de vuil waterbestrijding van grote beteke nis. Verbeteren Ir. J. J. G. van Hoek, die als voor zitter van de Kamer van Koophan- DEN BRIEL (ANP) Maarten Lu ther is gisteravond op plechtige wijze als grondlegger van het protestantis me herdacht in de R.-K. Bedevaarts kerk in Den Briel. Juist op de plaats waar in 1572 19 r.-k. geestelijken wer den opgehangen in de geloofsstrijd tussen de protestanten en de r.-ka- tholieken, werd de hervormingsdag gevierd. Voor deze bijzondere dienst waren aanwezig de r.-k. deken, G. J. M. ten Have, ds. J. C. Min en ds. W. S. Duve- kot, beiden hervormd, ds. P. J. van Ouwerkerk, Nederlandse Protestan tenbond en ds. B. Slingenberg, gere formeerd, allen van Den Briel. De dienst, die grotendeels door de Jeugd werd bijgewoond, bestond uit toespraken, gebeden en schriftlezin gen. del deze middag een inleidend woord sprak, wees er nog eens op, dat er een sterke noodzaak bestaat tot ver betering van het industrieel klimaat. Ontplooing en groei van de onderne ming zijn in belangrijke mate daar van afhankelijk. Een zeer belangrijke factor daar voor is het onderwijs. Bij de her- structuering van het wetenschappe lijk onderwijs heeft het bedrijfsle ven, dat een groot deel van de abi- turianten opneemt, een duidelijk be lang; nog sterker geldt dit voor het hoger beroepsonderwijs dat in deze herstructuering een aansluitende plaats zal moeten vinden. In dit ver band achtte spreker het een geluk kig initiatief dat de Leidsche Ver- eeniglng va/n Industriëelen genomen heeft om contact op te nemen met de Leidse Universiteit. Ruimte schaars Ir. Van Hoek betreurde het, dat in de publicatie van het plan voor een nieuwe elektriciteitscentrale in Zoe- terwoude geen duidelijke omschrij ving is gegeven van de omvang van het project in ruimtelijke zin. Het is bekend dat in het gebied van het Industrieschap „De Grote Polder" een relatief groot gedeelte van 22 HA is gereserveerd voor de electrische centrale. Thans wordt als vestigingsplaats van de nieuwe cen trale de Bairepolder genoemd, zon der een aanduiding van de opper vlakte die daarvoor nodig zal zijn. Nu de ruimte in ons gebied een schaars artikel is en de oppervlakte voor de verplaatsing en de ontwik keling van de industrie uiterst be scheiden is, was spreker van oordeel, dat voor een beslissing over dit pro ject een concreet inzicht in de ter reinbehoefte onontbeerlijk .is. De plaats en de sociale en economische betekenis van de industrie voor onze bevolking en haar aanwas is van vol doende gewicht om haar huidige en komende terreinbehoefte met zorg af te wegen tegen de ongetwijfeld niet geringe ruimte die de nieuwe centrale zelf6 minimaal zal behoe ven, aldus ir. Van Hoek. In deze zitting gaf de secretaris, mr. H. A. C. Branderhorst, nog een toelichting op de wijzigingen, welke er zijn aangebracht in het Handels register en werd de begroting voor het jaar 1969 vastgesteld op een be drag van f 657.200. &ró 4Ckryven Wij danken de Kamer van Koop handel voor het. wellicht onbewust complimentje aan de werknemers bonden. Want zij schrijft: en kele jaren geleden leidde een soort gelijk overleg tot een negatief resul taat, voornamelijk door de afwijzen de houding van de werknemersbon den". En verder schrijft hij nog; de werkgevers namen toen een genuanceerd standpunt in". Goed vertaalt betekent dit dat de grote meerderheid er ook tegen was. Ook nu reeds kunnen wjj de Ka mer van Koophandel mededelen, dat de werknemersbonden, wellicht op nog betere gronden als toen, zich tegen een, o.i. volkomen onnodige, koopavond, zullen blijven verzetten Wij geloven ook niet dat, gezien de situatie in vele middenstandsbe- drijven, de meerderheid genegen is, door stijging van de bedrijfskosten die een koopavond zeker met zich meebrengt en langere werktijden, hun financiële en sociale positie nog meer te verzwakken Misschien dat tevens de pea- 1 januari 1969 in te voeren B.T.W. hun extra tot naden ken zal stemmen. De drie samenwerkende bonden van handels- kantoor- en winkelpersoneel LEIDEN De jongens en meis jes van de hervormde kleuter school aan de Asserstraat hebben afscheid genomen van hun hoofd leidster, mejuffrouw A. Hengst man. Deze af scheidsmiddag was door de ouder commissie in sa menwerking met het personeel van „De Zonnebloem" op touw ge zet, omdat mejuffrouw He?igst. man naar Zwolle vertrekt. De hoofdleidsterdie door de kleu ters luid werd toegezongen, kreeg als afscheidscadeau een schemer lamp. Het geschenk werd haar aangeboden door de voorzitster van de ouder commisie, mevrouw H. J. F. Pieterse. Voor de opvolg- LEIDEN In het Groot Auditorium van de Leidse Universi teit heeft gisteren prof. dr. D. Durrer, hoogleraar in de cardio logie en de klinische fysiologie aan de Universiteit van Amster dam. de zesde Einthovenvoordracht gehouden. Deee voordrachten danken hun naam aan prof. dr. W. Einthoven. de uitvinder van de snaargalvano meter en de vacuumgalvanometer. aan wie in 1924 de Nobelprijs voor fysiologie en geneeskunde werd toe gekend. Prof. Einthoven was van 1885 tot 1927 hoogleraar te Leiden. Het spreken met de patiënt, al dus prof. Durrer in zijn voordracht, getiteld .Woord en wederwoord", het goed luisteren naar zijn klachten kan de cardioloog informatie geven, welke soms niet of zeer moeilijk op andere wijze verkregen kan worden Dit gesprek is dus essentieel voor het stellen van sommige diagnoses. Sinds kort kan men het hart di rect een soort interview afnemen, als het ware buiten de patiënt om Deze ontwikkeling Ls mogelijk ge worden door de pacemaker, een soort batterijtje, dat ritmisch elektrische prikkels uitzendt. Deze behande- inigsmethode werd tot voor kort al leen toegepast bij te trage harts- werking of bij aanvallen van hart stilstand, en heeft daar zegenrijk ge werkt. Recente onderzoekingen, uitgevoerd tn het Amsterdamse Laboratorium voor Klinische Fysiologie hebbeu echter aangetoond, dat deze elektri sche prikkels ook gebruikt kunnen worden voor het onderzoek van pa tiënten met hartonregelmatigheden of aanvategewijs versnelde hartswer- king (hartjagen) of met moeilijk te herkennen maar soms ernstige stoornissen in de geleiding van boe zems naar kamers. Het hart rea geert onmiddellijk, wanneer het ge prikkeld wordt. Het antwoord van het hart kan direct met de eleotro- •ardiograaf, de grote uitvinding van Einthoven, worden vastgelegd In Amsterdam wordt bij het on derzoek gebruikgemaakt van een sterk verbeterde, uiterst nauwkeurige en vooral veilige pacemaker re sultaat van samenwerking met het Laboratorium voor Medische Fysica te Amsterdam die in staat is alle gewenste prikkelprogramma 's te realiseren. Deze elektrische taal wordt door het hart „verstaan", het reageert er onmiddellijk op. Uit de antwoorden kan men conclusies trekken over het ontstaanm echanisme van bovenge noemde stoornissen. Het is nu gebleken, dat de tot nu toe aanvaarde voorstelling over het ontstaan van hartjagen in een aan tal gevallen veranderd dient te wor den. Bij sommige patiënten moet naast de normale verbinding tussen boezems en kamers een extra ver binding worden aangenomen. Deze laatste fungeert als het ware als kortsluiting. Er kan nu een steeds ronddraaiende ontlading door de normale verbinding en deze bundel optreden (een soort achtervolgings wedstrijd op de wielerbaan), waar- dooi- het hart wordt opgejaagd en veel te snel gaaf. kloppen. Dit onder zoek heeft hef. aannemelijk gemaakt, dat bij zeer ernstige en langdurige aanvallen doorsnijding van deze ex tra bundel in het hart moet worden overwogen. Ht is heel goed moge lijk. dat extra bundels, die als kort sluiting werken, op meer plaatsen ln het hart kunnen liggen. Afhankelijk van de ligging zijn bepaalde elektro- cardiografische veranderingen en type ritmestoornissen te verwachten. Zeer duidelijk is de invloed van psychische factoren op de hartswer. king gebleken. Het elektrisch sturen van de hart- frequenbie en van het ritme kan toe gepast worden voor het onderzoek van vele functies van het hart. Daarom is de kans groot, dat dit „woord en wederwoord" het begin za! zijn van een nieuwe ontwikke ling, waardoor het inzicht in de hartswerking wordt verdiept en nieuwe diagnostische en behande lingsmogelijkheden binnen bereik ko men. ster van de scheidende kleuter leidster, mevrouw A. Waisenbach —van Dam, waren er bloemen. Op de foto de dames Hengst man rechtsen Waissenbach (links) temidden van de kleuters. (Foto LD/Holvast) Burgerlijke stand vau Leiden GEBOREN Anne-Marieke, d. v. C. Sukkel en M. A. Reijngoud; Ronald Melis. z. v. A. Doelen en G. van Leersum; Jacqueline Yolanda. d. v. E. Kloos en A. W. Jon ker; Martin, z, v. J. W. Kralt en M. van der Bent; Cornells Pleter, z. v. P. C Plug en W. Varkevlsser; Marcel, z. v. J. J B. Bosman en Y. den Hertog; Sedar, z. 'v. W. Spaargaren en A. M. Buskermolen. ONDERTROUWD C. P. C. M. Oomen en A. M. L. Ser- rarens T. Uittenbogaard en W. van Leeuwen; H. van der Tuin en A. van Pelt H Timmer en J. Benschop; M. A. van 't End en H. Ruijtenbeek J. S. Huljgen en H. Leendertse; T. G. van Nor den en T. P. M. Zandbergen C. L. Tseng en A. Baart; D. Ha-lfwerk en M. I. Pommée; P. van der Vel den en P. van der Weijden; J. F. Ver- santvoort en A, E. Kroesemeijer; A. J. Plasman en J. A. Smlds; B. Paal man en J. E. de Koning; A. J. van Berge Henegouwen en A. M. T. van Goozen; P. F. E. Tesselaar en D. M. Wouters; T. W j. Schulpen en F. E. Servaas; H. J. Kockelkoren en E. M. van den Berg; R. Jongquere en P. H Korstanje; J. F. H. M. Wasser en M A. T. Bakker; R. L. W. de Gunst en J. C. van der Blom; E. J. H. Kerck- hoffs en A. J. M. de Heij; G. P. A van der Knaap en M. Bremmer; J. P. W. J. Vorenkamp en M. J. S. van de Westèringh; R. A. Meertens en M. v. Sonsbeek. GETROUWD N. J. Vreeswijk en M. C. Vuurpijl; D de Vries en M. G. van der Mark; W. M. Brussee en C W. Dubbeldeman; M. Windhorst en j. van der Kraan; B. Honsbeek en C. Janssen; A. P. Le pelaar en E C J Bavelaar; J. C. Ver haar en M. vèlthuijzen; D. Krult en H. J. van den Burg; J. M. van Meel en A. T. Jansen; P. J. Vermond en M. Loendersloot LEIDEN Ingevolge het bepaal de in artikel 3 van de Winkelslui tingswet 1951 geldt, het verbod om een winkel op werkdagen na 18 uur geopend te hebben, niet in de pe rioden van 29 november tot en met 4 december en van 20 tot en met 23 december, op 31 december en op 28 november, indien deze op zater dag valt. De winkels mogen dan tot 21 uur geopend zijn. De Raad van het Grootwinkelbe drijf. kring Leiden, en de Leidse Middenstandscentrale hebben, om dat in verband met de belangen van het personeel de grootwin kelbedrijven en vele andere zaken op de zaterdagen 30 november en 21 december normaal om 18 uur zullen sluiten, verzocht om ter compen satie van dit verlies aan openings tijd voor de donderdagen 28 no vember en 19 december a.s. tot 21 uur ontheffing van de verplichte avondsluiting. De bonden van werknemers in de winkelbranches hebben met genoemd verzoek hun instemming betuigd. Naar de mening van B. en W. bestaat tegen het verlenen van de gevraagde ontheffing geen bezwaar. Voorts achten zij het redelijk, de onheffing ook van toepassing te verklaren op de markt- en straat handel. B. en W. stellen de raad voor in deze geest een besluit te nemen. „Als God ons huis Zijn gunst onthoudt dan is het tevergeefs gebouwd tekst van ds. J. Happee, die zijn pre dikatie begon met eraan te herinne ren, dat het kerkgebouw van de Evangelisch Lutherse gemeente werd gebouwd tijdens het twaalfjarig be stand en op 17 oktober 1618 in ge bruik is genomen. De gemeente had geofferd en de bouwlieden gezwoegd nadat her en der brieven waren ver zonden om bijdragen voor de bouw. De predikant in die dagen overleed toen hij op collectereis in Duitsland was. Het is een mooi gebouw geworden, maar als er niet wordt gepredikt en geluisterd, als er geen avondmaal wordt gevierd en geen doop wordt toegediend, dan heeft de Heer het LEIDEN Onderwijs is geen zaak van negotie; zo het toch daarmee overgoten wordt, dan is van onderwijs geen sprake meer maar komt het bedenkelijk dicht in de buurt van bedrog. Wanneer het over gecommercialiseerde oiderwijs veld wint en de wetge ver daartegen geen barrière iveet op te werpen, danzal het schrif telijk onderwijs aan zulke tegen werking zijn blootgesteld, dat het zijn educatieve taak niet meer kan volvoeren. Het onderwijs is voor vele geldmakers een middel gewordengeen doel, laat staan roeping. Er zijn zelfs buitenlan ders, voor wie schriftelijk onder wijs als vangnet dient in de alles- vermalende geldstroom. Deze ontwikkeling op het gebied van schriftelijk onderwijs is voor de president-directeur van de Leidsche Onderwijsinstellingen, de heer I. J. Sloos, aanleiding geweest om het alarmsein te hijsen. Hij deed dat tij dens het gisteren in de Leidse Stads gehoorzaal bij gelegenheid van het negende lustrum van de LOI gehou den symposion. De heer Sloos acht te het een gelukkige omstandigheid, dat de regering het plan heeft opge vat om op korte termijn een wet op het schriftelijk onderwijs in te die nen. Deze wet zal naar zijn mening aan het bonafide onderwijs die er kenning kunnen geven die het toe komt. Ter gelegenheid van dit onderwijs- symposion hielden zowel prof. dr. F. W. Prins, hoogleraar in de Pedago giek en Algemene Didactiek aan de Landbouwhogeschool in Wagenin- gen, als prof. dr. C. A. van Peursen, hoogleraar in de wijsbegeerte in Lei den, een uitvoerig referaat. Prof. Van Peursen wees onder meer op snelle veranderingen, die zich in de samenleving van vandaag voltrekken. Deze veranderingen brengen naar zijn mening een toe nemende intensivering van het on derwijs met zich mee, waarbij ook de vormen van het onderwijs be langrijke wijzigingen zullen onder gaan. Dit alles hangt volgens prof. Van Peursen samen met de steeds groter wordende behoefte aan infor matie. „Het onderwijs en met name het schriftelijk onderwijs zal steeds meer naast de grote communicatie media komen te staan als informa tie-verschaffende instantie. Prof. Prins gaf tijdens het sympo sion van de LOI zijn didactische me ning over de zin van de studie in de hedendaagse crisis. Hij zag deze cri sis als een gevoel van onbehagen over de resultaten van het huidige onderwijs. Schriftelijke her- en bij scholing van de ouderen is naar zijn inzicht noodzakelijk omdat hun kinderen steeds beter geïnformeerd zijn. Prof. Prins kwam tot de con clusie dat "Tederland wat de studie betreft in velerlei opzicht nog een ontwikkelingsland is. Ter afsluiting van het symposion werd bekendgemaakt dat de LOI in het kader van haar winstloosheid een bedrag beschikbaar heeft gesteld voor de oprichting van een stichting. Deze stichting LOI-fonds ter bevor dering van de didactiek van het schriftelijk onderwijs, zal met ingang van 1969 jaarlijks een geldprijs uit loven als bekroning van één of meer publicaties over de didactiek van het schriftelijk onderwijs door een Nederlandstalige auteur. De oud-predikanten van de Evang. Lutherse Gemeente in Leiden, ds. H. J. A. Haan en ds. J. H. Smit Duyzentkunst (v.l.n.r.) en de huidige predikant, ds. J. Happee. (Foto LD/Holvast) niet gebouwd. Door de sacramenten is ze tot een waarachtige kerk gewor den. Ds. Happee onderscheidde drie pe rioden van grote bewogenheid in de godsdienstige ontwikkeling in ons land. In de eerste honderd jaar was er de strijd om de erkenning dat er ook andere wijzen van beleven van de godsdienst mogelijk waren dan al leen de algemeen gangbare calvinis tische leer. Samen met de remon stranten en de doopsgezinden hebben de Luthersen in de 17e eeuw een te ken van pluriformiteit moeten geven en de hoge waarde verdedigd van het één-zijn in verscheidenheid in plaats van in absoluutheid. Het is fel toegegaan. Waar vriendschap had moeten zijn was verkettering. Men moest nog lerqn open te staan voor de pluriformiteit van de kerk van Chris tus. In de tweede periode kwam de vuurproef voor de naastenliefde. Er heerste grote armoede in Leiden. De diakenen lieten hun noodkreten ho ren. Uit deze tijd dateert de stichting van het wees- en oudeliedenhuis (om streeks 1910 gesloopt) door het hand jevol mensen van de Lutherse ge meente, waarvan er velen zelf arm lastig waren. Het tehuis stond toen ook open voor doopsgezinden en re monstranten. ADVERTENTIE LEIDEN Ter gelegenheid van het 350-jarig bestaan van haar kerk gebouw heeft de Evangelisch-Luther- se gemeente gisteravond een herden kingsdienst gehouden. De kerk was tot de laatste plaats bezet. Onder de aanwezigen bevonden zich vele ge nodigden. Voor deze herdenking waren over gekomen de oud-predikanten van de Leidse gemeente ds. J. H. Smit Duy zentkunst en ds. H. J. A. Haan, aan wie elk een deel van de liturgie in deze dienst was toevertrouwd. Voor en na de prediking zong het koor psalm 127 vers 1 „Als God ons huis Zijn gunst onthoudt dan is het tever geefs gebouwd" en dit was tevens de

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1968 | | pagina 3