Jscheiding van Biafra was op
iliebezit van buren gebaseerd
aardgas voor warmte
Zeskant: expositie in
het Gemeentemuseum
DAALDEROP
HOLS
I0NAKAT
ben Holder
*SS alles
lien punten waarom de regering-Gowon
in Lagos zich verzet tegen Ojoekwoe
Vlielahd
SWE S i
„Feiten"
HOLS' VOEDERS
Problemen van de
industriële vormgeving
iadkamerkache
The Bona Stars
tegen Wilskracht
Klappen voor
boksarbiter
4
in holland brengt een buis de warmte bij u thuis
'Éirt
LEIDSCH DAGBLAD
fels er geen olie was in Nigerië, zou er nooit sprake zijn
;st van afscheiding van Biafra", Dit is, in het kort, het
fount van Elim N. E. Udoh, een vurige anti-Biafraanse
Waan, die in Londen rechten en sociologie heeft gestudeerd
|e studie nu voltooit aan de universiteit van Leiden. Hij
t zich aan de emotionele wijze, waarop de moeilijkheden
lijn land hier in Nederland en elders in Europa worden be-
lerd en schrijft dit toe aan de zeer omvangrijke propaganda
I Biafra, dat geen kosten of moeite spaart om de wereld-
[ie te beïnvloeden. Maar waarom het gaat, zegt de heer
fi zijn de feiten.
NORTH
v r*+iO
KANO
STAT^**
WESTERN
f CENTRAL 'J
STATE v
NORTH
I
S>-rS>
EASTERN
STATE
kOAN
Conn
indé
erdeli
nder
99r,
.fa
!oü5 X 'Tm l eS*'T'jSsV
os STATE
i>,V"STAT61«<T'
BZWH
MIO-WEST
STATE
STATE
7. Nu de oorlogshandelingen sterk
in het nadeel van Biafra zyn uitge
vallen, schermt de Biafraanse pro
paganda met de hongerdood van
honderdduizenden. Maar die propa
ganda is wel erg eenzijdig. De ware
schuldigen, zo zeggen de regerings
aanhangers, zijn immers Ojoekwoe
en zijn „Nnewi-kliek" (zijn adviseurs
zij'n nl. allen familieleden of perso
nen uit zijn geboortedorp Nnewi).
Die kleine groep fanatici laat recla
me maken met „het arme, vertrapte
volk van de Ibo's, dat het recht op
zelfbeschikking wordt onthouden".
Daarbij vergeten zij te vermelden,
dat zijzelf de Rivers-State en de
South-East-State hebben gedomi- I
neerd en, op grond van de olierijk
dom en de ligging aan zee van die
gebieden, tot afscheiding overgingen i
Zonder die overheersing van Ijaws
en Ibibio's zouden de Ibo's die stap
niet hebben durven onderne-
men. Voor hun droom van een Bia
fraanse staat moesten zy eerst zelf
anderen aan zich onderwerpen. Zo
werden achttien stamhoofden van de
Ijaws en Ibibio's wegens verzet te
gen de Ibo-overheersing door Ojoek-
woe's mannen gearresteerd en in
koelen bloede doodgeschoten. Om
diezelfde reden werden de vader en j
twee broers van de in de aanhef ge>
noemde heer Udoh door de Ibo's ver
moord (Udoh Sr. was de traditionele
tweede leider van de Ibibio-Efiks)
Franse invloed
8. De strijd voor een onafhanke
lijk Biafra komt tenslotte, wel in een
merkwaardig licht te staan als men
weet, zo zeggen de „federalen", dat
Ojoekwoe enkele jaren geleden een
contract sloot met de Franse ban
kiersfirma Rothschild, waarbij de
Fransen voor tien jaar alle rechten
op de exploitatie van olie en andere
bodemschatteil in Oost-Nigerië werd
toegezegd in ruil voor een maande
lijkse betaling van vele tientallen
miljoenen guldens. Hier ligt de
oorzaak van het feit. dat Parijs de
Biafranen steunt zonder evenwel tot
erkenning over te gaan. Want de
Fransen hebben ook buiten Biafra
grote belangen in Nigerië en die wil
len ze, door erkenning, niet in de
waagschaal stellen. Op de achter
grond van dit conflict woedt een
stille strjjd tussen de Engels-Neder
landse oliemaatschappijen en de op
dringende Franse belangen.
9. Wat de Engelsen betreft, die
hebben, op grond van hun koloniale j
ervaring, begrip voor het gevaar dat
ontstaat als de ene stam de andere
gaat overheersen. Een belangrijke
rol in hun steun aan de regering in
Lagos speelt bovendien, dat zij an
derhalf miljard gulden in Nigerië
hebbe'o geïnvesteerd. Een derde
punt is, dat Londen oog heeft voor de
gevolgen voor gehéél Afrika als de
Biafraanse afscheiding zou slagen.
Afrika telt vele staten, maar elk van
die landen bestaat weer uit ontelba
re afzonderlijke stammen. Zou
„Biafra" een succes worden, dan zou
dit de „Balkanisering" (het uiteen
vallen in een onnoemelijk aantal mi-
ni-staten) tot gevolg hebben.
Ook elders
10. Ofschoon de Nigerianen, die
Lagos steunen, kunnen begrijpen, dat
de wereld emotioneel reageert op
de ellende in Biafra, vragen zij zich
toch wel af waarom dit niet eveneens
gebeurde by vorige afscheidingspo
gingen in Afrika, zoals in 1964 in
Tanzanië en twee jaar geleden in
Zambië. Die pogingen werden bloe
dig onderdrukt, maar toen bleef elke
reactie elders achterwege.
Tot zover enkele punten uit de op
vattingen van de regering-Gowon in
Lagos. Het probleem-Biafra is zeer
ingewikkeld. Maar voor goed begrip
van de situatie mogen ook deze fei
ten niet onvermeld blijven.
Etim N. E. Udoh
t zijn nu die feiten vol-
Udoh en anderen, die achter de
ixanse regeringsleider luite-
kolonel Gowon staan en de
ridingsoorlog van Ojoekwoe
delen?
niemand weet, dat het
ronkelijke gebied van Biafra in
Üjkheïd uit drie delen bestond'
ivers-State (rtfk aan olie), de
Btelijke staat (evenals de
s-State aan zee gelegen) en ten-
het eigenlijke Ibo-gebied: de
al-costelijke staat, waarop
afraanse verzet nu is samen-
ïoek gen. Die oorspronkelijke
leien van Biafra worden be
door zeven miljoen Ibo's,
anderhalf miljoen leden van de
stam en vier miljoen (Efik)
s. En nooit zou Ojoekwoe een
hebben kunnen maken en de
tiding van Biafra hebben dur-
atroepen als de Ibo's de ande
iet tot medewerking hadden ge-
;en. Sterker nog: het eigenlijke
ebied mist alle levensvatbaar-
want het heeft geen bodem-
ten en geen verbinding met zee.
in de delen van het oorspron-
Biafra, waarop de Ibo's geen
kunnen doen gelden omdat
eb bewoond worden door andere
qp.p, aen liggen de olievelden en
avens. Met zijn Biafraanse af-
Jding pronkte Ojoekwoe in feite
en andermans veren. Nu de Rivers-
en de Zuidoostelijke staat hem
militaire tegenslagen zijn ont-
is hem slechts éénderde van
tra" overgebleven en dat gebied
»r zijn voortbestaan juist op de
nn Nigerië aangewezen.
Overheersen
Ten om-echte wordt gezegd, dat
tryd in Nigerië een godsdienst-
is. Wel is er een zeker tegen-
hg tussen de mohammedanen in
worden en de christenen in het
maar dit verschil speelt
rol van enige betekenis. In fei
lt het hier om een stammen-
fc. AIA0A?
P.HASCOURF
Het onderste deel van deze
kaart van Nigerië laat duidelijk
de deling in drieën zien: Rivers
State. East Central State (het ei
genlijke Ibo-land) en de South
Eastern State.
(ADVERTENTIE)
verkrijgbaar in
-e dierenspeciaalzaak
Voor hond en poes
btf
'SNVOSSENSTEEG 75—77
1tot»«K9JJM»
oorlog: tussen de zeven miljoen Ibo's
en de ruim 46 miljoen niet-Ibo's, on
der wier belangrijke stammen als de
Joroeba's en de Haussa's. Door een
wat hogere ontwikkeling en grotere
werklust namen de Ibo's een bela-ng-
rijke plaats in de Nigeriaanse ge
meenschap in op het ogenblik, dat
het land in 1960 een onafhankelijke
staat werd. Dat was onder president
dr. Azikewe, een lbo. Het kabinet
bestond uit veertien ministex-s. van
wie vyf Ibo's. Maar de Ibo's hebben
altijd de neiging gehad de anderen
te overheersen. Zoals een Nederland
se zakenman, die jarenlang in Nige
rië heeft gewoond, het uitdrukte: de
Ibo's zeggen „Haussa, ga jy maar
schoenen poetsen".
3. In januaxi 1966 voei-den de Ibo's,
ontevreden over de gang van zaken,
een staatsgreep uit en vermoordden
meer dan 220 politici en militairen
van andere stammen, voox-namelijk
afkomstig uit het noorden. De Ibo-
generaal Ironsi werd daarop rege
ringsleider. Hij omringde zich met
een staf van lbo-adviseurs en bevor
derde 21 officieren in rang, onder
wie 18 Ibo's. Deze bevooi-rechting
van de Ibo's wex-kte niet stimulerend
op de ondex-linge samenwerking en
het kwam tot een uitbarsting, toen
Ironsi de eenheidsstaat afkondigde,
zonder daai-bij rekening te houden
met de traditionele sociale en poli
tieke instellingen in het land. Met de
steun van legex-officieren organiseer
den de Noordelijken daax-op een te-
gen-coup en maakten van die gele
genheid gebruik om op vei'schrikke-
lijke manier wraak te nemen: vijf
duizend leden van de oostelijke stam-
mexx. veelal Ibo's, verloren in dit
bloedbad het leven. Onder hen was
ook generaal Ironsi.
Geen succes
4. De Ibo's besloten daarop naar
hun eigen gebied terug te keren en
riepen alle stamgenoten in het land
op zich weer in het oosten te vesti
gen. Ten onrechte stelt de Biafraan
se propaganda het voor, alsof die op
roep een succes is geworden. Niets is
minder waar. Buiten het eigenlijke
Ibo-gebied wonen nog miljoenen
Ibo's, in de Nigeriaanse hoofdstad
Lagos bijna veertigduizend. Hun
wordt, voorzover zij zich niet achter
„Biafra" scharen, niets in de weg
gelegd.
5. Onjuist is de Biafraanse voor
stelling van zaken, dat er, vóór de
afscheiding, vanuit Lagos een min of
meer dictoriaal eenheidsbestuur
werd gevoerd. De bemoeiingen van
Lagos bepeikten zich tot buitenland
se zaken, de geldcirculatie, de be
lastingen en de in- en uitvoer. On
derwijs bijv. en andere vormen van
opvoeding behoren tot het gezag van
de afzonderlijke staten.
6. Weixxig bekend is, dat voor het
Biafraanse besluit tot afschei
ding drie vergaderingen nodig wa
rén. In de eerste vei'klaarde 82 van
de aanwezigen zich tegen, maar door
manipulaties met de samenstelling
van deze bijeenkomsten slaagde
Ojoekwoe erin de tegexxstand in de
tweede vergadering tot 62 en in de
derde tot nul te reduceren. Van een
vrije beslissing van de afgevaardig
den van Oost-Negerië is geen sprake
geweest, aldus de federale Nigeria
nen.
DEN HAAG (GPD) Er zijn twee extreme opvattingen
over de plaats van het bedrijfsleven in de huidige maatschap
pij. De optimisten zeggen, dat er een belangrijke harmonie be
staat tussen industrie en consument (de industrie maakt wat de
consument wenst).
De pessimisten betogen daarentegen, dat de op winst be
luste industrie zowel de arbeiders als de consumenten zoveel
mogelijk uitbuit. Zo schetste de bekende Groningse econoom
prof. dr. J. Pen dezer dagen het maatschappelijk bestel bij de
opening van de expositie „Zeskant" in het Haagse Gemeente
museum, waar werk te zien is van zes industriële vormgevers.
Kwaliteitsverhoging
Industriële vormgeving is volgens
deze hoogleraar een duidelijk argu
ment voor de eerste theorie, want
daarmee wordt gesti'eefd naar ver
betering van het product, niet alleen
door uiterlijke verfraaiing, zoals
velen nog steeds menen, maar door
verhoging van de kwaliteit in 't al
gemeen. Daarmee is de klant gediend,
maar ook het bedrijf, omdat een
goed en logisch ontworpen product
een efficiënte fabricage mogelijk
maakt en materiaal en kasten be-
ADVERTENTIE
Eigenlijk is een badkamer
kachel onmisbaar. Want ook uw
bad- of doucheruimte moet heer
lijk warm zijn, wil baden een
puur genoegen worden.
Met dit Daalderop apparaat
straalt zo'n weldadige warmte u
tegemoet. Wèg zijn die koude
momenten van vroeger. Wèg is
dat onnodig rillerig zijn. Voor
deze sublieme kachel is altijd een
plaatsje in uw badkamer te
vinden! Want met de reflektor
kunt u 2 kanten uit: hij kan naar
links èn naar rechts worden
gemonteerd. Haal 'n folder bij
uw winkelier, want Daalderop
maakt vele typen badkamer-
kachels. Kiest u déze, weet dan dat
u voor 63,75 een betrouwbare
badkamerkachel met KEMA-
keur en waterdichtheidsteken
krijgt. Bel uw installateur meteen
voor deze
spaart. Industriële vormgeving is
daarom in onze maatschappij een
heel belangrijke factor.
Want kwaliteitspi'oducten zijn voor
economische expansie van groot be
lang. De meeste landen beseffen dat
héél goed en besteden veel aandacht
(en geld) aan de bevordering van
goede industriële vormgeving, zoals
byv. Engeland met zijn befaamd
„Design Center". In ons land daar
entegen lijdt het Instituut voor in
dustriële vormgeving een precair be
staan en zal zelfs waarschijnlijk zijn
activiteiten door gebrek aan de
hoogmoedige overheidssteun moeten
staken.
Om terug te komen op de exposi
tie „Zeskant", deze toont de resul
taten van drie jaar studie aan de
Academie van Beeldende Kunsten in
Den Haag, waar nu reeds 18 jaar een
weekeind-cursus gegeven wordt aan
studenten, die reeds in de praktijk
werkzaam zijn, door docenten, die al
len ervaren praktijkmensen zijn.
Veelomvattend
Zes ontwerpers, B. D. Westdijk, H.
J. Swaak. A. Bos, C. K. Hiemstra,
J. A. Brouwers en Ch. Marks, heb
ben de 3-jai'ige cui'sus beëindigd en
geven nu een ixidruk van het veel
omvattend programma, niet alleen
door de xpositie van de in die tyd
ontworpen en uitgevoerde pi'oducten,
maar ook door de uitgave van een
map met 8 losse bladen, waarop ge
gevens over de opleiding en de be
langrijkste studieobjecten wor
den vei'sti'ekt.
Deze studieobjecten worden zoveel
mogelijk op de praktijk afgestemd
in overleg met een groot bedrijf, de
ze keer met Philips. Een door ieder
der zes studenten naar eigen in
zicht ontworpen haxxdmixer was een
dei-gelijke gemeenschappelijke op
gave. Zo zijn er nog gezamenlijke
opdrachten geweest voor het ont
werpen van ventilatorkachels, pan-
nensets. containers, scheerappara-
ten enz., terwijl er ook vrije en in
dividuele opdrachten moesten wor
den uitgevoerd.
Speelse objeeteii
Behalve aan al deze nuttige en
praktische apparaten is ook aan
dacht geschonken aan wat. speelser
objecten. De opdracht luidde een
goedkoop en makkelijk te hanteren
voorwerp te maken, dat aangedre
ven wordt door een elektromotortje,
gevoed door staaf batter ij en. Grap
pig is de oplossing die H. J. Swaak
voor deze opgave gevonden heeft in
de vorm van een klein orgeltje,
waarvoor elke willekeurige pons
kaart de „partituur" levert. De for
mule voor dit ingenieuze instrument
is koxt en bondig: motor plus venti
lator is luchtverplaatsing. Luchtver
plaatsing plus mondharmonica is
geluid. Geluid plus ponsgaatjes is
iets wat niet op muziek lijkt.
Zo geeft Zeskant in beknopt bestek
inzicht in de problemen van de
vormgeving, een onderwerp, dat niet
alleen van economiseh maar ook
van cultureel belang is en daarom in
een museum op zijn plaats.
LEIDEN Het Leidse basketbal
team The Bona Stars, dat dit seizoen
nog geen enkel verliespunt behoefde
te incasseren, komt morgenavond in
de Vijf-Meihal (20.15 uur) uit tegen
het Amsterdamse Wilskracht. Gezien
het grote verschil tussen beide teams
op de ranglijst Wilskracht won tot
op heden pas één wedstrijd moe
ten de Leidenaars dit duel kunnen
winnen en dus ongeslagen blijven.
Maar men zal er goed aan doen Wils
kracht niet te onderschatten.
Opstelling: C. Pley, A. en P. de
Jong, P. Ruysenaars, H. Stol, R.
Wallaart, H. van Mamei'en, B. van
Cleef.
Programma zaterdag: 18.45 TBS
(dames) 2Rowic, 20.15 uur, TBS—
Wilskracht. Vrijdag 20.30 uur Blitz—
TBS 2, 2zaterdag Te Werve—TBS
(dames) 3, 19.00 uur.
MEXICO STAD (ANP) De Ja
panse boksscheidsrechter Tanaka is
gisteravond het slachtoffer geworden
van de continentaal chauvinistische
houding van het Mexicaanse publiek.
Toen hij in de lichtgewichtpai-tij tus
sen de Turk Sevimli en de Urugays
Rivero de laatste diskwalificeerde, be
gonnen de toeschouwei's de ring te
bekogelen met proppen papier, kar
tonnen bordjes en geldstukken. De
heer Tanaka bleef onverstoorbaar,
wat de toch al verhitte gemoederen
tot het kookpunt bracht. Toen hij de
ring verliet, werd de Japanner aan
gevallen door vechtlustigen. Onmid
dellijk schoten officials, onder wie ve
le oud-boksers, toe en ontzetten de
Japanner, die omringd door een kor
don van stex'ke mannen, de zaal ver
liet.
ADVERTENTIE
G
G
Q
G
fin tt!
.Sbh U ël Jl
PU6LIKATIE N.V. NEDERLANDSE GASUNIE
