Leidsch Dagblad | 1968 | 15 oktober 1968 | pagina 9

kan

nu

[riepsoort
orden voorspeld

v

Dagen vaste prijzen zijn wel geteld

e

Slik de
pijn weg.

J®-

A

Broertje
een kuil

en zusje 111
verdronken

RfV

Gericht
vaccin
weldra
mogelijk

Ir

Omdat we gewoon
veel, véél te weinig
zon krijgen.

piano's
orgels
9 hi fi

mossel*

150.000

a

1889

1898

-»e-

1918

1933

1946
-®-

19571

196.7.?

lekasin

Ook voor merkartikelen in levensmiddelenhandel

Dag op pad
voor één uur
zwemles

KUNSTGEBIT

la

^0 15 OKTOBER 1968

t

ȏ-

SPAANSE
.GRIEP

-t®-

A7IA1

AZIATISCHE
GRIEP

(Van één onzer redacteuren)
DEN In de nabije toekomst is het waarschijnlijk mo-
'b een vaccin te bereiden dat een nieuwe griep-epidemie
-i jffend kan bestrijden. Dit dank zij recente laboratorium-
in ^ekingen, vooral in Leiden, waardoor men thans in staat
redelijke zekerheid te voorspellen welk nieuw virus een
jpidemie zal veroorzaken.

lllllllllllliiiiiilliiiiiiillllllllllllll

hooi

Toelichting bij de tekening!

In 1889 is er een wereldomvattende griepepidemie, of pandemie ge
weest, (daarvóór uiteraard ook, maar daarover is niets bekend) en
na een periode van 9 jaar, in 1898 volgde een lichtere epidemie, ver
oorzaakt door een influenzavirus dat later bij paarden is gevonden.
Daarna moet er nog een epidemie zijn geweest, maar gegevens hier
over ontbreken.

In 1918 bracht een geheel nieuw virus, afkomstig van varkens, een
pandemie: de Spaanse griep. Dit virus heeft periodiek (om de 8 a 12
jaar) in verschillende gedaanten lichtere epidemieën doen ontstaan.

In 1957 heerste de Aziatische griep, hoogstwaarschijnlijk veroor
zaakt door hetzelfde virus dat in 1889 een pandemie teweeg bracht.
Dit virus keert na een gedaanteverwisseling terug in 196

Het virus, dat sinds augustus in het Verre Oosten een epidemie
veroorzaakt en zich langzaam verder verspreidt, toont volgens onder
zoekingen verwantschap met het virus uit 1898, het zgn. „paarde-
virus".

De veronderstelling lijkt nu gewettigd, dat een virus in een pande-
mische periode van 30 a 40 jaar in verschillende gedaanten de mens
heid plaagt, dan eenzelfde periode „rust" om vervolgens na 60 tot 80
jaar weer met nieuwe energie tevoorschijn te komen.

ADVERTENTIE

'fcidse gTiepspeciallst, dr. N.
enC voorspelde al enkele jaren
'dat er een nieuwe griep-
kon opduiken en welk
jms daarvoor „verantwoorde-
jju zijn, maar andere influen-
i van de Wereldgezond-
tie hechtten daar toen
piig waarde aan. Thans heeft
fejk hem gelijk gegeven: sinds
is woedt in het Verre Oosten
jep-epidemie die zich lang-
Jtbreidt-

of juister: influenza, is één
voornaamste oorzaken van
fteverzuim in de bedrijven. Er
>1 iets tegen gedaan: in tal
drijven wordt het personeel
VIngeënt en de farmaceuti-
jdustrie speurt naarstig naar
jmisch preparaat waarmee in-
kan worden bestreden. Toch
jhienza tot dusver tamelijk on-
tr en df. Masurel, hoofd van
:entrum der WHO (We-
Organisatie) in Ne-
van de afdeling Klinisch

Jtoire Virologie, vertelde ons
laboratorium in het Acade-
liekenhuis in Leiden precies
Het is een lang verhaal,
iteressant. Want griep en
n twee en ze blijken uitein-
elkoppig te zijn.

Misvatting

eerst een misvatting recht
se leek verwart vaak ver-
|d (al dan niet gepaard gaan-
koorts) met influenza", zegt
—liurel. „Men zegt dan: ik ben
«len nu krijfg ik nog griep,
kt wordt dan veroorzaakt door
de vele andere luchtweg-vi-
het zijn er nu geloof ik al
|nh 90 geworden: elke dag ko-
jnieuwe bij. Met zo'n verkoud-
,'if je vaak wel gewoon door-
Tmaar is je echt influenza
k Dan lig je meestal binnen
uur nadat je je niet lekker
[an voelen met koorts in bed.
2 tot 4 dagen flink koorts en
tld ben je zeker 5 tot 7 dagen
of 14 voel je je niet
De inentingen in de bedrijven
Wisartsen zijn dan ook alleen
in influenza".

Ir*

is één van de voornaam-
rcaken van longcomplicaties,
i met longafwijkingen en hart-
hebben het meest onder in-
te lijden. Daarnaast personen
I gevoelig zijn voor complica-
bejaarden die minder weer-
[hebben dan mensen in de
van hun leven.

fienza treedt op in epidemieën,
(Hik alleen in het wintersei-
i het noordelijk halfrond - dus
ons land. (Het zuidelijk half-
fhjgt trouwens ook zijn portie
daar winter is),
fijn influenza-A en B epidemie-
jarvan de laatste vorm het
Onderzocht is, omdat men vroe-
pnam dat influenza-B minder
Irjjk was dan A. Daar komt
u op terug: wel is bekend dat
jemieën uitgebreider zijn. Het
fide virussen die in het labora-
rode bloedlichaampjes doen
(klonteren.

Ontdekking

Het pandemlsche virus komt dus
waarschijnlijk steeds uit de dieren
wereld, springt over op de mens en
blijft hem dan in verschillende ge
daanten periodiek plagen, zo'n 30,
40 jaar lang. Dan is het volledig uit
gewoed en heeft het een mensenleven
nodig om weer op krachten te komen.
Want dat is het eigenaardigetoen in
1957 de Aziatische griep nog niet in
ons land was doorgedrongen, maar
het virus wel reeds in het Leidse la
boratorium aanwezig was, bleken
sommige oude mensen hiertegen al
antistoffen te hebben. Hieruit en uit
andere gegevens kon worden gecon
cludeerd dat het virus van de Azia
tische griep van 1957 ook reeds in
1889—1890 (bijna dertig jaar voor
1918 toen de Spaanse griep heer
ste. een pandemie had veroor
zaakt.

Deze opzienbarende ontdekking
bracht het onderzoek in het influen
zavirus een grote stap verder - een
andere belangrijke vondst al even
zeer: in 1963 werd in Amerika van
paarden een influenza-virus geïso
leerd, dat bij de mensen tot dusver
niet voorkwam. Wél vond men bij be-
jaarden antistof hiertegen. Deze men
sen waren ongeveer 10 jaar jonger
dan de bejaarden, by wie antistoffen
tegen het Aziatische virus gevonden
waren. Hieruit concludeerde men dat
reeds rond 1900 het „paarde-virus"
heeft gewoed. In het laboratorium
ontdekte men dat het paarde-virus
wel eens voortgekomen kon zijn uit
het Aziatische virus.

Dr. Masurel veronderstelde toen
dat de geschiedenis zich wel eens
zou kunnen herhalen: in 1957 heerste
de Aziatische griep (voor de tweede

maal dus) en dit virus komt na 8 k
12 jaar in een andere gedaante te
rug, die veel weg moet hebben van
het paarde-virus.

Nieuwe epidemie

En inderdaad: in augustus brak in
het Verre Oosten een nieuwe iïifluen-
za-epidemie uit. waarvan het virus
thans reeds in het Leidse laborato
rium aanwezig is. Uit proeven bleek
de verwantschap van dit virus met
het paarde-virus. De veronderstelling
van dr. Masurel was juist: de vicieu
ze cirkel waarin ook een influenza-vi
rus blijkt te vangen, lijkt gesloten.

Al zijn we dus nog ver verwijderd
van een grote griepepidemie (pande
mie) die zich om de 30 k 40 jaar
voordoet (niet vóór 1990). het influen
zavirus uit het Verre Oosten is in
aantocht. Op zijn vroegst wordt de
„griep" hier in november-december
verwacht. Hoewel het niet uitgesloten
is dat het 1969 wordt voordat het vi
rus Nederland bereikt.

Jammer is dat de produktie van
een gerichte entstof (vaccin) tegen
dit nieuwe virus 4 tot 6 maanden
vergt, zodat een nieuw vaccin op zijn
vroegst In december gereed kan zijn,
en dan nog mondjesmaat kan wor
den toegediend1.

Toch hoeft men niet in zak en as
te zitten, want de huidige griep inen
tingen in de bedrijven en bij huisart
sen kunnen het nieuwe virus voor
een deel wel de baas, omdat het vi
rus uit het Verre Oosten geen totale
wijziging heeft ondergaan. En zo erg
als in 1918 of 1957 zal het zeker niet
worden.

Ernstiger

„Die Spaanse en die Aziatische
griep waren veel ernstiger omdat de
mens totaal geen antistoffen bezat.
Het toen geheel nieuwe virus vond
wat afweerstoffen betreft een maag
delijke bodem. Terwijl by de wisse
lingen om de 8 12 jaar zoals nu
de oude aanwezige antistoffen
nog wel enige afweer geven tegen het
nieuwe virus", stelt dr. Masurel ons
gerust.

Door het „wispelturige karakter"
van de virussen verschillen de perio
diek terugkerende epidemieën sterk
in intensiteit, waardoor cijfers van 't
aantal mensen dat per epidemie be
smet wordt moeilyk te geven zyn.
Dr. Masurel waagt een hele grote
gok: „Ongeveer tien procent van de
mensen zal vermoedelijk zo'n epide
mie van het virus uit het Verre Oos
ten doormaken".

Hoewel de huidige inentingen voor
een deel wel voldoen, was tot dusver
een gericht vaccin niet te geven.
„Laat ik een voorbeeld noemen: in
1956 was er 'n vaccin gemaakt- Toen
kwam in 1957 die Aziatische griep,
veroorzaakt door een geheel nieuw
virus. Dat vaccin sloeg toen nergens
meer op", aldus dr. Masurel.

Daarom, daarom,
daarom: Davitamon 10
Elke dag. Allemaal.

Davitamon 10. het complete drageetje dat zorgt voor extra weerstand ep vitamine-reserve

meent hjj. „Voor het eerst waren we
nu eigenlijk zover dat we een voor
spelling konden geven over de aard
van een toekomstige epidemie. In
dien momenteel in het vaccin een
paarde-virus verwerkt zat, zou een
betere bescherming tegen het virus
uit het Verre Oosten verkregen kun
nen worden.

Wij hebben geprobeerd onze
hypothese omtrent de gang
van zaken bij de influenzen
waar te maken. Dat lukte niet
bij de influenza-specialisten
van de Wereldgezondheidsor
ganisatie. En nu blijkt de prak
tijk je ineens een handje te
gaan helpen. Waarmee overi
gens niet gezegd wil zijn, dat
alle influenza-problemen nu
de wereld uit zijn".

DR. N. MASUREL
voorspellen

ADVERTENTIE

de snelle en zekere pijnverdrijver

LEEUWARDEN (GPD) In de
Workumerwaard zyn gisteren twee
kleine kinderen door verdrinking om
het leven gekomen. Het zyn een
broertje en een zusje, de vierjarige
Richarda Hofman en de driejarige
Doede. kinderen van de 32-jarige
veehouder D. Hofman. Het gezin is
door dit droeve ongeval in één slag
kinderloos geworden. De vader vond
zijn zoontje en dochtertje in een gat
J achter een kuilbult, waar ongeveer
I anderhalve meter water in stond

De beide kinderen speelden vaak
bij de schuur van de veehouder G.
Lageweg, die op een zeven- tot acht-
honderd meter van de ouderiyke wo
ning staat. De heer Lageweg is zelf
I niet altyd aanwezig, omdat hij in
|workum woont. De kinderen zyn
ook nu naar de schuur gegaan en te
recht gekomen bij de plas, die naast
de schuur en achter de kuilbult ligt.
Het gat stond tengevolge van de re
gen van de laatste tyd vol water.

Hoe de kinderen precies te water
I zijn geraakt, is niet bekend, want nie-
mand heeft van het ongeluk iets ge
merkt. De vader ontdekte het eerst
zjjn dochtertje van wie het mutsje
boven water uit stak. Ze had kenne
lijk nog een poging gedaan om uit
het gat te klimmen. Toen, de vader
de kuil, die ongeveer twee en een
halve meter in het vierkant is, verder
doorzocht, ontdekte hy ook het stof-
felyk overschot van zijn zoontje. Het
gat is ontstaan doordat veehouder
Lageweg grond heeft uitgegraven om
daarmee de kuilbult te bedekken.

De vader was, op zoek naar zijn
kinderen, al langs de boerdery gere
den. Toen de vader op de terugweg
opnieuw langs de schuur van de heer
I Lageweg kwam. zag hy een karre
tje en een autoped. Hy ging naast de
schuur kijken en zag toen ook een
I paar emmertjes en wait stukjes hout,

die zyn kinderen hadden toebehoord.
Nadat hy zyn zoontje en dochtertje
uit het water had gehaald werd
meteen een dokter gewaarschuwd.
Geneeskundige hulp mocht toen he
laas niet meer baten.

ADVERTENTIE

alle goad* marken in één zaak

Voorspelling

Het gerichte vaccin komt er in de
nabye toekomst waarschijnlijk wel.

ADVERTENTIE

Raadsel

VERENIGING VOOR CREMATIE AVVL

^-epidemieën doen zich perio-
foor, om de 2 of 3 jaar. De men-
Japenen zich hiertegen met de
jke epidemie ontstane afweer -
of antistoffen. Vervelend is
lat het influenza-virus door
Opgewekte antistoffen gedwon-
jfordt zyn verschyningsvorm om
JA 12 jaar te veranderen. Het vi-
er^flert dan in een andere gedaante
waartegen de gevormde anti-
ine>fen van de mens betrekkelyk wei-
natrgHrien uitrichten- Die gedaante-
gebeuren na 3 of 4 klei-
epidemieën steeds na verloop
j! tot 10 jaar.

*>ewel die nieuwe virus an-
ieigenschappen heeft gekregen,
het ln het laboratorium wel dui-
te onderkennen als een influen-
oeri"rins. Maar 'hoe die verandering
avesr8111 ziJn werk gaat is nog een
(JS raadsel.
jMt die gedaanteveranderingen
!<fe 8 éi 12 jaar treden er om de
]A0 jaar nieuwe virussen op. Die
een pandemie (wereld-
ikeHyattende epidemie). „In 1918 heb-
|Wf de Spaanse griep gehad en in
de Aziatische. Die pandemieën
ontstaan door virussen, waarvan
i\ sdenken dat ze °P 6611 gegeven
^pent vanuit de dierenwereld
fippringen, als het oude virus na
^5f1 periode van 30 of 40 jaar geen
x weer ziet de ontstane afweer-
ffen bij de mens te ontwyken."
nfluenza-virus dat de Spaanse
veroorzaakt heeft, zit nog altyd
Varkens, en het virus van de Azia-
griep vindt men by kalkoenen.

AMSTERDAM,. POLDERWEG 4, TEL. [phone]

In het ministerie van Defen
sie in Den Haag is gistermiddag
de acte van overdracht van het
I vliegkampschip „Karei Doorman"
I aan de Argentijnse marine onder

tekend. De Argentijnen moeten
91/2 miljoen gulden voor de oor
logsbodem betalen. Voor Argen
tinië tekende marine-attaché in

Engeland, schout bij nacht L. M.
Iriart (links) en voor Nederland
de heer W. M. Mast, hoofd inspec
teur der Domeinen.

9'

DEN HAAG (GPD) Wanneer de
vaste prys voor merkartikelen in de
levensmiddelensector wordt vrygela-
ten is een minimumprijs voor deze
artikelen in de orde van grootte van
de fabrieksprijs plus 6 pet. opslag te
verwachten. Dit blijkt uit een on
langs verschenen rapport over de
pryshandhaving van merkartikelen.

Weliswaar is tot nu toe de vertica
le prysbinding in de levensmidde
lenhandel overeind gebleven, maar
het valt te betwyfelan of de vaste
prijzen in deze sector nog een lang
leven is beschoren. Albert Heyn NV
is begonnen met een frontale aan
val op de verticale prysbinding door
middel van een advertentiecampag
ne, waarin de consument wordt ge
confronteerd met een prysverge-
lyking tussen merkartikelen en de
eigen artikelen. Een actie, die nog
enkele weken zal worden voortgezet
en zeker enkele tonnen kost. En de
eerste reacties van de tegenstanders
zyn ook al in de advertentiekolom
men verschenen

Terwijl de onrust rond de vaste
pryzen in de levensmiddelensector
hand over hand toeneemt is een
rapport over de pryshandhaving van
merkartikelen verschenen, samenge
steld door een oommissie onder voor
zitterschap van prof. dr. P. L.
van Muiswinkel, waarin fabri
kanten, groothandelaren en klein
handelaren zyn vertegenwoordigd.
Uit diit rapport blykt dat reeds
het vorige jaar enkele grote super
marktondernemers bezwaren hebben
aangevoerd tegen de situatie op het
gebied van de vaste pryzen van merk
artikelen.

Met alleen de vertegen woardiger
van Albert Heyn tegen heeft de com
missie zich uitgesproken voor hand
having van de verticale prijsbinding.
Mocht die worden losgelaten dan lykt
een bodemprys de fabriekspry's
plus 6 pet. opslag de meest voor
de hand liggende mogelykheid.

Een belangrijke oorzaak voor de
nu toegenomen tegenstand, die er
by supermarktondernemers bestaat

tegen de verticale prysbinding in de
levensmiddelensector, is ongetwyfeld
de snelle opkomst van de cash and
carry-bedryven, waar ook merkarti
kelen onder de vastgestelde pryzen
worden verkocht.

„Onze supermarkten ondervinden
nu nog geen hinder van deze cash
and carry-bedryven, die meestal niet
in de buurt van winkelcentra zijn
gelegen", aldus een woordvoerder
van Albert Heyn. „Maar het is een
omstandigheid die meespeelt. Wan
neer de ontwikkeling van deze bedry-
ven doorzet, wordt de verticale prijs
binding een moeilyke zaak. De merk
artikelenfabrikanten zullen de con
trole dan helemaal niet meer in de
hand kunnen hóuden; zy zpuden hun
vertegenwoordigers-korps dan moeten
ombouwen tot. een politiekorps.

Het is duidelijk dat vooral dit jaar
op steeds grotere schaal merkartike
len onder de vastgestelde prys van
de hand gaan, terwyl optreden van
de merkartikelenfabrikanten daarte
gen achterwege blyft. Nog maai- en

kele jaren geleden werden direct
processen aangespannen tegen han
delaren, die onder de prijs verkoch
ten. Maar de laatste tyd is slechts
incidenteel sprake geweest van uit
sluiting van leveranciers door de
merkartikelenfabrikant wanneer over
treding van de prysbinding werd
waargenomen.

Opkomst

Vooral in cash and carry-bedryven
is het niet moediyk merkartikelen te
vinden, die tegen lagere dan de vast
gestelde pryzen van de hand gaan.
Enkele voorbeelden uit een Haags
cash and oarrybedrijf

vacuum verpakte supia koffie Van
Nelle f 1,69 (off. prys f 1,98).

Unox erwtensoep f0,85 (off. prijs
f 0,98).

California groentesoep f0,69 (off.
prys f 0,98)

drie rollen stophoest Red Band
f 0,62 (off. prys f 0,75).

Maar niet alleen in deze cash and
carry-bedrijven, waar merkartikelen
voornamelyk als lokmiddel' voor de
huisvrouw fungeren, wordt onder de
vastgestelde prijzen verkocht; het ge
beurt evenzeer op de markten.

Op de markt gaat om enkele
voorbeelden te noemen de Supra
koffie van Van Nelle soms enkele
dubbeltjes beneden de vastgestelde
prys naar de koper, het Bona-kuipje
bleek by een markthandelaar drie
cent beneden de officiële prys te 1
den verkocht en de Unox-erwtensoep
kost hier 88 cent (officiële prys
cent).

Deze voortschrijdende aantasting
van de vaste pryzen maakt het voort
bestaan van de verticale prysbinding
uiterst onzeker, omdat de supermark
ten dn de nabye toekomst steeds
meer de concurrentiedruk van de
cash and carry-bedryven zullen gaan
voelen.

LEEUWARDEN <GPD> Een
paar moeders op Vlieland heb
ben het voor elkaar gekregen,
dat een groep kinderen van het
eiland in Harlingen zwemles
krygt. De aanleiding hiertoe is
geweest, dat een kind van Vlie
land tijdens een verblijf in Mak-
kum bijna was verdronken. Daar
het zeilen by Vlieland, ook door
de eilanders, toeneemt en men
immers omgeven is door de zee,
vonden de initiatiefneemsters
het eigenlijk een vreemde zaak,
dat velen van hun dorpsgenoten
niet konden zwemmen. Zy na
men contact op met de heer J.
Blom, chef badmeester en in
structeur van het overdekte
zwembad in Harlingen, die toe
zegde, dat hy een lesuur per
week beschikbaar kon stellen als
er dertig liefhebbers waren. Er
werden weldra 28 kinderen ge
vonden (van zes jaar af), die
van hun ouders zwemles moch
ten hebben. Het getal dertig
werd volgemaakt door beide
moeders.

Elke zaterdag gaat deze groep
in Harlingen zwemles nemen
van half elf tot half twaalf. De
Vlielanders gaan 's ochtends om
zeven uur al weg van het eiland.
Na de aankomst om negen uur
leggen zy de lange weg naar het
bad lopende af, waar ze dan
royaal de tyd hebben zich te pre
pareren op de les. Na afloop ky-
ken de deelnemers wat in Har
lingen rond. Om half drie stap
pen ze aan boord voor de terug
reis en half vyf zyn ze weer
thuis- Een lange dag voor een
uur zwemmen, doch dat hebben
ze er graag voor over. Een paar
andere Vlielander dames zyn nu
eveneens bezig een groep te vor
men.

Ijggr

(ADVERTENTIE)

Wanneer de vorm van het mond-
weefsel of tandvlees zich wijzigt,
waardoor Uw prothese loslaat,
dient U de tandarts te raadplegen.

TUSSENRUIMTEN, vcroorzaokf door

schrompelen van het tondvtee*
Alleen de tandarts is In staat het gebit
weer possend te maken. Trocht dit niet
zelf te doen met stoffen, die zich op het
gebit vastzetten, de vorm wijzigen en de
tere mondweefsels kunnen aantasten.
Indien U zich nief onmiddellijk tot de
tandarts kunt wonden, is het raadzaam
voorlopig DENTOFIX te gebruiken, een
oongenoom alkalisch poeder, dat het gebit
stevig op zijn plaats houdt. DENTOFIX
wordt geheel verwijderd door het schoon-
spoelen von Uw gebit en geeft geen
zuurvorming onder de
plaat. Het vormt een
zacht, beschermend laag-

gebit goed vastzitten,
zodat men even gemak
kelijk kan eten, proten
en lachen als met
notuvrli|ke tanden.
Dus geen angst meer
voor verschuiven, los
zitten e. d., doen wel
een gevoel von zeker
heid donk zij DENTOFIX.

Vorkrijgboor bij Apothekers e« Drogisten.