i
Aanloop voor maanlanding:
;erste bemande apollo
1
■ts&sSSy
Von Thadden doet zich
voor als een edelman
PIONIERS-TRIO
(ClOVISPAIKIS
Man-uren
ervaring
WF
wintig
aandeu
„Opvallende intelligentie
S CINZANO
Nieuw
Eet eens voor de afwisseling
4 VISPANEES 400 GRAM 2,15
JONGE
;veer twintig maanden
an in de bedoeling heeft
i zullen drie Ameri-
ruimtevaarders vrij-
met een Apollo-
worden gelanceerd
eerste bemande vlucht
voor een maanreis be-
ruimtevaartuig. De
Schirra, Eisele en
zullen tijdens die
plaats innemen van
White en Chaffee, die
1967 bij een generale
voor de eerste be-
vlucht bij een brand om
kwamen.
pen is de Apollocapsule aan-
verbeterd, terwijl er inmid-
|:ele onbemande proefvluchten
l gemaakt. Wanneer comman-
|hirra en zijn vluchtgenoten
i jaan om de aarde komen om
J dagen te blijven ronddarte-
ftiet Apolloprogramma al on-
geventigmiljard gulden heb-
Doel van die uitgaven
keer de uitgaven vol-
Nederlandse begroting voor
een landing van twee Ame-
de maan in de laatste
1969 of begin 1970.
treffen die Amerikanen
een ijzeren gordijn en
douanebeambte aan;
naar de maan is nog j
en h?t ziet er naar uit, i
een „foto-finish" zal wor- I
Gecompliceerd
zijn er vele wegen.
ien maanlanding bereikt j
worden. Amerika koos
ïans te beproeven Apol-
Dit omvat de lancering
edelig ruimtevaartuig met
door een su-
V die hoger is
domtoren. De drie
•en commandocapsule ide
een maan-
Ïiartuig of maantaxi en een
instrumenten-afdeling. In
van de maan stappen twee
austronauten uit de Apol-
naar de maantxi. Die voert de
uit terwijl de derde as-
in de combinatie Apollo-ra-
èm om de maan blijft cirke-
I: tientallen uren na de lan-
rekken de twee maanreizi-
behulp van een raket in de
weer van de maan om te
tl aan de om de maan cirke-
jpollo. De maantaxi wordt.
Ie astronauten zijn overge-
;ekoppeld en in een baan
achtergelaten. De twee-
ipollo-combinatie vangt dan
greis naar de aarde aan. Tij-
reis en na de laatste koers-
les wordt het raketgedeelte
en in de ruimte achter-
^■Alleen de Apollo met de drie
^Heri keert dan door de damp-
Hur de aarde terug.
ijkt een ingewikkelde procedu-
p deze is toch veel eenvoudi-
p een direct retourschot
en eendelig ruimtevaartuig
•aties in de ruimte,
tan het hoewel de argu-
Jwel iets anders zijn enigs-
[gelyken met een luchtreis
naar b.v. Waldorf Astoria
I York. Ook dan komt het
U niet thuis afhalen om U
[bestemming af te leveren. U
met de auto naar Schip-
rvolgens met een perso-
fe naar het vliegtuig, dan door
t over de oceaan, en uitein-
jtet bus of auto naar het ho-
t de lift en lopend naar Uw
Bijna elf dagen
lande vlucht die deze week
leeft uitsluitend ten doel de
[tie van Apollocapsule en ser-
lule (raket- en instrumen-
0 te beproeven in de
)De maantaxi zal nog niet
pen.
lering van deze combinatie
eden door een 67 meter ho-
rnus-IB-raket, een zeer
raket die het echter moet
b tegen de Satumus-V waar-
teindelijk de maanreis ge-
^zal worden en die ook bij vol-
Mttoefvluchten wordt gebruikt.
Buwkracht van de 450.000 kg
P Saiturnus-IB bedraagt ove-
'piet minder dan 720.000 kg.
de stuwkracht van de Titan -
Amerikaanse tweemans Ge-
[in de ruimte bracht, name-
kg. in het niet valt.
tet ogenblik van lancering tot
min de Atlantische Oceaan
«[Vlucht tien dagen, 21 uur en
r duren, wanneer alles vol-
erloopt
Landing in
c
vierde vlucht?
De Apollo-VII (de officiële naam
van deze capsule) vertrekt van het
lanceerplatform nr 34 op Kaap Ken
nedy waar op de top van een Satur-
nus-IB op 27 januari 1967 de drie
astronauten tijdens de laatste grond -
repetitie voor een vlucht in februari
van dat jaar door brand om het le
ven kwamen. De Apollocapsule is
sindsdien veel minder brandgevaar
lijk gemaakt en voorzien van een
sneller te openen ontsnappingsluik.
De Apollovlucht van deze
week is de eerste bemande
ruimtevlueht van de Amerika
nen sinds het einde van het Ge-
miniprogramma in november
1966. De Russen hadden hun
laatste bemande ruimtevlueht
gemaakt in maart 1965 (het
ruimteuitstapje van Leonow)
toen het Amerikaanse Gemini-
programma startte. Daarn
kwam nog slechts één Rus in
de ruimte, namelijk Komarow
in de Sojoez-I in april 1967. Ko
marow kwam om het leven tij
dens de mislukte landing van
z\jn capsule.
De Amerikanen hebben thans
ruim 1993 man-uren ruimte-er
varing. de Russen slechts 530.
nieuw moeten zij deze dan opzoeken
en ontmoeten, ongeveer 30 uur na de
lancering. Nadat deze operatie is vol-
AJJV ERTENTLE
iH'i'iii ih> Iwsle
nrmottfii M
ïÜv rjy
Wf ha»nl stoots fit'*
Manoeuvres
Het is de bedoeling, dat de lance
ring vrijdag om 16 uur Nederlandse
tijd plaats vindt. In tien minuten
moet de raket de Apollocapsule een
snelheid geven van rond 28.000 km
per uur en in een baan brengen
waarvan de hoogte boven de aarde
varieert van 227 tot 281 kilometer. De
eerste rakettrap wordt dan afgewor
pen, maar de tweede blijft aan
de Apollocombinatie gekoppeld gedu
rende twee omwentelingen om de
aarde die 2 uur en 55 minuten in be
slag nemen. Een soortgelijke operatie
wordt ook tijdens de uiteindelijke
maanreis uitgevoerd, om de Apollobe-
manning in staat te stellen met de
uiterste nauwkeurigheid deze laatste
trap een „laatste trap" in de richting
van de maan te kunnen laten geven.
Grondstations en boordcomputers
moeten dan in die twee omwentelin
gen alle baan-elementen nauwkeurig
verwerken om een beslissing te kun
nen nemen hoe krachtig die „laatste
trap" in welke richting en op welk
moment gegeven zal moeten worden.
Na twee omwentelingen maakt de
Apollo-combinatie zich los van de
tweede raket-trap om met eigen
stuw- en stuurraketjes zich van deze
trap te verwijderen, zich om te keren
en een ontmoeting met de tweede
trap tot stand te brengen. Dit is een
vooroefening voor de operatie, die
uitgevoerd zal moeten worden als de
„maantaxi" van de maan terugkeert
en zal moeten koppelen aan de Apol-
lo-retour-cabine.
Na deze ontmoeting (zonder koppe
ling) moeten de astronauten hun ca
bine zo door de ruimte manoeuvre
ren dat deze bijna een etmaal na de
lancering op 130 km. afstand van de
laatste Saturnustrap is gekomen. Op-
Deze combinatie van Apollo
capsule, instrumentenpakket en
aangehechte raket zal deze week
een experimentele vlucht door de
ruimte beginnen. Hieraan is nog
niet gekoppeld de maantaxi, die
mettertijd voor de eigenlijke
maanlanding gebruikt zal ioor-
den, terwijl de hier afgebeelde
combinatie om de maan blijft
cirkelen.
tooid wordt de doelraket aan zijn ei
gen lot overgelaten en begint een da
genlange controle van de functione
ring van de capsule zelf in de ruimte.
Daarbij zal vooral de nadruk worden
gelegd op de nauwkeurigheid van het
besturingssysteem, omdat dit van
het grootste belang is voor een feillo
ze uitvoering van de gecompliceerde
maan vlucht die voor eind 1969 op
het programma staat.
In december
om de maan
Deze rondvlucht om de maan kan
nog niet tot een landing worden ge
promoveerd omdat de maantaxi nog
onvoldoende is beproefd. Enkele ex
perimenten in de ruimte zijn er al
mee uitgevoerd. De maantaxi krijgt
pas in maart volgend jaar zijn eerste
test in de ruimte als onderdeel van
een bemande volledige Apollo-combi
natie. Dat is de vlucht van de Apol-
lo-IX. Wanneer die geheel naar wens
verloopt, kan de Nasa besluiten, as
tronauten op de maan te laten lan
den tijdens de vlucht van Apollo-X in
de tweede helft van volgend jaar.
Men neemt echter algemeen aan. dat
er nog wel een of twee extra proef
vluchten gemaakt zullen moeten wor
den, voordat dit grootste avontuur
van de mensheid in haar hele be
staan van meer dan een miljoen ja
ren met succes kan worden be
kroond: een voetstap zetten op vaste
grond buiten de wieg van het aardse
leven.
De enorme Saturnus-V-raket,
hoger dan de Utrechtse Domto
ren, die mettertijd de Apollo
combinatie naar de maan moet
stuwen voor de eerste landing van
Amerikaanse astronauten. De
raket is al tweemaal, op 9 novem
ber 1967 en op 4 april 1968, met
succes voor een ruimtevlueht g&*
lanceerd. Na de eerste bemande
Apollo-vlucht van deze week
waarbij een Saturnus-1 B voor de
lancering wordt gebruikt, zullen
verdere proefvluchten voor de
maanexpeditie met de Saturnus-
V worden uitgevoerd.
Wanneer he<t experiment van deze
en volgende week slaagt, is de kans I
groot dat de volgende bemande Apol-
locapsule, die in december a.s. gelan
ceerd moet worden door de eigen-
lijke maanraket Satumus-V een reis
verder in het heelal zal maken, na- 1
I melijk naar een baan om de maan j
I waarin men een of twee dagen zal
rondwentelen alvorens naar de aarde
terug te keren.
I Een dergelijke vlucht stond al op i
I het programma voor april 1967 voor-
BONN (GPD) Het besluit het brein van een man die da-
van het hoofdbestuur van de
ultra-rechtse NPD om alle bij
eenkomsten op grote schaal
voor de nabije toekomst af te
zeggen, is voortgekomen uit
De 45-jarige Walter M. Schirra. de oudste van
de Amerikaanse astronauten, zal bij de Apollo
vlucht de eerste mens zijn, die drie ruimtereizen
heeft gemaakt. Op 3 oktober 1962 maakte hij in
een eenpersoons Mercury zes omwentelingen om
de aarde in 9 uur en 13 minuten. Op 15 december
1965 vloog hij met Stafford zestien rondjes in de
Gemini VI in 25 uur en 51 minuten. Als comman
dant van de Gemini bracht hij toen het eerste
ruimte-rendez-vous tot stand met de eerder ge
lanceerde Gemini VII met Borman en Lovell aan
boord. Voordien was een startpoging mislukt toen
de raketmotor na een seconde nog op het plat
form plotseling stopte. Schirra maakte koelbloe
dig geen gebruik van de ontsnappingsapparatuur
hoewel hij niet zeker kon zijn wat hem met een
blijkbaar defecte raketmotor boven het hoofd
hing. Hij behield daardoor de kostbare appara
tuur, waarmee hij later zijn vlucht kon maken.
Schirra heeft verklaard, dat dit zijn laatste ruim
tereis zal worden. Hij is gehuwd en heeft tioee
kinderen.
De 38-jarige Donn F. Eisele is een nieuweling in
de ruimte: hij is gehuwd en heeft drie kinderen.
De eerste burger-astronaut van de 52 Ameri
kaanse ruimtevaarders is de 36-jarige Walter R.
Cunningham. Hij is wel marinepiloot geweest,
maar heeft sindsdien een loopbaan als fysicus
gevolgd tot hij in de astronautenploeg werd op
genomen. Ook hij is gehuwd en heeft twee kin
deren. Beide laatstgenoemde nieuwelingen in de
ruimte hopen in de naaste toekomst nog meer
vluchten te maken en beiden hopen, dat zij tot
de bemanning van de eerste echte maanvlucht
zullen behoren.
Op de foto van links naar rechts: Schirra, Cun
ningham en Eisele tijdens een bespreking over
hun aanstaande vlucht.
gelijks in de bondsrepubliek
door het slijk wordt gehaald,
maar naar wie men toch soms
met een glimlach van instem
ming luistert.
Adolf bijgenaamd Bubbf von
Thadden, de uit het oosten gevluchte
landjonker die uitstekend Engels
spreekt en zijn Latijnse citaten in
vlecht zonder de bedoeling lijn toe
hoorders in de verlegenheid van het
niet-begrijpen te brengen, heeft ver
klaard dat er géén bijeenkomsten
meer zullen zijn „omdat de politie
niet in staat is om de orde te hand
haven," dan wel „omdat de politie
het niet wM" en Von Thadden wil
niet dat in het buitenland de indruk
ontstaat dat het in de bondsrepubliek
een ratjetoe zou zijn.
Von Thadden speelt hier de edel
man, die zy'n zwaard in de schede
steekt als het pleps zich op de voor
grond dringt en de spelregels in de
war stuurt. Hij hoopt op de instem
ming van de eenvoudige burgerij en
de boerenstand, waaruit de NPD-kie
zers worden gerecruteerd.
Hoe Von Thadden het ovei-igens
zonder zijn bijeenkomsten wil rooien,
blijft een raadsel. Onlangs in Bonn,
na afloop van de chaotische avond in
de Beethovenhal sprak hij ei-van de
strijd dooi* middel van het gedrukte
woord te willen voortzetten. Maar
binnen de komende weken staan ge
meenteraadsverkiezingen in de deel
staten Hessen, Baden -Württemberg
en Saarland op het programma.
Langzamerhand komt er enige te
kening in de strijd om de bondsdag
verkiezingen van a.s. september.
Daarbij moet er aan worden herin
nerd dat de NPD onlangs in Neder -
Saksen bij dergelijke gemeenteraads
verkiezingen iets achteruit ging. een
verschijnsel waaraan wellicht iets te
veel waarde werd gehecht.
Napraten
ADVERTENTIE
Dié zijn lekker! Flinke stukken zeeverse
kabeljauw met een krokant paneerlaagje,
volgens een nieuw recept. Iglo maakt ze! Dus:
géén graatjes, géén baklucht, in een wip
klaar. Onvoorstelbaar lekker! Vis gauw zo'n
pak uit de diepvries.
Twee observaties drongen zich bij
de toeschouwer op, toen Von Thad
den na de mislukte avond in Bonn
voor eon klein gezelschap buitenland
se correspondenten nog wt napraat
te. In de eerste plaats was er het
bijna bevrijdende gevoel bij het luis
teren naar Von Thadden, dat hij
over de zogenaamde „Vergangen-
heit" (vei-leden) spreekt zonder
remmen. Niemand in de bondsrepu
bliek spreekt openlijk over de Ver-
gangenheit. Von Thadden -was geen
lid van de NSDAP, maar hij heeft
heel wat medewerkers die het wel
waren, en erger.
Hij herinnert aan het geval-
Schweimert, een van zijn „Kreisvor-
sitzenden". Toen de huidige kanselier
Kiezinger voor de ministeries van
Goebbels en Von Ribbentrop werkte
(de ministeries van Propaganda en
Buitenlandse Zaken in het Hitier -
rijk) werd hij slachtoffer van de ri
valiteit tussen de beide heren. Goeb
bels wist Kiesinger uit het gebouw
van de Duitse staats-radio in Ber
lijn te smijten.
Von Ribbentrop gaf Schweimert
opdracht ervoor te zorgen dat Kie
singer zijn kamer weer terugkreeg.
Met hulp van speciaal opgetrommel
de S.S.-ers, zes in getal. Het verhaal
kan niet worden geverifieerd; waar is
echter dat Schweimert het vertelt en
Von Thadden vertelt het weer als
een aardige mop verder, met bijbe
doelingen weliswaar.
Dat Schweimert toen fout was en
nu een functie in zijn partij bekleedt,
deert Von Thadden niet. Hij is daar
als de directeur van het gekkenhuis,
die heeft geadverteerd dat iedereen
onder zijn hoede nu eenmaal niet bij
is. maai- die er langsheen kijkt. Of is
Von Thadden als de directeur van
het gekkenhuis in het verhaal van
Edgar Alan Poe, de dubieuze mon
sieur Maillard, die zich tegen het
eind van het verhaal ontpopt als de
gevaarlijkste gek van allen?
Lange tijd achteeen zegt Von
Thadden in intieme kring zeer
zinnige dingen die niemand openlijk
in de bondsrepubliek durft te zeggen.
Maar dan komt er weer iets, dat van
een dei-mate benauwde geborneerd
heid getuigd, dat een spanning ont
staat, die voortvloeit uit de onzeker
heid over 's mans verstand.
In de tweede plaats moet over
verstand gesproken worden ver
meld. dat Von Thadden een heel be
paald en op zijn manier opvallende
intelligentie bezit. Bij de christen
democraten en de liberalen zou Von
Thadden zeker de briljantste, de
geestigste en orgineelsbe spreker zijn
geweest. Maar bij hem vond hij geen
onderdak.
ADVERTENTIE
klare taal
raiuro rocuy GENEVER
in de handige kneepfles FIO,50 per liter
ffiRDAG 10 OKTOBER 19ÖS LEIDSCU DAGBLAD PAGINA 11
11 4 «i rf-fe l
onze redacteur
ruimtevaart)
dat de fatale brand in januari het
gehele Apollo-programma bijna twee
jaar vertraagde.
Bij een dergelijke .ronding" van
de maan is de terugkeersnelheid van
de Apollo in de atmosfeer veel groter
dan na een rondvlucht om de aarde:
ongeveer 40.000 inplaats van 28.000
km. per uur, waardoor de terugkeer-
manoeuvres veel meer precisie ei
sen. De capsule is echter al op deze
retoursnelheid beproefd tijdens een
onbemande vlucht op 9 november
1967. Onlangs maakte de onbemande
Russische Zond-V zulk een snelle
rentree.
