Hegemonie van New York
weer eens onderstreept
I
l
3
Jubileum „Zanglust"
SIMFHOIKI
Fnncis en De Kooning
roipen vragen op
WEG
ROOS!
f3.90
Amerikaanse kunst in Amsterdam
Geen proces tegen
prof. Schillebeeckx
ïl
ET NIEUWE
WAERDYE-KLAAR-BÈ-JE"
PAARPLAN
IEDT NAAST DE
EWONE VOORDELEN
EVOLGENDE
KCLUSIEVE PLUSPUNTEN:
"DE WAERDYE
KLAAR-BÈ-JE"
Nylons die Dunner en toch Sterker zijn.
Met schriftelijke Garantie.
Bachs ,Hohe Messe'
in Monnikendam
In Bodegraven:
UW WIJNHANDEL
NIEPOTH'S WIJNKELDER
DE WIJNKELDER
„Photokma"-speld
voor Dick Boer
Amsterdam koopt
kunstwerken
wella
nried k
I
door 8 x
wella med
[NSDAG OKTOBER 1968
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA
^MSTjfcDAM (GPD) Het is kortelings, bij de uitreiking
iran d^alensprijs Internationaal aan de Newyorkse schilder
((Villende Kooning een paar maal gezegd: het culturele
jwaartunt is verplaatst van Parijs naar New York. Daar
Richtere rug van het vrijheidsbeeld wordt in ateliers en
y galerie uitgemaakt, welke kunststromingen in de komende
ij den 1" zullen zijn.
Het inkt wat zuur, wanneer het op deze manier wordt ge-
iïeld. aar het is een feit, dat vooral in de grote centra de
cmstaars van deze tijd min of meer worden „gemaakt"
loor kunsthandel. Voor de betrokken artiesten heeft dat
,n elk?val het voordeel, dat een flink stuk maatschappelijke
mzekaeid wegvalt. Maar komen nu ook altijd de besten en
le beïgrijksten aan bod?
Dat de eerste vraag, die uit het
Jrsteenoortvloeit. Er rijzen er meer
rannemen het werk van de aldus
fltverknen confronteert met het
uchtelicht van het Stedelijk Mu-
eum Amsterdam. Een Rauschen-
erg, t Lichtenstein hebben zich
taandkunnen houden. Maar nu
en Si Francis, een Willem de
tooniiwat gebeurt er met hun
rerk, inneer het in Amsterdam
»ngt'
Hou<het 't uit valt het door
t maf mm
Sam Francis
De \?en rijzen.
WaiSam Francis wordt ons in
en gr tentoonstelling van zijn
childcn en aquarellen gepresen-
eerd één van de grootsten van
tize tals een kunstenaar bo-
endiedie minder Amerikaan dan
el veer universeel is omdat hij
D lan tijd buiten zijn vaderland
eeft >ndgezworven. Willem de
loonii krijgt van een Nederlandse
iry r algemene stemmen een
rijs. Muizend dollar is dan mis-
ihieniar Amerikaanse begrippen
let zrfeel maar het feit. dat
eze uNederland afkomstige schil-
er d( een Nederlandse jury om
jn Arikaanse werk wordt geëerd.
Igt tl ook wel iets. Daarmee
ordt feite de artistieke hegemo-
le vaNew York onderstreept.
Maa&armee wordt nog niet ge-
tgd, cDe Kooning ook inderdaad
e grote thans levende schilder
I. Evain toont een Amsterdamse
intooBlling de grootheid van
rancindubbelzinnig aan.
Onbewogen
_Fran werkt met kleurvlekken
q venatten. Aanvankelijk heeft
hij heel dunne, heel verstilde klem-en
toegepast veel wit, maar ook wel
ander heel lichte tinten. Hij kwam
hiermee tot heel meditatieve schil
derijen. Naderhand werd zijn werk
steeds kleuriger, maar tegelijkertijd
werd het vlak van zijn schilderij
leger. Nog kwamen de kleurplekken
in een vrij willekeurige baan over
zijn doek te liggen, maar naarmate
de tijd vorderde schoof Francis deze
banen naar de buitenkant van het
schilderij. Wat in het begin een
fragment van een eindeloos vlak had
kunnen zijn werd nu een duidelijk
afgegrensd stuk ruimte. Het wit van
het schilderij werd als het ware een
lege binnenplaats te midden van de
vlekken kleur. In zijn laatste schil
derijen heeft Francis een paar smal
le strepen klem naar de uiterste
buitenkant van zijn vaak reusach
tige doek verbannen. De rest blijft
helemaal wit een kille, ondoor
dringbare en ondoorgrondelijke
ruimte.
Enorm groot
Nu hebben wij eerlijk gezegd meer
met de tekeningen en aquarellen van
Franüis op dan met zijn grote schil
derijen. Op het kleine formaat van
een blad papier blijft de schilder
sprankelender, frisser. De werkelijk
enorme lappen linnen die hij met
zijn schilderijen vult wekken ai
gauw de indruk, dat ze alleen zijn
gemaakt om te overdonderen. Ze
werken op grote afstand als een af
fiche, maar dichterbij belemmert het
grote vlak elk werkelijk contact. Er
hangen in het trappenhuis van het
museum een paar van die immens
grote stukken, waarvan een bedoeld
is als wandschildering. Het is alle
maal groots van vlakbeheersing. Het
is van een klare klem, die nergens
troebel wordt. Het is mooi van hand
schrift ook. Maar het laat ook onbe
wogen.
SAM FRANCIS
De Kooning
ADVERTENTIE
Deelname in de Waerdije-pot van nu reeds
meer dan honderd en tien miljoen gulden, belegd
in Robeco-aandelen. Robeco bezit zelf meer dan
tweeduizend miljoen gulden belegd in vijfhonderd
wereldondernemingen.
In de jaren 1963-1964-1965-1966 daalde de
waarde van de meeste groeifondsen en funds
geleidelijk met 30 a 40%. De Waerdije-fractie met
slechts 8%. Sinds december 1966 steeg de
waarde van het vermogen van onze polishouders
per polis met ruim 37%.
Bij vooroverlijden wordt een MINIMUM gul
densuitkering gegarandeerd. Bij koersstijgingen
profiteren de erfgenamen bovendien door ons
unieke systeem van deze koersstijgingen en is
de uitkering dus hoger.
Uw eigen vertrouwde assurantiebemiddelaar
weet er alles van
Willem de Kooning is van een an
der gehalte. Hjj heeft op een heel
andere manier de invloed van de
Europese schilderkunst in zijn oeuvre
verwerkt dan Francis. Heeft deze
het vooral in de kleur gezocht, De
Kooning heeft zich in het bijzonder
met vormproblemen beziggehouden.
Zo kan men de neerslag van meer
dan een kwart-eeuw artistieke ont
wikkeling in zijn schilderijen terug
vinden, met name bepaalde elemen
ten van Picasso. In zekere zin ver
tegenwoordigt De Kooning in ztfn
werk twee stromingen: een volko
men lyrische, uitsluitend met brede
kleurvegen werkende, en een meer
figurale, vaak met een of twee vrou
wen als thema, waarin de erotiek
als een ondoorgrondelijke, dreigende
macht verschijnt.
Verpletterend
De herinnering aan zijn lyrisch
werk wekte hoge verwachtingen, toen
de Amsterdamse tentoonstelling van
deze kunstenaar werd aangekondigd.
Die verwachtingen wenden niet ver
vuld. Jawel, er is de grootsheid van
het gebaar, er is bewogenheid, er is
een duidelijk bezig zijn met de na
tuur. Maar de kleur maakt vooral in
de wat oudere schilderijen een grau
we, kleurloze indruk en het is
zelfs de vraag, of de schoonmaak
beurt niet tevens een algehele restau
ratie zou wordien. Aan de andere
kant blijft toch „Achtertuin op
Tenth Street" een verbijsterend
desolaat schilderij en is „Twee fi
guren in landschap" ondanks alles
enorm meeslepend.
Maar verpletterend zijn die diaeken,
waarin hij de vrouw tot onderwerp
kiest, animale vrudhtbaarheidseymbo-
len, bijna anti-erotisch in hun wer
king, wreed van uiterlijk en van visie.
Bij Karei Appel lijkt de beleving
echter heviger, authentieker.
Toch overschat?
In het Stedelijk Museum in Am
sterdam hangt het werk van twee
Amerikaanse kunstenaars hoogge
prezen figuren, van wie met name
De Kooning baanbrekend werk heeft
gedaan. In het nuchtere licht, in de
hele entourage van dit museum blijft
de vraag kwellen: belangwekkend
maar zijn ze toch niet overschat
(Francis tot 9 nov., De Kooning tot
17 november).
(ADVERTENTIE)
Jovanda Romance de Luxe.
Nylons met schriftelijke Garantie.
Dunner en toch Sterker dan andere 30 deniers.
Voor f3,95. Voor elke dag.
Voor 's avonds. Voor altijd!
Monnikendam (SNP) De Ned.
Bachvereniging zal „Die Hohe
Messe" dit jaar niet in Naarden,
doch zaterdagmiddag 26 oktober
in Monnikendam doen uitvoeren.
De restauratie van de kerk in Naar
den is nog onvoldoende gevorderd.
Het zal, sinds 1930, de 35 ste maal
zijn dat de Bachvereniging deze
hoogmis presenteert, maar de eerste
maal buiten Naarden. Volgens het
bestuur is de akoestiek van de kerk
in Monnikendam zo goed, dat dit
werk daar volledig tot zijn recht kan
komen.
Aan de uitvoering in Monniken
dam werken mede: Margareth Price
(sopraan), Norma Procter (alt), Tom
Brand (tenor), Peter van der Bilt
(Bas), Wim van Beek (orgel), het
koor van de Ned. Bachvereniging,
en het Concertgebouworkest. Het
geheel staat onder leiding van. Char
les de Wolff.
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
BODEGRAVEN „Zanglust" in Bodegraven, gemengd koor
van Dirk v. d. Bosch, jubileert: 55 jaar geleden werd het opge
richt. Dat de drie andere koren van deze dirigent in het land
van Rijn en Gouwe „Zanglust" een feestelijke avond aanboden,
spreekt door de daad meer, dan duizend woorden van lof en
sympathie alleen hadden kunnen uitdrukken.
Een van de vele sprekers mr. ze Schubert en déze Grieg sterk aan
Croles, eerste burger van Bodegra- veroudering toe zijn.
ven was daarbij gewaagde van Dat v. d- Bosch eens iets van een
het, opmerkelijke verschijnsel van collega-jurylid wilde laten horen
grote opkomst steeds in de koorrijen jury heden en as. zaterdag tijdena
en van een niet minder grote saam
horigheid: ziet daar een onmisbaar,
verheugend, tot dankbaarheid en
vertrouwen leidend element voor het
ontstaan van een gezond koorleven.
De zangers stimuleren daarmee de
dirigent en de dirigent de zangers.
Diens klankresultaat het belang
rijkste in de zangopvoeding Is ge
zond. Zijn klank lééft in de gewelfde
uitspraak. Zijn methodiek waarborgt
altijd doorzichtigheid, openheid, ver
staanbaarheid.
In ,,'t Anker", hervormd gemeente
centrum aan de Nieuwe Markt (be
langeloos afgestaan), was dit alle
maal te duidelijker door de prachtige
akoestische overdracht, die deze (ri
ant versierde) mooie zaal waarborgt.
„Zanglust" zelf, waarvan v. d- Bosch
nu tien jaar aan het hoofd staat, is
daar ook opgetreden, nadat het voor
afgaand om zo te zeggen door de
drie andere koren van Boskoop,
Waddinxveen en Bodegraven was
toegezongen. Een der woordvoerders
had laten verluiden, dat men hierbij
noch van een normaal concert, noch
van een onderlinge krachtmeting be
hoefde te denken. Zo dunkt ook ons
standpunt te moeten zijn.
Een enkele kortstondige detonatie
In een Gloria in het verloop van een
absoluut keurig geheel mag in de be
oordeling verwaarloosd worden. Voor
het stellen van kanttekeningen heeft
de dirigent nauwelijks ruimte gela
ten. daar alles allerdegelijkst was
voorbereid. Wel zou ter afwisseling
een vlotter tempo goed gedaan heb
ben.
Indien toch onzerzijds een kritische
wens mag worden geformuleerd, dan
deze, nu eenmaal zo'n goede zang-
basis werd uitgebouwd: een radicale
overgang naar het klassieke reper
toire. Delen van Schuberts Deutsche
Messe, Landerkennung van Grieg,
het Laudate Dominum uit Mozarts
2e Vesperae, Brahms' Wiegeliedje
behouden hun rechten, ofschoon dé-
Levendaal 166b-TeL 22717- Leiden
Prinsessekade 5. tel: 23538 - Leiden
HAARLEM (ANP) De heer Dick
Boer uit Haarlem, eigenaar en
hoofdredacteur van het fotovakblad
Focus, is onderscheiden met de gou
den „Photokina"-speld op grond van
de vele bijzondere diensten die hij
deze wereldtentoonstelling der foto
grafie gedurende lange jaren heeft
bewezen.
De heer Boer ont-viing de onder
scheiding uit handen van de heer T.
Burauen. burgemeester van Keulen
en voorzitter van de Raad van Toe
zicht van de Messe- und Ausstel-
lungs-Gesellschaf t Köin.
het zangconcours ter ere van „Zang-
lust's" jubileum uitgeschreven be
grijpen we, ook het kiezen van een
niet onbelankgrijk stuk van een an
dere bevriende collega, maar een pen-
newrocht als Ps. 116 van Jellesma,
een verslapt, primitief geharmoni
seerd Handel-plagiaat, had beter af
gevoerd kunnen worden.
Enkele solo's werden gehonoreerd
met eigen krachten, maar vooral de
sopraan (mevr. v. d. Bilt) in Mozart
oogstte geweldige bjjval. Edoch, haar
bloemen kreeg zij uitdrukkelijk niet
voor haar bloeiend zingen, maar
voor haar verjaardag, keurig afge
werkt, als gebruikelijk, waren de pia
nopartijen van mevr. Kruiswijk-
Schouten.
Glorieus slot werd de samenzang
van alle koren.
ROME (GPD) Mgr. Val.
lainc, hoofd persdienst van het
Vaticaan, ontkende gisteren;
dat de congregatie van de ge-
loofszuiverheid een onderzoek
instelt naar de geschriften van
prof. Schillebeeckx. De consul-
ta van de congregatie heeft
zijn werk beoordeeld. Dat is de
taak van de congregatie. Maar
dat gebeurt niet met boosaar
dige opzet, niet met de bedoe
ling iemand het leven zuur te
maken.
Mgr. Vaillanc ontken die niet, dat
er de laatste jaren een crisis in de
kerk bestaat. Theologen hebben de
vrijheid de doctrine uiteen te zet
ten naar eigen inzicht en volgens
resultaten die hun studie hebben
opgeleverd, mits hun uiteenzettin
gen niet strijdig zijn met die doc
trine zelf. De congregatie heeft vol
gens mgr. Vaillanc geen voorkeur
voor deze of gene theologische
school.
Verder zei mgr. Vaillanc, dat de
mening Is gevraagd van de Duitse
AMSTERDAM (ANP) Evenals
vorige jaren zal de gemeente Am
sterdam weer werken van beeldende
kunst aankopen ten behoeve van het
gemeentelijk kunstbezit. Voor deze
aankopen is voor schilderijen
f 28.500, voor aquarellen, gouaches en
pastels f 11.000, voor tekeningen en
grafiek f 23.000 en voor klein plastiek
f 14.500 beschikbaar.
B. en W. verwachten, dat de
in Amsterdam en de randgemeenten
wonende en/of werkende beeldende
kunstenaars hun beste oude dan
wel nieuwe werken zullen inzen
den, opdat de gemeente er van ver
zekerd kan zijn, een keuze te doen
uit werken van hoog gehalte, waar
van het verwerven een verrijking
van haar kunstbezit betekent. Iede
re beeldende kunstenaar tot 36 jaar
kan ten hoogste drie schilderijen of
ten hoogste drie stuks klein-plastiek
inzenden. Voor kunstenaars die 36
Jaar of ouder zijn wordt dit jaar
voor bovenbedoelde kunstwerken de
procedure van inzending op uitno
diging gevolgd. Voorts kan iedere
beedende kunstenaar, ongeacht
zijn leeftijd, ten hoogste twaalf stuks
grafiek of zes tekeningen en zes
stuks grafiek inzenden. Er zijn drie
afzonderlijke jury's samengesteld uit
beeldende kunstenaars, die niet als
vertegenwoordigers van organisaties
of verenigingen dienen te worden
beschouwd.
theoloog prof. Karl Rahner, maar
niet in de zin van advocaat van prof.
Schillebeeckx. Dat is een uitzonder
lijk bewijs van welwillendheid jegens
prof. Schillebeeckx, aangezien niet
eerder een niet tot de consulta be
horend persoon de gelegenheid kreeg
theologische geschriften toe te lich
ten.
De subtiele onderscheidingen die
worden gemaakt tussen proces, on
derzoek en beoordeling van de ge
schriften van prof. Schillebeeckx la
ten wij voor rekening van het hoofd
van de Vaticaanse persdienst. Prof.
Karl Rahner heeft duidelijk tegen
ons gezegd, dat hij de stellingen en
inzichten van prof. Schillebeeckx
voor de consulta heeft verdedigd,
hetgeen iets anders is dan toege
licht of zijn mening geven.
ADVERTENTIE
flacon voor
8 behandelingen
BIELEFELD Rosemarlè
Klipper uit Brackwede is de enige
vioolbomuster in de Duitse Bonds
republiek. Zij wilde oorspronke
lijk violiste worden, bezocht ech
ter, omdat zij er grote belangstel
ling voor had, de Staatsvakschool
voor Vioolbouw in Mittenwald en
was na haar leertijd zó gefasci
neerd door het toerk, dat zij haar
muziékcarrière opgaf.
Op succesvolle leerjaren in Lon
den en Amsterdam volgde in 1967
de meesterproef in Düsseldorf.
Thans speelt Rosemarie alleen
nog maar op zelfgebouwde instru
menten tot nu toe 21 violen, 2
altviolen en een gamba die zij
vóór de verkoop op een goede
klank test.
Haar violen klinken nooit „nieuw?*
en lijken in vorm, lakwerk en'
klank op de Italiaanse. Zij kosten
2500 mark per stuk en het aantal
arbeidsuren per viool bedraagt
150. Daarbij repareert Rosemarie
ook oude instrumtenten in haar
keldenoerkplaats in het ouderlijk
huis en treedt in Bielefeld bij
kamermuziekconcerten op.
