)e economische
lkaar moeilijk
wijzen kunnen
of niet vinden
Vrede wil toch
iedereen?
legroting legt koren
op politieke molen
Kerkdiensten Leiden en omgeving
Financieel weekoverzicht
Waanzin of werkelijkheid
van
bezineini
Ethiek en politiek op één golflengte
jRDAO 21 SEPTEMBER 190S
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 1»
(Van onze financiële medewerker)
won HAAG (GPD) „Vier oude wijzen, die kunnen elkaar
krijgen. Zij lopen allemaal even hard, ra, ra, wat is dat?"
dit kinderrijmpje valt te denken bij het lezen en aanhoren
de commentaren van de politieke kampvechters over de
beo sbegroting. Als de vier wieken van de molen rennen zij
ter elkaar aan nu er koren op de politieke molenstenen is
ui 8^
at K
'et procenten, zelfs met fracties van procenten probeert men
ar de loef af te steken teneinde den volke duidelijk te ma-
hoeveel beter zij het met Jan Publiek voor hebben dan
ten, die verantwoordelijk zijn voor de samenstelling van
jinancieel-economisch werkstuk, dat deze week ter tafel
H.
Wen van de koek vereist altijd
(rote mate van diplomatie en
fj. want in een groot gezin is
noeilijk het elk kind naar de
maken. Hoeveel temeer geldv
mor een volk, dat blijkens een
trek door het Centraal Bureau
dt Statistiek gepubliceerd cijfer
«egroeid tot 12.737.135 zielen,
ójn er weer 67.000 meer dan
januari en er komen er elke
neer bü. Geen wonder dat bij
imensteilen van de begroting
Ing moet worden gehouden met
4omst.
„Pluk tie dag"
ls het natuurlijk wel zo dat het
de dag" gemakkelijker is dan
*n naar de toekomst, maar in
m lament aren komt te vaak naar
dat alleen naar het heden
gezien in plaats van het oog
1E11 te houden op het verschiet,
mde bevolking eist een
nd economisch potentieel en in
nisch opzicht kan de groei nog
^bevorderd worden als er mest-
voor worden aangedragen
wn zo stabiel mogelijk loon- en
trloop.
het opstellen van de begroting
het in de eerste plaats om een
"pelyk mogelijke verdeling. Elk
lemen t vecht bij voorbaat zo
'gelijk voor zijn standje vóór
ers in de miljoenennota wor-
•werkt.
Madame Butterfly
eraf gaat de politici van ver-
nde standpunten uit de zaken
waarbij de een hogere eisen
roor bijvoorbeeld onderwijs en
Bij de beoordeling van de situatie
voor de komende maanden dient er
rekening mee te worden gehouden
dat de gunstiger positie van dit ogen
blik voor een belangrijk deel te dan
ken is aan invloeden van buiten
af.
Invloed van buiten
De opvoering van de koopkracht
van West-Duitsland en het na-ijlen
van de importen in Engeland en de
V.S. bij de maatregelen ter sanering
van de betalingsbalans, hebben het
mogelijk gemaakt dat onze export
zich bijzonder gunstig ontwikkelde.
Uiteindelijk kunnen we niet op het
toeval blijven rekenen dat het ons te
hulp komt.
Reële belastingverlaging zou op
dit moment in conjunctureel opzicht
ongewenst zijn. De minister van Fi
nanciën heeft zijn plannen daartoe
dan ook in de ijskast gelegd tot 1
januari 1970. terwijl nog een slag
om de arm wordt gehouden tenein
de een deel van de verlaging pas in
1971 te effectueren.
Offer van schatkist
Voor de lagere inkomensgroepen
komt er echter een compensatie voor
de prijsstijgingen, die zullen ont
staan door de invoering van het
nieuwe stelsel van omzetbelasting, de
BTW. De staat zal er omstreeks f 200
nl. aan inkomsten door derven maar
dat is minder dan er voor de schat
kist verloren zou zijn gegaan als te
gelijk met de BTW een algemene ver
laging van loon- en inkomstenbelas
ting zou zijn doorgevoerd.
Hierdoor is het mogelijk dat de
Staat in het komende begrotingsjaar
minder behoeft te lenen dan bij be
lastingverlaging het geval zou zijn
Dder voor sociale zorg, terwijl i geweest. Als het goed is. zal de Staat
drie er aan beide kanten
j wil voegen.
de debatten in de Staten-Ge-
moet het de minister van Fi
re dan ook "wel eens te moede
ils Madame Butterfly, die er
Qri
WC ,0
HIJ
:RVl ic
Tcgi
'ptwijfeld heeft de heer Bies-
°n' t! daarmee rekening gehouden
oni hij in juni waarschuwde voor
voor f 1,2 miljard aam langlopende
I leningen moeten sluiten, liefst nog
meer teneinde een deel van de dit
jaar sterk toegenomen kortlopende
schuld te consolideren. De gunstige
conjunctuur maakt het ongewenst
to de eerste acte weeklaagt .E i dat de Staat nieuwe impulsen zou
«rata voce mi maledice" en t §even d00r de inflatoire financiering
:oor ik die boze stem me ver- j van he» tastekcrt nog langer voort te
zetten.
Len ingsbehoefteu
Het vooruitzicht van de leningsbe
hoeften van de Staat zal ertoe bij
dragen dat de Staatsfondsemarkt in
de komende tyd geen daling van de
rentevoet te zien zal geven. Vooral
omdat men weet dat de Bank voor
Ned. Gemeenten op de uitkijk staat
om weer zo gauw mogelijk een le
ning uit te schrijven. Het lijkt ech
ter niet uitgesloten dat de Staat eerst
aan bod wil komen.
Op de kapitaalmarkt is vooral ge
zien naar de zinsnede in de Miljoe
nennota. waarin gezegd wordt dat
de Staat tot dusver f 500 min dit
jaar heeft geleend. Het zit hem in dat
„tot dusver" waardoor men geïntri
geerd raakte. De ka,ns wordt zelfs niet
uitgesloten geacht dat een dergelijke
lening op korte termijn zal volgen.
Meer verzekeringen
is daarom maar goed dat er
treten opklinken uit het econo-
kamp. want het Centraal
eau heeft een rooskleurig
gegeven van de huidige situa-
trwijl de toekomst met een ze-
blijmoedigheid tegemoet wordt
Het gaat goed
Gaat goed met onze economie,
verbluffend goed in sommige
(tn. De betalingsbalans is
ïn beter geworden en al blij
ft nog wolken aan de economi-
borizou. toch ziet het ernaar uit
CNtt land een gunstige conjunc
tly voor de boeg heeft, een situatie
djl (makkelijk ertoe kan leiden dat
«r in een situatie van overbe-
ug vervallen.
((besteding kan ontstaan als
snelle loonsverhogingen of door
ieve begrotingstekorten, die al
maar langs inflatoire weg ge
tierd kunnen worden, de zaak
[overtrokken en we meer gaan
len dan ons volk als totaal voort-
|t. In een dergelijke situatie is
soodzakelijk dat geen bestedings-
worden gegeven door be-
Qjver lagingen.
Het Is geen wonder dat steeds meer
besparingen worden aangewend voor
levensverzekeringen en lijfrenten in
plaats van voor belegging in aande
len. In de eerste zeven maanden is
er voor f 8.056 min. aan nieuwe ver
zekeringen gesloten tegen f 6.620 min.
in het overeenkomstige tijdvak van
verleden jaar.
Van de nieuwe verzekeringen liad
en overkestedillg een bedrag van f3,4 miljard betrek-
king op kapitaalverzekeringen die bij
overlijden of bij het bereiken van een
bepaalde leeftijd worden uitgekeerd,
terwijl f 4,4 miljard betrekking had
U I bjdlge belastingverlaging. Een j 0p renteverzekeringen, o.a. voer col-
schot voor de boeg was
•ftnblik gewenst, vooral omdat
1 uit de kring der Vakcentrales
Men werden vernomen over de
k om de lonen krachtig te
len.
klonken toen twee schoten voor
dat van Biesheuvel tegen
Wingverlaging en dat van minis-
Roolvink tegen overschrijding
tie norm bü de vaststelling van
c-a.o.'s.
Schoten voor de lioeg
regering heeft gehoor geschon-
aan het schot van Biesheuvel.
r in Vakbondkringen zal het
tie kosten om, juist bij een op-
Me conjunctuur, matiging te be-
bij het stellen van loonei-
Ween de tweede voorzitter van
de heer Borstlap, heeft te
gegeven dat de eisen niet
en mogen worden.
lectieve pensioenvoorzieningen.
Koek verdelen
Voor zover het publiek geneigd is
om in aandelen te beleggen, richt de
aandacht zich steeds meer op de
aandelen van beleggingsmaatschap
pijen. die een goed researchapparaat
hebben om te voorkomen dat er
stroppen worden gekocht aan aan
delen die achteraf onvoldoende ren
dement afwerpen. Wie het beste re
searchapparaat daarvoor heeft, trekt
uiteraard aan het langste eind.
Verenigd Bezit van 1894 was op dit
gebied achterop geraakt. Het gevolg
was dat de uitkomsten van de beleg
ging in de aandelen van het toch
reeds van oude datum daterende
fonds onvoldoende waren.
Eigen boontjes doppen
Andere beleggingsmaatschappijen
als Nefo, ABM, Interunie en Unitas
e.a. hebben doorgaans het research
apparaat van een grote bankinstel
ling achter zich, terwijl Robeco zo
groot is geworden dat het de eigen
boontjes kan doppen.
Voor aandeelhouders Verenigd Be
zit zal de omwisseling op den duur
voldoende compensatie bieden, al zal
het voor sommige beleggers die sinds
Jaar en dag met hun aandelen Ver
enigd Bezit vertrouwd waren, enige
aanpassingsmoeilijkheden meebren
gen.
De dividendverrassing van de Kon.
Ned. Petroleum Mij heeft de effecten
beurs niet lang in beroering gehou
den. Al gauw werd weer overgegaan
tot de orde van de dag.
De beurs houdt rekening met de
mogelijkheid dat de uitkering van de
agiobonus in het najaar een druk op
de koers zal leggen als buitenlandse
aandeelhouders eventueel tot verkoop
van de nieuwe stukken overgaan.
Belegging in
oliewaarden
Daarom geven vele beleggers In
ollewaarden de voorkeur aan de aan
delen van maatschappijen, die geen
ander bestaansrecht hebben dan dat
zij door overdracht van de terreinen
en werkzaamheden aan de Koninklij
ke in het bezit zijn gekomen van gro
te pakketten aandelen Koninklijke.
De daarop te ontvangen dividenden
worden uitgedeeld aan de aandeel
houders van de Dordtsche Petroleum
mij. Moeara Enim en Maxwell.
Aangezien deze maatschappijen zelf
niet over een agioreserve beschikken,
kunnen zij geen gratis aandelen aan
hun eigen aandeelhouders geven. De
uitkering van het stockdividend van
de Koninklyke van 12,5 zal t.z.t.
dan ook met zich meebrengen, dat
Dordtsche, Moeara en Maxwell steeds
hogere dividendpercentages zullen
geven, omdat het eigen bezit aan
aandelen Koninklijke toeneemt en
dus ook de dividendsom, die zij ont
vangen.
Voor degenen, die van het inkomen
moeten leven, is belegging in olie
waarden dan ook het beste te doen in
de stukken van de drie genoemde se-
mi-beleggingsmaatschappijen, omdat
zij naar verhouding een hoger rende
ment afwerpen dan aandelen Konin-
klyke.
Dit is de overwinning die de
wereld overwonnen heeft in ons
geloof.
Een zekere Johannes heeft dat
bijna 400 jaar geleden geschre
ven in het vijfde hoofdstuk van
zijn brief, die in de bijbel is be
waard. Het is een zin die mij al-
tyd weer fascineert als ik het
lees of als ik eraan denk.
Is dat waanzin of werkelijk
heid? Of wist die Johannes niet
wat er te koop is in de wereld
en welke machten daarin bezig
zijn?
Deze woorden zijn geschreven
door een oudere man. die in zijn
leven veel had meegemaakt.
Ook in zijn tijd marcheerden le
gers door de landen, werden vol
ken onder de voet gelopen en
schreeuwde het onrecht op de
straten. Vele christenen waren
tijdens zijn leven vermoord. Om
de bekendsten te noemen: Pe
trus en Paulus onder keizer Ne
ro. Met hen velen van de eerste
gemeente. Telkens waren er
vervolgingen. Overal zette de
Staat, de christenen onder zwa
re druk.
In deze situatie, terwijl er bo
vendien nog maar weinig chris
tenen waren in het grote Ro
meinse rijk, schrijft deze Johan
nes: de overwinning die de we
reld overwonnen heeft is ons ge
loof.
Niet over strijd schrijft hij,
maar over overwinning, en niet
in het klein: het is de wereld
die volgens hem reeds overwon
nen is! En wel door „ons ge
loof".
Laten we nuchter zijn. De we
reld dat is waarachtig geen klei
nigheid. Daarin splen angstaan
jagende machten hun lugubere
spel. En wat ons geloof betreft.
Luther heeft eens gezegd dat
het geloof van een christen
mens in een zee van twijfel ligt.
Iedere christen zal dat uit eigen
ervaring beamen.
Dat heeft Johannes natuur
lek ook geweten. Maar toch
schrijft hij: de overwinning die
de wereld overwonnen heeft is
ons geloof. En dan gaat hü ver
der: Wie is het die de wereld
overwint dan hü die gelooft, dat
Jezus de Zoon van God is. Of wij
een klein of een groot geloof heb
ben is als het hier op aankomt
niet zo belangrijk. Christenen
overwinnen de wereld niet. Er
is een ander die de wereld over
wonnen heeft: Jezus, de Zoon
van God. Christenen zijn mens
die bij hun leven, innhu, ge
dachten en woorden en daden,
daarmee rekenen.
Dat wist Paulus ook. Daarom
schreef hü eens: God zij dank.
die ons de overwinning gegeven
heeft door onze Heer Jezus
Christus.
Jezus zelf heeft eens gezegd:
in de wereld lijdt gij verdruk
king, maar houdt goede moed.
Ik heb de wereld overwonnen.
Daarvan getuigen al die men
sen wier boekjes en brieven we
vinden in het Nieuwe Testa
ment. Ze spreken ailemaal van
Jezus. Ze zeggen: in Zyn leven
en sterven en opstanding heeft
God onze wereld, alie mensen,
alle boeken, alle rassen, met
zich verzoend, heeft God ons al
len in Zijn barmhartige handen
genomen. Daar valt niets meer
aan te veranderen. Dat kan nie
mand, ook geen macht ter we
reld. meer ongedaan maken.
Wij leven naar Zyn toekomst,
naar Zün Rijk noemt de bijbel
dat.
Jezus Christus heeft overwon
nen, dat wist Johannes. Daar
van was hü zich diep bewust
terwijl hij toch waarachtig wel
wist wat er in de wereld gaande
is. Het geloof Is deze Jezus, dat
is het geloof dat de wereld
overwonnen heeft.
In deze kritieke jaren gaat het
erom of de christenen in alle
volken leven In dit geloof, of ze
waarachtig rekening houden met
Jezus, met Zijn woord en met
Zijn gebod, of ze hun leven in de
eerste plaats laten bepalen door
de wetten van Zün Rtfk. Met de
woorden van Jacqueline van der
Waals:
Staat op en strijd de goede
stryd.
tot al wat God u vraagt,
bereid.
Hy is uw kracht. Hij is uw
recht;
Hij heeft de zege ons
toegezegd.
P. J. Mackaay
Zendingssecretaris
N. H. Kerk, Oegstgeest
I ..1.1..., TTn_..«-
Lelden Hervormde Gemeente Christian Science (Steenschuur 6)9.30 en 6 30 u ds H Scholte Chr
Pieterskerk 10 u. kandJ. P. Smit te 10^0 u dienst Gere Kerk
Oud-Kath. Kerk 9 45 H. Mis. (oogst- steiristr. 9 30 u. en 5 u. ds H C. van
der Ent. Bediening Heilig'avondmaal
en Dankzegging. Oud Geref Gemeen-
te Kerkgebouw Hooftstr. 240 9.30 en
leesdiensten Rem. Geref. Gem
Leiden. 7 u. ds. Van 't Veld te Wad-
dlnxveen.
Hooglandse kerk 10 u. ds. H. P. Huls- Nieuwe Apost. Kerk 9 45 en
man te Oegstgeest. dienst.
Marekerk 10.30 u. ds. A. J. de Jong Evang. Luth. kerk 10.15 u. ds. J.
(H.A.). Happee.
Bethlehemkerk Driftstr. 10 u. ds. J Vrije Katli. Kerk 10.30 u. H. Mis.
P L. Schoonheim. Chr Geref. Kerk 10 en 5 u. ds. J. H.
Maranathakerk Lage Morsweg i Carl Ier.
10 30 u. ds. H. J. van Achterberg. Rem. Gem. 10.30 u. dr. A. W. Cra-
Bevrijdingskerk Montgomerystr. mer
Van Mandersloostraat 7 u. ds.
Jonge te Gouda. Baptisten Gem.
dhr, D. J. Bouhof 6.30 u. dhr.
Til. Volle Evang-Gem. (Volksbelang)
10 u. dienst.
van Ieperen te Katwijk aan Zee: 6.30
u. ds A. Makkenze (gym lokaal school
Narcissenstr.) 10.30 u. ds. P. J. Mac-
kaav te Oegstgeest: Geref. Kerk: 9.30
u. ds. A. C. van Beek (HA). 5 u. ds.
W. Bakker te Katwijk aan Zee (HA).
Katwijk aan Zee Herv. Gem. Nieu
we kerk 10 u. ds. Boer. 6 u. ds. De Vos.
Oude Kerk 10 u. ds. Van Roon, 6 u. da.
i Vroegindewey: Ichtuskerk 10 u. ds. V.
Hunnlk. 5 u. ds. Kooien van Meerkerk:
Pnielkerk 9.30 u. ds Vroegindewey. 6
u. ds Van Roon; Groen van Prinste-
rerschool 10 u. ds Hovlus. Kapel Over-
Van duin 4 u. ds. Van Ieperen. Geref. Kerk
Vredeskerk 9 30 u. as. Bakker (H.A.)
10.30 u. ds. P. Kloek (bevestiging), ds.
Joh. Poort (intrede) 7 u. dr. P. L.
Schoonheim.
Koningskerk Konlngsstr. 10 u. ds.
L. Kievit.
Vredeskerk Burggravenln. 10 u.
ds. A. J. Lamping (H.A.).
Ver. Vryz. Hen'. Aula Asserstr.
10,30 u. ds. I. J. van Houten te Hil
versum.
Eglise Wallonne Geen dienst.
Academisch Ziekenhuis 10.30 u. ds.
P. J D. van Malssen. Diaconessenhuls
10.30 u. ds. H. W. Hemmes.
Jeugdkerk L.H.J.-Gebouw Leven
daal 10 30 u. dhr. K. B. Du Pon.
Zuiderkerk 7.00 u. ds. Kronemeijer
en ds. Kloek.
Geref. Kerk Zuiderkerk, Lammen-
schansweg 15: 10 u. dr. v. d. Zwaan.
7 u ds. Kloek N.H.) en ds. Krone
meijer. (Gem. dienst met Ned. Herv.).
Petrakerk, Surinamestr. 10 u. ds. K
Vegter te Oegstgeest. 5 li. ds. K. A.
Schippers te Amersfoort. (Jeugddienst)
Oude Vestkerk 10 u. ds. K. A. Schip
pers 6.50 u. dr. v d. Zwaan (Dienst
met belangstellenden).
Beloftekerk. 10 u. ds. Kronemeijer
5 u. ds. Bovenberg.
Bevrijdingskerk, Aerent Bruunstraat
9 u. ds. Bovenberg. 5 u. ds. Breder-
veld.
„Groenhoven" 10 u. ds Brederveld.
„De Mirt" 10 u. (Ouderendienst) ds.
Post
Zuiderkerk (ingang Bloemistenlaan)
3 u Dienst voor doven.
Geref. Kerk (vrjjgem): 10 en 5 u.
ds. J. v. d. Haar.
Doopsgez. Gem. 10 u. ds A. L. Broer
Evang. Chr. Gem. (Middelstegracht
S) 10 en 5 u. dhr. Th. Dlkkes.
Leger des Hells: 10 u. Helligings-
dienst 7.30 u. verlossingssamenkomst.
Geref Gem. 10 en 5 u. ds. Van Dam
te Werkendam (dinsdag 7.30 u. ds. Ver-
gunst te Rotterdam)
Baptisten gem. 10 u. ds R. Reiling,
5 u. dhr. J. Tessers te Rotterdam.
Aarlanderveen Herv. Gem. 10 u.
Benthuizen Herv. gem. 9.30 u.
dhr. J. D. van Galen Arnhem 6 u.
dhr. G van der Kamp Den Haag Ge
reformeerde kerk (Ver.gebouw) 10 u.
ds. A. Brink te Hazerswoude. Ger. ge
meente 9.30 en 6 u. ds. F. Harrinck.
Bodegraven Herv. gem. ('t An
ken 9 en 10.30 u. ds, W Verwey te
ds. G. van Doorn. 6.30 u. dhr. Dryver silïXrke?!: ^"u^ds"' J^lT' Ciritel'
te Voorschoten. Geref. Kerk 9.30 en on a V,„„V J?
6.30 u. ds. J. Bos te Montfoort. Chr, J&Mt) Ger?' Kerk 10 en 6 30 u c£"
Gerei. Kerk 9.30 u. Dienst des Woords. nlL rf*
2.30 u. ds. G. de Vries te Rijnsburg.
Alphen aan den Rijn Herv. Gem
Adventskerk Julianastr. 9.30 u. ds. M.
Hanemaaijer. 3 u. ds. Van Beveren te
Hilversum (Kerkdienst voor gehoorge
stoorden), 6.30 u. ds P. A. Lefeber
Kruiskerk Gouwsluis 6.30 u. ds. W.
Verweij. Opstandingskerk 9.30 u. ds.
P. A. Lefeber. 6.30 u. ds W. Chr. Ho
vlus te Katwijk aan Zee voor de G.Z.B
Gebouw Nabij 10.30 uur (Open Deur-
dienst) ds. C. B. Roos te Gouda. Zaal
Opstandingskerk 9.30 u. Jeugdkapel de
heer H. Kruithof. Martha-Stlchting
„Rijnstroom" 10.30 u. ds. J. H. Bogers.
Oudshoornseweg 10 u. ds. G. Cadée.
Sionskerk 9.30 u. en 6.30 u. ds. H.
Koudstaal. Gebouw Onderweg 10 u. ds.
Aalbers Oegstgeest. Aula Alphen
Berg. Ger. Kerk (vrijgem.).
9.30 leesdienst. 4 15 u. ds. H. Scholte
Geref. Gem. 10 en 6 u. leesdienst.
(dinsdag 7.30 u ds. J. van Haaren
(Amersfoort). Evang. Luth Kerk 9 u.
ds. B. G. te Winkel. Evangelisatiekring
10 u. eredienst 6.45 uur Th. Dlkkes te
Lelden.
Boskoop Herv. Gem. 9.30 u. ds.
A de Leeuw. 6.30 u. ds. W. L Heij-
mans Chr. Geref Kerk 9.30 en 6 u.
ds. J Mannl. Geref. Gem. 9.30 en 6 u.
Leesdienst. Geref, Kerk 9.30 u. ds Pau
wels; 5 u. ds. Post uit Lelden. Vrijz.
Prot. Geloofsgemeenschap 10 u. ds. J.
de Zwaan uit Bellingwolde.
Hazerswoude Herv. Gem. 9 u. ds
Joh. Stehouwer te Alphen aan den
I Rijn 6.30 U. ds T. D. van Soest te
Noord 11 u. ds. P. A. Lefeber. Geref U" ds" T"
Kerl: Maranathakerk Raadhuisstr. 10 w Penning. 5 u. ds. Bnnk.
u. ds. G. A. Westerveld. 6.30 u ds. G j Iloogmade Herv. Gem. 10 u. ds.
O. N. Veenhuizen. Salvatorikerk W de D J. Vossers te Leiden.
Zwijgerln. 10 u. ds. A. Borman. 6.30 u.
ds. G. A. Westerveld. Gemeenschap
pelijk in Adventskerk Julianastr. 3
u dienst voor gehoorgestoorden Al- Katwijk aan den Rijn Herv. Ge-
phen -Noord De Goede Herderkerk 10 meente (Dorpskerk) 9.30 u. ds, A. Mak-
u. ds. G. O. N Veenhuizen 6 30 u ds. kenze; 6 u. ds. H. J Achterberg te Lel
Kaag Herv. Gem.
1 Boogaard te Hlllegom.
ds. C.
Bakker (H.A. en Nabetrach
ting). Triumfatorkerk 9.30 en 5 u. ds.
Pijlman H. A. en Nabetrachtig Zeehos
pitium (Sanatorium): 8.30 u. ds.
Pij'iman. Geref. Kerk vrijg. 9 en 7 u.
ds. Welmers van Langeslag. 10.30 en 5
u. ds. Breen; Chr. Gerf. Kerk 10 en
5 u. ds. Van der Endt; Geref. Gem.
10 en 5 u. ds. Van der Bijl; Geref.
Gem in Ned. 10 en 5 u. leesdienst
Koudekerk aan den RU" Herv.
fem. 10 u. de heer Sierat uit Leiden,
u. ds. A. de Leeuw uit Boskoop. Geref.
Kerk 10 u ds. Makkinga. 7 u. ds. Bij-
leveld uit Rijnsburg.
Leiderdorp Herv. gem. Hoofdstr.
9 u. ds. J. P. Honnef. 10.30 hr. J. Vink.
Scheppingskerk. kapel 10.30 u. ds. J.
P. Honnef (H.A.) Gebouw 10 u. Jeugd
kerk. Geref. Kerk Hoofdstr. 10 u. ds.
F. Minnemn. 6.30 u. dr. J. M. Vlijm
te Leiden. Scheppingskerk 9.30 u. dr.
J. M. Vlijm. 5 u. ds. F. Mlnnema.
Lelniulden Herv. Gem. 9.30 u. ds.
C. Spoor te Alphen aan den Rijn.
Pnlel 7 u. ds P. L. J. Wapenaar. Ge
ref. Kerk 9 30 en 7 u. ds. R. van den
Berg H. A. en Nabetrachting.
Lisse Herv. Gem. 10 ds. S. G. J.
Goverts te Naaldwijk (bevestiging van
ds. J. van der Velden.) 3 u. as. J.
van der Venden (Intrede). Herv. ka
pel 10 u. Dienst des Woords. Geref.
Kerk 10 en 5 u. drs. A. E. van der
Woude. Chr. Geref. Kerk 10 en 4.30 u.
ds. D H. Blesma; Geref. Gem. 10 en
4 u. ds. Suyker. Geref. Kerk (Vrijge
maakt) 10 en 4 30 u. ds. J J. Verleur;
Oud Geref. Gem. 9.30 en 3 u. lees
diensten; Ned. Prot Bond 10.15 u. da.
I S. M. A. Daalder te Haarlem.
Nieuwkoop Herv. Gem. 9.30 u. d6.
A. Borman. Geref. Kerk (Vrijgem.) 1 den Ontmoetingskerk10 u. ds, J. G P L. J. Wapenaar te Lelmulden. 6.30
AMSTERDAM (GPD) „Veel
mensen zien niet veel in die vredes-
week. Vrede wil toch iedereen? zeg
gen ze". De studeerkamer van ds.
Egbert H. Nagel (50) is een overvol
le wanorde, maar wat wil je als je
de boeken en paperassen uit een
riante Brusselse suite hebt moeten
opbergen in een vertrek van een eta
ge-pastorie in Amsterdam-zuid.
Ds. Nagel is gereformeerd predi
kant en de interkerkelijke Vredes-
week valt niet zo goed in die kring.
Of liever: de leiding van zijn kerk
weerspiegelt beter het gemiddelde
kerklid dan die van andere partners
in het beraad over vredesvraagstuk
ken. Tenslotte zit in de rooms-katho-
lieke top kardinaal Alfrink, voorzit
ter van de internationale Pax-Chris-
ti-beweglng. En een hervormde
kerkleiding met secretaris-generaal
ds. F. H. Landsman schept een
vruchtbaarder klimaat voor het na
denken over vragen van oorlog en
vrede dan een gereformeerde kerklei
ding, die het op zün zachtst ge
zegd allemaal van enige afstand
bekijkt. „Je hoort nog vaak verkon
digen dat politiek niet op de kansel,
in de kerkbode en in het catechisa
tielokaal thuishoort", vertelt ds. Na
gel.
Kentering
Toch valt niet te ontkennen dat er
een kentering is. Het nog sterk le
vende grenzeloze vertrouwen in en
de even grenzeloze bewondering voor
Amerika hebben deuken gekre
gen: de Verenigde Staten raken ont
luisterd en men ziet achter de pre
tentie van de kampioen der vrij
heid duidelyker de trekken van een
Amerika dat niet minder keihard za
ken wil doen als ieder ander.
Ruim een jaar geleden heerste nog
de gedachte dat de kerk voor de
overheid niets meer kon doen dan i
voor haar te bidden Dat het de :^ak
van de kerk zou kunnen zyn, die
bgolflengte te brengen, dan blykt die
terreinafbakening niet te werken.
Wié met dergelijke gedachten komt
en bovendien direct en precies aan
wijst wat er mis is, mag op tegen
kanting rekenen. Ds. Nagel heeft in
het Amsterdamse kerkblad een kolom
die „er naast" heet. Vooral vroeger
stond die kolom ook duidelijk „naast"
de rest van dat eerzame blad, al was
het alleen maar doordat de schryver
met de rubriekstitel de mogelijkheid
openlaat dat hij het mis heeft: een
zeldzaam verschijnsel in dominees
land. In die rubriek wordt menig ker
kelijk standpunt (of een weigering
om een standpunt in te nemen) door
geprikt als een ballon vol stichtelijk
conformisme.
Robotten
Ds. Nagel: ,De profeten in de bü-
bel wisten het ook altyd direct en
precies. Ja, roept dan een groot aan
tal mensen, er is ook een voorbarig
profetisme, terwijl het altijd voorba
rig ls. Je moet natuurlijk niet de pro
feet uithangen om de stunt. Maar als
je de moed mist om als het nodig is
profeet te zün. deug je niet als sy
nodevoorzitter bijvoorbeeld". Een sy
node die dat ook niet durft, kan zich
volgens ds. Nagel maar beter alleen
met interne zaken bezighouden.
In Amsterdam werd er een paar
jaar geleden nog fiks tegen atoompa
cifisten gepreekt. Nu is er een inter
kerkelijk bureau voor informatie over
de dienstplicht. Nagel: „Ik zou ze
nooit in het algemeen aanraden,
dienst te weigeren. Maar er moet wel
brede instructie zün"
Vandaar dat deze week ln ds. Na
gels wykbericht staat: De catechi
santen worden dinsdagavond niet by
Ds NAGEL de verwacht maar in de tent op
het Museumplein (waar in het ka-
overheid ook kritisch te begeleiden, i Je ziet hoe veel moeite het kost aan i der van de vredesweek allerlei acti-
lag buiten de belevingswereld Daar politici („Wij zijn realisten", zeg- 1 viteiten plaatsvinden Onderwerp
had men toch politici Voor. Maar als j gen die) om ethiek en politiek op één dinsdagavond: Israël en zyn buren).
u. ds. G. S. Alma te Amsterdam. Ge
ref. Kerk 9.30 u. en 6.30 u. ds. R J.
A. Hanenburg Chr. Geref. Kerk 9 30
u. en 6.30 u. ds. H. van Leeuwen te
ürk. Rem. Geref. Gem. 10 u. ds. L.
van Os te Maassluis.
Nieuw veen Herv. Gem 9.30 u ds.
J. Gebraad 6.30 u. ds. M. Groenen-
I berg te Utrecht. Geref. Kerk 9.30 u.
ds H. O. A. Melnders. 7 u. W. P. H.
Pauwels te Hlllegom
Noordwyk aan Zee Herv. Gem.
10 u ds. A. L. Lapré 7 u. ds. J. G.
1 B. Jansen. (De Rank) 10 u. Jeugdkerk
i Sols Mio 10 u. kand Lelyveld (Oegst
geest). Geref. Kerk 10 u. de W. Dek-
ker. 5 u. ds. H. Lijesen. Herv. Ger.
Evang. VGLO-school, Schoolstr. 2) 10
I u. ds. M. de Vos (Katwijk aan Zee)
3.30 u. ds. H. Koudstaal Oudshoorn i.
Noonlwljk-Binnen Herv. gem. 10
u. as. J. van Dok. 7 u. D. Keuning. Ge
reformeerde kerk 9.30 u. ds. H. Lije
sen 7 u. ds. W. Dekker. Van den Bergh-
stlchting) 11 u. ds. H. Lijesen. NecL
Prot Bond 10.30 u. ds. A. Mulder (Dor
drecht).
Oegstgeest Herv Gem. (Groene
kerk) 10.30 u. ds. J. Irlk (mm.v. kerk
koor) (Pauluskerk) 10 u. ds. J. Colijn
te Nijmegen, 7 u. ds. H. P. Huisman
(Gemeentecentnun) 10.30 u. dhr. J.
Heljloo (jeugdkerk). Geref. Kerk 10 en
5 u. ds. Hoekstra. Vrijz. Herv. (Ge
meentecentrum) 10.30 u. mr. A. W.
Kist te Oegstgeest. Geref. Kerk (vrij
gem.) (Rijnlandslyceum) 8.30 u. ds. J.
v. d Haar. 3 u. "leeedienst. (Jullana-
laan l) 8.30 u. onbekend. 3 u. ds.
L. E. Oosterhoff.
Oude Wetering Herv. Gem. 9.30
u. ds. Lalleman. 7 u. ds. Botaan te
Amsterdam Jeugddienst. Geref. Kerk
9.30 u. ds. A. P. Heiner te Ter Aar.
6.30 u. ds. S. Hoekstra.
Rijnsaterwoude Herv. Gem. 9 30
u. ds. Van Putten te Loenen. 7 u. ds.
Ph. J. Leenmans. Chr. Geref. Kerk 9.30
u. Dienst des Woords. 2.15 u. ds. G.
Bouw te Scheveningen.
Rijnsburg Herv. Kerk, Grote Kerk
9.30 u ds H. van Gosllga. Openlngs-
dienst Winterwerk; 5 u ds I. J. Wisse.
Bethelkerk: 9.30 u ds I. J. Wisse; 6 u
d? H. van Gosllga. Chr. Geref. Kerk:
10 u ds de Vries; 5 u ds de Vries. Ger.
Kerk; 10 u ds G. Janssens uit Den
Haag; 5.15 u ds G. Janssens uit Den
Haag. Geref. Kerk. Petrakerk: 9.30
u ds J. Bijleveld; 5 u ds Bosma.
Dienst Rapenburgkerk10.16 u ds
Bosma: 6 u da L. v. d. Linden. Dienst
Maranathakerk: 8 30 u ds L. <L
Linden; 4 30 u ds J. Bijleveld.
Sassenhelm Herv. Gem. 9 en 10 30
u. ds 8. P. Tab&ksblatt te Den Haag;
7 u ds Keizer te Abbenee; Geref.
Kerk 9 en 5 u. ds. Melse te Bouhout
(België); Chr. Geref. Kerk 10 en 5
u ds L S den Boer H. A en Dank
zegging: Ned. Prot. Bond: 10 30 u. dhr.
J. P. Hulsboe.
Valkenburg Herv. gem. 10 w en
6.30 u. ds G. Zonneveld Geref. Kerk
10 en 6.30 u. ds. D. Middelkoop te
Workum. Geref. Kerk (vrijgem.) 9 u.
ds. C. J. Breen. 3 u. ds. J. v. d. Haar.
Voorhout Herv. Gem. 10 u. de.
A. Oskamp, en ds. J. D. te Winkel
(Herv en geref. dienst). 7 xi. Jongeren
samenkomst, ds. Oskamp, en kapelaan
de Graaf te Noordwijkerhout.
Voorschoten Herv. Gem. Dorps
kerk 10 u. ds. Saraber (H.D.). 7 u.
ds v d Geest. Hulp en Heil 10 u. ds.
F R. J. Knetsch te Culemborg. Rijn
dijk 10 u. ds. H. J. v. Achterberg te
Leiden. Geref. Kerk 9. 10.30 en 5 u.
ds. De Zeeuw, Geref. Kerk (vrijgem.)
10 en 5 u. ds. J. Blokland.
Waddlnxveen Herv. Gem. Brug-
kerk 9.30 u. ds. J. v. d. Heuvel. 6.30 u.
ds C Vos te Gouda Esdoornln. 9.30 u.
ds T. van 't Veld. 6.30 u. ds. J. v. d.
Heuvel. Bethel 9.30 u. kand. G. C. Kun»
te Delft 5 u. ds. T. van 't Veld. Geref.
kerk 9 en 10.30 en 6.30 u. ds F-
Spoelstra te Blelswijk. Immanuelkerk
9.30 u. dr. A. van Haarlem. 7 u. d
J. A. Peeters te 's Gravenhage. Chr.
Afgesch. Gem. 9 30 en 5 u. de. A. P.
Verloop.
Warmond Herv. Gem 10 u. ds.
J. M. Snijders openlngsdienat win»
terv.erk mm.v het kerkkoor. 7 u. ds.
H. v. Goeliga uit Rijnsburg.
Wassenaar Herv. Gem. Dorpskerk
10 u. dr. Th. C. Frederikse; 7 u. ds.
J. T. Wiersma. Klevitskerk 9 u. Jeugd
kerk: 10 u. ds. J. T. Wiersma. Mes-
siaskerk 10 u. ds. J. A. G. van Zan
ten. Deylerhuls 10 u. Jeugdkerk. Geref.
kerk Bloemcampln. 10 en 5 u. ds. L.
Bech zyiln. 10 en 5 u. ds. J. Koers.
Den Haag Ned Prot. Bond Lange
Kerkdam 10.30 en ds. D, A. Werner
Johannahuls: geen dienst Herv. Geref.
Evangelisatie Dorpshuls 10 en 5 u. C.
J. Kesting. te Dirksland.
Wou brugge Herv Gem. 9.30 en
6.30 u. ds. Kempenaar (HA). Geref.
Kerk 9.30 en 6.30 u. ds. Schouten te
Heemstede. Ned. Protest Bond. 7 u. O.
Raedthuys. ds. Cadee te Alphen a. d.
Rijn.
Zevenhoven Herv. Gem. 9.30 u.
ds. Reijenga Geref. Kerk 9.30 u. en
7 u. ds, C. Ch. Griffioen te Woerden.
Zoeterwoude Herv. Gem. 10 u. en
7 u. ds. L. Doorn (H.A.).
Znammerdani Herv. Gem. 10 u.
ds. C. L. v. d. Broeck (afscheidsdlenst)
6.30 u. ds. Ds. J. Gebraad te Lelmul
den Geref Kerk 10 u. en 6.30 u. da.
R A Fllnterman te Den Haag. Rem.
Geref Gem Geen Dienst.
