i
Nieuw stemtoestel
feilloos
Ds. G.
blijft
T oornvliet
ontslagen
Witte
weer
hyacinten
duurder
Ruilliart
„Encycliek beledigend
voor protestanten
XEL
TVorgels
piano's
-fï installaties
mossel*
Beter met Boter
i
N.V. Samsom uit Alphen ontwikkelde het apparaat
Nog enige hoop
voor Salazar
PAUS: KERK
LIEFHEBBEN
ff
1*)
bij Hobaho-Lisse in trijs
Ook trompetnarcissen stegen
Si:
W'
6)\£)
JlpDRAKA
rw
PAGINA 18
LE1DSCH DAGBLAD
pONDhRDAli 1» SEPTJüMBKtt 1^
ADVERTENTIE
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG (GPD) Er
wordt een nieuwe poging ge
daan om de Nederlandse kie
zer machinaal zijn politieke
keuze te laten doen. In samen
werking met TNO, de Kies
raad en de N.V. Apparaten-
fabriek Nedap in Groenlo
heeft de N.V. Samsom in Al
phen aan den Rijn een stem
apparaat ontwikkeld, dat vrij
wel onfeilbaar heet te zijn.
In Den Haag is het apparaat gis
teren voor het eerst vertoond. Vol
gende week zal het op de Effieiency-
beurs in de RAI te zien zijn en in het
najaar zal het NIPO bij een politieke
peiling van de machines gebruik ma
ken.
Het toestel is eenvoudiger dan de
stemmachines, waarmee het tot nog
toe is geprobeerd. De kiezer hoeft
maar twee dingen te doen: de knop
in te drukken voor de naam van de
kandidaat van zijn keuze en een an
dere knop in te drukken om zijn stem
tot gelding te brengen.
Volgens de heer H. Plom. hoofd in-
strumentum TNO. die het prototype
ontwierp, is de machine volledig be
trouwbaar en is knoeierij uitgesloten.
Als enige mogelijkheid om de nieuwe
registrator van de politieke volkswil
in het ongerede te brengen ziet hü
„een klap met een voorhamer".
Voordelen
Als voordelen van stemmen met
deze machine worden genoemd:
De uitslagen zijn onmiddellijk af
te lezen, zowel per lijst als per
kandidaat.
Het aantal stembureaus kan wor
den beperkt.
De bemanning van de stembureaus
kan worden verminderd.
Stembussen, stembiljetten, stem
hokjes zijn overbodig de ma
chine vervult al die functies tege
lijk.
Het mechanisme van de machine
is voldoende rekbaar om aangepast
te kunnen worden aan veranderingen
van het kiesstelsel, terwijl ook stem
mingen, waarbij meer dan één kan
didaat gekozen moet worden, moge
lijk zijn.
Ook bij verdere politieke versplinte
ring kan het toestel worden aange
past. Er is ruimte in het mechanisme
voor 20 partijen, die elk 30 afgevaar
digden willen
Er zal per stembureau hooguit één
machine nodig zijn. Hier en daar zul
len zelfs kleinere stembureaus kun
nen worden samengevoegd. De ma
chine kan namelijk 1800 stemmen
per dag verwerken.
Als iedereen in Nederland machi
naal zou willen stemmen, zou dat
betekenen, dat de gemeenten onge
veer 8000 stemmachines, die onge
veer f7000,- per stuk zullen kosten,
zouden moeten aanschaffen.
•Ito go«d« mtrkan In één zaak
Dan Haag Zoutmanair 53d Tel.070-333970
Ook In Middelburg Groningen Heerlen
Uitvoerig verweerschrift van nu-. J. v. d. Plas
aan particuliere synode van Noord-Holland
1
Dit is het nieuwe stemtoestel,
dat is ontwikkeld door de n.v.
Samsom uit Alphen aan den Rijn.
De machine kan 1800 stemmen
per dag verwerken.
CASTEL GANDOLFO <AP>
Paus Paulus, die vandaag naar Va
ticaanstad terugkeert, heeft gisteren
gezegd, dat hij „de geest van afbre
kende kritiek" in de kerk betreurde,
evenals de bezetting van kathedralen
en de ongunstige reactie op zijn ency
cliek over de geboorteregeling. Hy
smeekte de r oomskatholieken „de
kerk lief te hebben".
„Hebt de kerk lief", zo zei de
Paus tot degenen die naar zyn alge
mene audiëntie in zijn zomerverblijf
waren gekomen, „dat is op het ogen
blik nodig".
„De kerk liefhebben betekent ge
lukkig te zijn door er deel van uit te
maken het betekent een trouw in
strument van de kerk te zfjn, de kerk
te gehoorzamen en te dienen, de kerk
te helpen door opofferingen en vreug
de in haar boodschap".
„Een geest van afbrekende kritiek
wordt mode in sommige sectoren van
het roomse leven".
HOUSTON (AP) Drie teams
van doktoren hebben gisteren het
hart en een nier van een donor op
twee patiënten overgebracht.
De operaties vonden plaats in het
Methodistenziekenhuis in Houston
(Texas V.S.). De paJtiënt die het ruil
hart ontving was een 16-jarige
Joegoslaaf. Dusan Vlaco.
De patiënt die de nier ontving, was
de 23-jarige Troy Calvin Stewart, uit
Texas.
Dit was de 47ste harttransplanta
tie in de wereld. Iets meer dan de
heift. namelijk 24 van de patiënten
zijn nog in leven.
(Van een onzer redacteuren)
LEIDEN/HAARLEM De
buitengewone particuliere sy
node van de Geref. Kerken in
Noord-Holland heeft in Haar
lem enkele binnengekomen
verzoeken behandeld, waarin
gevraagd werd om herziening
van het ontslag, dat de in mei
gehouden particuliere synode
heeft aangezegd aan ds. G.
Toornvliet, radio-predikant in
Bloemendaal. De synode heeft
het revisieverzoek van ds.
Toornvliet afgewezen.
Het moderamen kreeg machtiging
op eventuele vragen uit de kerken
over deze zaak de gewenste inlich
tingen te geven en om mee te wer
ken aan eventuele pogingen voor ds.
Toornvliet in de gegeven situatie als
dienaar des woords van de Geref.
Kerken in Nederland een nieuwe
ambtelijke taak te zoeken.
Naast het revisieverzoek van ds.
Toornvliet bevonden zich onder de
stukken over deze zaak ook een zeer
uitvoerig schrijven van mr. J. van
der Plas uit Katwijk aan Zee. die
als adviseur van de radio-predikant
optreedt, en het uitvoerige verweer-
I schrift van ds. Toornvliet,
j De synode, zo werd na afloop van
de zitting medegedeeld, heeft uiting
gegeven aan haar droefheid en ver
ontwaardiging over de voorstelling
van zaken, die in deze stukken wordt
gegeven betreffende de feitelijke
aanleiding tot en de grond voor het
ontslag aan ds. Toornvliet.
De synode sprak als haar oordeel
uit, dat geen nieuwe elementen in
het geding zyn gebracht, die bij het
doen van de uitspraak in mei bui
ten beschouwing zijn gebleven. Inte
gendeel. aldus de synode, alles is
grondig overwogen bij de beslissing
om ds. Toornvliet (afgezien van al
le kwaliteiten, die hij mag bezitten)
juist in deze speciale en verant
woordelijke functie in de Geref.
Kerken (het leiding geven aan het
gehele radio-evangelisatiewerk) niet
te handhaven.
In zijn toelichting: op het revisie
verzoek had mr. J. van der Plas ge
schreven. dat hij om twee redenen
op het verzoek van ds. Toornvliet
was ingegaan om enige juridische
aspecten te belichten bij het aan de
predikant met ingang van 16 augus
tus 1968 verleende ontslag. De toe
lichting luidt als volgt:
De Particuliere Synode verleende
het ontslag, zonder dat in de conti
nuïteit van het pastorale werk van
ds. Toornvliet was voorzien. Dit be
tekent in feite, dat dit werk wordt
afgebroken. Ik vraag mij af, of dit
de bedoeling van de synode kan
(sterker nog: métg) zijn. Het komt
mij voor, dat in de bijbel nergenj
een voorbeeld te vinden is, dat onz«
Heiland het gesprek afbrak met
mensen, die bereid waren naar Hem
te luisteren. Toch is het dit. wat de pe
P. S. in feite met haar besluit heeft
gedaan. Dit is immers werk, dat in
hoge mate is gebaseerd op een be-
staande vertrouwensrelatie tussen
ds. Toornvliet en de wijde kring van
zijn luisteraars.
Het geestelijk leven van duizen-
den. die zich zeer persoonlijk met
ds. Toornvliet verbonden gevoelen,
is thans in het geding. De bewijzen
van het bestaan van deze „Radioge-
meente" zijn in voldoende mate
voorhanden. Ds. Toornvliet kón
daarom niet van de ene dag op de
•andere worden vervangen.
Ditzelfde bezwaar gold ook uw be.
sluit van 3 april 1968 om ds. Toorn,
vliet met vakantie te zenden, waar-
by hem naar de letter zelfs werd
verboden in de provincie Noord-
Holland evangelisatiearbeid te ver-
richten.
Aan lot overlaten C
Met een druk op de knop kiest
men de kandidaat van zijn keuze.
'W- 'r4
'fTf
nfli
LISSABON (Reuter) Dr. An
tonio Salazar, de Portugese premier,
zal de gevolgen van zyn ernstige be
roerte mogelijk nog te boven komen,
zo heeft de Amerikaanse neuro-cbi-
rurg dr. Houton Merritt gisteravond
in Lissabon gezegd. De Amerikaanse
arts, die door het medische team
dat de Portugese premier behandelt,
is ontboden, zei dat de patiënt nog
steeds bewusteloos is.
Zoals gemeld, kreeg dr. Salazar
twee dagen geleden een ernstige be
roerte nadat eerder een bloedstolsel
uit de hersenen was verwijderd.
Dr. Marcelo Caetano, een 62-ja-
rige oud-minister en hoogleraar in
het administratieve recht, zal pre
mier van Portugal worden als dr.
Salaear overlijdt, zo werd gisteren
in doorgaans welingelichte kringen
te Lissabon vernomen. De Raad van
State, die president Tomas in deze
kwestie van advies dient, heeft dins
dag met het staatshoofd vergaderd.
Voor morgen staat een volgende
bijeenkomst op het program. Dr.
Caetano zou, volgens genoemde
kringen, twee vice-premiers krijgen,
n.l. de 49-jarige dr. Antunes Varela,
die van 1954 tot 1967 minister van
Justitie was, en de 55-jarige briga
de-generaal Kaulza de Arriage, die
nu voorzitter is van de Portugese zen over het gehele seizoen genomen
commissie voor kernenergie. Ivoor de kwekers nu niet bepaald aan-
ROME (AP) Dr. A. van den Heuvel van de Wereldraad
van Kerken heeft gisteren op een persconferentie verklaard,
dat de pauselijke encycliek „Humanae Vitae" geen rekening
gehouden had met het Vaticaans concilie en een belediging was
voor protestanten en anderen die voorbehoedmiddelen gebrui
ken.
Hij las een samenvatting voor van
protestantse, anglicaanse en orthodo
xe reacties op de encycliek. Hy con
stateerde dat de orthodoxe ontvangst
gunstig was geweest en dat ook een
klein aantal protestanten en anglica
nen het met Paus Paulus één is.
„Maar de meerderheid van de pro
testantse en anglicaanse leiders en
theologen waren ofwel verbaasd, te
leurgesteld of sterk tegen. De grote
woorden van het Vaticaanse concilie,
waren dialoog, collegialiteit, oecume
nische beweging, pastorale benade
ring, openheid voor de rest van de
wereld. Maar geen van deze vijf
hoofdpunten heeft een rol gespeeld
bij de leer in Humanae Vitae'.
LISSE Tijdens de speciale
hyacintenveiling van Hobaho
Lisse kwamen de witte hyacin
ten van 19 cm/- weer boven het
peil van de vorige week. De
l'lnnocence van 18/19 cm blijkt
bijzonder gevraagd te zijn,
want de beste partijen brachten
zelfs tot f 44.20 per honderd op!
Bij Carnegie hetzelfde verhaal,
de dikste bollen kwamen tot
f40.20 en de kleinere maat tot
f42.20.
Verkopers van bloembollen varen
altijd op gegist bestek. De laatste ja
ren valt het wel mee, doordat er zo'n
groot aanbod Is. De aanvoer by Ho
baho Lisse bijvoorbeeld is weer groter
dan verleden jaar. waardoor de prij-
ADVERTENTIE)
.o. .o
Echte boter'""' i
erop, .r.'i
dat is het
eenvoudige,
alledaagse
geheim van de
allerlekkerste
boterham.
'j Et.
4.00; Most Miles 16.20/15.10; Prunus
10.05, 8.25, 9,10/7.00; Darwin hybride
tulpen; Apeldoorn 7.00/6.00, 6.00/5.00;
Beauty of Apeldoorn 10.00/8.40, 6.00;
Dover 5.00/5.00; Hollands Glorie 14.10,
15.00; Kaufmanniana tulpen, Gluck
18.10, 16.00; Heart's Delight, z 11
14.10, z 10 11.40: Primrose 13.55; Sha
kespeare 16.95/15.14.30; Stresa
18.90/18.00. 17.00, 15.90. Tulipa praes-
tans Fusilier 20.18.45.
Narcissen I, n, III per honderd.
Trompetnarcissen Beersheba 10.
9.50, 1030/7.40; Explorer 2530; Flo
wer Carpet 18.10/16.00, 12.40; Golden
Harvest 31.30/23.70, 17.30/14.10, 8.60;
King Alfred 20.60/16.00—15.00/1530,
9.00; Mount Hood 9.50, 8.00, 6.40; Un
surpassable 31.40/25.20, 17.80/13.70,
Carlton 17./13.40. 11.00/9.00;
Mrs. R. O. Backhouse 11./9.50,
9.00/7.00.
ADVERTENT FF
I De matras
waarop U
wérkelijk
uitrust! i
Van
DRAKA.
leiding zullen zyn om de najaarsfees
ten uitbundig te vieren.
Hebben ze echter de goede narcis
sen, als de grootkronige Carlton, de
gele trompetten Golden Harvest, een
Duke of Windsor en de oude Sempre
Avanti. dan 'komen ze toch wel aan
hun trekken. De beste narcissen zijn
deze week iets duurder geworden,
waardoor Golden Harvest weer boven
de dertig cent per stuk ging. Eén
hele beste partij haalde zelfs f33,35
per honderd.
In de tulpen is Joffre. de enkele
vroege tulp en goed geel, gewoonweg
duur met 20 cent per stuk voor de zift
12. Enkele jaren geleden waren dat
overigens voor vroege tulpen vrij
normale prijzen. Ze zijn nu zwaar
aan het afzakken. Keizerskroon komt
aan vyftien cent. Mon Trésor tot
f 11.60 per honderd en Urso Minor tot
f 11.80 voor zift 12 per honderd. De
rest zit op de helft en nog lager
daarvan.
Moeizaam groeiende dubbele vroege
tulpen van zeven cent kunnen nooit1
profijtelijk zijn voor de kwekers. De
mensen, die leliebloemige tulpen over i
hebben „zitten op fluweel". Aladdin z.
12 steeg boven de zeventien cent per
stuk, Alaska overschreed de elf cent.
Queen of Sheba viel wat terug tot op
een dubbeltje, maar West Point steeg
weer naar meer dan f 12.60. Intussen
is de prijslijst wel wat eentonig ge
worden, want veel tulpen brengen zo
maar tussen de zeven en vyf cent
per stuk op. Het Landbouw Econo
misch Instituut heeft een kostprijs
van gemiddeld een dubbeltje bere
kend!
De prijzen bij Hobaho warenVroe
ge tulpen z 12. z 11, x 10 per honderd:
Affection f5.40; Bellona 8.10/7.30,
7.60/6.90: Brilliant Star 7.25/6.50.
6.30/5.40, 4.25; Couleur Cardinal 7.20/
6.40, 5.70/5.00, 4.40: Pink Beauty I kamp, kandidaat te Emmeloord.
14.Prins v. Oostenrijk 6.50/5.
6.00/5.00, 4.20; Prinses Irene 17.
17.— Sunburst 9.60/8.10, 9.10/7.80;
Dubbele vroege tulpen Bonanza 7.20/
6.00, 6.60, 4.80; Boule de Neide 9.10,
5.35, 4.00; Dante 10.10, 6.50; Electra
6.00, 5.00. 3.50; Mr. v. d. Hoef 10.70/
8.00, 6.50/5.00, 4.00; Scarlet Cardinal
5.50, 6.00; Schoonoord 10.80/9.60, 6.10/
5.00, 4.00; Stockholm 5.00, 5.00.
Triumph Tulpen; Bingham 12.10,
Crater 5.00. 4.30; Denbola 6.80/5.00,
Dreaming Maid 10.20, 9.60; Edith Ed
dy 7.00/6.00, 5.90/5.00; Golden Eddy
5.30/5.00. 4.60/4.00; Kansas 10.10 9.20,
8.10, Lustige Witwe 7.20/6.00, 7.00/6.00,1
4.65; Olaf 5.00, Oranjezon 22.00; Pro
minence 8.80/7.60, 8.20/7.00; Darwin
tulpen. Allbrigt. 10.00/8.40. 8.40/7.20;
Arabian Mystery 13.20; Clara Butt
Dr. Van den Heuvel wees op de
verwarring onder rit. bisschoppen
als een bewijs, dat er weinig of geen
dialoog tussen het Vatlcaan en de
rest van de kerk over de leer ten
aanzien van de geboorteregeling was
geweest. Hij stelde dat dit indruiste
tegen de collegialiteit. Verder vond
hjj het geringschattend voor de oecu
mene, dat geen protestantse theolo
gen of kerkleiders zijn geraadpleegd.
Hij meende dat de encycliek ech
ter bevorderlijk zal zijn voor de oe
cumene omdat de rooms-katholieken
zich nu zelf tegen het pauselijk gezag
teweerstellen.
Uw besluit betekent, dat ds.
Toornvliet die bij zijn werk iro-
mers nog altijd niet wordt geassis
teerd door een kerkeraad of een
„consulent," die tijdens vakantie of
vakatures het werk kan overnemen
de zfreken, de stervenden, de men
sen in geestelijke nood, de buiten
kerkelijken waarmee hij zijn voort
durend contact heeft, maar „an
hun lot moest overlaten."
eet
Acht u, schrijft mr. Van der Plas,
dit 'een verantwoorde zaak? Heeft u
inderdaad niet begrepen, dat een
verbod aan ds. Toornvliet om zijn
arbeid voort te zetten, daarom een
ingreep betekende in zijn consciën
tie, immers hem plaatsen zou voor
de vraag of hij de hem van God ge
geven opdracht zijn werk te doen,
moest negeren? Heeft u niet begre
pen, dat ds. Toornvliet natuurlijk
„Gode in deze meer zou gehoorza
men" dan de synode en dat mitsdien L>
de hem opgelegde „gedwongen va
kantie," met de daaraan door pers-
publikaties gegeven ruchtbaarheid, |üe
in feite het conflict slechte zou ver
scherpen?
Het kan en mag toch uw bedoe
ling niet zijn, dat één van d'e tot luis
teren obk inderdaad bereid zijnde le
den van de Radio-gemeente verlo
ren gaat.
Daarna merkt mr. Van der Plas
op, dat in de beslissing van de P.S,
niet is voldaan aan de meest pri
maire eisen, die aan een behoorljj<
ke rechtspraak (proces en vonnis-
wijzing) mogen en moeten worden
gesteld. Hjj meent, dat door de ge
signaleerde onvolkomenheden wel
licht aanleiding kan zijn tegen dit
ontslag verweer te zoeken by de ci
viele rechter. Mr. van der Plas stelt
echter, dat het indien enigszins
mogelijk die richting niet nit
moet, gezien de duidelijke bewoor
dingen van 1 Corinthe 6:1-10 (met
name ook de verzen 6 en 7).
Mi-. J. van dei- Plas heeft het ten
zeerste verbaasd, dat hij het synode
besluit uit de kranten heeft moeten
vernemen en had verwacht, dat de
synode tenminste hem of dr. Toorn
vliet tot een nader gesprek over deze
zaak had uitgenodigd. Daarom meen»
hij voorlopig de uitdrukkingen als
„droefheid" en „verontwaardiging"
als krokodillentranen te moeten aan
merken.
a<
KerkeI ijk leven
NED HERV KERK
Beroepen te Ede (vac. J. van den
Heuvel) W. Vroegimdewey te Kafwijk
aan Zee.
Bedankt voor De Krim (O) B. C.
Juokema te Marknesse.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Murmerwoude S. Molen-
5.00, 5.00/4.00, Copland sports 5.00,
Aangenomen naar Oosternykerk A.
Wilschut, kandidaat te Amsterdam-
West.
Bedankt voor Dirksho-rn, Dronrijp,
Heinkenszand en voor Lollum A
Wiishout, kandidaat be Amsterdam-
West.
GEREF. KERKEN VRIJGEMAAKT
Bedankt voor Leeuwarden-Huizum F.
Mul te Hoogkerk
CHRIST. GEREF. KERKEN
Tweetal te Maarssen (vac. P. H. Seg-
gelink) C. van der Weele te Huizen
<N-H.) en H. U. Westerterp te Mid-
wolda.
GEREF. Gemeenten
Beroepen te Wageningen A. W. Ver
hoef te Barneveld
Bedankt voor Middelharnis J. van
Haaren te Amersfoort.
Li, jL^am
De Rotterdamse cabaretier
Tom Manders (Dorus) is van plav
volgend jaar april in het hart van
ie Maasstad een kinderboerderij
'e openen. Zoals de foto toont
roeit de veestapel voor deze boer
derij al flink
