ran geweven schilderij
It plastiek van weefsel
Kiesinger moet wat doen
Belgisch Davidsfonds
looft 1000-prijs uit
positie in Vis- en
ïeshal in Haarlem
Vol Carré genoot van
Dame Margot Fonteyn
Vergadering
gestaakt
Voor artikelen of reportages
over Vlaamse problematiek
kunst
kaleiöos'CQQP
altijd moeiteloos
lm porceleinkastprogramma
BONN EN HET NON-PROLIFERATIEVERDRAG
RA j
j| 13 JULI 1968 LEIDSCR DAGBLAD PAGINA 11
R KEN 11V TEXTIEL
heid en liefde. Daar is van de reeds
genoemde Ria van Elk een kleurige,
halfduistere „seft living room", een
ruimte gevuld met allerlei weke toe
standen die verleiden tot minneko
zen en stoeien, tot kussengevechten
en tot slapen. Je moet de schoenen
uit doen om er in te mogen en wie te
wild speelt, krijgt van de suppoost op
zijn kop. Dat maakt het hele geval
weer wat musealer en plechtstatiger
dan Ria van Elk het waarschijnlijk
heeft bedoeld.
„Pop art"
Dan komt tenslotte de zuivere plas
tiek, bijna „pop art", van Thea Gre-
geer, die draadramen omspant
met weefsel en er allerlei droge en
tegelijk gekke vormen van maakt. De
kleurstellingen doen het hier vooral
en af en toe ook gekke invallen,
poliepachtige armen uit een hart of
een Beierse koebel in een opening, die
gaat bellen als je eraan komt. Het
uiterste op dit gebied kan men he
laas slechts op foto's zien: laddervor-
mige rekken waartussen Joost J. Bel-
jen lappen witte stof heeft opgehan
gen. Dat staat buiten op een groot
grasveld en de wind kan er doorheen
en ermee spelen en zo ontstaat iets
dat levendig is en voortdurend van
gedaante wisselt. Meer dan spel moet
men zich hier denken. Een foto is nu
eenmaal een onveranderlijk star ding
in zwart en wit.
Boeiend geheel
Het is een rijk en boeiïnd geheel
in de Vis- en Vleeshal. Het is ook
heel mooi en heel gek en heel eigen
zinnig. Het is soms sterk en soms
minder groot® zoals de bieden van
Jaap Nanninga, die eigenlijk veel te
veel afhankelijk zijn van zijn efrgen
prachtige schilderkunst. Het is ge
woon om ernaar te gaan kijken en
er zijn plezier aan te beleven.
iEM (GPD) Het lijkt niet meer aan twijfel onder-
oude geweven tapijt, dat bijvoorbeeld Delft in het
tart van de 16de eeuw een grote naam heeft verschaft,
voorgoed verleden tijd. Men weeft geen imitaties van
n meer althans niet meer uitsluitend. Men past
are technieken toe dat is te zeggen: er ontstaan
L een ongekend grote variëteit, die alleen nog maar
ebben, dat de grondstof uit de weverij stamt.
Imitaties
tentoonstelling, die tot 21
Vleeshal aan de Grote
aarlem vult, is alleen al
id omdat ze een over-
van de enorme veelheid
cheden, die hedendaagse
ien en kunstenaars heb-
Onder die mogelijkhe-
ewone geweven tapijt al
eer de meest opvallende.
>g wel. In de vleeshal kan
le goede voorbeelden van
ontwerpen van schil-
lorneille en Lex Horn,
ebben eigenlijk zo weinig
kunst te maken. Zo'n
van Corneille is in feite
van een schilderij die
rn doet zelfs denken aan
rote aquarellen. Ze zijn
n hun soort zelfs bijzon-
laar „het werken in tex-
feite ondergeschikt aan
kunst. Het weven biyft
t. wordt geen zelfstandige
uiting, vertegenwoordigt
gen creativiteit.
Varianten
en variant, die in dit op-
vindingrijkheid vertoont,
kunstenares als de Ber-
Hubers, of Ria van Oer-
ilga Ottenheym.
weefsters is ei eigenlijk al
e meer van een .voorstel-
compositie die vorm moet
Helga Ottenheym in ze-
log wel. maar daar gaat
ok al om een zelfstandige
ig van de technische mo-
i. Bij haar. maar bij de
og veel sterker, wordt het
een structuur van wel
eigerr karakter en schuw-
an groter belang. Daar
net draden gespeeld De
nog ter ondersteuning van
van de afwijkende textiel-
maar het laatste is het be-
Reliëfs
eft b.v. een Wil Fruytier
T Zy maakt in feite reliëfs
kt !den van buitengewone
Ren tot een tapijt geweven,
dat in zijn „cleanheid" doet denken
aan een reliëf van Jan van Schoonho
ven om maar eens een voorbeeld
in een totaal andere sector van de
beeldende kunst te kiezen. Het feit.
dat deze vergelijking mogelijk is.
maakt al duidelijk, dat het „werken
in textiel" steeds minder een vorm
van toegepaste kunst, steeds meer
een zelfstandige uiting wordt. Je
komt er dan ook al een vorm van
„cleane abstractie" tegen als de „ko
kers" of de „Hanganemonen" van
Anneke van der Heyden.
Lappendekens
Daarom behoeft men by wandtapij
ten al niet meer aan geweven stuk
ken te denken. Lappenkleden zijn .'in'
-hetzij dat men in applVeatiewerk al
lerlei kleurige vodden op een onder
grond bevestigt en er borduursteken
overheen legt, hetzü dat men zelfs
lorren gebruikt of zelfs leer toepast.
Bij het uitgangspunt kan men zelfs
nog verder gaan en stukken hout.
glas, blik. kurk en schelpen en wat
dies meer zij in de compositie ver
werken.
Daarbij openbaart zich dan een
ongelooflijke rijkdom aan mogelijk
heden. Anni Apel bv. bereikt in haar
applicaties van zwarte tule een uiter
ste aan verfijning en voornaamheid.
Daarentegen maakt bijv. Ria van Elk
met bonte lappen van bv. zomerstof-
jes hele verhalende voorstellingen
van een grote feestelijkheid. Ze
wordt trouwens duidelijker harder
van kleur. Er Is veel abn te „kijken"
en hoe langer je kijkt, hoe meer je
ontdekt, dat zelfs op deze maniei een
behoorlijke lading aan humor kan
worden overgebracht. In zekere zin
kan men hiex nog spreken van schil
deren met stof. Kleur en spanning
tussen de kleuren zijn belangrijke
elementen in de wandkleden van de
ze kunstenares en zelfs waar ze op
een bepaald moment plastische din
gen gaat maken, overweegt toch de
werking van de kleur boven die van
de vrije weke, sensuele vorm.
Textielplastiek
Veel verder gaat bv. Gerda Edens.
die in haar werk wei katoen, schuim
rubber en touw verwerkt tot kleurige
reliëfs met poppetjes, diervormen en
vaak uitgesproken erotische symbo-
Een foto in de krant laat he
laas weinig over van de feeste
lijk bonte kleur van dit lappen-
kleed, dat Rita van Elk de naam
„Moeder, kijk naar je kinderen"
meegaf.
Ien. Een kleed als „black power" bv.
zit vol herinneringen aan negerkunst
en ti openvegetatie en aan magie,
maar het blijft een decoratief geval,
wordt geen verhaaltje.
Daarmee belanden we zo langza
merhand in de plastiek van textiel.
Er is de hele beeldentuin van Ferdi
Tajiri, die nog pas enkele weken ge
leden in het Stedelijk Museum van
Amsterdam stond. Daar was ze om
geven door een mystiek duister,
waarin spotjes hun licht naar de af
zonderlijke sculpturen priemden. Hier
staan ze in het klare daglicht van de
Vishal en zijn nu ineens veel min
der zwoel, veel speelser en blijven bij
al hun zinspelingen op vrouwelijk-
Russische schrijver
wijkt uit naar V.S.
WASHINGTON (DPA) De 47-Ja-
rige Russische schrijver en criticus
Arkad'i Viktorowstsj Belinkow is sa
men met zijn 38-jarige echtgenote
naar de Ver. Staten uitgeweken. Naar
het ministerie van Buitenlandse Za
ken in Washington meedeelde hebben
zij een voorlopige verblijfsvergun
ning voor een half jaar gekregen.
Belinkow en zijn vrouw hadden zich
in juni in München bij het Ameri
kaanse consulaat-generaal gemeld.
In het geheim waren zij 27 juni in de
V.S. aangekomen.
De reden waarom Belinkow naar
Amerika is uitgeweken is niet be
kend. Het „State Departement" wil
de niet zeggen of het echtpaar poli
tiek asiel heeft gevraagd.
In het Concertgebouw in Bar-
j neveld hebben de groepen Koekoek en
I Ilarmsen (links op de foto) van de
Boerenpartij gisteravond in een zeer
j onrustige vergadering de degens ge-
I kruisd. Het hoofdbestuurslid de heer
B. M. Steur van de groep-Koekoek
j had het tweede-kamerlid de heer J.
BRUSSEL Een 1000 geldprijs zal worden toegekend door van de Brake uitgedaagd voor een
het Belgische Davindsfonds aan de auteur van de beste serie debat, dat duidelijkheid moest geven
artikelen of reportages in Nederlandse bladen of tijdschriften, i over de recente ontwikkelingen in do
of van een serie uitzendingen op de Nederlandse raclio of tele- BP
visie over de actuele Vlaamse problematiek, aldus een mede
deling van het Davidsfonds.
De artikelen of uitzendingen moeten verschenen of uitge
zonden zijn tussen 1 januari 1968 en einde februari 1969.
Teksten dienen ingezonden te zijn
voor 1 maart. 1969 aan het Nationaal
secretariaat van het Davidsfonds. 79.
Blijde-Inkomst-straat Leuven. België.
De prijs zal uitgereikt worden in
april 1969.
Het reglement geeft de volgende
omschrijving van „Vlaamse proble
matiek: .Daaronder wordt verstaan,
een of meer van de culturele, politiek
en of sociaal-economische problemen
eigen aan de huidige situatie der Vla
mingen in het Belgische Staatsver
band. Deze informatie zou dus bijv.
kunnen handelen over: culturele
autonomie, universiteitsproblemen, de
taalwetgeving structuurhervorming,
vernederlandsing van het be
drijfsleven in Vlaanderen, hoofdstad
Brussel, de Vlaams-Waalse verhou
ding in België, de econimische expan
sie van Vlaanderen en Wallonië, de
mografische problemen, de parle
mentaire verhoudingen en activiti-
fcen op deze gebieden, de verhouding
AARTSELAAR (België) (AP)
Het 17de eeuwse schilderstuk van een
onbekende meester „De aanbidding
door de rie Koningen" is donderdag
avond uit de St. Leonaxdkerk gesto
len.. Dit heeft de politie van Aartse-
laar bekend gemaakt.
Een ander schilderwerk in dezelf
de kerk, een van Van Dijck, werd on
aangeroerd gelaten.
Volgens de politie hebben de die
ven het doek uit de lijst gesneden,
waarbij ze tien centimeter achterlie
ten. Het gedeelte dat gestolen werd
was 168 cm bij 119 cm.
van Vlamingen en Walen in de diplo
matie, in het leger
Deze opsomming is geenszins limi
tatief, maar louter illustratief be
doeld. Vaak zal deze informatie van
dichtbij de actualiteit volgen van de
Vlaamse beweging in België. Het is
toegelaten deze situatie mede te be
lichten van uit de historische Vlaam
se beweging".
Onder voetgestamp, applaus en in
stemmend en afkeurend geroep wier
pen beide sprekers elkaar talrijke be
schuldigingen naar het hoofd. Om
streeks elf uur kreeg de vergadering
zo'n rommelig karakter, dat ze moest
worden gestaakt.
Een groot deel van de belangstel
lenden was het daar niet mee eens,
men eiste onder meer zijn entree
geld terug. In groepjes werd de dis
cussie op felle toon voortgezet tot
tenslotte de zaal met zachte drang
1 door de politie ontruimd kon worden.
AMSTERDAM (GPD) Margot Fonteijn en Rudolf Noe-
rejev moesten gisteren hun prestaties tonen In het museum
stuk „Giselle". Afgezien van de zeer verzorgde, maar tegelijk
goedkope entourage, was ook de voorstelling, die het „Rmd
Ballet" gisteravond in het overvolle Amsterdamse Carré gaf.
een gave staalkaart van wat deze 40-jarige danseres nog aan
élan en expressie kan opbrengen.
Dat is nogal wat: haar techniek is
nog steeds toereikend om de sugges
tie van moeiteloosheid te geven,
BONN (GPD) De strijd
tussen de partijen in de grote
coalitie heeft tot gevolg, dat
verwarring is ontstaan over de
vraag wanneer de Westduitse
regering het verdrag tot het
niet verder verbreiden van
atoomwapens zal onderteke
nen.
Kanselier Kiesinger bevindt zich in
de strijd met betrekking tot de on
dertekening van dit non-proliferatie
verdrag tussen twee vuren. Hij zou
ongetwijfeld het verdrag zelf zo snel
mogelijk van de Duitse onderteke
ning wilien voorzien, maai' word't
daarin gehinderd door zijn partijge
noten van de christen-democratische
CDU, en meer nog door de „Christe
lijke Sociale Unie", van Franz Josef
Strauss, de Beierse zusterpartij van
de CDU. Kiesinger mag en kan daar
bij niet vergeten dat het Strauss was,
die het hem mogelijk maakte de
Bonner regering te leiden doordat hij
in december 1966 Kiesinger de steun
van de CSU beloofde.
De bezwaren tegen het verdrag tot
niet verdere verbreiding van atoom
wapens zijn bij Strauss die in de
regering minister van Justitie is
en zijn aanhang van velerlei aard
De oudste bezwaren zijn, dat er een
soort komplot tussen de Verenigde
Staten en de Sowjet-Unie zou be
staan. met het. doel de supermach
ten een volledige controle over de
kleinere mogendheden te geven. Op
een persconferentie in maart ver
klaarde Strauss dit door te zeggen
dat „het een oversimplificatie zou
zijn weer -over een nieuw Jalta of
een nieuw Versailles voor Duitsland
te spreken". Strauss vindt het ook
„vreemd, dat de Russen tachtig pro
cent van de wapens leveren, die door
de Vietcong worden gebruikt om 2
of 3000 Amerikanen in een week te
doden of te verminken, terwijl in
Genève de Sowjet-Unie en de VJS.
bij elkaar zitten en een regeling zoe
ken".
Daarnaast geldt voor Strauss het
bezwaar, dat bijvoorbeeld de bepa
lingen over de controle alleen be
trekking hebben op civiele facilitei
ten. Maar wie bepaalt wat. „civiele
faoiliteiten zijn", vraagt Strauss zich
af. Het is juist de kwestie van de
controle, die het conservatieve blok
ln de regering en het parlement hoog
zit. De Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken, Rusk, heeft tij
dens zijn „hearing" voor de com
missie van buitenlandse politiek van
de Amerikaanse senaat deze kwes
tie opgeklaard. Euratom waartoe
ook de bondsrepubliek behoort en
de Internationale Commissie voor
Atoomenergie in Wenen hebben
achttien maanden de tijd om een re
geling voor eenheid van controle uit
te werken. Anders dan oorspronkelijk
was bepaald, zal na deze achttien
maanden ook bij het ontbreken van
overeenstemming de Weense controle
niet automatisch binnen het Eura-
tomgebied intreden.
Voorlopig niet
Bondskanselier Kiesinger hield op
5 juli een persconferentie dat was
vóór de hearing van minister Rusk
waarin hij een aantal verklarin
gen formuleerde over het al dan niet
ondertekenen door de Duitse regering,
die voor verschillende interpretaties
vatbaar waren. Zij lieten echter een
eerste en duidelijke indruk na: de
regering in Bonn tekent voorlopig
niet. Eerst wil zij een nieuwe garan
tie van de Amerikaanse regering, dan
wil ze de conferentie van de niet-
nuclaire staten afwachten die 29 au
gustus in Genève begint. Ook wil
len de Duitsers eerst horen wat de
Russen vinden van de Amerikaanse
interpretatie van het verdrag. Boven
dien sprak Kiesinger de hoop uit, dat
de andere Euratomlanden die wél-
licht eerder zouden gaan tekenen dan
de bondsrepubliek „om wille van
het bestaan van Euratom in hun me
thodische handelwijze eensgezind zul
len blijven". Intussen is vast komen
te staan dat binnenkort alleen de
bondsrepubliek als Euratomstaat
het verdrag nog niet ondertekend
zal hebben. De lijst van onderteke
naars uit de hele wereld wordt daar
enboven steeds langer.
Onaangenaam
Voor minister van Buitenlandse
zaken Brandt is de toestand onaan
genaam: hij heeft al eerder gezegd
dat het verdrag ook voor de bonds
republiek rijp voor ondertekening
was. Hij zou ook al als voorzit
ter van de Sociaal-Democratische
Partij bij dit standpunt moeten
en willen blijven. Zijn staatssecreta
ris Duckwitz kondigde na de eerste
verwarrende berichten in de pers
dan ook woensdagavond aan, dat
men in Bonn geen extra-garanties
van de Amerikaanse regering wenst.
Hiermee zou het probleem op het
eerste gezicht uit de weg geruimd
moeten zijn. De verklaringen van
Rusk voor de senaatscommissie wa
ren duidelijk en gaven op de Duit
se vragen een duidelijk antwoord
Men kan bovendien niet aannemen
dat de belangrijke mededelingen van
Rusk met afgestemd zouden zijn op
de opvattingen van die Russen. Het
ware dan ook niet terzake doende
wanneer men nu nog wilde wachten
op reacties op de woorden van Rusk
uit Moskou.
Absurd
Er ls echter nog een andere kwes
tie, die de Westduitse regering ver
deeld houdt over het al dan niet on
dertekenen van het verdrag. Sinds
de Oostduitse regering met volledige
steun van de Sowjetrussisohe rege
ring van de Westduitsers voortaan
passen en visa's eist als deze over
land naar Oost-Berlijn of de DDR
willen reizen, zoekt men in Bonn
naar tegenmaatregelen. In feite zijn
er echter nauwelijks mogelijkheden.
Het enige wat de Duitsers eventueel
overblijft, is de handtekening onder
het nonproliferatieakkoord te weige
ren. Het is vooral de Beierse CSU
die deze methode aanbeveelt, maar
dit dreigement kan de Bondsrepu
bliek alleen maar schade berokke
nen. Bondskanselier Kiesinger zal nu
uit zijn schuilplaats tevoorschijn
moeten komen en zich desnoods de
gramschap van een deel van zijn vol
gelingen op de hals moeten halen.
Zyn oritioi noemen hem „Koning
Zilvertong", omdat hij zo mooi
spreekt en weinig doet.
De gang van zaken tot nu toe
en hiervoor draagt alleen Kiesinger
de verantwoording heeft de West
duitse ondertekening al zo goed als
alles van zijn propagandistische
waarde ontnomen. Een invloedrijk
Keuls ochtendblad schreef dan ook
gistermorgen.Jammer genoeg spre
ken alle aanwijzingen er voor, dat
men in Bonn zo lang blijft terug
deinzen tot voor onze he-kening
geen hond meer achter de kachel
vandaan komt".
daarbij de gratie van haar armbewe
gingen en het zal duidelijk zijn dat
ze inderdaad transformeerde in het
jonge meisje dat het scenario voor
schrijft. Rudolf Noerejew maakte
plichtsgetrouw de figuren die de her
ziene choreografie van Coralli e n
Perrot vereist, maar vooral in de
sprongen scheen hy zichzelf te spa
ren en wanneer hij eens „uitschoot"
kwam hy opvallend luidruchtig neer.
Heine's lugubere geschiedenis van
de balletomane maagden die hun
partner dooddansen ontlokte in deze
presentatie het Amsterdamse publiek
een uitbundig applaus.
Het was een publiek dat duidelijk
meer prijs stelde op dit hoogbejaar
de werkstuk, dan op het openings
nummer „Monotones", dat Frederick
Ashton zette op muziek van Satie.
Toch was dat choreografisch min
stens zo interessant. Hoewel besfot
geen nieuwe wegen wijzend in de
danskunst, had Ashton voldoen
de suggestieve momenten om de aan
dacht gespannen te houden. Zonder
modern te zijn, was het toch in zijn
strakheid een plezierige afwisseling
in het porseleinkastprogramma dat
het gezelschap heeft meegebracht, al
moet worden toegegeven dat ze,
trouw aan de Engelse stijl, met over
gave worden gedanst.
Expositie
Roemeense i konen
DEN HAAG (ANP) In het mu-
i seum Bredius in Den Haag is giste
ren een tentoonstelling ..Roemeen
se schilderijen achter glas" ge
opend in aanwezigheid van de Roe
meense zaakgelastigde A. I. Dumi-
tru Macovei. en de directeur van de
dienst voor Schone Kunsten van Den
Haag, mr. drs. L. J. F. Wijsenbeek.
De tentoonstelling, die is geopend
t/m september, is georganiseerd met
medewerking van de Roemeense am
bassade, het Nederlandse ministerie
van Buitenlandse Zaken en de Haag
se Dienst voor schone kunsten.
